Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 kwietnia 2022 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie II Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący:Sędzia SO Katarzyna Waseńczuk

po rozpoznaniu w Warszawie na posiedzeniu niejawnym w dniu 28 kwietnia 2022 r. sprawy z powództwa Związku (...) z siedzibą w W. przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. o zobowiązanie do udzielenia informacji

I.  zobowiązuje pozwaną (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W. do udzielenia powodowi Związkowi (...) z siedzibą w W., w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się wyroku, informacji odnośnie wysokości wpływów uzyskanych ze sprzedaży biletów w okresie od 6 czerwca 2009 r. do roku 2018,

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

III.  znosi między stronami koszty postępowania w sprawie.

Sygn. akt II C 671/19

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym 6 czerwca 2019 r. (k. 29 - data nadania przesyłki poleconej) Związek (...) z siedzibą w W. skierowanym przeciwko (...) SA z siedzibą w W. wniósł o zobowiązanie pozwanego do przedstawienia powodowi w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się wyroku, informacji odnośnie:

a.  wysokości wpływów uzyskanych ze sprzedaży biletów w latach 2009 - 2018,

b.  podania spisu umów zawartych z innymi organizacjami zbiorowego zarządu w zakresie wyświetlania, z podaniem dat ich zawarcia.

Ponadto wniósł o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazał, że jest organizacją zbiorowego zarządu prawami artystów wykonawców, a pozwany prowadzi działalność gospodarczą w oparciu o sieć kin. Wskazał, że uchwałą nr (...) z 17 października 2017 r. Zarząd powoda zatwierdził tabelę stawek wynagrodzeń za korzystanie z artystycznych wykonań utworów muzycznych i słowno-muzycznych w utworach audiowizualnych w zakresie ich wyświetlania w kinach i innych podobnych obiektach, określając należną stawkę na 0,3% wszystkich wpływów brutto uzyskanych z wyświetlania. Podniósł, że na jej podstawie zwrócił się do pozwanego o udzielenie informacji w zakresie wysokości wpływów z biletów sprzedanych w latach 2009-2018 oraz podanie spisu umów zawartych z innymi organizacjami zbiorowego zarządzania w zakresie wyświetlania wraz z datami ich zawarcia, jednakże pozwany nie udzielił jakiejkolwiek odpowiedzi na powyższe pismo. Zaznaczył, że na podstawie art. 105 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych i art. 48 ustawy o zbiorowym zarządzie prawami autorskimi i prawami pokrewnymi, ma prawo domagania się udzielenia informacji, jak i udostepnienia dokumentacji od każdego, u kogo takie dokumenty bądź informacje się znajdują (pozew k. 3-6).

Pozwany w odpowiedzi na pozew z 31 lipca 2019 r. (k. 93 - data nadania przesyłki poleconej) wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz 17 zł tytułem uiszczony opłaty skarbowej według norm przepisanych. Podniósł, że powód nie wykazał legitymacji procesowej do żądania od pozwanego udostępnienia informacji określonych pozwem. Wskazał, że niezrozumiałe jest powoływanie się przez powoda na przepisy art. 104 ust. 1 i art. 105 ust. 2 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, gdyż w/w przepisy w dacie wniesienia pozwu już nie obowiązywały ze względu na ich uchylenie ustawą z 15 czerwca 2018 r. o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi. Pozwany podkreślił, że zarówno art. 105 ust. 2 pr. aut. jak i obowiązujący art. 48 u.z.z.p.a., na których powód opiera swoje roszczenie informacyjne stanowią, że w zakresie swojej działalności organizacja zbiorowego zarządzania może domagać się informacji oraz dokumentów, jednakże kwestią zasadniczą jest rozważenie jaki jest zakres działalności powoda, co prowadzi do wniosku o braku legitymacji czynnej powoda. Pozwany stwierdził, że posiadanie zezwolenia na zbiorowe zarządzanie nie przesądza o kwestii posiadania legitymacji procesowej w niniejszej sprawie, gdyż treść zezwolenia na sprawowanie zbiorowego zarządu wytycza jedynie zakres działania organizacji zbiorowego zarządzania poprzez określenie kategorii utworów chronionych przez organizację oraz pól eksploatacji, na których organizacja ta ma uprawnienia do zarządzania i ochrony. Podkreślił, że powód nie wykazał, w trybie art. 70 ust. 3 pr. aut., że jest organizacją właściwą do żądania wynagrodzenia z tytułu wyświetlenia w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 17 ustawy. Pozwany wskazał, że na polu eksploatacji, którego dotyczy pozew, oprócz powoda działają również inne organizacje zbiorowego zarządzania, co powoduje, że zgodnie z art. 10 ust. 2 u.z.z.p.a. organizacją reprezentatywną jest ta, która w powyższym zakresie reprezentuje największą liczbę uprawnionych na podstawie umowy o zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi oraz umowy o reprezentacji. W takiej sytuacji reprezentatywności winna zostać stwierdzona przez ministra w drodze decyzji. Pozwany wskazał, że Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego nie stwierdził, która organizacja zbiorowego zarządzania jest reprezentatywna w zakresie zarządzania prawami pokrewnymi do artystycznych wykonań utworów muzycznych i słowno-muzycznych na polu eksploatacji wyświetlanie i w powyższym zakresie toczy się postępowanie w przedmiocie wskazania reprezentatywności (...) bądź (...), o nr (...), które do tej pory nie zakończyło się wydaniem decyzji. Stwierdził, że Stowarzyszenie (...) zgłosiło wobec niego roszczenia o udzielenie informacji wobec takich samych utworów audiowizualnych i artystycznych wykonań - wniosło kilka pozwów o udzielenie informacji, co oznacza, że rości sobie tytuł wobec tych samych utworów audiowizualnych i artystycznych, co powód. Pozwany podniósł także, że powód nie wykazał dlaczego żądane przez niego informacje są dla niego niezbędne, a żądanie podania wysokości wpływów z biletów sprzedanych w latach 2009-2018 jest pojęciem zbyt szerokim. Stwierdził, że gdyby powód wykazał, że reprezentuje konkretnych artystów wykonawców (ma zawarte z nimi umowy o zbiorowe zarządzanie), a co do pozostałych jest wskazany przez ministra kultury jako organizacja reprezentatywna to mógłby co najwyżej domagać się podania informacji o wpływach uzyskanych z biletów wstępu na filmy, w których te konkretne artystyczne wykonania wykorzystano. Odnośnie żądania podania spisu umów zawartych przez pozwanego z innymi organizacjami zbiorowego zarządzania w zakresie wyświetlania, z podaniem dat ich zawarcia, nie ma jakiegokolwiek znaczenia dla ustalania wysokości wynagrodzenia dodatkowego z tytułu wyświetlania utworów audiowizualnych dla artystów wykonawców, jak również stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa pozwanego. Pozwany podkreślił, że powód nie posiada tabeli wynagrodzeń zatwierdzonej w odpowiedniej procedurze przez Komisję Prawa Autorskiego w trakcie obowiązywania uchylonych przepisów. Stwierdził, że wszelkie stawki wynagrodzeń ustalane są zatem przez pozwanego dowolnie i nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Pozwany podkreślił, że stawka 0,3% nie jest stosowana przez powoda, gdyż powód nie ma zawartych umów z kinami w zakresie pobierania wynagrodzenia z tytułu wyświetlania utworu audiowizualnego. Pozwany wskazał też, że powód nie złożył wspólnego wniosku z (...) o zatwierdzenie wspólnej tabeli wynagrodzeń za korzystanie z utworów lub przedmiotów praw pokrewnych na każdym z pól eksploatacji. Zaznaczył też, że powód, w okresie przed wejściem w życie u.z.z.p.a. nie składał do Komisji Prawa Autorskiego wniosku o zatwierdzenie tabel wynagrodzeń na polu wyświetlanie co potwierdza, że w okresie objętym pozwem powód nie działał faktycznie na tym polu eksploatacji. Pozwany podniósł również, że roszczenie o udzielenie informacji uległo częściowemu przedawnieniu w szczególności ze względu na okoliczność, że dochodzone roszczenie związane jest z działalnością gospodarczą prowadzoną przez powoda. Pozwany stwierdził, że w związku z tym właściwy jest trzy letni termin przedawnienia określony w art. 118 k.c. Z ostrożności procesowej na wypadek, gdyby Sąd nie uznał, że w sprawie znajduje zastosowanie trzy letni termin przedawnienia, pozwany podniósł, że w/w okres nie może być dłuższy niż sześć lat, zgodnie z obowiązującymi przepisami w dacie wniesienia pozwu (odpowiedź na pozew k. 41-50).

