Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 marca 2024 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie III Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 22 lutego 2024 r. w Szczecinie na rozprawie

sprawy z powództwa B. (...) Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Aktywów Niepublicznych z siedzibą w G.

przeciwko K. B.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej K. B. na rzecz powoda B. (...) Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Aktywów Niepublicznych z siedzibą w G. kwotę 5.020,20 zł (pięć tysięcy dwadzieścia złotych dwadzieścia groszy) wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie, liczonymi od dnia 13 maja 2022 r. do dnia zapłaty;

2.  w pozostałej części powództwo oddala;

3.  zasądza od pozwanej K. B. na rzecz powoda B. (...) Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Aktywów Niepublicznych z siedzibą w G. kwotę 665,14 zł (sześćset sześćdziesiąt pięć złotych czternaście groszy) wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygn. akt: III C 932/23

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 27 lutego 2023 r. powód B. (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych z siedzibą w G., reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, wniósł o zasądzenie od pozwanej K. B. kwoty 8.326,83 zł wraz z odsetkami:

-umownymi, w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie, liczonymi od kwoty 7.749,90 zł od dnia następnego po wniesieniu pozwu do dnia zapłaty,

-ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od kwoty 576,93 zł od dnia następnego po wniesieniu pozwu do dnia zapłaty

i kosztami procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu żądania pozwu powód podniósł, że 25 kwietnia 2021 r. pozwana zawarła z (...) Spółką Akcyjną w W. umowę pożyczki, na podstawie której udzielono jej pożyczki w kwocie 5.700 zł. Pozwana zobowiązana była do zwrotu pożyczki wraz z odsetkami umownymi w kwocie 496,71 zł i kosztami w łącznej kwocie 3 646,86 zł (prowizja, opłata przygotowawcza, opłata za Elastyczny Plan Spłaty) w 18 ratach miesięcznych, płatnych w okresie od 25 maja 2021 r. do 25 października 2022 r. Na poczet spłaty pożyczki pozwana dokonała wpłat w łącznej kwocie 879,94 zł. Wobec zaprzestania spłaty pożyczki, pismem z dnia 14 września 2021 r., pożyczkodawca wypowiedział umowę ze skutkiem na dzień 21 października 2021 r. Do zapłaty pozostała dochodzona pozwem kwota 8 326,83 zł, na którą składa się:

-kapitał w kwocie 7.749,90 zł,

-odsetki umowne w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie, naliczone od kwoty kapitału na dzień 12 maja 2022 r. w kwocie 576,93 zł.

Wierzytelność z powyższego tytułu powód nabył na podstawie umowy przelewu wierzytelności z dnia 27 grudnia 2021 r.

28 sierpnia 2023 roku referendarz sądowy w tut. Sądzie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, uwzględniając w całości żądanie pozwu (ówczesna sygn. akt III Nc 626/23).

Pozwana K. B. reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika zaskarżyła ww. nakaz zapłaty sprzeciwem, w którym wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwana podniosła zarzut nieudowodnienia żądania pozwu tak co do zasady jak i co do wysokości. W tym zakresie pozwana zaprzeczyła, aby doszło do skutecznego zawarcia umowy pożyczki – jak wynika z jej treści, pożyczkodawca miał być reprezentowany przez pełnomocnika, w oparciu o pełnomocnictwo, tymczasem pełnomocnictwo to nie zostało przedstawione. Nie zostało również wykazane, aby pozwana naruszyła postanowienia umowy i tym samym, aby zostały spełnione przesłanki uzasadniające wypowiedzenie umowy. Nie zostało również wykazane, aby pożyczkodawca dochował przewidzianego umową trybu wypowiedzenia umowy, tj. aby przed złożeniem oświadczenia w tym przedmiocie wezwał pozwaną do zapłaty. Strona powodowa nie wykazała również, aby oświadczenie o wypowiedzeniu umowy zostało pozwanej skutecznie doręczone. Nadto przedmiotowa umowa zawiera postanowienia, które mają charakter abuzywny. Dotyczy to postanowień kształtujących koszty pożyczki takie jak: prowizja, opłata przygotowawcza, opłata za Elastyczny Plan Spłaty. Pozwana podniosła również, że strona powodowa nie wykazała, aby skutecznie nabyła wierzytelność wynikającą z będącej przedmiotem sporu umowy. Nie złożono bowiem dokumentów wskazujących na fakt cesji we właściwej formie – pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi.

Na skutek prawidłowego wniesienia sprzeciwu nakaz zapłaty stracił moc, zgodnie z art. 505 § 2 k.p.c. i sprawa została skierowana do rozpoznania na rozprawie w postępowaniu uproszczonym.

W piśmie z dnia 22 grudnia 2023 r. strona powodowa podtrzymała żądanie pozwu.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

25 kwietnia 2021 roku pozwana K. B. zawarła z (...) Spółką Akcyjną w W. umowę pożyczki o numerze (...), na podstawie której udzielono jej pożyczki w kwocie 5.700 zł.

W ramach umowy pożyczki pożyczkodawca oferował pakiet świadczeń pozwalających na zarządzanie pożyczką pod nazwą Elastyczny Plan Spłaty. Świadczenie w ramach tego pakietu składa się z okresowej przerwy w spłacie, gwarancji zniesienia obowiązku spłaty i pakietów sms-ów informacyjnych. Z tytułu świadczeń w ramach Elastycznego Planu Spłaty pożyczkodawca pobiera wynagrodzenie w postaci opłaty za Elastyczny Plan Spłaty.

Na podstawie umowy pozwana zobowiązana była do zwrotu na rzecz pożyczkodawcy:

-całkowitej kwoty pożyczki w kwocie 5.700 zł,

-prowizji za udzielenie pożyczki w kwocie 1.677,18 zł,

-opłaty przygotowawczej w kwocie 40 zł,

-opłaty za Elastyczny Plan Spłaty w kwocie 1.929,68 zł,

-odsetek umownych, naliczanych w wysokości 7,20% w stosunku rocznym, w okresie obowiązywania umowy w kwocie 496,71 zł.

Łącznie pozwana zobowiązana była do zwrotu 9.843,57 zł.

Pozwana zobowiązana była do zwrotu ww. kwoty w 18 ratach miesięcznych, płatnych od dnia 25 maja 2021 r. do dnia 25 października 2022 r., w kwocie po 546,87 zł każda.

Zgodnie z zawartą umową pożyczki, dokonane spłaty zalicza się na składniki wymagalnej raty w następującej kolejności: wymagalne odsetki za opóźnienie, wymagalne odsetki, kwota pożyczki brutto.

