Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 720/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 14 lipca 2023 r. w sprawie II K 693/21.

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

( B. K. ) Błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że oskarżony dopuścił się przestępstwa oszustwa w sytuacji, kiedy sąd I instancji samodzielnie uznał i ustalił, że na początku współpracy z pokrzywdzonym oskarżony był osobą wypłacalną (na dalszym etapie współpracy, kiedy nie był już wypłacalny ... str. 10 uzasadnienia), co warunkuje twierdzenie, że oskarżony:

- nie miał zamiaru oszukać pokrzywdzonego i nie wywiązać się z zawartej umowy, gdyż negocjował umowę dzierżawy ze świadkiem F.;

- podejmował wszelkie starania mające na celu rozwój gospodarstwa i spłatę udzielonej pożyczki pokrzywdzonemu, o czym świadczy zwrot na jego rzecz kwoty 20 000 zł, które to naruszenie miało wpływ na treść skarżonego orzeczenia.

( B. K. ) Obraza przepisów prawa procesowego, tj.:

- art. 7 kpk, oraz art. 4 kpk i art 410 kpk, poprzez naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów wyrażającej się w wybiórczym i dowolnym dopasowaniu dowodów na potwierdzenie przyjętej przez sąd wersji zdarzeń opierającej się na zeznaniach pokrzywdzonego Z. B. (1), że B. K. miał otrzymać od w/w środki pieniężne w wysokości 140 000 zł, podczas gdy z treści wyjaśnień oskarżonego K., jak również pozostałego materiału dowodowego wynika, że pokrzywdzony B. przekazał oskarżonemu kwotę nie większą, jak 50 000 zł, a sam oskarżony konsekwentnie wskazywał, że do spłaty pozostała mu kwota 25 000 zł, które to naruszenie miało wpływ na treść skarżonego orzeczenia.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty te zostaną rozpoznane łącznie, co zarazem pozwoli uniknąć powielania tych samych rozważań i ocen.

Rolą instancji odwoławczej jest ocena czy zaskarżone orzeczenie odpowiada prawu, a ustalony stan faktyczny znajduje oparcie w swobodnie ocenionych dowodach. Kontrola instancyjna nie polega natomiast na drobiazgowej ocenie czy każdy z przepisów mających zastosowanie, w szczególności przepisów procedury został zrealizowany w sposób perfekcyjny. Nie bez przyczyny ustawodawca warunkuje skuteczność zarzutu obrazy przepisów postępowania (art. 438 pkt 2 kpk ) jej wpływem na treść orzeczenia. Nie każde zatem uchybienie przepisom procesowym skutkować musi wzruszeniem zaskarżonego orzeczenia. W przedmiotowej sprawie skarżący w żaden sposób nie wykazał aby niedostatki uzasadnienia miały wpływ na treść zaskarżonego wyroku a sąd odwoławczy istnienia takiego wpływu nie stwierdza. Niespełnienie wymogów z art. 424 kpk nie może stanowić samodzielnej podstawy zmiany lub uchylenia wyroku, skoro jest to uchybienie o charakterze procesowym (art. 438 pkt 2 kpk), a więc wymaga wykazania możliwego wypływu na treść orzeczenia. Sporządzenie uzasadnienia wyroku jest czynnością wtórną wobec samego wyrokowania. Zatem sposób rozstrzygnięcia sprawy nie zależy od tego, czy treść pisemnego uzasadnienia wyroku odpowiada wymogom art. 424 kpk, dlatego niedostatki uzasadnienia wyroku nie dają podstaw do jego skutecznego podważenia, o ile został w sprawie zebrany i prawidłowo ujawniony materiał dowodowy dający podstawę do rozstrzygnięć jakie w sprawie takiej zapadły.

Analizy sądu I instancji muszą być jednak uzupełnione przez sąd odwoławczy; potwierdzają one, iż zaskarżony wyrok ustalający sprawstwo oskarżonego jest prawidłowy.

Sąd odwoławczy musi zauważyć, że do oszustwa określonego w art. 286 § 1 kk dochodzi, gdy sprawca świadomie zataił przed kontrahentem obiektywnie istniejącą sytuację, która ma wpływ na możliwość realizacji warunków transakcji wynikających z umowy. Tak będzie w sytuacji gdy sprawca z jednej strony uzależni wykonanie podjętych wobec pokrzywdzonego zobowiązań finansowych od uzyskania w nieokreślonej bliżej czasowo przyszłości środków finansowych, bo te otrzymane od nich przeznaczy na inne cele, z drugiej zaś strony zatai przed pokrzywdzonymi obiektywnie zaistniałą sytuację związaną z kondycją finansową jego firmy, chociaż ta musi mieć oczywisty wpływ na możliwość realizacji tych zamówień i wiedza o niej stworzyłaby pokrzywdzonemu szansę odstąpienia od takiej umowy. Dopiero przekazanie przez sprawcę mu tej wiedzy na pewno świadczyłoby o tym, że nie chciał zrealizować wobec niego wszystkich wymaganych dla bytu przestępstwa oszustwa znamion. W oparciu o doświadczenie życiowe i zawodowe, z bardzo dużym prawdopodobieństwem można bowiem założyć, iż gdyby pokrzywdzony zdawał sobie sprawę, że w istocie kredytuje inne, poczynione przez oskarżonego jego zobowiązania i że realizacja umowy jest uzależniona od dodatkowych warunków ( np. uzyskania dobrych wyników gospodarczych uzależnionych od pogody, przyszłych stawek na rynku ), to nie zawieraliby z oskarżonym tej umowy.

W ocenie sądu odwoławczego, jeżeli „firma rodzinna” oskarżonego zaprzestawała terminowego regulowania swoich zobowiązań i ten proces się pogłębiał, a B. K. dopatrywał się możliwości uregulowania przedmiotowego zobowiązania przy założeniu, że uda się zrealizować przyszłe, obarczone przecież ryzykiem, przedsięwzięcia gospodarcze, to takie działanie jest ewidentną formą bezprawnego przerzucania na pokrzywdzonego ryzyka niepowodzenia własnych przedsięwzięć gospodarczych, o czym pokrzywdzony nie został poinformowany.

Oznacza to, iż okoliczności przekazywane kontrahentowi przy zawieraniu umowy były nieprawdziwe, bowiem oskarżony, nie miał zamiaru wywiązać się osobiście ze zobowiązania na warunkach przedstawianych drugiej stronie, chciał pozyskać od niej wykonanie pieniądze na bieżące spłaty, a realizację zobowiązania odłożyć na bliżej nieokreśloną przyszłość, warunkowaną ewentualną poprawą sytuacji gospodarczej wynikającej ewentualnie z dobrych plonów, czyli już w momencie pozyskiwania osoby współfinansującej pod określonymi warunkami jego działalność gospodarczą, oskarżony uzależniał wykonanie umowy od zaistnienia w przyszłości określonych warunków, czego kontrahentowi nie przekazał. Nie można również przywołanych wyżej okoliczności rozpatrywać w oderwaniu od siebie, nadmiernie eksponując jedynie to, co jawić się może jako korzystne dla oskarżonego. Oskarżony nie mógł być zaskoczony swoją sytuacją „biznesową”, którą nie tylko znał, ale również kreował. Prowadzenie działalności gospodarczej niewątpliwie obarczone jest ryzykiem, ale nie może być to utożsamiane z podejmowaniem decyzji prowadzących do ewidentnego pokrzywdzenia innych podmiotów, które w żadnym razie nie ponoszą odpowiedzialności za taki stan rzeczy.