Powód pismem z 15 października 2019 r. ( k. 274 - data nadania przesyłki poleconej) podtrzymał dotychczas wyrażone stanowisko wskazując jednocześnie, że organizacja dochodząca wynagrodzenia jak i występująca z tzw. roszczeniem informacyjnym korzysta z ogólnego domniemania legitymacji procesowej przewidzianej obecnie w art. 5 ust. 1 u.z.z.p.a. (poprzednio 105 ust. 1 u.p.a.p.p.). Powód podkreślił, że zarówno on jak i (...) legitymują się zezwoleniami uprawniającymi do zbiorowego zarządzania prawami pokrewnymi na polu eksploatacji „wyświetlanie”. Zaznaczył, że organizacja (...) reprezentuje znacznie mniejszą niż powód ilość osób uprawnionych. Wskazał, że w 2015 roku między (...) i (...) podpisane zostało porozumienie ustalające zasady podziału wynagrodzeń pobieranych na polu publicznych odtworzeni na rzecz artystów wykonawców ustalające podział w proporcji 30% dla (...) i 70% dla (...). Stwierdził, że przyjęta przez niego stawka nie odbiega od stawki stosowanej przez (...) i jest zgodna ze wskazaniami wynikającymi z wyroków m.in. Sądu Najwyższego i Sądu Apelacyjnego. Odnosząc się do podniesionego przez pozwanego zarzutu częściowego przedawnienia roszczeń, powód wskazał, że uznanie, że prowadzenie działalności polegającej na zawieraniu odpłatnych umów z użytkownikami praw pokrewnych jest działalnością gospodarczą i w konsekwencji zarobkową, prowadziłoby do nielogicznej konstatacji, że ustawodawca nakazał organizacjom zbiorowego zarządu prowadzenie działalności o celu stricte niezarobkowym, jednocześnie uznając, że ta sama działalność ma charakter zarobkowy (pismo powoda k. 97-102).

Pozwany pismem z 10 marca 2022 r. ( k. 362 - data nadania przesyłki poleconej) podtrzymał dotychczasowe stanowisko procesowe i dodatkowo wskazał, że w latach 2009-2016 powód w zakresie swojej działalności nie pobierał wynagrodzenia na polu eksploatacji wyświetlanie. Dopiero w 2017 roku powód zawarł 3 umowy z podmiotami korzystającymi na polu eksploatacji wyświetlanie, a w roku 2018 - 23 z czego jedna została rozwiązana (pismo pozwanego k. 352-353).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Związek (...) jest Stowarzyszeniem, które - na podstawie decyzji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z 17 czerwca 1996 r. o nr DP.041/Z/3/96 - posiada zezwolenie na zbiorowe zarządzanie prawami pokrewnymi do artystycznych wykonań utworów muzycznych i słowno-muzycznych, w tym do pobierania wynagrodzenia na polach eksploatacji: utrwalanie, zwielokrotnianie, wprowadzanie do obrotu, najem, użyczenie, odtwarzanie, nadawanie, reemitowanie, wyświetlanie oraz publiczne udostępnianie artystycznego wykonania w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym. Powyższa decyzja została zmieniona decyzją o nr (...) z 27 sierpnia 1997 r., decyzją o nr (...) z 15 października 2001 r. oraz decyzją z 27 czerwca 2003 r. o nr (...) (odpis z KRS k. 9-12, decyzja z 27 czerwca 2003 r. k. 8, obwieszczenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z 26 marca 2009 r. dostępne na stronie internetowej www.isap.sej.gov.pl).

Powód prowadzi działalność w szczególności na podstawie: ustawy z 15 czerwca 2018 r. o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi (Dz. U. poz. 1293), ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1231 ze zm.), ustawy z 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2019 r. poz. 713), ratyfikowanych umów międzynarodowych dotyczących praw autorskich i praw pokrewnych oraz Statutu (statut dostępny online (...)statut-30-04-2020.pdf).

Terenem działania powoda jest terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przy czym powód może działać również poza granicami RP, w szczególności może należeć do organizacji międzynarodowych oraz podejmować współpracę z zagranicznymi organizacjami zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi, jeżeli nie narusza to zobowiązań wynikających z umów międzynarodowych, których RP jest stroną (§ 2 ust. 1 w zw. z § 3 ust. 2 statutu). Działalność powoda opiera się na pracy społecznej jego członków. Do prowadzenia spraw powód może zatrudniać pracowników, w tym swoich członków (statut dostępny online: (...)/statut-30-04-2020.pdf).

(...) SA z siedzibą w W. przejęło na skutek połączenia spółki: (...) Sp. z o.o., (...) Sp. z o.o., (...) Sp. z o.o. Połączenie nastąpiło poprzez przeniesienie całego majątku spółek (...) Sp. z o.o., (...) Sp. z o.o., (...) Sp. z o.o. (...) SA z siedzibą w W. było jedynym wspólnikiem spółek (...) Sp. z o.o., (...) Sp. z o.o., (...) Sp. z o.o. wobec czego połączenie spółek nastąpiło bez wydawania przez (...) S.A. nowych akcji bez podwyższenia kapitału zakładowego (...) SA. Na podstawie art. 516 § 1 k.s.h. w zw. z § 6 k.s.h. połączenie przeprowadzono bez powzięcia uchwały walnego zgromadzenia spółki przejmującej. (...) S.A. połączyło się również ze spółką (...) Sp. z o.o. w trybie art. 492 § 1 pkt 1 k.s.h. Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie (...) SA w dniu 9 września 2014 r. podjęło uchwałę o połączeniu spółki przejmującej. Natomiast Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników (...) Company Sp. z o.o. uchwałę o połączeniu spółki przejmowanej podjęło również w dniu 9 września 2014 r.