W przypadku opóźnienia w płatności rat powstaje zadłużenie przeterminowane, od którego pożyczkodawca nalicza odsetki w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie.

W przypadku, gdy pożyczkobiorca opóźnia się ze spłatą kwoty równej co najmniej jednej pełnej raty, pożyczkodawca ma prawo wezwać do zapłaty zaległych rat w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania pod rygorem wypowiedzenia umowy, a w przypadku braku zapłaty, może wypowiedzieć umowę w terminie 30 dni od doręczenia wezwania do zapłaty.

Dowód:

-umowa pożyczki z 24.04.2021 r. k. 16 – 19.

Do dnia 25 sierpnia 2021 r. pozwana wpłaciła na poczet spłaty pożyczki kwotę 879,94 zł.

Wobec braku dalszych płatności pożyczkodawca wezwał pozwaną do zapłaty wymagalnych rat. Następnie, pismem z 14 września 2021 r. wypowiedział umowę pożyczki.

Oświadczenie w przedmiocie wypowiedzenia umowy pożyczki zostało doręczone pozwanej 21 września 2021 r.

Termin wypowiedzenia umowy upłynął w dniu 21 października 2021 r.

Dowód:

-pismo z dnia 14.09.2021 r. k. 20 – 21,

-wydruk ze strony operatora pocztowego k. 21 v.

27 grudnia 2021 r. (...) Spółka Akcyjna w W. zawarła z B. (...) Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym Aktywów Niepublicznych w G. umowę przelewu wierzytelności wyszczególnionych w załączniku nr 11 – Lista Wierzytelności Nabytych. Przedmiotem umowy była wierzytelność wobec K. B. wynikająca z umowy pożyczki numer (...) zawartej w dniu 25 kwietnia 2021 r.

Pismem z 24 stycznia 2022 roku pozwana została zawiadomiona o zmianie wierzyciela.

Dowód:

-wyciąg z umowy sprzedaży wierzytelności wraz z pełnomocnictwami k. 22 – 36,

-wyciąg z listy wierzytelności k. 37,

-zawiadomienie o zmianie wierzyciela k. 40-42.

12 maja 2022 r. B. (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych w G. wystawił wyciąg z ksiąg rachunkowych, w którym zawarto oświadczenie o odnotowaniu w księgach zadłużenia wobec K. B. wynikającego z umowy pożyczki numer (...) zawartej w dniu 25 kwietnia 2021 r. z (...) Spółką Akcyjną w W. w łącznej kwocie 8 326,83 zł, na która składają się należności z następujących tytułów:

- kapitał w kwocie 7 749,90 zł,

- odsetki w kwocie 576,93 zł.

Dowód:

-wyciąg z ksiąg rachunkowych k. 39.

12 maja 2022 r. (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych w G. wniósł przeciwko K. B. pozew o zapłatę zadłużenia wynikającego z umowy pożyczki numer (...) zawartej w dniu 25 kwietnia 2021 r. z (...) Spółką Akcyjną w W. w łącznej kwocie 8 326,83 zł w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

Postanowieniem z dnia 28 listopada 2022 r. referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Lublin – Zachód w Lublinie, wobec stwierdzenia braku podstaw do wydania nakazu zapłaty, umorzył postępowanie w sprawie.

Dowód:

-wydruk akt z postępowania w sprawie VI Nc – e (...) k. 10 – 15.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo okazało się uzasadnione w części, tj. co do kwoty 5.020,20 zł i odsetek umownych w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie, liczonych od tej kwoty od dnia 13 maja 2022 r. do dnia zapłaty.

W przedmiotowej sprawie powód B. (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych z siedzibą w G. domagał się zasądzenia od pozwanej K. B. kwoty 8.326,83 zł wraz z odsetkami: umownymi, w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie, liczonymi od kwoty 7.749,90 zł od dnia następnego po wniesieniu pozwu do dnia zapłaty i ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od kwoty 576,93 zł od dnia następnego po wniesieniu pozwu do dnia zapłaty.

Powód wywodził swoje roszczenie z umowy pożyczki z dnia 25 kwietnia 2021 r., zawartej z (...) Spółka Akcyjną w W., podnosząc, że wynikającą z tej umowy wierzytelność o zwrot pożyczki nabył na podstawie umowy przelewu wierzytelności z dnia 27 grudnia 2021 r.

Podstawę prawną żądania pozwu stanowi przepis art. 720 § 1 k.c., zgodnie z treścią którego przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Zgodnie natomiast z przepisem § 2 umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej.

Zgodnie natomiast z przepisem art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (tekst jednolity: Dz. U. z 2018 roku, poz. 993) przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255 550 złotych albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. Zgodnie z przepisem ust. 2 za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki.

Stan faktyczny sprawy Sąd ustalił na podstawie dokumentów prywatnych, wyciągów z takich dokumentów (umowa przelewu wierzytelności ) oraz wydruków (wyciąg z załącznika nr 11 do umowy przelewu wierzytelności oraz wyciąg z ksiąg rachunkowych), których prawdziwość i wiarygodność nie została przez stronę pozwaną skutecznie zaprzeczona. Podkreślić należy, że przepisy kodeksu postępowania cywilnego nie zawierają zamkniętej listy środków dowodowych, a z treści art. 309 k.p.c. wynika, że możliwe jest przeprowadzenie dowodu także innymi środkami niż wymienione w kodeksie, o ile ich wykorzystanie nie pozostaje w sprzeczności z przepisami prawa. Wydruki komputerowe mogą stanowić inny środek dowodowy, pozwalający na czynienie na ich podstawie ustaleń faktycznych. Nie wiąże się ono z domniemaniami, jakie towarzyszą dokumentom (art. 244 k.p.c., art. 245 k.p.c.), jednakże świadczą one o istnieniu zapisu komputerowego określonej treści w chwili dokonywania wydruku (por. wyrok SA w Warszawie z dnia 22 marca 2022 r. V ACa 756/21; wyrok SA w Krakowie z dnia 21 grudnia 2021 r., I ACa 354/20; wyrok SA w Katowicach z dnia 8 lutego 2019 r., I ACa 767/18). Stąd też Sąd uznał złożone przez stronę powodową dowody za przydatne do poczynienia ustaleń faktycznych w sprawie.

Na wstępie wskazać należy, że w procesie związanym z wykonaniem umowy pożyczki powód jest zobowiązany udowodnić, stosownie do treści przepisu art. 6 k.c., że strony albo ich poprzednicy prawni, zawarły umowę tej kategorii, a także, że przeniósł na własność biorącego pożyczkę określoną w umowie ilości pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku. Biorący pożyczkę natomiast winien wykazać wykonanie swego świadczenia w postaci zwrotu tej samej ilości pieniędzy albo tej samej ilości rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości, przy czym strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne (art. 232 k.p.c.).