Tymczasem oskarżony w momencie zawierania tej umowy wiedział, że nie wykona od razu własnego zobowiązania, a w przyszłości jego realizację uzależniał od dodatkowych czynników. W tej sytuacji zaciąganie zobowiązania wobec pokrzywdzonego, okłamywanie go co do własnej sytuacji materialnej i posiadanego majątku, zapewnianie go o terminie realizacji umowy, i niewywiązanie się z umowy do chwili obecnej, jednoznacznie wskazuje na zamiar, z jakim on działał. To tylko z uporu pokrzywdzonego wynikał częściowy zwrot pożyczki, nie mający nic wspólnego z warunkami i terminami umowy.

Brzmienie przepisu art. 286 § 1 kk nie pozostawia wątpliwości, iż wprowadzenie w błąd odnosić się musi do osoby dokonującej niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Określone sposoby działania sprawcy muszą poprzedzać niekorzystne rozporządzenie mieniem przez pokrzywdzonego, stąd też istotnym znamieniem oszustwa jest związek przyczynowy między wprowadzeniem w błąd, czy wyzyskaniem błędu a niekorzystnym rozporządzeniem mieniem. Do realizacji znamienia wprowadzenia w błąd lub wyzyskania błędu dochodzi bowiem nie tylko wtedy, gdy już w chwili zawierania umowy sprawca nie miał w ogóle zamiaru uiszczenia całości należności za uzyskiwany towar lub inne świadczenie, ale także wtedy, gdy świadomie zataił przed kontrahentem obiektywnie istniejącą sytuację, która ma wpływ na możliwość realizacji warunków transakcji wynikających z umowy. Wystarczające jest wykazanie, że ujawnienie prawdziwego stanu rzeczy powstrzymałoby pokrzywdzonego od zawarcia umowy lub skłoniło do bardziej skutecznego zabezpieczenia jej realizacji. Do wprowadzenia w błąd skutkującego niekorzystnym rozporządzeniem mieniem dochodzi również w wyniku wywołania błędnego wyobrażenia o okolicznościach decydujących o rozporządzeniu lub sposobie rozporządzenia. Wprowadzenie w błąd lub wyzyskanie błędu, o jakich mowa w art. 286 § 1 kk, zachodzi także wtedy, gdy sprawca świadomie zataił przed kontrahentem obiektywnie istniejącą sytuację, która ma wpływ na możliwość realizacji warunków transakcji wynikających z umowy ( Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Karna z dnia 6 grudnia 2017 r. V KK 240/17, Legalis ).

Oskarżony miał obowiązek poinformowania kontrahenta o rzeczywistej swojej sytuacji ekonomicznej utrudniającej możliwości wypełnienia podejmowanych zobowiązań ( np. że nie posiada własnych aktywów, jest zadłużony, uzależnia wykonanie umowy od zdarzeń przyszłych i niepewnych). Gdyby pokrzywdzony wiedział o rzeczywistej kondycji finansowej oskarżonego i ryzyku związanego z realizacją zobowiązania, to omijaliby takiego kontrahenta z daleka. Dla wsparcia tej tezy należy przywołać wywód zamieszczony w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 2 października 2015 r. III KK 148/15 ( Legalis ): „Następstwem przyjęcia szerokiego rozumienia pojęcia „mienie” jest równie szerokie traktowanie terminu „niekorzystne rozporządzenie mieniem”, zaliczając do niego wszelkie działania bądź sytuacje, które w majątku pokrzywdzonego powodują jakiekolwiek niekorzystne zmiany. Zupełnie zasadnicze znaczenie ma zwłaszcza przesunięcie akcentu jeśli chodzi o elementy podmiotowe przestępstwa oszustwa. Do realizacji znamienia wprowadzenia w błąd lub wyzyskania błędu dochodzi bowiem nie tylko wtedy, gdy już w chwili zawierania umowy sprawca nie miał w ogóle zamiaru uiszczenia całości należności za uzyskiwany towar lub inne świadczenie, ale także wtedy, gdy świadomie zataił przed kontrahentem obiektywnie istniejącą sytuację, która ma wpływ na możliwość realizacji warunków transakcji wynikających z umowy. Wystarczające jest wykazanie, że ujawnienie prawdziwego stanu rzeczy powstrzymałoby pokrzywdzonego od zawarcia umowy lub skłoniło do bardziej skutecznego zabezpieczenia jej realizacji. Do wprowadzenia w błąd skutkującego niekorzystnym rozporządzeniem mieniem dochodzi również w wyniku wywołania błędnego wyobrażenia o okolicznościach decydujących o rozporządzeniu lub sposobie rozporządzenia. Ten kierunek wykładni znamion przestępstwa z art. 286 § 1 kk został zaakceptowany w orzecznictwie sądów powszechnych (por. wyrok SA w Katowicach z dnia 12 sierpnia 2016 r., sygn. II AKa 194/16).

Także pojęcie korzyści majątkowej, konkretyzującej cel działania sprawy jest w wykładni prawa karnego rozumiane szeroko - jako aktualne (współczesne) i przyszłe przysporzenie mienia, osiągnięcie korzyści majątkowej w konkretnych okolicznościach, ogólne polepszenie sytuacji majątkowej. Korzyść majątkowa w rozumieniu art. 286 § 1 kk jest pojęciem szerszym niż przywłaszczenie, stanowiące cel działania sprawcy. Dlatego też, dla realizacji znamienia działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, sprawca nie musi dążyć do przywłaszczenia mienia stanowiącego przedmiot oszukańczych zabiegów, wystarczy, że zamierza osiągnąć korzyść majątkową wynikającą z niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez osobę czy inny podmiot wprowadzone w błąd (wyr. SN z 21.08.2002 r., III KK 230/02, Legalis ).

Sąd I instancji prawidłowo i skrupulatnie ocenił materiał dowodowy dotyczący wysokości rozporządzenia mieniem przez pokrzywdzonego, kwot przez niego odzyskanych, a co za tym idzie wysokości rzeczywistej szkody; argumentacja apelacji w tym zakresie ma charakter polemiczny i nie mogła doprowadzić do podważenia tych ustaleń.

Dla przestępstwa oszustwa nie ma potrzeby wykazywania, że w chwili zawierania umowy sprawca nie miał zamiaru wykonania zobowiązania za uzyskane świadczenie. Wystarczające jest ustalenie, że pokrzywdzony nie zawarłby umowy, gdyby wiedział o okolicznościach, które były przedmiotem wprowadzenia go w błąd przez sprawcę. Skarżący utracił z pola widzenia, iż wyrządzenie szkody nie jest synonimem pojęcia doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w rozumieniu art. 286 § 1 kk, które ma znacznie szerszą konotację. Analogicznie należy rozumieć osiągnięcie korzyści majątkowej w rozumieniu art. 286 § 1 kk czego skarżący zdaje nie zauważać, upatrując istoty przestępności przypisanych oskarżonej czynów wyłącznie w świadomości wyrządzanej szkody. Do wprowadzenia w błąd skutkującego niekorzystnym rozporządzeniem mieniem wystarczające jest więc celowe wywołanie błędnego wyobrażenia o okolicznościach decydujących o rozporządzeniu lub sposobie rozporządzenia ( tak m.in.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 października 2015 r., sygn. akt III KK 148/15, Legalis ).