(...) SA z siedzibą w W. prowadzi działalność gospodarczą w oparciu o sieć kin wielosalowych. W ramach wykonywanej działalności (...) SA z siedzibą w W. zajmuje się projekcją filmów, produkcją filmów, nagrań video i programów telewizyjnych, dystrybucją filmów, nagrań video i programów telewizyjnych, jak również prowadzi działalność postprodukcyjną związaną z filmami, nagraniami video i programami telewizyjnymi. Ponadto pozwany zajmuje się działalnością wspomagającą wystawianie przedstawień artystycznych oraz działalnością związaną z wystawianiem przedstawień artystycznych, prowadzi działalność rozrywkową i rekreacyjną i związaną z organizacją targów, wystaw i kongresów (odpis KRS k. 13-23).

Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego na podstawie art. 61 § 1 oraz art. 61 § 4 ¹ k.p.a. w zw. z art. 107 ¹ ust. 3 pr. aut. w dniu 10 października 2014 r. wszczął z urzędu postępowanie administracyjne w przedmiocie wyznaczenia jednej organizacji zbiorowego zarządzania prawami pokrewnymi do wykonywania wspólnego poboru wynagrodzeń za korzystanie z przedmiotów praw pokrewnych na polu eksploatacji odtwarzanie (uzasadnienie decyzji z 3 stycznia 2019 r. k. 104-149).

Dnia 24 marca 2015 r. powód zawarł porozumienie o współpracy na polu eksploatacji publiczne odtwarzanie ze Stowarzyszeniem (...) (sprawozdanie z działalności (...) 2016 r. k. 354-357).

Powód i Stowarzyszenie (...) w dniu 26 października 2015 r. zawarli porozumienie w sprawie podziału wynagrodzeń z pola publicznych odtworzeń wynikających z Tabeli prawomocnych stawek wynagrodzeń za odtwarzanie utworów i przedmiotów praw pokrewnych, zatwierdzonej orzeczeniem KPA z 10 lipca 2013 r. (sprawozdanie z działalności (...) 2016 r. k. 354-357).

Dnia 2 czerwca 2016 r. Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego decyzją o nr (...) (znak sprawy), (...) (znak pisma) wyznaczył (...) do wspólnego poboru wynagrodzeń za korzystanie z przedmiotów praw pokrewnych na polu eksploatacji odtwarzanie (uzasadnienie decyzji z 3 stycznia 2019 r. k. 104-149).

Zarząd Związku (...) uchwałą z 17 października 2016 r. w sprawie zatwierdzenia Tabeli stawek minimalnych (...) na polu wyświetlanie postanowił zatwierdzić Tabelę stawek wynagrodzeń za korzystanie artystycznych wykonań utworów muzycznych i słowno-muzycznych w utworach audiowizualnych w zakresie ich wyświetlania w kinach i innych podobnych obiektach ustalając stawkę z tytułu wyświetlania artystycznych wykonań utworów muzycznych i słowno-muzycznych zawartych w utworach audiowizualnych na 0,3% wszystkich wpływów brutto uzyskanych z wyświetlenia. Zaznaczono, że powyższe wynagrodzenie nie obejmuje podatku od towarów i usług (VAT) i należy do niego doliczyć podatek od towarów i usług w wysokości należnej zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa (uchwała nr 1904/2016 z 17 października 2016 r. k. 24).

Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Sportu na podstawie art. 137 ust. 2 w zw. z art. 10 ust. 3 ustawy z 15 czerwca 2018 r. o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi w dniu 22 listopada 2018 r. wszczął z urzędu postępowanie administracyjne o stwierdzenie reprezentatywności organizacji zbiorowego zarządzania w zakresie praw do artystycznych wykonań utworów muzycznych i słowno-muzycznych w zakresie zezwoleń na zbiorowe zarządzanie Stowarzyszenia (...) lub Związku (...). Postępowanie miało na celu wyznaczenie jednej organizacji zbiorowego zarządzania prawami praw pokrewnych do wykonywania wspólnego poboru wynagrodzeń za korzystanie z przedmiotów praw pokrewnych na polach eksploatacji: utrwalanie, zwielokrotnianie, wprowadzanie do obrotu, najem, użyczenie, odtwarzanie, nadawanie, reemitowanie, wyświetlanie oraz publiczne udostępnianie artystycznego wykonania w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym (wiadomość e-mail z 17 czerwca 2019 r., k. 78-80, decyzja z 21 grudnia 2020 r., k. 305-312).

Decyzją z 3 stycznia 2019 r., nr (...), Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, nie uwzględnił wniosków (...) z siedzibą w W. i (...) z siedzibą w L. i utrzymał w mocy decyzję MKiDN z 2 czerwca 2016 r., na podstawie której MKiDN wyznaczył (...) do wykonywania wspólnego poboru wynagrodzeń za korzystanie z przedmiotów praw pokrewnych na polu eksploatacji odtwarzanie. Przedmiotem badania prowadzonego przez MKiDN były liczne aspekty działań organizacji zbiorowego zarządu, w tym zawarte przez organizacje umowy i ilość reprezentowanych przez nie podmiotów. Przeprowadzone postępowanie wykazało, że na polu eksploatacji odtwarzanie powód na podstawie umów o wzajemnej reprezentacji z organizacjami zagranicznymi zarządza prawami 529 632 artystów zagranicznych oraz na podstawie porozumienia z (...) prawami 7 575 artystów polskich. W toku tego postępowania stwierdzono również, że (...) zarządza przede wszystkim prawami pokrewnymi do artystycznych wykonań utworów słownych i słowno-muzycznych (decyzja z 3 stycznia 2019 r. k. 104-149).

MKiDN pismem z 21 marca 2019 r. o nr (...) stanowiącym odpowiedź na skargę Stowarzyszenia (...) na decyzję MKiDN z 3 stycznia 2019 r. o nr (...) utrzymującą w mocy decyzję z 2 czerwca 2016 r., skierowaną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, wniósł o oddalenie wniosku o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji oraz oddalenie skargi w całości z uwagi na jej bezzasadność. MKiDN wskazał, że dokonując wyboru jednej organizacji uprawnionej do wykonywania wspólnego poboru wynagrodzeń za korzystanie z przedmiotów praw pokrewnych na polu eksploatacji odtwarzanie w kontekście interesu społecznego, MKiDN uwzględnił również okoliczność, że większość podmiotów, których opinii zasięgał, zarekomendowała wybór powoda (odpowiedź na skargę k. 150-177).

Powód w dniu 9 maja 2019 r. zwrócił się do pozwanego o przekazanie informacji dotyczących wysokości wpływów ze sprzedanych biletów w latach 2009-2018 ze wskazaniem, że stawka opłat jest liczona jako 0,3% od w/w wpływów oraz o podanie spisu umów zawartych z innymi organizacjami zbiorowego zarządzania w zakresie wyświetlania wraz z datami ich zawarcia, w terminie 14 dni od daty otrzymania przedmiotowego pisma (pismo k. 25-26).