W pierwszej kolejności rozważenia wymagał zarzut braku legitymacji procesowej czynnej po stronie powodowej.

Legitymacja procesowa to uprawnienie określonego podmiotu do występowania z roszczeniem przeciwko innemu podmiotowi, które znajduje oparcie bądź w określonym stosunku materialnoprawnym łączącym owe strony, bądź w ustawie. Tylko przepis prawa materialnego, stanowiącego podstawę interesu prawnego, stwarza dla określonego podmiotu legitymację procesową strony. Strona jest zatem pojęciem materialnoprawnym, a nie procesowym, a przeto o tym czy dany podmiot jest stroną postępowania cywilnego, tj., czy ma uprawnienie do wystąpienia z roszczeniem, przesądzają przepisy prawa materialnego, mające zastosowanie w konkretnym stanie faktycznym, nie zaś przepisy procesowe ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 2010 r., II CSK 323/09). W procesie w charakterze stron mogą zatem występować tylko te podmioty, które są jednocześnie podmiotami stosunku prawnego będącego przedmiotem tego procesu. W każdym procesie sąd powinien przede wszystkim rozstrzygnąć, czy strony procesowe są jednocześnie stronami spornego stosunku prawnego. Ustalenie braku tej zgodności jest stwierdzeniem braku legitymacji procesowej po stronie powoda lub pozwanego, prowadzącym do oddalenia powództwa. Udzielenie pożyczki następuje na podstawie umowy pożyczkodawcy z pożyczkobiorcą i tylko te osoby będące stronami stosunku umownego albo ich następcy prawni, mają wobec siebie wynikające z tego stosunku uprawnienia i obowiązki, a co za tym idzie tylko one posiadają interes prawny do dochodzenia przed sądem określonych w tej umowie praw i obowiązków.

Powód wywodzi uprawnienie do dochodzenia od pozwanej zwrotu udzielonej jej przez (...) Spółkę Akcyjną w W. pożyczki z umowy przelewu wierzytelności z dnia 27 grudnia 2021 r.

Treść załączonych do pozwu wyciągu z przedmiotowej umowy oraz wydruku z Załącznika nr 11 do tej umowy pozwala na ustalenie w sposób nie budzący wątpliwości, że na podstawie tej umowy nastąpiło przejście na B. (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Publicznych w G. wierzytelności wobec K. B. wynikającego z umowy pożyczki numer (...) zawartej w dniu 25 kwietnia 2021 r. z (...) Spółką Akcyjną w W.

Zgodnie z przepisem art. 509 § 1 i 2 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Treścią umowy przelewu wierzytelności jest przeniesienie przez wierzyciela swojej wierzytelności na osobę trzecią, a skutkiem tej umowy jest wyłączenie dotychczasowego wierzyciela ze stosunku zobowiązaniowego i zajęcie jego miejsca przez nabywcę wierzytelności. Sam stosunek zobowiązaniowy zmianie nie ulega, a w szczególności nie tworzy w jej miejsce odrębnej, nowej wierzytelności w stosunku do dłużnika. Przelew wywołuje bezpośrednie skutki wobec dłużnika, po stronie którego powstaje obowiązek świadczenia w stosunku do nabywcy wierzytelności. Warunkiem skutecznego zawarcia umowy przelewu wierzytelności jest zindywidualizowanie wierzytelności. Pod pojęciem tym rozumie się jej oznaczenie przede wszystkim poprzez określenie stosunku prawnego, z którego wynika poprzez wskazanie stosunku prawnego, z którego wynika poprzez wskazanie stron stosunku prawnego, określenie świadczenia i jego przedmiotu. Ustawa nie wymaga przy tym dla skutecznego zawarcia umowy przelewu zachowania żadnej szczególnej formy. Wskazać nadto należy, że w judykaturze akceptowany jest pogląd, że wykazanie określonego faktu istotnego dla roztrzygnięcia sprawy może nastąpić nie tylko na podstawie treści całego dokumentu ale również i na podstawie wyciągu z niego, zwłaszcza w sytuacji, gdy dokument obejmuje znaczną ilość pozycji ( por. uzasadnienie postanowienia Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 24 czerwca 2014 roku, V ACz 577/14).

W treści umowy z dnia 27 grudnia 2021 r. znajduje się oświadczenie (...) Spółki Akcyjnej w W. o przeniesieniu na rzecz B. (...) Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Aktywów Niepublicznych w G. wierzytelności wymienionych w załączniku nr 11 do umowy, - Lista Wierzytelności Nabytych, który zawiera szczegółowy wykaz przenoszonych wierzytelności. Umowa ta została zawarta w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi, zgodnie z postanowieniem pkt 19.7 umowy. Wyciąg z załącznika nr 11 obejmujący wierzytelność wobec pozwanej wynikającą z będącej przedmiotem sporu umowy został złożony w formie wydruku. Wydruk, jakkolwiek nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu przepisu art. 244 § 1 k.p.c., a zatem nie korzysta z domniemania autentyczności i prawdziwości, to jako element umowy sprzedaży wierzytelności, ma – z mocy przepisu art. 245 k.p.c. - moc prawną wynikającą z zawartej umowy przelewu wierzytelności, pod którą strony złożyły podpisy. Ma zatem taką moc prawną jak dokument prywatny. Dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, które go podpisała, złożyła oświadczenie w nim zawarte. Dokumenty prywatne korzystają z domniemania autentyczności oraz domniemania, że osoba, która podpisała dokument, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Nie korzystają natomiast z domniemania prawdziwości zawartych w nich oświadczeń, a więc każda osoba mająca w tym interes prawny może stwierdzić i dowodzić, że treść złożonych oświadczeń nie odpowiada stanowi rzeczywistemu ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 2007 roku, V CSK 441/06 oraz postanowienie tego Sądu z dnia 15 kwietnia 1982 r., III CRN 65/82). Nie oznacza to oczywiście, że dokumenty takie nie mogą stanowić dowodu w sprawie. Dowód z dokumentu prywatnego jest dopuszczalny w postępowaniu cywilnym i podlega ocenie sądu jak każdy inny dowód, według własnego przekonania sądu, na podstawie wszechstronnego rozważenia całego materiału dowodowego (art. 233 § 1 k.p.c.). Dokument prywatny stanowi zatem pełnoprawny środek dowodowy, który sąd orzekający może uznać za podstawę swoich ustaleń faktycznych, a następnie wyrokowania ( por. wyrok NSA w W. z dnia 25 sierpnia 2017 roku, I OSK (...)). Nie ma zatem przeszkód prawnych, aby sąd orzekający w ramach swobodnej oceny dowodów uznał treść dokumentu prywatnego za zgodną z rzeczywistym stanem rzeczy, o ile twierdzenia w nich zawarte mogą być zweryfikowane i potwierdzone za pomocą innych dowodów. Sam fakt zatem, że przybierający postać pisemną wydruk nie spełnia warunków dokumentu urzędowego ani dokumentu prywatnego, nie oznacza, że nie może on stanowić dowodu w sprawie. Kodeks postępowania cywilnego nie zawiera zamkniętego katalogu środków dowodowych i dopuszczalne jest skorzystanie z każdego źródła informacji o faktach istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, jeśli tylko nie jest to sprzeczne z przepisami prawa. W orzecznictwie Sądu Najwyższego nie budzi wątpliwości, że przepis art. 309 k.p.c. może mieć zastosowanie także do niepodpisanych wydruków komputerowych ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 2008 r. I CSK 138/08 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 września 2016 roku, V CSK 13/16). Pozwana, na której spoczywa ciężar dowodu w zakresie okoliczności zwalniającej ją z zobowiązania, nie podniosła żadnego zarzutu, który podważałby prawdziwość i wiarygodność wydruku z listy wierzytelności, a zawarte w nim twierdzenia co do oznaczenia stosunku prawnego, z którego wynika wierzytelność znajdują oparcie w treści złożonej umowy pożyczki.