W orzecznictwie trafnie podkreśla się, iż znamiona przestępstwa oszustwa zrealizowane są w sytuacji niewyjawionego kontrahentowi uzależnienia zapłaty od zdarzeń przyszłych i niepewnych, w szczególności jeżeli zawarciu umowy towarzyszy powzięty z góry zamiar niedotrzymania uzgodnionego terminu zapłaty i odłożenia go na czas bliżej nieokreślony oraz uzależnienia zapłaty od ewentualnego powodzenia określonych inwestycji dokonanych w przyszłości (zob. np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 4 marca 2014 r., II AKa 16/14, KZS 2014/7-8/108; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 10 lipca 2014 r., II AKa 229/14, KZS 2014/10/71; wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 5 czerwca 2013 r., II AKa 157/13, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 2 marca 2016 r., II AKa 21/16 - Legalis).

Oskarżony niewątpliwie działał zatem w celu osiągniecia korzyści majątkowej poprzez uzyskanie bieżącego dofinansowania swojej działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 115 § 4 kk korzyścią majątkową jest korzyść zarówno dla siebie, jak i dla kogo innego. Argumentacja obrońcy nie obala ustaleń, iż oskarżony miał w tym znaczeniu świadomość istoty podejmowanych działań. Dla bytu przestępstwa oszustwa ważny jest błąd pokrzywdzonego jako taki, czyli jego mylne wyobrażenie o rzeczywistości i wykorzystanie tego błędu przez sprawcę lub sprawców. Wprowadzenie w błąd może mieć postać zarówno działania (np. sprawca przedstawia pokrzywdzonemu nieprawdziwe informacje o wielkości posiadanego areału rolnego, co zawyża potencjalną jego dochodowość ), jak i zaniechania (np. sprawca zataja przed pokrzywdzonym istotne informacje dotyczące obciążeń własnego majątku czy wady prawnej przedmiotu tran­sakcji). Wprowadzenie w błąd może też przybierać postać przemilczenia, a więc nieprzekazania przez sprawcę informacji dotyczących prawdziwego sta­nu rzeczy. Wprowadzenie w błąd przez zaniechanie – zatajenie istotnych z punktu widzenia decyzji o rozporzą­dzeniu informacji występowało po stronie oskarżonego łącznie z działaniem polegającym na przedstawieniu pokrzywdzonemu innych informacji, w tym nieprawdziwych związanych z rozporządzeniem mieniem. Opisane w zarzucie sposoby działania sprawcy poprzedzały niekorzystne rozporządzenie mieniem przez pokrzywdzonego, stąd zachodzi związek przyczynowy między wprowadzeniem w błąd, czy wy­zyskaniem błędu a niekorzystnym rozporządzeniem mieniem.

Konfrontując ustalenia faktyczne z przeprowadzonymi na rozprawie głównej dowodami trzeba stwierdzić, iż dokonana przez sąd rejonowy rekonstrukcja zdarzeń i okoliczności popełnienia przypisanego oskarżonemu przestępstw nie wykazuje błędu. Błędne ustalenia faktyczne są konsekwencją wadliwych wniosków wywiedzionych z właściwie ocenionych dowodów lub pominięcia wynikających z tych dowodów okoliczności. Nie jest więc wewnętrznie spójne zarzucanie jednocześnie dowolnej oceny dowodów i błędu w ustaleniach faktycznych co do tego samego rozstrzygnięcia. Aby wykazać błąd ustaleń faktycznych lub naruszenie standardów swobodnej oceny i interpretacji dowodów nie wystarczy subiektywne przekonanie skarżącego o niesprawiedliwości orzeczenia. Konieczne jest wykazanie, że w zaskarżonym wyroku poczyniono ustalenie faktycznie nie mające oparcia w przeprowadzonych dowodach, albo że takiego ustalenia nie dokonano, choć z przeprowadzonych dowodów określony fakt jednoznacznie wynika, bądź wykazanie, że tok rozumowania sądu I instancji był sprzeczny ze wskazaniami doświadczenia życiowego, prawami logiki czy z zasadami wiedzy.

Zaprezentowana w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku analiza tego materiału dowodowego w odniesieniu do zarzucanych oskarżonemu czynów chociaż lakoniczna, generalnie zasługuje na uwzględnienie, pozwala na uznanie, że sąd ten prawidłowo ustalił sprawstwo oskarżonego. Analizy te podlegały a tego punktu widzenia uzupełnieniu i korekcie przez sąd odwoławczy.

W doktrynie i orzecznictwie podstawowym kryterium jedności czynu jest wyodrębnienie zintegrowanego zespołu aktywności sprawcy, który powinien stanowić jedno zdarzenie z punktu widzenia postronnego obserwatora, cechujące się zwartością czasową i miejscową (A. Wąsek, KK. Komentarz. Część ogólna, t. 1, 1999, s. 147; A. Marek, Czyny współukarane, s. 21; wyr. SA w Łodzi z (...).7.2000 r., II AKa 109/00, Prok. i Pr. – wkł. 2001, Nr 5, poz. 19). Jak stwierdził SA we Wrocławiu, oznacza to, że „zachowanie człowieka naruszające wiele przepisów ustawy karnej, ale realizowane w tym samym czasie i miejscu, stanowi z reguły jeden czyn. Natomiast im większa jest rozpiętość w czasie i różnica w przestrzeni pomiędzy poszczególnymi zachowaniami, to tym większe jest uzasadnienie dla traktowania ich jako odrębnych czynów” (wyrok SA we Wrocławiu z 21.2.2001 r., II AKa 13/01, OSA 2001, Nr 6, poz. 36). Pomocniczym kryterium jedności czynu są okoliczności natury podmiotowej (A. Wąsek, KK. Komentarz. Część ogólna, t. 1, 1999, s. 148; G. Rejman, Zasady, s. 191; inaczej J. Majewski, "Ten sam czyn", s. 59–61), określane jako tożsamość zamiaru (wyr. SA w Białymstoku z 10.2.2000 r., II AKa 212/99, OSA 2000, Nr 11–12, poz. 81; wyr. SA w Łodzi z (...).7.2000 r., II AKa 109/00, Prok. i Pr. – wkł. 2001, Nr 5, poz. 19; wyr. SA w Rzeszowie z 11.10.2018 r., II AKa 77/18, Lex Nr 2688819), motywacji, planu (A. Wąsek, KK. Komentarz. Część ogólna, t. 1, 1999, s. 147; A. Marek, Czyny współukarane, s. 21), celu (wyr. SA w Gdańsku z 21.1.2004 r., II AKa 525/03, OSAG 2004, Nr 1–2, poz. 109).