Dnia 22 maja 2019 r. Zarząd Związku (...) podjął Uchwałę nr (...) w sprawie ustalenia treści Tabeli wynagrodzeń z tytułu korzystania z artystycznych wykonań utworów muzycznych i słowno-muzycznych zawartych w utworach audiowizualnych, na polu eksploatacji wyświetlanie, w której ustalił stawkę wynagrodzenia z tytułu korzystania z artystycznych wykonań utworów muzycznych i słowno-muzycznych zawartych w utworach audiowizualnych, na polu eksploatacji wyświetlenie na 0,5% od wszystkich wpływów brutto bez żadnych potrąceń (z wyłączeniem podatku VAT) otrzymywanych przez korzystającego z tytułu wyświetlania utworów audiowizualnych, tj. wszystkich wpływów brutto ze sprzedaży biletów wstępu lub innych wpływów uzyskanych za wstęp (w tym wpływów ze sprzedaży biletów grupowych, biletów na projekcje specjalne w czasie których dochodzi do wyświetlania utworów audiowizualnych, wpływy ze sprzedaży „Kuponów”, „Voucherów”, „Kodów”, „Bonów”, „Karnetów”, „Zaproszeń”, „programów abonamentowych” i innych znaków legitymacyjnych, wpływy z dopłaty za okulary 3D i z dopłaty do miejsca o podwyższonym komforcie). Zaznaczono, że decyzja ta stanowi Tabelę wynagrodzeń (...) na polu eksploatacji wyświetlenie i zaczęła obowiązywać z dniem podjęcia przedmiotowej uchwały (uchwała wraz z załącznikiem k. 222-223).

Minister Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w dniu 21 grudnia 2020 r. wydał decyzję nr (...) w sprawie reprezentatywności organizacji zbiorowego zarządzania w zakresie praw pokrewnych do artystycznych wykonań utworów muzycznych i słowno-muzycznych, w której stwierdził, że (...) jest organizacją zbiorowego zarządzania prawami pokrewnymi reprezentatywną w zakresie praw do artystycznych wykonań utworów muzycznych i słowno-muzycznych na następujących polach eksploatacji: utrwalanie, zwielokrotnianie, najem, użyczenie, publiczne odtwarzanie, publiczne wyświetlanie, nadawanie, reemitowanie, publiczne udostępnianie artystycznego wykonania w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym. MKiDN stwierdził również, że Stowarzyszenie (...) jest organizacją zbiorowego zarządzania prawami pokrewnymi reprezentatywną w zakresie praw do artystycznych wykonań utworów muzycznych i słowno-muzycznych na polu eksploatacji wprowadzanie do obrotu. W uzasadnieniu wskazał, że (...) na poszczególnych polach eksploatacji reprezentuje następującą liczbę uprawnionych: utrwalanie - 312 553, zwielokrotnianie - 312 553, wprowadzanie do obrotu - 11 515, najem - 235 054, użyczenie - 249 300, publiczne odtwarzanie - 696 811, publiczne wyświetlanie - 681 256, nadawanie - 709 553, reemitowanie - 695 761, publiczne udostępnianie artystycznego wykonania w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym - 612 456 (większą liczbę uprawnionych od tej, którą reprezentuje (...) z wyjątkiem pola wprowadzanie do obrotu) (decyzja z 21 grudnia 2020 r. nr (...)).

Powód w dniu 5 stycznia 2021 r. złożył wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy zakończonej decyzją Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu z 21 grudnia 2020 r. w części w jakiej Minister Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu stwierdził, że Stowarzyszenie (...) jest organizacją zbiorowego zarządzania prawami pokrewnymi reprezentatywną w zakresie praw do artystycznych wykonań utworów muzycznych i słowno-muzycznych na polu eksploatacji wprowadzanie do obrotu. Zaskarżonej części decyzji powód zarzucił naruszenie art. 7, art. 77 § 1 i 4 oraz art. 78 § 1 k.p.a. w zw. z art. 10 ust. 2 ustawy z 15 czerwca 2018 r. o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi polegające na nieustaleniu czy (...) rzeczywiście reprezentuje zadeklarowaną liczbę uprawnionych na w/w polu eksploatacji na podstawie umów o zbiorowe zarządzanie oraz umów o reprezentacji, przez co Minister nie miał wystarczających podstaw do stwierdzenia czy w tym zakresie (...) jest organizacją reprezentatywną. Powód wniósł o uchylenie pkt. 2 w/w decyzji na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 w zw. z art. 127 § 3 k.p.a. (wniosek z 5 stycznia 2021 r. k. 313-316).

Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy w dniu 8 stycznia 2021 r. złożyło również Stowarzyszenie (...) wskazując na naruszenie przez MKiDN art. 10 ust 2 ustawy z 15 czerwca 2018 r. o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi oraz art. 7 i 8 k.p.a. (wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy z 8 stycznia 2021 r. k. 333-339).

Polska Izba Komunikacji Elektronicznej pismem z 18 stycznia 2021 r. (omyłkowo wskazano datę 18 stycznia 2020 r.) złożyła wniosek o uchylenie decyzji Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu z 21 grudnia 2020 r. o nr (...) w całości i ponowne rozpatrzenie sprawy z uwagi na szereg uchybień proceduralnych i materialnoprawnych MKiDN w toku rozstrzygnięcia jak również w treści samej decyzji (wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy z 18 stycznia 2021 r. k. 317-332).

(...) zawarł umowy o wzajemnej reprezentacji z zagranicznymi organizacjami zbiorowego zarządu (uzasadnienia decyzji Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu, płyta CD k. 103). Powód, w okresie od 2001 do 2017 roku zawarł również 50 umów określonych jako (...) zawarte z polskimi artystami. Na podstawie przedmiotowych umów artyści powierzyli powodowi zarządzanie i ochronę ich praw do artystycznych wykonań utworów muzycznych i słowno-muzycznych zgłoszonych do „rejestru (...). Powyższe powierzenie obejmowało: a) utrwalanie oraz zwielokrotnianie artystycznego wykonania określoną techniką, b) użyczanie lub najem egzemplarzy, na których artystyczne wykonanie utrwalono, c) rozpowszechnianie przez nadawanie, reemitowanie, wyświetlanie i odtwarzanie, d) publiczne udostępnianie, utrwalenia artystycznego wykonania w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, e) pobieranie, podział i wypłatę wynagrodzenia pochodzącego z opłat uiszczanych przez producentów i importerów magnetofonów, magnetowidów i innych podobnych urządzeń oraz związanych z nimi czystych nośników. Ponadto artyści zawierający przedmiotowe umowy z powodem wyrazili zgodę na pobieranie przez powoda 20% od kwoty inkasa brutto tytułem kosztów zarządzania i ochrony praw określonych w ust. 1-3 zobowiązania (zobowiązania organizacyjne (...) k. 224-273).

Minister Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w dniu 20 lipca 2021 r. po ponownym rozpatrzeniu sprawy wydał decyzję nr (...) w sprawie reprezentatywności organizacji zbiorowego zarządzania w zakresie praw pokrewnych do artystycznych wykonań utworów muzycznych i słowno-muzycznych, w której utrzymał w mocy decyzję Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu z 21 grudnia 2020 r., nr (...) (decyzja z 20 lipca 2021 r. dostępna on line).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił przede wszystkim na podstawie powołanych w stanie faktycznym dokumentów.