Reasumując powyższe rozważania wskazać należy, że strona powodowa udowodniła, że skutecznie nabyła dochodzą pozwem wierzytelność.

Nieuzasadniony okazał się również zarzut niewykazania faktu skutecznego zawarcia umowy pożyczki.

Powódka, w celu wykonania obowiązku wynikającego z przepisu 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. przedłożyła umowę pożyczki, która została zawarta pomiędzy (...) Spółką Akcyjną w W., reprezentowaną przez pełnomocnika oraz pozwaną – K. B.. Dokument ten został opatrzony własnoręcznym podpisem działającego w imieniu dającego pożyczkę - (...) Spółki Akcyjnej w W. A. B. oraz pożyczkobiorcy K. B.. Pozwana nie zaprzeczyła temu, że przedmiotowy dokument opatrzyła własnoręcznym podpisem. Podnosiła natomiast, że nie zostało dołączone do pozwu pełnomocnictwo upoważniające A. B. do zawarcia umowy w imieniu (...) Spółki Akcyjnej w W.. Brak tego dokumentu nie stoi na przeszkodzie ustaleniu, że była ona skutecznie umocowana do zawarcia umowy pożyczki. Zgodnie bowiem z przepisem art. 97 k.c. osobę czynną w lokalu przedsiębiorstwa przeznaczonego do obsługi publiczności poczytuje się w razie wątpliwości za umocowana do dokonywania czynności prawnych, które zazwyczaj bywają dokonywane z osobami korzystającymi z usług tego przedsiębiorstwa. Obsługiwanie publiczności należy interpretować jako zawieranie z klientami umów, a także dokonywanie innych czynności, które się z tym wiążą. Zwrot natomiast „lokal przedsiębiorstwa” należy natomiast interpretować, jako lokal wchodzący w skład przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 551 k.c. przeznaczony do obsługi klientów. W wyrokach z dnia 14 maja 2002 roku ( sygn. akt V CKN 1031/00 oraz V CKN 1667/00) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że przepis art. 97 k.c. może mieć zastosowanie do osób podpisujących w imieniu banku umowę kredytową. Należy zatem uznać za dopuszczalne stosowanie tego przepisu również i do osób podpisujących umowy pożyczki w imieniu instytucji pożyczkowych. Pozwana, na której spoczywał ciężar dowodu w zakresie okoliczności niweczących żądanie pozwu, nie zaoferowała żadnego dowodu, który obaliłby wynikające z przepisu art. 97 k.c. domniemanie umocowania A. B. do zawierania umów pożyczek w imieniu (...) Spółki Akcyjnej w W.. Z treści umowy pożyczki wynika, że została ona również wykonana – K. B. poświadczyła własnoręcznym podpisem, że kwota udzielonej pożyczki, tj. 5 700 zł, została jej wydana gotówką. Powyższe dokumenty oraz wynikające z przepisu art. 97 k.c. domniemanie pozwalają na ustalenie w sposób nie budzący wątpliwości, że pomiędzy stronami została zawarta umowa pożyczki, z której powód wywodzi roszczenie, a także że umowa ta została wykonana.

Pozwana zobowiązana jest zatem, stosownie do treści przepisu art. 720 par. 1 k.c., zwrócić następcy prawnemu pożyczkodawcy pożyczoną kwotę wraz z przewidzianymi umową świadczeniami ubocznymi.

Wbrew stanowisku strony pozwanej zostało również wykazane, że zostały spełnione przesłanki uzasadniające złożenie oświadczenia o wypowiedzeniu umowy oraz że oświadczenie w tym przedmiocie zostało skutecznie złożone.

Zgodnie z postanowieniami umowy, w przypadku, gdy pożyczkobiorca opóźnia się ze spłatą kwoty równej co najmniej jednej pełnej raty, pożyczkodawca ma prawo wezwać do zapłaty zaległych rat w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania pod rygorem wypowiedzenia umowy, a w przypadku braku zapłaty, może wypowiedzieć umowę w terminie 30 dni od doręczenia wezwania do zapłaty. Po upływie okresu wypowiedzenia umowy, pożyczkodawca ma prawo dochodzić od pożyczkobiorcy zwrotu całości niespłaconej kwoty zobowiązania oraz naliczyć odsetki za opóźnienie od zaległej kwoty pożyczki wg ostatniej aktualnej stopy oprocentowania pożyczki, za okres od dnia rozwiązania umowy.