Czyny przypisane oskarżonemu cechuje zbieżność czasowa i miejscowa na co zwrócił uwagę sąd I instancji; sąd ten uznał też, że w zakresie wszystkich czynów oskarżonemu „przyświecał cel oszukania tej samej osoby – pokrzywdzonego Z. B. (2)” ( k 568 ); „swoimi zachowaniami polegającymi odpowiednio na podrobieniu podpisu….na umowie dzierżawy gruntów …, kolejno używając tych umów jako autentycznych w ten sposób, że okazał je Z. B. (2) w celu pozyskania od niego pieniędzy na rozwój swojego gospodarstwa rolnego…. .” ( k 564 ).

Tożsamy wycinek zachowania człowieka, który narusza dwie albo więcej norm, jest jednym czynem, przepis art. 11 § 1 kk przesądza o granicach podstawy normatywnej odpowiedzialności karnej sprawcy wskazując, iż odpowie on za jedno przestępstwo.

Z tych względów sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok w stosunku do oskarżonego B. K. w ten sposób, że w miejsce czynów 1, 2, 3 przypisanych w punktach 1, 2, 3 zaskarżonego wyroku B. K. uznaje za winnego tego, że w okresie od 21 kwietnia 2015 roku do 01 marca 2016 roku w miejscowości (...). gmina G., powiat (...), województwo (...), działając z góry powziętym zamiarem i w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, prowadząc gospodarstwo rolne, doprowadził Z. B. (1) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, w ten sposób, że w dniu 24 kwietnia 2015 roku zawarł z nim pisemną umowę pożyczki gotówkowej na kwotę 140 000 złotych na rozwój gospodarstwa rolnego mieszczącego się w miejscowości (...), wprowadzając go w błąd co do zamiaru i możliwości wywiązania się z tej umowy, w tym:

- dokonał podrobienia podpisu H. F. na umowie dzierżawy gruntów rolnych położonych w miejscowości B., gmina K. w powiecie (...) o numerach (...) powierzchni 17, 92 hektara, (...) powierzchni 34,12 hektara oraz działki położonej w K. gmina K. w powiecie (...) o numerze (...) powierzchni 13, 02 hektara, używając jej jako autentycznej w ten sposób, że okazał ją Z. B. (1) w celu pozyskania od niego pieniędzy na rozwój swojego gospodarstwa rolnego;

- dokonał podrobienia podpisu R. K. na umowie dzierżawy gruntów rolnych położonych w obrębie ewidencyjnym K., gmina G., w powiecie (...) o numerach (...) łącznej powierzchni 6,28 hektara oraz w obrębie miejscowości S. W., gmina G. w powiecie (...) o numerach (...) łącznej powierzchni 9,46 hektara, używając ją jako autentycznej w ten sposób, że okazał ją Z. B. (1) w celu pozyskania od niego pieniędzy na rozwój swojego gospodarstwa rolnego;

w wyniku czego pokrzywdzony przekazał mu pieniądze w łącznej kwocie co najmniej 100 000 złotych, z których odzyskał część w kwocie 20 000 złotych, czym działał na szkodę Z. B. (1),

tj. popełnienia czynu z art. 286 § 1 kk w zb. z art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. art. 12 kk w zw. z art. 4 § 1 kk w brzmieniu obowiązującym w dacie tego czynu.

Wniosek

( B. K. ) Wniosek o:

a) zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. 1 w całości i uniewinnienie oskarżonego B. K. od zarzucanego mu czynu,

b) zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. 2 w części dot. kary i wymierzenie oskarżonemu kary 4 miesięcy ograniczenia wolności polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin miesięcznie,

c) zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. 3 w części dot. kary i wymierzenie oskarżonemu kary 4 miesięcy ograniczenia wolności polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin miesięcznie,

d) zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. 4 w części dot. kary i na zasadzie art. 85 § 1 kk i art. 86 § kk, art. 4 § 1 kk, w zw. z art. 37 a kk wymierzenie oskarżonemu kary łącznej w wymiarze 6 miesięcy ograniczenia wolności polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na celu społeczne w wymiarze 20 godzin miesięcznie,

Ewentualnie w razie nieuznania zarzutów z pkt. II a i b za zasadne, a uwzględnienia zarzutów określonych w pkt. II c apelacji - o zmianę zaskarżonego wyroku i o uznanie oskarżonego winnym:

- zarzucanego mu czynu z pkt. 1 wyroku i na zasadzie art. 37a kk wymierzenie mu kary 6 miesięcy ograniczenia wolności polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin miesięcznie;

- zarzucanego mu czynu z pkt. 2 wyroku i na zasadzie art. 37a k.k. wymierzenie mu kary 4 miesięcy ograniczenia wolności polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin miesięcznie;

- zarzucanego mu czynu z pkt. 3 wyroku i na zasadzie art. 37a k.k. wymierzenie mu kary 4 miesięcy ograniczenia wolności polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin miesięcznie;

i zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. 4 w części dot. kary i na zasadzie art. 85 § 1 kk i art 86 § kk, art. 4 § 1 kk, w zw. z art. 37 a kk wymierzenie oskarżonemu kary łącznej w wymiarze 8 miesięcy ograniczenia wolności polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na celu społeczne w wymiarze 20 godzin miesięcznie, ewentualnie o warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności w wymiarze 1 roku orzeczonej przez sąd I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Argumenty wywiedzione w apelacji obrońcy nie mogły doprowadzić do zmiany zaskarżonego wyroku i uniewinnienia oskarżonego od przestępstwa oszustwa, bowiem nie pozwala na to ocena kluczowych w sprawie dowodów. Obrońca oskarżonego, polemizując z dokonanymi przez sąd merytoryczny ustaleniami, nie przedstawił argumentów, które mogłyby doprowadzić do jego uniewinnienia.

Za represję rażąco niewspółmierną uznaje się taką karę, która - pomijając dyrektywy wymiaru kary - w sposób istotny lub wręcz drastyczny odbiega od tej, jaką należałoby wymierzyć przy uwzględnieniu okoliczności przedmiotowych charakteryzujących czyn przypisany sprawcy oraz podmiotowych, związanych z jego osobą. Do uznania zasadności zarzutu opartego na podstawie art. 438 pkt 4 kpk konieczne jest wykazanie przez skarżącego sądowi I instancji konkretnych uchybień w zakresie zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego przy ocenie znaczenia ustalonych okoliczności (tak podmiotowych, jak i przedmiotowych), czy też w zakresie nakazu ich kompletnego uwzględnienia – mających, stosownie do brzmienia art. 53 kk, znaczenie dla wymiaru kary. Okoliczności popełnienia przypisanego oskarżonemu czynu wskazują na wysoki stopień jego społecznej szkodliwości.