Pozwany w piśmie procesowym z 2 grudnia 2019 r. ( k. 278-281) wskazywał, że dokumenty złożone przez stronę powodową w postaci umów z zagranicznymi organizacjami zbiorowego zarządzania w postaci kopii pierwszych stron umów w języku obcym bez tłumaczeń na język polski nie może stanowić dowodu jakiegokolwiek faktu jak również żadnej okoliczności. Z twierdzeniem tym nie sposób się nie zgodzić. Sąd zobowiązywał powoda do złożenia tłumaczenia dokumentów ( k. 342), jednak zarządzenie nie zostało wykonane. W konsekwencji Sąd nie opierał się na fragmentach nieprzetłumaczonych dokumentów, które zostały złożone do akt.

Odnośnie złożonej przez powoda listy artystów wykonawców reprezentowanych przez powoda zamieszczonej na płycie CD Sąd uznał, że zarzuty pozwanego nie są uzasadnione, a przedstawioną przez powoda informację należy uznać za wiarygodną. Trudno sobie wyobrazić, że powód złoży do akt wszystkie zawarte umowy i porozumienia, gdyż są to tysiące dokumentów. Jednocześnie wątpliwe jest żeby powód dysponował dokumentami potwierdzającymi współpracę konkretnych artystów z organizacjami zbiorowego zarządzania, z którymi zawarł umowy o wzajemnej reprezentacji. Takie badanie byłoby w praktyce niemożliwe do przeprowadzenia.

Sąd zważył, co następuje:

Zdaniem Sądu powództwo było uzasadnione częściowo.

Przedmiotem rozstrzygnięcia zawartego w wyroku było roszczenie informacyjne znajdujące podstawę w art. 105 ust. 2 u.p.a.p.p. Roszczenie to jest roszczeniem samodzielnym w stosunku do roszczenia o zapłatę i ma własne ustawowe przesłanki. W pierwszej kolejności - z uwagi na zmianę stanu prawnego - rozważenia wymaga, w oparciu o jakie przepisy należy rozpoznać roszczenie zgłoszone przez powoda. W dniu 19 lipca 2018 r. weszła w życie ustawa z 15 czerwca 2018 r. o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi (Dz. U. z 2018 r. poz. 1293, dalej jako: u.z.z.p.a.), która uchyliła rozdział 12 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawach autorskich i prawach pokrewnych (Dz. U. 1994 Nr 24 poz. 83, dalej jako u.p.a.p.p.), tj. przepisy art. 104-110. Uchylony art. 105 ust. 2 u.p.a.p.p. u.p.a.p.p. stanowił podstawę roszczenia informacyjnego, dochodzonego w niniejszej sprawie przez powoda. Obecnie roszczenie informacyjne uregulowane jest w art. 48 u.z.z.p.a., który powiela treść art. 105 ust. 2 u.p.a.p.p.

Ustawa o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi z 15 czerwca 2018 r. nie zawiera przepisów przejściowych w zakresie postępowań toczących się na podstawie art. 105 ust. 2 u.p.a.p.p. wszczętych przed 19 lipca 2018 r. Przepisy u.z.z.p.a. nie regulują kwestii, w oparciu o jakie przepisy prawa materialnego (ustawy dawnej czy nowej) postępowania te powinny być prowadzone. W tej sytuacji należy zastosować ogólne reguły prawa międzyczasowego.

Zgodnie z art. 3 k.c. ustawa nie ma mocy wstecznej, chyba że co innego wynika z jej brzmienia lub celu. Powyższy przepis statuuje zasadę nieretroakcji, która polega na tym, że ustawa działa tylko na przyszłość, nie obejmuje natomiast swoją mocą okresu poprzedzającego jej wejście w życie. Nałożenie obowiązku przestrzegania określonych reguł wymaga uprzedniego wydania ustawy i jej ogłoszenia. W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego zakaz wstecznego działania prawa został uznany za ogólną zasadę porządku prawnego w państwie prawa (S. Dmowski, S. Rudnicki Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga pierwsza. Część ogólna, Warszawa 1998, s. 13 -14). Wobec powyższego uznać należy, że określona przepisem art. 3 k.c. zasada zakazująca retroakcji dotyczy wszystkich przepisów regulujących stosunki cywilnoprawne, w tym także kwestii związanych z roszczeniami wynikającymi z praw autorskich i praw pokrewnych.

W konsekwencji należy uznać, że podstawę żądania udzielenia informacji w okresie poprzedzającym wejście w życie art. 48 u.z.z.p.a. stanowi art. 105 ust. 2 u.p.a.p.p., natomiast art. 48 u.z.z.p.a. znajdzie zastosowanie od momentu wejścia w życie. W przedmiotowej sprawie roszczenie obejmowało okres od 2009 do 2018 roku, a zatem zastosowanie znajdą oba przepisy.

Zarzut częściowego przedawnienia roszczenia, zgłoszony przez pozwanego w odpowiedzi na pozew był uzasadniony częściowo. Do roszczenia informacyjnego wynikającego z 105 ust. 2 u.p.a.p.p. i 48 u.z.z.p.a. stosuje się ogólny termin przedawnienia z art. 118 k.c. (por. wyrok Sądu Najwyższego z 17 listopada 2011 r. III CSK 30/11, Lex nr 1129116, wyrok Sądu Najwyższego z 6 lipca 2016 r., IV CSK 653/15, OSNC 2017/5/59). Niewątpliwie roszczenie dochodzone w sprawie niniejszej zdaniem Sądu wynika z realizacji przez powoda jego statutowych celów oraz zadań określonych w u.p.a.p.p. oraz u.z.z.p.a. i niewątpliwie nie jest ono związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. W konsekwencji nie ma w niniejszej sprawie zastosowania 3 letni termin przedawnienia. Jak wynika bowiem z art. 2 ustawy z 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach, stowarzyszenie to dobrowolne, samorządne, trwałe zrzeszenie o celach niezarobkowych. Stosownie zaś do treści art. 34 w/w ustawy stowarzyszenie może prowadzić działalność gospodarczą według ogólnych zasad określonych treścią przepisów odrębnych, przy czym dochód z działalności gospodarczej stowarzyszenia służy realizacji celów statutowych i nie może być przeznaczony do podziału między jego członków. Oznacza to, że działalności tej nie można uznać za zarobkową co jest istotą działalności gospodarczej.

W sprawie ma zatem zastosowanie 10-letni termin przedawnienia. Pozew został wniesiony w dniu 6 czerwca 2019 r. ( k. 29), a zatem roszczenie powoda uległo częściowemu przedawnieniu za okres od 1 stycznia do 5 czerwca 2009 r. i w tym zakresie zostało oddalone.