Powód podniósł w uzasadnieniu pozwu, że pozwana dokonała ostatniej wpłaty na poczet raty pożyczki 25 sierpnia 2021 r. Strona pozwana nie przedstawiła żadnego dowodu, który zaprzeczyłby temu twierdzeniu i pozwolił na ustalenie, że pożyczka była spłacana zgodnie z treścią umowy. Zaistniały zatem przesłanki do złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy. Oświadczenie w tym przedmiocie, poprzedzone wezwaniem do zapłaty, zostało złożone w piśmie z dnia 14 sierpnia 2021 r. Pismo to zostało przesłane pozwanej na wskazany przez nią w umowie pożyczki adres zamieszkania listem poleconym, i doręczone w dniu 21 września 2021 r. Zgodnie z treścią przepisu art. 61 k.c. oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Odwołanie takiego oświadczenia jest skuteczne, jeżeli doszło jednocześnie z tym oświadczeniem lub wcześniej. Dojście oświadczenia woli do adresata w taki sposób, by mógł on zapoznać się z jego treścią w rozumieniu cytowanego przepisu, polega na stworzeniu przez składającego takiej sytuacji, w której adresat oświadczenia może zapoznać się z nim w zwykłym toku czynności, rzeczywiste natomiast zapoznanie się nie ma natomiast znaczenia. Nadanie listu poleconego (przesyłki rejestrowanej) obejmującego oświadczenie woli pozwala przyjąć w drodze domniemania faktycznego, że jego adresat mógł zapoznać się z jego treścią, co oczywiście nie wyklucza dowodzenia, że w konkretnym przypadku było inaczej ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 17 marca 2010 roku, II CSK 454/09). Wydruk natomiast ze strony operatora pocztowego, w którym odnotowano fakt wydania przesyłki że stanowić dowód jej skutecznego doręczenia, zwłaszcza w sytuacji, kiedy strona pozwana nie podniosła żadnego zarzutu, który przeczyłby faktowi doręczenia jej przesyłki. Powód wykazał zatem, że dokonał skutecznego wypowiedzenia umowy, a termin jej wypowiedzenia upłynął we wskazanym w piśmie dniu, tj. 21 października 2021. Umowa uległa rozwiązaniu z dniem 21 października 2021 r. i z tym dniem należność z tytułu pożyczki stała się natychmiast wymagalna.

Reasumując powyższe rozważania wskazać należy, że obowiązek spłaty pożyczki wraz z odsetkami umownymi oraz opłaty przygotowawczej, prowizji za udzielenie pożyczki i opłaty za pakiet dodatkowy Elastyczny Pakiet Spłaty we wskazanych w pozwie kwotach wynika wprost z umowy, a zatem jest udowodniony tak co do zasady jak i wysokości.

Podzielić natomiast należy stanowisko strony pozwanej, że postanowienia umowy pożyczki przewidujące obowiązek zapłaty opłaty przygotowawczej, prowizji za udzielenie pożyczki oraz opłaty za usługi dodatkowe związane z zarządzaniem pożyczki zastrzeżone w Elastycznym Planie Spłaty stanowią klauzule niedozwolone.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 6 i 6 a ustawy o kredycie konsumenckim całkowity koszt kredytu obejmuje wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy oraz koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach, z wyjątkiem kosztów opłat notarialnych ponoszonych przez konsumenta. P. koszty kredytu natomiast to wszystkie koszty, które konsument ponosi w związku z umową o kredyt konsumencki, z wyłączeniem odsetek. Wskazać przy tym należy, że fakt, że pozaodsetkowe koszty pożyczki nie przekraczają granic wyznaczonych przepisem art. 36 a ustawy o kredycie konsumenckim, nie oznacza, że postanowienia umowy w tym zakresie nie podlegają badaniu z punktu widzenia przepisów o niedozwolonych klauzulach umownych. Sam fakt, że ustawodawca określa poziom maksymalnej wysokości tego rodzaju kosztów, nie stanowi jeszcze dostatecznej i wystarczającej podstawy do przyjęcia, że każdorazowo pożyczkodawca bez względu na rzeczywiście koszty ponoszone przy zawieraniu umowy mógłby naliczyć takie pozaodsetkowe koszty kredytu w wysokości maksymalnej lub zbliżonej do górnego poziomu tychże kosztów. Treść przepisu art. 36 a ustawy o kredycie konsumenckim w żadnym razie nie daje podstaw do takiego stanowiska, albowiem istotą wprowadzenia tej regulacji była ochrona kredytobiorców przed nadmiernym obciążeniem ich kosztami udzielenia pożyczki przez firmy pożyczkowe, a nie niejako przyznawanie pożyczkodawcom uprawnienia do naliczania opłat za udzielenie pożyczek w maksymalnej kwocie bez względu na to czy poniósł on jakiekolwiek koszty w związku z zawarciem umowy pożyczki czy też nie ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 października 2021 roku, III CZP 43/20 ).

Zgodnie z treścią art. 385 ¹ k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny (§ 1). Jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie (§ 2). Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta (§ 3).

Aby określone postanowienie umowy mogło zostać uznane za „niedozwolone postanowienie umowne” w rozumieniu wyżej wymienionego przepisu, spełnione muszą zostać łącznie cztery warunki: 1) umowa musi być zawarta z konsumentem, 2) postanowienie umowy „nie zostało uzgodnione indywidualnie”, 3) postanowienie kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy, 4) postanowienie sformułowane w sposób jednoznaczny nie dotyczy „głównych świadczeń stron”.

W rozpoznawanej sprawie między stronami nie było sporne, że będąca przedmiotem sporu umowa została zawarta pomiędzy przedsiębiorcą (pożyczkodawca) a konsumentem (pozwana).

Zgodnie z przepisem par. 3 art. 385 ¹ k.c. nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. Odnosi się to w szczególności do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. W piśmiennictwie przyjmuje się, że nie są postanowieniami indywidualnie negocjowanymi („uzgodnionymi”) klauzule sporządzone z wyprzedzeniem, w sytuacji gdy kontrahent nie miał wpływu na ich treść, nawet jeżeli są one zawarte we wzorcu wykorzystanym tylko jednorazowo.

Strona powodowa, na której spoczywał ciężar dowodu z tym przedmiocie, nie udowodniła, aby postanowienia umowy w zakresie zastrzeżenia opłaty przygotowawczej, prowizji rozumianej jako wynagrodzenie za korzystanie z kapitału oraz opłaty za Elastyczny Plan Spłaty zostały z pozwaną uzgodnione indywidualnie, a w szczególności, aby pozwana miała jakikolwiek wpływ na wybór czy to sposobu wynagrodzenia za korzystanie z kapitału (odsetki czy prowizja) i wysokości zobowiązania z tego tytułu, czy to na wybór świadczeń z Elastycznego Planu Spłaty. Strona powodowa zdaje się utożsamiać przewidziane przepisem art. 385 ¹ k.c. indywidualne uzgadnianie postanowień umowy z faktem zaakceptowania przedstawionych pożyczkobiorcy warunków umowy oraz dobrowolnego wyboru określonych usług, jednakże nie są to pojęcia tożsame. Indywidualne uzgadnianie postanowienia umowy wymaga rzeczywistego wpływu konsumenta na treść konkretnego postanowienia, a nie jedynie akceptacji przedstawionych mu warunków umowy. Umowa pożyczki jest standardowo stosowanym przez poprzednika powoda drukiem, w którym wpisywane są jedynie dane osobowe pożyczkobiorcy oraz kwoty pożyczki i wysokość naliczanych opłat i prowizji. Pozwana miała zatem jedynie możliwość wyboru co do podpisania albo odmowy podpisania przedłożonej jej umowy o treści takiej, jaka wynika ze złożonego przez powoda dokumentu. To zaś wskazuje na adhezyjny charakter zawartej umowy pożyczki, której postanowienia nie podlegały w rzeczywistości żadnym indywidualnym uzgodnieniom poza ustaleniem wysokości faktycznie wypłaconej na rzecz pozwanej kwoty.