W sprawie bowiem przeważają zdecydowanie okoliczności obciążające. W tych warunkach zwłaszcza rodzaj kary i jej nieuchronność, ma decydujące znaczenie z punktu widzenia prewencji indywidualnej, bowiem uświadamia oskarżonemu nieopłacalność godzenia w porządek prawny. Wymierzenie kary wolnościowej nie byłoby adekwatne do wagi czynu i sylwetki sprawcy oraz działałoby na niego demoralizująco. Zdaniem sądu odwoławczego sankcja (jej rodzaj i wysokość) została tak dobrana, aby zapobiec popełnianiu w przyszłości przestępstw przez oskarżonego. Efekt „odstraszający” kary ma wytworzyć przeświadczenie o nieopłacalności popełniania przestępstw w przyszłości, przekonanie o tym, że każde przestępstwo będzie karane odpowiednio surowo, a ponowne popełnianie podobnych czynów nieuchronnie prowadzić będzie do stosowania kar izolacyjnych.

Pojęcie rażącej niewspółmierności może odnosić się zarówno do wymiaru kary, jak również jej rodzaju i zmiana wyroku w tym zakresie może nastąpić tylko wówczas gdy skarżący wykaże w środku zaskarżenia w sposób przekonujący, że orzeczona wobec oskarżonego kara nosi cechy rażącej lub surowości. Sąd odwoławczy po rozważeniu stanowiska odwołującego się uznał, że oskarżonemu - przy prawidłowym uwzględnieniu dyrektyw wymiaru kary - powinna być wymierzona bezwzględna kara pozbawiania wolności i grzywny w wysokości określonej przez sąd II instancji.

3.2.

( B. K. ) Rażąca niewspółmierności kary orzeczonej w pkt. 1-4 wyroku w stosunku do stopnia społecznej szkodliwości oraz winy wynikającej z orzeczenia zbyt:

-wysokiej kary jednostkowej za czyny z pkt. 1 wyroku w wymiarze 10 miesięcy pozbawienia wolności i grzywny w wysokości 150 stawek po 10 zł, z pkt. 2 i 3 w wymiarze po 5 miesięcy pozbawienia wolności i kary łącznej za czyny wymienione w pkt. 1-3 wyroku w wymiarze 1 roku pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia kary, pomimo że czyn został popełniony przed pierwszym skazaniem oskarżonego, a w chwili jego popełnienia przeciwko oskarżonemu nie toczyło się żadne postępowanie karne, co w rezultacie w ocenie obrony wskazywało na zasadność warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności w przypadku wymierzenia kary izolacyjnej, które to w/w kary nie odzwierciedlają należycie stopnia społecznego niebezpieczeństwa czynu oraz nie uwzględniają w wystarczającej mierze obu celów kary określonych w art. 53 § 1 kk w zakresie prewencji ogólnej, jak i szczególnej, które uzasadniają w przedmiotowej sprawie:

- w przypadku nie uwzględnienia zarzutów z pkt. II a i b apelacji odnośnie czynu określonego w punkcie 1 wyroku zastosowanie art. 37 a kk i wymierzenie oskarżonemu kary 6 miesięcy ograniczenia wolności polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin miesięcznie;

- w przypadku czynu określonego w punkcie 2 wyroku zastosowanie art. 37 a kk i wymierzenie oskarżonemu kary 4 miesięcy ograniczenia wolności polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin miesięcznie;

- w przypadku czynu określonego w punkcie 3 wyroku zastosowanie art. 37 a k.k. i wymierzenie oskarżonemu kary 4 miesięcy ograniczenia wolności polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin miesięcznie;

- na zasadzie art. 85 § 1 kk i art. 86 § kk, art. 4 § 1 kk, w zw. z art. 37 a kk, wymierzenie oskarżonemu kary łącznej w wymiarze 8 miesięcy ograniczenia wolności polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na celu społeczne w wymiarze 20 godzin miesięcznie, ewentualnie o warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności w wymiarze 1 roku orzeczonej przez sąd I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd odwoławczy na podstawie art. 286 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk i art. 33 § 2 kk – w miejsce kar jednostkowych i kary łącznej określonych w punktach 1, 2, 3, 4 wymierzył oskarżonemu karę 10 miesięcy pozbawienia wolności i 150 stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10 złotych.

O ile przyjęcie, że inkryminowane zachowania oskarżonego stanowią jeden czyn ma nieznaczne znaczenia łagodzące, to jednak w jego ramach kumulatywna kwalifikacja czynu ma wpływ na wyższy stopień winy i społecznej szkodliwości czynu, co winno przekładać się na możliwość wymierzenia surowszej sankcji karnej.

Okoliczności popełnienia przypisanego oskarżonemu czynu wskazują na wysoki stopień jego społecznej szkodliwości. Był on zaplanowany, wyrachowany, wymagał szeregu czynności wykonawczych, w tym pozyskania fałszywego zaświadczeń o posiadaniu dodatkowych gruntów rolnych, podjęcia działań oszukańczych jawnie, w obecności pokrzywdzonego. Inkryminowana akcja, prowadziła do zdobywania środków pieniężnych w sposób przestępczy, zamiast podjęcia zwiększonej pracy zarobkowej i sukcesywnego gromadzenia ( zwiększania ) środków finansowych niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej. Oskarżony był wówczas zadłużony. Ryzykiem uzyskania odpowiednio dużych dochodów obciążył pokrzywdzonego, które niestety się zmaterializowało.

Oskarżony nie uzyskał stabilizacji finansowej, kwotę pożyczki „przejadł” i nie miał pieniędzy na regulowanie zobowiązań. Szkoda została naprawiona tylko w nieznacznej części. Wprawdzie wartość mienia, w które godził czyn sprawcy nie ma znaczenia decydującego przy określaniu wagi czynu, ale w tym przypadku szkoda jest wysoka i ma walor zdecydowanie obciążający.

Zgodnie z treścią art. 53 kk sąd wymierza karę bacząc, by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Decydując o wymiarze kary sąd uwzględnia także rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa, motywację i sposób zachowania się sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu. Kara bowiem musi być sprawiedliwa, nie jest formą odwetu za popełniony czyn.

Sąd II instancji w sposób jednoznaczny przyjął, że stopień społecznej szkodliwości czynu oskarżonego z uwagi na sposób jego popełnienia, jak również motywację i skutki jest wysoki; uwzględnił przy tym dotychczasową karalność oskarżonego.

Zgodnie z art. 115 § 2 kk, dokonując oceny stopnia karygodności, sąd bierze pod uwagę: rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych obowiązków, motywację sprawcy, postać zamiaru, ale też rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia.

Stopień winy powiązany jest ściśle z przesłankami zawinienia, a zatem o poziomie winy będą decydować m.in. właściwości sprawcy (np. wiek, stan zdrowia), okoliczności rzutujące na proces motywacyjny, jak również rodzaj i liczba naruszonych reguł ostrożności (M. Kalitowski, Z. Sienkiewicz, J. Szumski, L. Tyszkiewicz, A. Wąsek, Kodeks karny. Komentarz, t. II, Gdańsk 2001, s. 94). Brak jest okoliczności z uwagi na właściwości sprawcy zmniejszające stopień zawinienia.