Odnosząc się do roszczenia za okres od 6 czerwca 2009 r. do 18 lipca 2018 r. wskazać należy, że - jak już zaznaczono - roszczenie informacyjne jest autonomiczne w stosunku do postępowań o zapłatę, a niejednokrotnie dopiero uzyskanie określonych informacji w powyższym trybie umożliwia organizacji zbiorowego zarządzania sformułowanie konkretnych roszczeń o zapłatę związanych z wykorzystaniem praw autorskich lub pokrewnych (por. wyrok Sądu Najwyższego z 17 września 2009 r., III CZP 57/09, OSNC 2010/4/49).

Roszczenie informacyjne dochodzone w niniejszej sprawie związane jest z działalnością powoda w zakresie poboru wynagrodzenia przewidzianego dla artystów wykonawców z tytułu wyświetlania utworu audiowizualnego w kinach (art. 70 ust. 2 ¹ pkt 1 u.p.a.p.p.). Art. 70 ust. 2 ¹ u.p.a.p.p. kreuje prawo współtwórców utworów audiowizualnych do uzyskania dodatkowych świadczeń związanych z eksploatacją tego rodzaju utworów. Jest ono zupełnie niezależne od innych rozliczeń między tymi współtwórcami a producentem utworu ( wyrok Sądu Najwyższego z 3 kwietnia 2007 r., IV CSK 303/06, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 31 sierpnia 2007 r., VI ACa 369/07) oraz między korzystającym z utworu a dystrybutorem ( uchwała Sądu Najwyższego z 25 listopada 2008 r., III CZP 57/08). Nie ma znaczenia czy wkład współtwórcy w ów utwór miał charakter samodzielnego utworu ani też jak przedstawia się sytuacja jego praw do własnego utworu, o ile w ogóle on istniał.

Zgodnie z art. 70 ust. 3 u.p.a.p.p. korzystający z utworu audiowizualnego wypłaca wynagrodzenie, o którym mowa w ust. 2 ¹, za pośrednictwem właściwej organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi. Zgodnie z art. 18 ust. 3 u.p.a.p.p. prawo do wynagrodzenia (niewymagalnego), o którym mowa w art. 70 ust. 2 ¹, nie podlega zrzeczeniu się, zbyciu ani egzekucji.

Powód jest organizacją zbiorowego zarządzania prawami pokrewnymi w rozumieniu art. 104 ust. 1 u.p.a.p.p. (obecnie: art. 3 pkt 2 u.z.z.p.a.) i uzyskał zezwolenie Ministra Właściwego do Spraw Kultury i Ochrony Dziedzictwa Narodowego na zbiorowe zarządzanie prawami pokrewnymi do artystycznych wykonań utworów muzycznych i słowno-muzycznych, w tym do pobierania wynagrodzenia, między innymi na polu eksploatacji „wyświetlanie”. Zgodnie z art. 70 ust. 2 ¹ pkt 1 u.p.a.p.p. współtwórcy utworu audiowizualnego oraz artyści wykonawcy są uprawnieni do wynagrodzenia proporcjonalnego do wpływów z tytułu wyświetlania utworu audiowizualnego w kinach. Jak już wyżej wskazano, stosownie do art. 70 ust. 3 u.p.a.p.p. korzystający z utworu audiowizualnego wypłaca wynagrodzenie, o którym mowa w ust. 2 ¹, za pośrednictwem właściwej organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi. Wskazania wymaga, że art. 70 ust. 3 u.p.a.p.p. przewiduje obligatoryjne pośrednictwo właściwej organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi przy wypłacie dodatkowego wynagrodzenia przewidzianego w ust. 2 ¹ tego przepisu.

Powód swoją legitymację do występowania w sprawie opiera na domniemaniu przewidzianym w art. 105 ust. 1 u.p.a.p.p. Zgodnie z powołanym przepisem domniemywa się, że organizacja zbiorowego zarządzania jest uprawniona do zarządzania i ochrony w odniesieniu do pól eksploatacji objętych zbiorowym zarządzaniem oraz że ma legitymację procesową w tym zakresie. Na domniemanie to nie można się powołać, gdy do tego samego utworu lub artystycznego wykonania rości sobie tytuł więcej niż jedna organizacja zbiorowego zarządzania. W doktrynie wskazuje się, że nie znajduje żadnego uzasadnienia w przepisach uzależnianie legitymacji procesowej organizacji zbiorowego zarządzania od wykazywania jakichkolwiek innych okoliczności poza uzyskaniem decyzji o zezwoleniu na wykonywanie zbiorowego zarządu. Domniemanie przysługiwania legitymacji procesowej każdej organizacji legitymującej się tą decyzją wynika wprost z art. 105 ust. 1 zd. 1, a każde wprowadzanie dodatkowych przesłanek o charakterze uznaniowym grozi arbitralnym zróżnicowaniem uprawnień organizacji zbiorowego zarządzania, a przez to ich dyskryminującym traktowaniem (A. Zalewski Komentarz do art. 105 w: R. Sarbiński (red.), M. Siciarek (red) Prawo autorskie. Komentarz do wybranych przepisów, LexisNexis 2014).