W odniesieniu do postanowień umownych dotyczących opłaty przygotowawczej, prowizji oraz opłat za usługi dodatkowe objęte Elastycznym Planem Spłaty spełniona została również kolejna przesłanka uznania ich za niedozwolone postanowienia umowne, jako że te postanowienie umowne, mimo że sformułowane w sposób jednoznaczny, nie dotyczyły „głównych świadczeń stron”. Głównymi świadczeniami stron umowy pożyczki są: po stronie pożyczkodawcy (powoda) – przeniesienie na własność biorącego określonej ilości pieniędzy (albo rzeczy oznaczonych co do gatunku), a po stronie pożyczkobiorcy (pozwanego) obowiązek zwrotu pieniędzy (albo rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości). Tylko postanowienia bezpośrednio regulujące wskazane kwestie można zaliczyć do postanowień określających główne świadczenia stron. Z mocy umowy pożyczki pożyczkobiorca może być zobowiązany również do „zwrócenia” pożyczkodawcy odsetek, opłat, prowizji, podatków i marży, jeżeli są mu znane oraz kosztów usług dodatkowych, gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu (art. art. 5 pkt 6 ustawy o kredycie konsumenckim). Świadczenie z ww. tytułów jednakże – nawet jeżeli zostały doliczone do comiesięcznej raty – nie stanowi świadczenia głównego z umowy pożyczki i podlega kontroli w świetle treści przepisu art. 385 ¹ k.c. Jakkolwiek pożyczka może mieć też charakter odpłatny, gdy dający zastrzegł wynagrodzenie za korzystanie z kapitału w postaci odsetek lub prowizji, to odpłatność (lub nieodpłatność) nie należy do postanowień przedmiotowo istotnych umowy pożyczki. Stąd też postanowienia umowy dotyczące prowizji mającej charakter wynagrodzenia za korzystanie z kapitału, nie mają charakteru głównego świadczenia pożyczkobiorcy z umowy pożyczki. W wyroku z dnia 27 października 2021 roku ( sygn. akt III CZP 43/20) Sąd Najwyższy wprost wskazał, że wynagrodzenie prowizyjne (prowizja), stanowiące wynagrodzenie z tytułu udzielenia pożyczki, przewidziane w umowie pożyczki, do której mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 1083 z późn. zm.), nie jest świadczeniem głównym w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c.

W ocenie Sądu wskazane powyżej postanowienia umowne, nieuzgodnione indywidualnie, kształtują prawa i obowiązki konsumenta (pozwanej) w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. W rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c. „rażące naruszenie interesów konsumenta” oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym, natomiast „działanie wbrew dobrym obyczajom” w zakresie kształtowania treści stosunku obligacyjnego wyraża się w tworzeniu przez kontrahenta konsumenta takich klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową tego stosunku. Pojęcia te mają charakter niedookreślony i ocenny; wymagają dokonania ich wykładni w każdej sprawie indywidualnie, z uwzględnieniem celu umowy, charakteru stosunku zobowiązaniowego, jak również zwyczajów i norm przyjętych w konkretnej dziedzinie aktywności gospodarczej (jest to szczególnie istotne w takich dziedzinach, które wytworzyły własne wzorce etyczne postępowania wobec konsumentów – takich jak bankowość, działalność ubezpieczeniowa itp.). Podstawowym elementem przyjętych w obrocie gospodarczym dobrych obyczajów jest zasada lojalności, uczciwości i szacunku wobec kontrahenta. Sprzeczne z dobrymi obyczajami będą więc takie działania, które zmierzają do niedoinformowania, dezinformacji, wykorzystania naiwności lub niewiedzy klienta, wprowadzenia go w błąd co do realnych obciążeń i ryzyka związanego z umową oraz co do tego, jakie świadczenia na swoją rzecz zastrzegł przedsiębiorca. Jeśli chodzi o pojęcie „interesu konsumenta”, to obejmuje ono elementy ekonomiczne (przede wszystkim związane z zachowaniem ekwiwalentności świadczeń stron oraz proporcjonalności obciążeń nałożonych na konsumenta do realnych kosztów związanych z umową i wartości świadczeń uzyskanych przez konsumenta), ale również pozaekonomiczne, takie jak pewność obrotu, zaufanie, czas poświęcony na realizację swoich uprawnień, przekonanie o rzetelnym potraktowaniu przez drugą stronę umowy. Ustawodawca wymaga, by naruszenie interesów konsumenta przez klauzulę niedozwoloną nastąpiło w stopniu „rażącym”, a zatem musi być to naruszenie znaczne, polegające na drastycznym odejściu od zasad uczciwego obrotu, lojalności, szacunku dla drugiej strony umowy. Działanie wbrew „dobrym obyczajom” w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c. w zakresie kształtowania treści stosunku obligacyjnego wyraża się w tworzeniu przez partnera konsumenta takich klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową tego stosunku ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 13 września 2012 roku, sygn. VI ACa 461/12). Rażące naruszenie interesów konsumentów polega w tym kontekście na nieusprawiedliwionej dysproporcji praw i obowiązków na niekorzyść konsumenta ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2005 roku, sygn. I CK 832/04).

Sąd podzielił zatem stanowisko strony pozwanej co do tego, że postanowienia umowy pożyczki, w oparciu o które obciążono pozwaną opłatą przygotowawczą, prowizją oraz opłatą za dodatkowe usługi związane z zarządzeniem pożyczką kwocie 3 646,86 zł stanowiącej 63,98 % kwoty pożyczki (faktycznie wypłaconej kwoty), skutkujące niemal dwukrotnym zwiększeniem wysokości świadczenia nałożonego na konsumenta względem wysokości świadczenia spełnionego przez pożyczkodawcę, kształtowały prawa i obowiązki pozwanej będącej konsumentem w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszały jego interesy. Pożyczkodawca zastrzegł na swoją rzecz uprawnienie do pobrania rażąco wygórowanych opłat, nie informując przy tym, z jakich przyczyn określono je we wskazanej wysokości i jakie świadczenie zapewniać miały one pożyczkobiorcy. Pożyczkodawca obciążając pozwaną wskazanymi opłatami narzucił świadczenie o niejasnym charakterze, które zabezpieczać miało wyłącznie jego interesy kosztem interesów kontrahenta i to w rażącej dysproporcji do faktycznie zaoferowanego świadczenia.