Trzecia ogólna dyrektywa sądowego wymiaru kary to dyrektywa prewencji indywidualnej. Wymierzona kara ma oddziaływać na sprawcę poprzez osiągnięcie celu zapobiegawczego i wychowawczego. Cel zapobiegawczy zostaje osiągnięty, jeśli ukarany sprawca w przyszłości nie popełni już przestępstwa, natomiast cel wychowawczy odnosi się do zmiany osobowości sprawcy, jego postawy, w szczególności do wykształcenia u niego poszanowania dla norm prawnych. Kluczowym kryterium przy orzekaniu kary w perspektywie prewencji indywidualnej jest osobowość sprawcy. Sąd jest zobligowany do postawienia prognozy kryminologicznej, zgodnie z kryteriami wskazanymi w art. 53 § 2 i 3 kk. Taka prognoza kryminologiczna powinna stanowić bazę do dokonywania wyboru optymalnej sankcji, mając na względzie zarówno rodzaj, jak i surowość kary (M. S., Wybór optymalnej..., s. 42). Oskarżony w kontekście przypisanego mu czynu wymaga odpowiednio surowej reakcji karnej, która w tym przypadku obejmuje kary pozbawienia wolności i grzywny; sąd odwoławczy nie widzi jakichkolwiek powodów, aby w II instancji kary te w jakikolwiek sposób jeszcze dalej skorygować na korzyść oskarżonego.

Sąd I instancji miał na uwadze również dyrektywę prewencji ogólnej, tj. „kształtowanie świadomości prawnej społeczeństwa”. Jest to dyrektywa pozytywnej prewencji ogólnej, która nie może być pojmowana wyłącznie jako odstraszanie społeczeństwa, a więc wymierzanie konkretnemu sprawcy surowej kary, nawet ponad stopień winy. Tylko, bowiem kara sprawiedliwa, współmierna do stopnia społecznej szkodliwości konkretnego czynu, a przy tym wymierzona w granicach winy sprawcy, może mieć pozytywny wpływ na społeczeństwo, budzić aprobatę dla wymierzonych kar oraz zaufanie do wymiaru sprawiedliwości - i w ten sposób stwarzać warunki do umacniania i kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Wszystkie wymienione dyrektywy sądowego wymiaru kary są równorzędne i muszą znaleźć uwzględnienie podczas doboru rodzaju kary i miarkowania jej wysokości. Jednak równorzędność dyrektyw nie oznacza równomierności w ich stosowaniu. Właśnie dzięki zróżnicowanemu wpływowi poszczególnych dyrektyw na wymiar kary konkretnego sprawcy - proporcjonalnemu do okoliczności wskazujących najbardziej odpowiednie spośród nich dla realizacji celów kary w konkretnym przypadku - możliwa jest indywidualizacja kary, czyli dostosowanie jej rodzaju i wymiaru do oczekiwanej skuteczności.

W tym kontekście należy uwzględnić, iż przestępstwo z art. 286 § 1 kk zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. Ustawowe zagrożenie karą wyraża abstrakcyjne przekonanie ustawodawcy o granicach społecznej szkodliwości danego przestępstwa, nagminności tego rodzaju przestępstw oraz względach prewencyjnych w zakresie zapobiegania przestępstw i względach na społeczne oddziaływania kar przez ustanowienie odpowiednio wysokiej sankcji karnej. Ustawowe zagrożenie karą wyznacza pierwszy etap wymierzania kary wobec konkretnego sprawcy. W przypadku czynu z art. 286 § 1 kk ustawodawca nie przewidział sankcji alternatywnej. Kara ma w odniesieniu do oskarżonego postać sprawiedliwej odpłaty, ale dostosowanej do wszystkich kryteriów z art. 53 kk, będącej ich wypadkową. Dyrektywa stopnia społecznej szkodliwości ma sprzyjać wymierzeniu kary sprawiedliwej i powinna nie tylko wyznaczyć górny pułap kary współmiernej do stopnia społecznej szkodliwości konkretnego czynu, ale i przeciwdziałać wymierzeniu kary zbyt łagodnej w przypadku znacznej społecznej szkodliwości czynu; sąd przy wymiarze kary zobowiązany jest baczyć, aby jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy. Te dwie dyrektywy w tym przypadku wpływają jednak na surowość kary, która musi być dostoswana do wagi czynu i stopnia zawinienia sprawcy i w tej sprawie nie może oscylować w granicach dolnego zagrożenia ustawowego, a zwłaszcza poszukiwania rozwiązań alternatywnych, ograniczających reakcję karną do kar „wolnościowych”.

Kara wymierzona zgodnie z dyrektywą prewencji indywidualnej powinna osiągnąć cel zapobiegawczy, a zatem zapobiec popełnieniu w przyszłości przestępstwa przez sprawcę, zwłaszcza, że był on dotychczas karany. Z drugiej strony oczywistym jest, iż wychowanie sprawcy nie jest tożsame z pobłażaniem mu i koniecznością wymierzenia kary łagodnej, gdyż w określonych sytuacjach to właśnie kara izolacyjna odpowiednio wymierzona spełnia nie tylko rolę odwetu za popełnione przestępstwo, ale jest też czynnikiem wychowawczym, pozwalającym na uzmysłowienie sprawcy nie tylko faktu nieopłacalności łamania prawa, ale i związanych z tym konsekwencji. Jest też wyraźnym sygnałem dla społeczeństwa, że sprawcy umyślnie godzący w mienie innego podmiotu, nie mogą liczyć na pobłażliwe traktowanie. Celem tej kary jest także przywrócenie w środowisku poczucia naruszonego bezpieczeństwa oraz to, aby przez właściwy wybór rodzaju kary, zapewnić realność ochrony najważniejszych dóbr chronionych przez prawo karne.

Nie byłoby z tej perspektywy zrozumiałym sygnałem wymierzenie oskarżonemu za ten czyn kary w wysokości zbliżonej do minimum ustawowego progu zagrożenia ( albo kary wolnościowej ), przy dominujących okolicznościach obciążających dotyczących sposobu jego popełnienia i skutków. W ocenie sądu odwoławczego wskazane okoliczności łagodzące nie stanowią wystarczającej przeciwwagi dla okoliczności obciążających.

Karą współmierną do stopnia zawinienia oraz do stopnia społecznej szkodliwości przedmiotowego czynu, a także czyniącą zadość innym ustawowym dyrektywom wymiaru kary są kary 10 miesięcy pozbawienia wolności i 150 stawek dziennych grzywny ( odpowiedniej do wagi czynu ), przy określeniu jednej stawi na kwotę 10 złotych ( odpowiedniej do sytuacji materialnej sprawcy ). Zastosowanie art. 69 kk jest w tym przypadku niedopuszczalne z uwagi na wcześniejszą karalność oskarżonego na kary pozbawienia wolności.