Jak słusznie zaznaczył Sąd Okręgowy w Warszawie w uzasadnieniu wyroku wydanego w sprawie XXIV C 256/12 (Legalis) nie można podzielić „ poglądu, zgodnie z którym już sam fakt zanegowania przez stronę w procesie domniemania z art. 105 ust 1 pr. aut. skutkuje jego obaleniem. Oznaczałoby to bowiem w rezultacie brak jakiegokolwiek domniemania, skoro sama negacja okoliczności nim objętej wystarczyłaby do jego wzruszenia. Takie rozumienie powyższego przepisu stanowiłoby zaprzeczenie istoty instytucji domniemania, którą jest przerzucenie ciężaru dowodu na drugą stronę co stanowi wyjątek od ogólnej zasady przewidzianej w art. 6 k.c., zgodnie z którym obowiązek ten spoczywa na osobie, która z konkretnego faktu wywodzi skutki prawne. Przyjęcie zapatrywania zgodnego z przywołanym poglądem oznaczałoby, że okoliczność bycia organizacją właściwą ma jedynie charakter twierdzenia, a nie domniemania, wskutek czego art. 105 ust. 1 pr. aut. byłby przepisem normatywnie pustym. Sąd nie podzielił również poglądu, jakoby przedmiotowe domniemanie obejmowało swoim zakresem jedynie reprezentowanie interesów twórców krajowych. Okoliczność taka nie wynika bowiem z treści rozważanego przepisu, a przyjęcie takiej wykładni uznać należy za wręcz sprzeczne z ustawą o prawach autorskich i pokrewnych jeśli weźmie się pod uwagę zakres jej obowiązywania (art. 5 pr. aut.). Tym samym stwierdzenie pozwanej, że powód nie wykazał uprawnienia do reprezentacji twórców zagranicznych, bowiem nie złożył do akt sprawy oświadczeń tychże twórców upoważniających powoda do działania w ich imieniu lub ewentualnie dokumentów potwierdzających, że osoby te są członkami organizacji zagranicznych, z którymi powód zawarł umowę o wzajemnej reprezentacji nie zasługiwało na aprobatę. (…) Dla obalenia domniemania z art. 105 pr. aut. nie wystarczy zaś, że pozwany wniesie o zobowiązanie powoda do przedstawienia dowodów dla wykazania, że powód posiada czynną legitymację do występowania w sprawie. Zgodnie z wymienionym ostatnio przepisem to pozwany powinien wykazać, że istnieje inna organizacja działająca w tym samym zakresie, a nadto, że powołuje się ona wobec niego na swój tytuł do tych samych praw (por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 maja 2009 r., II CSK 701/08, LEX nr 519312). Domniemanie z art. 105 pr. aut. jest skuteczne wobec podmiotu, który nie ma zawartej umowy z organizacją zbiorowego zarządzania, a wykorzystuje utwory objęte ochroną prawną. Co do zasady bowiem powinien zawrzeć umowę i wnosić stosowne opłaty. Skoro tego nie czyni, a zgłasza się do niego organizacja zbiorowego zarządzania, domniemywa się, że jest ona uprawniona do pobierania wynagrodzenia za korzystanie z praw autorskich w ramach pola eksploatacji, którym zarządza (por. wyrok Sąd Apelacyjnego w Warszawie z 31 sierpnia 2010 r., I ACa 220/10, LEX nr 1120091). Pozwana nie zawarła umowy dotyczącej wynagrodzenia z art. 70 ust. 2 pr. aut. z organizacją, którą zarządzałaby prawami do utworów wskazanych w pozwie i reprezentowała twórców, których reprezentuje Stowarzyszenie (...). Żadna inna niż powódka organizacja nie zwróciła się do pozwanej o wypłatę wynagrodzenia dla twórców, których reprezentuje powódka. Kwestionowanie przez pozwaną legitymacji czynnej powódki należało w takich okolicznościach uznać jedynie za próbę prostego uniknięcia konieczności wywiązania się z nałożonego prawem obowiązku regulowania wynagrodzenia.”. Zwrócić należy uwagę, że kwestionujący legitymację danej organizacji w odniesieniu do konkretnych praw musi wykazać, że inna organizacja działająca w tym samym zakresie powołuje się wobec niego na swój tytuł do tych samych praw. Gdyby bowiem do obalenia domniemania przewidzianego w art. 105 ust. 1 pr. aut. wystarczyło samo wskazanie działającej w tym samym zakresie innej organizacji, to w sytuacji, w której Ministerstwo Kultury i Sztuki zezwala na działanie wielu organizacji o pokrywającym się zakresie zarządzania, domniemanie to mogłoby utracić swoje praktyczne znaczenie (por. wyroki Sąd Najwyższego: z 20 maja 1999 r., I CKN 1139/97, OSNC 2000, nr 1, poz. 6 oraz z 15 maja 2009 r., II CSK 701/08, z 27 czerwca 2013 r., I CSK 617/12, z 17 września 2014 r., I CSK 621/13).

Jak wskazał nadto Sąd Najwyższy w wyroku z 18 lutego 2022 r., sygn. akt II CSKP 41/22 (Legalis) „celem domniemań ustanowionych w art. 105 ust. 1 i U.P.A. jest ułatwienie wykazania legitymacji czynnej przez organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi, a przez to również uproszczenie dochodzenia roszczeń służących ochronie tych praw przez powołane organizacje w ramach spoczywających na nich zadań w zakresie zbiorowego zarządzania. Z brzmienia art. 105 ust. 1 U.P.A. nie wynika jakiekolwiek czasowe ograniczenie stosowania przedmiotowych domniemań. Zaakceptowanie takiego ograniczenia (…) sprowadzającym się do wyłączenia stosowania domniemań o których mowa, do roszczeń z tytułu naruszeń zaistniałych wyłącznie po wydaniu przez ministra właściwego do spraw kultury na rzecz danej organizacji zbiorowego zarządzania zezwolenia na zbiorowy zarząd doprowadziłoby do utrudnienia, a czasami nawet uniemożliwienia efektywnego sprawowania zbiorowego zarządu i tym samym realizowanej dzięki niemu ochrony praw autorskich twórców. Uprawnieni mogliby zostać w ten sposób pozbawieni w pewnych sytuacjach możliwości dochodzenia ich roszczeń. Podejście takie, co oczywiste, pozostawałoby w jaskrawej opozycji do celu regulacji zawartej w art. 105 ust. 1 U.P.A. Właściwsze jest przyjęcie, że miarodajne granice czasowe w rozważanym kontekście wynikają jedynie z odpowiednich regulacji stanowiących o przedawnieniu roszczeń (…)”.

Domniemanie przewidziane w art. 105 ust. 1 u.p.a.p.p. obejmuje przy tym - na polach eksploatacji określonych zezwoleniem - cały repertuar organizacji zbiorowego zarządzania, w tym utwory zagranicznych twórców oraz artystów wykonawców. Musi być ono - w myśl zasady asymilacji - rozumiane jednakowo w odniesieniu do twórców (artystów wykonawców) krajowych oraz zagranicznych. Nie ma zatem podstaw do różnicowania wyłączenia stosowania tego domniemania w zależności od przynależności twórcy do jednej z wymienionych grup ( por. wyrok SN z 27 czerwca 2013 r., Lex nr 1396366, wyrok SA w Warszawie z 20 kwietnia 2017 r., I ACa 140/16, Lex nr 2477331).

Pozwany podnosił, że oprócz powoda, na polu eksploatacji „wyświetlanie” artystów wykonawców utworów muzycznych i słowno-muzycznych reprezentuje również Stowarzyszenie (...), które wystąpiło przeciwko niemu z analogicznymi roszczeniami. Okoliczność ta nie jest wystarczająca dla obalenia domniemania z art. 105 ust. 1 u.p.a.p.p. Do obalenia domniemania nie wystarczy bowiem samo wskazanie, że istnieje inna organizacja działająca w tym samym zakresie. Powód nawet nie twierdził, że posiada zawartą ze Stowarzyszeniem (...) jakąkolwiek umowę w zakresie artystycznych wykonań utworów muzycznych i słowno-muzycznych w utworach audiowizualnych w zakresie ich wyświetlania w kinach i innych podobnych obiektach, a w istocie w toczących się z powództwa (...) postępowaniach kwestionował legitymację czynną tej organizacji do domagania się udzielenia informacji na podstawie art. 105 u.p.a.p.p. Pozwany również nawet nie twierdził, że ma zawartą umowę z inną organizacją zbiorowego zarządzania w przedmiotowym zakresie.

Sąd podziela pogląd utrwalony w orzecznictwie ukształtowanym pod rządami art. 105 ust. 1 u.p.a.p.p., że gdyby do obalenia domniemania przewidzianego w powyższym przepisie wystarczało samo wskazanie działającej w tym samym zakresie innej organizacji, to w sytuacji, w której Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego zezwala na działanie wielu organizacji o pokrywającym się zakresie zarządzania, domniemanie to mogłoby utracić swoje praktyczne znaczenie ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 20 maja 1999 r., , OSNC 2000, Nr 1, poz. 6, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 16 listopada 2004 r., VI ACa 297/04, Lex nr 166786).

Dodatkowo należy zaznaczyć, że na etapie rozpoznawania roszczenia informacyjnego, okoliczność, że poza powodem na polu eksploatacji „wyświetlanie” działa inna organizacja zbiorowego zarządzania, nie ma w istocie żadnego znaczenia. Kwestia ta może mieć znaczenie dopiero na etapie rozstrzygania roszczeń finansowych, przy ustalaniu w jakim zakresie każda z organizacji jest uprawniona do pobrania wynagrodzenia.