Strona powodowa nie wyjaśniła na poczet jakich czynności związanych z przygotowaniem zawarcia umowy została pobrana opłata przygotowawcza ani też w jaki sposób ustalono jej wysokość na poziomie 40 zł.

Odnosząc się do zasadności obciążenia pozwanej prowizją za udzielenie pożyczki wskazać należy, że nie zostało w żadne sposób wyjaśnione jakie czynności wiązały się z udzieleniem pożyczki, a których koszt wyniósł 29,42% udzielonej pozwanej pożyczki, zwłaszcza w sytuacji, kiedy pobrana została opłata przygotowawcza. Przyjąć zatem należy, że kwota ta stanowi w istocie dodatkowe wynagrodzenie pożyczkobiorcy za korzystanie z kapitału pożyczki. Pożyczka może mieć oczywiście charakter odpłatny, a odpłatność za korzystanie z kapitału pożyczki może, zgodnie z zasadą swobody umów, przybrać również postaci prowizji. Sama jednakże dopuszczalność obciążenia pożyczkodawcy prowizją nie oznacza w świetle przepisów ustawy o kredycie konsumenckim, że może ona zostać ustalona przez pożyczkodawcę w sposób dowolny, całkowicie oderwany od realiów gospodarczych. W obrocie prawnym z reguły wynagrodzenie za korzystanie z kapitału ustalane jest w postaci odsetek, których wysokość limituje przepis art. 359 par. 2 1 k.c. Stąd też oceniając wysokość zastrzeżonej prowizji z punktu widzenia interesów stron, można odwołać się do wysokości odsetek maksymalnych unormowanych w ww. przepisie. Zgodnie z jego treścią maksymalne wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych (odsetki maksymalne). Powódka naliczyła odsetki umowne za korzystanie z kapitału za cały okres związania stron umową na kwotę 496,71 zł. Kwota ta stanowiłaby 8,71 % udzielonej pożyczki. Nadto powód domaga się prowizji w kwocie 1 677,18 zł, która stanowi 29,42% kwoty udzielonej pożyczki. W tej sytuacji zastrzeżenie dodatkowego wynagrodzenia w kwocie stanowiącej prawie 30% udzielonej pozwanej pożyczki niewątpliwie godzi w równowagę kontraktową stron i rażąco narusza interesy konsumenta, zwłaszcza, że strona powodowa nie wskazała ani w umowie ani w toku procesu zasadność pobrania prowizji w naliczonej przezeń wysokości ani czytelnych kryteriów jakie legły u podstaw obliczenia prowizji. Jakkolwiek ustawa o kredycie konsumenckim nie nakazuje pożyczkodawcy wskazania kryteriów wg jakich naliczono obciążające konsumenta opłaty i prowizje, to jednak, zgodnie z treścią przepisu art. 11 ustawy o kredycie konsumenckim, kredytodawca lub pośrednik kredytowy zobowiązany jest przed zawarciem umowy o kredyt konsumencki udzielić konsumentowi wyjaśnień dotyczących treści informacji przekazanych przed zawarciem umowy oraz postanowień zawartych w umowie, która ma zostać zawarta, w sposób umożliwiający konsumentowi podjęcie decyzji dotyczącej umowy o kredyt konsumencki. Wysokość wynagrodzenia (prowizji) za korzystanie z kapitału pożyczki niewątpliwie ma wpływ na podjęcie decyzji o zawarciu umowy, nie sposób zatem uznać, że pożyczkodawca nie ma obowiązku informować pożyczkobiorcy o sposobie naliczenia żądanego wynagrodzenia. Przyj ^ęcie, że strona powodowa ^{nie ma obowiązku wyjaśnienia ani konsumentowi przed zawarciem umowy ani w toku procesu w jaki sposób ustaliła wysokość obciążających konsumenta opłat i prowizji tylko z tego powodu, że ich wysokość nie przekracza} limitowanych art. 36 a ^{maksymalnych pozaodsetkowych kosztów kredytu, nie daje się pogodzić z wynikającą z ustawy o kredycie konsumenckim ochroną konsumentów. Również i w świetle zasad uczciwego obrotu nie sposób uznać za usprawiedliwione zastrzeganie opłat czy prowizji, których wysokość – z uwagi na niewskazanie kryteriów, na podstawie których je ustalono – nie może zostać zweryfikowana. Skoro powód nie wskazał podstaw ustalenia prowizji we wskazanej w umowie kwocie, Sąd może dokonać oceny zasadności} jedynie poprzez porównanie wysokości wypłaconej pozwanej tytułem pożyczki kwoty i wysokości obciążeń mających charakter wynagrodzenia za korzystanie z pożyczonej pozwanej kwocie, tj. prowizji i odsetek umownych. Świadczenie z tytułu odsetek umownych ma bowiem charakter wynagrodzenia za korzystanie z kapitału. Pozwana pożyczyła kwotę 5 700 złotych. Tymczasem pozwana domaga się zapłaty tytułem wynagrodzenia za korzystanie z tej kwoty przez okres 6 miesięcy (od dnia zawarcia umowy do dnia jej wypowiedzenia) w łącznej kwocie 2 173,89 złotych (1 677,18 zł tytułem prowizji i 496,71 zł tytułem odsetek umownych). Żądanie to należy uznać za rażąco wygórowane. Okoliczności faktyczne sprawy wskazują bowiem, że omawiane postanowienie umowy miało na celu jedynie faktyczne zwiększenie zysków pożyczkodawcy i stanowiły obciążenie pożyczkobiorcy ponad dopuszczalne prawem oprocentowanie, zapewniając stronnie powodowej dodatkowy dochód. Przedsiębiorca udzielający pożyczki konsumentowi winien zadbać o to, aby zachowane zostały rozsądne proporcje pomiędzy wysokością pobieranych odsetek, opłat i prowizji a wysokością pożyczonej sumy i wyważyć interesy obu stron umowy. Dążenie do zapewnienia sobie maksymalnych zysków i zredukowania kosztów własnej działalności gospodarczej nie może prowadzić do obciążenia drugiej strony umowy pożyczki wszelkimi ponoszonymi przez pożyczkodawcę kosztami i przerzuceniem na konsumenta całości ryzyka kontraktowego poprzez zagwarantowanie sobie od pożyczkobiorcy świadczenia nieproporcjonalnie wysokiego do wypłaconej kwoty pożyczki. Z uwagi na powyższe okoliczności przedmiotowe postanowienia umowne są w ocenie sądu sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają interes konsumenta.