Czasem popełnienia czynu ciągłego jest czas zakończenia ostatniego ze składających się nań działań, w tym wypadku 1 marca 2016 roku ( por. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Karna z dnia 14 czerwca 2023 r. I KK 37/23, Legalis). Z danych o karalności B. K. wynika, że wyrokiem Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 9 września 2015 roku ( uprawomocnił się 17 września 2015 roku ) za czyn z art. 284 § 2 kk popełniony 13 marca 2015 roku został on skazany na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jego wykonania na 2 lata i 70 stawek grzywny po 10 zł. stawka. Wyrok ten nie uległ zatarciu, w tym z uwagi na późniejsze skazania. Treść art. 69 § 1 kk nie pozostawia przestrzeni dla jego alternatywnych interpretacji, gdyż jednoznacznie wyklucza on możliwość zastosowania warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności w stosunku do oskarżonego, który w czasie popełnienia czynu był już skazany na karę pozbawienia wolności. Ową przesłankę recydywy kryminalnej ogólnej rozumie się szeroko, tak więc przeszkodą do wymierzenia kary pozbawienia wolności w systemie probacyjnym jest każde skazanie na karę pozbawienia wolności (tak bezwzględnego, jak i z warunkowym zawieszeniem wykonania). Istotnym jest, aby do uprzedniego skazania doszło przed popełnieniem czynu, co do którego sąd orzeka, lub w trakcie jego popełniania.

Wniosek

Jak wyżej

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Jak wyżej

3.3.

( E. K. ) Obraza przepisów postępowania mającą istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia polegającą na naruszeniu art. art. 410 kpk i art. art. 7 kpk, , poprzez pominięcie przy ustalaniu stanu faktycznego kondycji finansowej gospodarstwa rolnego prowadzonego przez oskarżonych w momencie podpisania umowy pożyczki oraz faktu prowadzenia przeciwko nim postępowań komorniczych w 2015 roku, a także dowolną ocenę wyjaśnień oskarżonej E. K., a w konsekwencji poczynienie błędnych ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia tj. błędne ustalenie, iż po stronie E. K. nie było zamiaru doprowadzenia pokrzywdzonego do niekorzystnego rozporządzenia mieniem oraz nie miała świadomości, że swoim zachowaniem doprowadza do takiego rozporządzenia na skutek uprzednio podjętych oszukańczych działań jej męża, podczas gdy zgromadzony materiał dowodowy prowadzi do wniosku przeciwnego.

Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia mających wpływ na jego treść, poprzez stwierdzenie, iż w niniejszej sprawie me sposób wykluczyć wątpliwości co do istnienia zamiaru doprowadzenia pokrzywdzonego do niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez oskarżoną E. K., a przez to przedwczesne zastosowanie przepisu art. 5 § 2 kpk i rozstrzygnięcie wątpliwości na korzyść oskarżonej, podczas gdy po stronie sądu meriti istniały dowodowe i niewykorzystane przez ten sąd z urzędu możliwości rozwiania istniejących wątpliwości.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty te zostaną rozpoznane łącznie, co zarazem pozwoli uniknąć powielania tych samych rozważań i ocen.

Poczynione przez sąd ustalenia faktyczne odnośnie przedmiotowego czynu w odniesieniu do oskarżonej nie są prawidłowe.

Ma rację prokurator podnosząc, iż oskarżona podpisała przedmiotową umowy pożyczki w dniu 24 kwietnia 2015 roku z pokrzywdzonym jako współwłaścicielka gospodarstwa rolnego.

Sąd nie przeanalizował dokładnie dokumentacji komorniczej załączonej do akt postępowania, jak również wcześniejszego zachowania B. K.. W ustaleniach faktycznych poczynionych przez sąd znalazło się jedynie stwierdzenie, iż egzekucja komornicza wszczęta w 2015 roku przeciwko małżeństwu K. została umorzona. Nie zostały z tego wyciągnięte żadne dalsze wnioski, szczególności, że jeżeli już w 2015 roku przeciwko oskarżonym wspólnie była prowadzona egzekucja komornicza, to E. K. musiała znać sytuację finansową gospodarstwa rolnego, a przede wszystkim, że poprzednie ich zobowiązania finansowe nie były regulowane. Powyższe stawiają wyjaśnienia oskarżonej w zupełnie innym świetle, umniejszając jej wiarygodności. Przeczy to także tezie, że mogła ona nie wiedzieć w tych realiach o potencjalnym braku możliwości spłaty pożyczki przez jej męża. Jednocześnie, sytuacji materialnej gospodarstwa rolnego należącego do oskarżonych nie sposób analizować w całkowitym oderwaniu od zachowania B. K., który to był inicjatorem popełnionego przez nich czynu. Sąd nie wziął także pod uwagę prawomocnych wyroków skazujących oskarżonego, a przede wszystkim wyroku z dnia 09 września 2015 roku, gdzie B. K. został skazany za przestępstwo stypizowane w art. 284 § 2 kk, dokonane w dniu 14 marca 2015 roku, polegające na sprzedaży powierzonych mu przedmiotów za kwotę 39000 zł. A więc tuż przed podpisaniem umowy pożyczki z pokrzywdzonym, sytuacja finansowa gospodarstwa była na tyle zła, że oskarżony dopuszczał się przestępstw przeciwko mieniu w celu regulowania zaległych zobowiązań. Wszystkie powyższe okoliczności składają się na nierozerwalny krąg okoliczności, które wyłączają możliwość przyjęcia innej wersji zdarzeń niż taka, iż oskarżona miała świadomość fatalnej kondycji finansowej gospodarstwa rolnego, wiedziała ponadto o niespłaconych zobowiązaniach uprzednio zobowiązaniach i grożącej małżonkom egzekucji komorniczej, a pomimo tego zawarła wraz z mężem umowę pożyczki, co do której nie uzgadniała z mężem możliwości jej spłaty.

Już na podstawie powyższych okoliczności stwierdzić należy, że E. K. w momencie podpisania umowy z pokrzywdzonym, ze względu na jej świadomość kondycji finansowej gospodarstwa, a także ze względu na wcześniejszą jej obecność przy negocjacjach z pokrzywdzonym, miała co najmniej świadomość, iż zawarta umowa pożyczki jest bardzo „ryzykowna” dla pokrzywdzonego i może być dla pożyczkobiorców niewykonalna co do umówionego sposobu spłaty. Pożyczka prowadziła do ich dalszego zadłużenia, przy braku wypracowywanych środków finansowych co do jej regulowania ( oskarżony nie miał „biznesplanu” gwarantującego pewny wzrost dochodowości gospodarstwa rolnego ). Z dowodów osobowych wynika, że się tym nie interesowała. Nie wskazywała pokrzywdzonemu na ryzyko tego przedsięwzięcia.

Za współsprawstwo odpowiada ten, kto wspólnie i w porozumieniu z inną osobą wykonuje czyn zabroniony. Tę postać sprawczą A. Wąsek określa jako „oparte na porozumieniu wspólne wykonanie czynu zabronionego, które charakteryzuje się po stronie każdego ze wspólników (partnerów) odgrywaniem istotnej roli w procesie realizacji ustawowych znamion czynu zabronionego” (A. Wąsek, KK. Komentarz. Część ogólna, t. 1, 2007, s. 235). „Wspólność” działania przejawia się w tym, że „sprawcy czynu dopuszczają się go razem, niejako wspólnymi siłami. Punktem wyjścia do oceny prawnej takiego przestępstwa nie są działania poszczególnych oskarżonych oceniane jednostkowo, ale łączne działanie sprawców” (wyr. SA w Warszawie z 6.11.2015 r., II AKa 321/15, KZS 2016, Nr 4, poz. 41). Składnikiem strony podmiotowej w konstrukcji współsprawstwa jest istnienie porozumienia łączącego sprawców, dotyczącego wspólnego wykonania czynu zabronionego. Jest ono tym elementem, który „spaja poszczególne zachowania się sprawców w jedność i stanowiąc podstawę współsprawstwa jednocześnie wyznacza jego granice” (wyr. SA w Krakowie z 18.12.2012 r., II AKa 190/12, Legalis). Polega ono na uzgodnieniu woli popełnienia czynu zabronionego, jak też na świadomym współdziałaniu w trakcie jego realizacji.