Skoro zatem powód jest organizacją zbiorowego zarządzania i legitymuje się zezwoleniem Ministra Kultury i Sztuki na zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi do utworów audiowizualnych na polu eksploatacji wyświetlanie, a strona pozwana prowadzi działalność o charakterze rozrywkowym, polegającą na wyświetlaniu i dystrybucji filmów, to powód posiada uprawnienie do żądania od pozwanego udzielenia informacji niezbędnych do określenia wysokości dochodzonych przez niego wynagrodzeń i opłat za okres od 6 czerwca 2009 r. do 18 lipca 2018 r.

Roszczenie powoda jest także uzasadnione za kolejny okres objęty pozwem w oparciu o art. 48 u.z.z.p.a., przewidujący analogiczne roszczenie informacyjne. Jednocześnie zgodnie z art. 5 ust. 1 u.z.z.p.a. domniemywa się, że organizacja zbiorowego zarządzania jest uprawniona do zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi w zakresie udzielonego jej zezwolenia oraz posiada legitymację procesową w tym przedmiocie.

Zgodnie z ust. 2 art. 5 u.z.z.p.a. w zakresie, w jakim art. 21-21 ³, art. 25 ust. 4 oraz art. 70 ust. 3 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych przewidują obowiązek zawarcia umowy lub zapłaty wynagrodzenia za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania, prawami danej kategorii uprawnionych do danego rodzaju utworów lub przedmiotów praw pokrewnych na danym polu eksploatacji, którzy nie zawarli umowy o zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi z żadną organizacją, zbiorowo zarządza ta organizacja, która jest reprezentatywna w odniesieniu do tych praw.

Pojęcie organizacji reprezentatywnej zostało zdefiniowane w art. 10 u.z.z.p.a., zgodnie z którym organizacją reprezentatywną jest organizacja zbiorowego zarządzania, która jako jedyna posiada zezwolenie na zbiorowe zarządzanie prawami danej kategorii uprawnionych do danego rodzaju utworów lub przedmiotów praw pokrewnych na danym polu eksploatacji. Natomiast w myśl art. 10 ust. 2 u.z.z.p.a. jeżeli zezwolenie na zbiorowe zarządzanie prawami danej kategorii uprawnionych do danego rodzaju utworów lub przedmiotów praw pokrewnych na danym polu eksploatacji posiada więcej niż jedna organizacja zbiorowego zarządzania, organizacją reprezentatywną jest ta, która w tym zakresie reprezentuje największą liczbę uprawnionych na podstawie umowy o zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi oraz umowy o reprezentacji. Reprezentatywność organizacji zbiorowego zarządzania w przypadku, o którym mowa w ust. 2, stwierdza z urzędu minister w drodze decyzji (art. 10 ust. 3).

W przedmiotowej sprawie, za organizację reprezentatywną uznany został powód. Zdaniem Sądu, pomimo wydania decyzji w tym zakresie dopiero w 2021 roku należy uznać, że powód był organizacją reprezentatywną również w drugiej połowie 2018 roku. Wymóg dysponowania decyzją ministra stwierdzającą reprezentatywność organizacji zbiorowego zarządzania, przewidziany w art. 10 ust. 3 u.z.z.p.a., nie znajduje natomiast zastosowania w zakresie roszczenia za okres przed 19 lipca 2018 r.

Korzystającym z utworu jest niewątpliwie podmiot prowadzący działalność polegającą na wyświetlaniu filmów, a więc prowadzący kino i uzyskujący z tego tytułu przychody dzięki bezpośredniemu udostępnianiu utworów finalnym użytkownikom. Tylko bowiem w takim przypadku można powiązać wysokość wynagrodzenia z wpływami z tytułu rozpowszechniania utworu ( tak Sąd Najwyższy w wyroku z 2 grudnia 2010 r. I CSK 33/10, Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 9 lutego 2007 r. VI ACa 931/06). Przesądza to o legitymacji biernej pozwanego.

W związku z powyższym Sąd uznał, że powództwo jest zasadne w zakresie żądania udzielenia informacji dot. wpływów uzyskanych przez pozwanego z tytułu wyświetlania poszczególnych utworów audiowizualnych w okresie od 6 czerwca 2009 do 2018 roku. Istotą roszczenia opartego na art. 105 ust. 2 u.p.a.p.p. jest uzyskanie wyczerpującej, pełnej informacji, niezbędnej do określenia wysokości należnych twórcom (za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania) wynagrodzeń i opłat, obejmującej rzeczywiste wpływy za wyświetlanie utworów muzycznych i słowno-muzycznych w utworach audiowizualnych.

Oddaleniu podlegało żądanie zgłoszone przez powoda, a dotyczące podania przez pozwanego spisu umów zawartych z innymi organizacjami zbiorowego zarządu w zakresie pola eksploatacji wyświetlania z podaniem dat zawarcia. W tym zakresie Sąd za uzasadnione uznał zarzuty pozwanego, że nie są to w rozumieniu ww. przepisów informacje niezbędne do określenia wysokości dochodzonych przez powoda wynagrodzeń i opłat. Powód w żaden sposób nie odniósł się do zgłoszonych przez pozwanego w tym zakresie zarzutów i nie wyjaśnił z jakiego powodu uważa te informacje za niezbędne. Jak już powyżej wskazano, to w interesie pozwanego leży wykazanie, że roszczenia powoda są nieuzasadnione gdyż posiada zawartą umowę z inną organizacją zbiorowego zarządzania. W konsekwencji sąd uznał, że pozwany słusznie zarzucił, że w/w informacje nie mają znaczenia dla ustalania wysokości wynagrodzenia dodatkowego z tytułu wyświetlania utworów audiowizualnych dla artystów wykonawców i oddalił roszczenie powoda o zobowiązania pozwanego do udzielenia powodowi informacji w powyższym zakresie.

Odnosząc się do podnoszonego przez strona pozwaną zarzutu dotyczącego stosowania przez powoda dowolnych stawek wynagrodzenia należy stwierdzić należy, że kwestia ta pozostawała bez znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, gdyż w przedmiotowej sprawie powód zgłosił wyłącznie roszczenie o udzielenie informacji. Zarzuty podnoszone przez stronę pozwaną w odniesieniu do tabeli stawek wynagrodzeń Sąd uznał za bezprzedmiotowe.

Wobec powyższego orzeczono jak w pkt. I i II wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł w pkt. III wyroku na podstawie art. 100 k.p.c. zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu. Sąd tylko w części uwzględnił powództwo, które obejmowało roszczenie informacyjne, a zatem trudno jest w sposób nominalny ustalić zakres wygrania sprawy przez każdą ze stron. Sąd uznał, że zarówno powód jak i pozwany osiągnęli w części zakładany przez siebie wynik postępowania, dlatego też koszty procesu zostały wzajemnie zniesione.

SSO Katarzyna Waseńczuk

ZARZĄDZENIE

(...)