W odniesieniu do opłaty za Elastyczny Plan Spłat wskazać należy, że wprawdzie w umowie wskazano, że opcja ta dawała konsumentowi uprawienie do odroczenia terminu spłaty rat pożyczki na określonych w umowie warunkach, jednakże wskazać należy, że powód w żaden sposób nie wyjaśnił sposobu skalkulowania kwoty, która ma w istocie zapewnić pożyczkodawcy dodatkowy dochód na wypadek odroczenia spłaty rat pożyczki. Odroczenie to bowiem nie było równoznaczne z wygaśnięciem obowiązku spłaty pożyczki wraz z oprocentowaniem. Strona powodowa nie wykazała natomiast aby pozostawianie w gotowości, bo tak należy zakwalifikować stan, w którym pozwana z pakietu nie skorzystała, wiązało się dla niej z powstaniem jakichkolwiek dodatkowych kosztów, a zwłaszcza kosztów w kwocie 1.929,68zł. Pożyczkodawca może obciążyć pożyczkobiorcę, wyłącznie taką opłatą, która służy pokryciu kosztów rozpatrzenia wniosku w przedmiocie skorzystania z przewidzianych pakietem udogodnień lub przygotowania zmiany postanowień umowy. Koszty te ze względów technicznych mogą oczywiście mieć charakter zryczałtowany, tym niemniej jednak przyjęty ryczałt powinien korespondować w jakikolwiek sposób z kosztem czynności jakie rzeczywiście pożyczkodawca musiał podjąć w związku z przygotowaniem i zawarciem umowy w przedmiocie zmiany postanowień umowy.

Z uwagi na powyższe Sąd uznał, że powołane postanowienia umowne dotyczące opłaty przygotowawczej, prowizji oraz opłaty za Elastyczny Plan Spłaty stanowią niedozwolone postanowienie umowne, a zatem nie wiązały one pozwanej. Skutkiem prawnym zastosowania przez przedsiębiorcę w umowie z konsumentem niedozwolonych postanowień umownych jest częściowa bezskuteczność umowy, polegająca na tym, że postanowienie umowne uznane za niedozwolone stają się bezskuteczne, natomiast w pozostałym zakresie umowa jest wiążąca. Innymi słowy „brak związania” postanowieniem umownym na skutek uznania go za niedozwolone nie oznacza nieważności czy bezskuteczności umowy w całości, a jedynie w określonym zakresie (art. 385 ¹ § 2 k.c.). Powód nie może wobec tego oczekiwać od pozwanej zapłaty opłaty przygotowawczej, prowizji oraz opłaty z tytułu opcji dodatkowej Elastyczny Plan Spłaty, ani też zarachowywać wpłat dokonywanych przez pozwaną na poczet powyżej wskazanych należności.

Biorąc powyższe pod uwagę konieczne stało się prawidłowe obliczenie wysokości zobowiązania pozwanej z tytułu umowy pożyczki z uwzględnieniem dokonanych przez nią wpłat, po potrąceniu kosztów zredukowanych wskutek wypowiedzenia umowy.

Pozwana zobowiązana jest zatem w ocenie Sądu do zwrotu z tytułu umowy pożyczki udzielonej jej na podstawie umowy z dnia 25 kwietnia 2021 r. kwoty 5.900,14 zł, która obejmuje: 5.700 zł tytułem udzielonej pożyczki i 200,14 złotych tytułem odsetek umownych naliczonych od kwoty 5.700 zł w wysokości zgodnej z umową- 7,20% za okres od dnia 25 kwietnia 2021 r. ( data udzielenia pożyczki) do dnia 21 października 2021 r. (data rozwiązania umowy na skutek jej wypowiedzenia). Wpłacona przez pozwaną na poczet spłaty pożyczki kwota 879,94 zł pomniejsza zatem należność powoda do kwoty 5.020,20 zł (5.900,14 zł – 200,14 zł = 5.020,20 zł).

Mając powyższe na uwadze, Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 5.020,20 zł wraz z umownymi odsetkami w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia następnego po dniu wniesienia pozwu, tj. 13 maja 2022 r. i oddalił powództwo w pozostałej części.

Roszczenie o odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego znajduje swoje oparcie w treści art. art. 359 § 1 k.c. oraz art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 817 § 1 k.c. Zgodnie z treścią przepisu art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Dłużnik popada w opóźnienie jeśli nie spełnia świadczenia pieniężnego w terminie, w którym stało się ono wymagalne także wtedy, gdy kwestionuje istnienie lub wysokość świadczenia ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2003 r., sygn. II CK 146/02.

W rozważanym przypadku roszczenie o zapłatę należności z tytułu umowy pożyczki stało się wymagalne 21 października 2021 r. Stąd też żądanie zapłaty odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego w wysokości wynikającej z umowy należy uznać za uzasadnione od dnia następnego po dniu wniesienia pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym i dlatego też odsetki te zasądzono zgodnie ze zgłoszonym w tym zakresie żądaniem pozwu od dnia 13 maja 2022 r. do dnia zapłaty.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie przepisu art. 100 k.p.c., który stanowi, że w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu.

Powód poniósł następujące koszty procesu: 500 złotych tytułem opłaty od pozwu i 1.800 złotych tytułem wynagrodzenia pełnomocnika w osobie radcy prawnego, czyli łącznie 2.300 złotych.

Pozwana poniosła następujące koszty procesu: 1.800 złotych tytułem wynagrodzenia pełnomocnika procesowego w osobie adwokata i koszty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, czyli łącznie 1.817 zł.

Żądanie pozwu zostało uwzględnione w zakresie kwoty stanowiącej 60,29 % dochodzonego roszczenia ( 5.020,20 zł z 8.326,83 zł), wobec czego pozwana winna zwrócić powodowi kwotę stanowiącą 60,29 % poniesionych przez niego kosztów procesu, tj. kwotę 1.386,67 zł (2.300 zł x 60,29% = 1.386,67 zł), a powód winien zwrócić pozwanej kwotę stanowiącą równowartość 39,71% poniesionych przez nią kosztów procesu, czyli kwotę 721,53 zł (1.817 zł x 39,71% = 721,53 zł).

Mając powyższe na uwadze, Sąd w punkcie 3 wyroku zasądził od pozwanej na rzecz powoda koszty procesu w kwocie 665,14 zł (1 386,67 zł – 721,53 zł = 665,14 zł). Sąd przyznał stronie powodowej od kwoty zasądzonej tytułem kosztów procesu odsetki w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, zgodnie z art. 98 par. 1 ¹ k.p.c.