Ma rację sąd I instancji, iż materiał dowodowy nie udowodnił istnienia pomiędzy małżonkami B. i E. K. takiego przestępczego porozumienia i współdziałania. To oskarżony prowadził rozmowy z pokrzywdzonym, natomiast jego żona w ramach prowadzonej przez niego akcji, podpisała umowę pożyczki ( nie bacząc na jej ryzyka ).

Sąd ten jednak zaniechał rozważania pomocnictwa E. K. do dokonania przez B. K. oszustwa na szkodę Z. B. (1).

Strona przedmiotowa pomocnictwa polega na ułatwieniu innej osobie popełnienia czynu zabronionego. Nie należy jednak wymagać, aby podjęte zachowanie stanowiło warunek konieczny realizacji czynu przez sprawcę. Pomocnictwo jest ułatwieniem „w sensie obiektywnym” (A. Zoll, w: K. Buchała, A. Zoll, KK. Komentarz. Część ogólna, t. 1, 1998, s. 184; zob. także J. Giezek, w: J. Giezek, KK. Komentarz. Część ogólna, 2007, s. 179; A. Marek, KK. Komentarz, 2007, s. 61; wyr. SA w Warszawie z 30.6.2016 r., II AKa 177/16, Legalis). Istotne jest, jak określił to SN w wyroku z 7.3.2023 r. (IV KK 223/22, Legalis), aby udzielona pomoc miała „charakter realny, tzn. dla odpowiedzialności za pomocnictwo konieczne jest wywołanie przez zachowanie pomocnika rezultatu w postaci zmiany sytuacyjnej, przejawiającej się stworzeniem warunków, w których popełnienie czynu zabronionego przez inną osobę jest łatwiejsze niż w sytuacji, gdyby pomocnik nie zrealizował swojego zachowania”.

Bezspornym jest, że B. K. zrealizował całość znamion przypisanego mu czynu; oskarżona uczestniczyła w podpisywaniu umowy pożyczki. Okoliczność ta w odniesieniu do pokrzywdzonego uwiarygodniała tą transakcję, czyniła ją bardziej „bezpieczną” dla niego ( dwie, a nie jedna osoba stawały się odpowiedzialne za wykonanie umowy ), była również warunkiem koniecznym w sytuacji, gdy gospodarstwo rolne należało do wspólności małżeńskiej. Oskarżona nie zgłaszała żadnych zastrzeżeń co do tej umowy, wynikającej z trudnej sytuacji materialnej małżonków, a z drugiej strony z dochodowości tego gospodarstwa, co utwierdzało pokrzywdzonego w przekonaniu, że założenia umowy są dla niego realne i obiecujące. Zachowanie pomocnika w postaci ułatwienia popełnienia czynu zabronionego musi zostać skierowane do „innej osoby”. Pomocnictwo to wystąpiło w trakcie realizacji czynu zabronionego przez sprawcę. W świadomości oskarżonej musiała istnieć obawa, że oskarżony pożyczki na tych warunkach nie będzie w stanie spłacić. Pomimo to utwierdzając pokrzywdzonego przez podpisanie umowy o realności założeń pożyczki, co najmniej godziła się, że jej mąż dokona czynu zabronionego ( oszustwa w postaci opisanej przez sąd odwoławczy ); przy czym znała istotne elementy charakterystyki tego czynu, którego popełnienie ułatwia sprawcy (utrzymywanie u niego błędnego wyobrażenia o okolicznościach decydujących o rozporządzeniu lub sposobie rozporządzenia swoim mieniem i rzeczywiste zagrożenia braku spłaty pożyczki pokrzywdzonemu ).

Z tych względów sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok w stosunku do E. K. w ten sposób, że w miejsce czynu zarzucanego jej w punkcie 2, oskarżoną uznał za winną tego, że w miejscowości (...), gmina G., powiat (...), województwo (...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej udzieliła pomocy mężowi B. K. do wprowadzenia w błąd i doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem Z. B. (1) poprzez podpisanie z nim w dniu 24 kwietnia 2015 roku jako strona z mężem pisemnej umowy pożyczki gotówkowej na kwotę 140 000 złotych na rozwój ich gospodarstwa rolnego mieszczącego się w miejscowości (...), nie informując pożyczkodawcy o rzeczywistej sytuacji materialnej pożyczkobiorców, w wyniku czego pokrzywdzony przekazał B. K. pieniądze w łącznej kwocie co najmniej 100000 złotych, z których odzyskał część w kwocie 20 000 złotych, czym działała na szkodę Z. B. (1), przy czym przyjął, że czyn ten stanowi wypadek mniejszej wagi, tj. popełnienia czynu z art. 18 § 3 kk w zw. z art. 286 § 3 i 1 kk w zw. z art. 4 § 1 kk w brzmieniu obowiązującym w dacie tego czynu i na podstawie art. 66 § 1 kk, art. 67 § 1 kk warunkowo umorzył postępowanie karne wobec oskarżonej na okres próby 2 lat; na podstawie art. 67 § 3 kk, art. 49 § 1 kk orzekł od oskarżonej na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej świadczenie pieniężne w kwocie 3000 złotych.

Zakres wkładu oskarżonej w popełnienie przestępstwa przez jej męża nie jest duży, ma ona własną pracę zawodową , gospodarstwem rolnym zajmowała się przede wszystkim B. K.. O przyjęciu wypadku mniejszej wagi decyduje też postać zamiaru, a wartość szkody w tym przypadku nie ma znaczenia determinującego.

Celem reakcji karnej jest zapobieganie przestępstwom. Cel ten konkretyzuje się w postaci prewencji generalnej i prewencji indywidualnej. W ten sposób kara wpływa na kształtowanie postaw moralnych nie tylko samego sprawcy, który został odpowiednio ukarany, ale również na inne osoby, które dzięki świadomości zagrożenia karą za określone zachowanie, będą przestrzegać porządku prawnego. Prewencja indywidualna wiąże się z odpowiednim oddziaływaniem na sprawcę przestępstwa. Sprowadza się ona do zapobiegnięcia ponownemu popełnieniu przestępstwa przez konkretnego sprawcę, poprzez dobranie i zastosowanie odpowiedniej reakcji karnej. Oskarżona nie była dotychczas karana. Niekaralność sprawcy stanowi zawsze okoliczność łagodzącą – świadczy bowiem pozytywnie o dotychczasowym życiu oskarżonego, zwłaszcza, iż w kontekście osoby starszej, która przez kilkadziesiąt lat dorosłego życia przestrzegała porządku prawnego. Oskarżona ma stałe miejsce zamieszkania, pracuje. Ma na utrzymaniu troje dzieci. Z tych danych osobopoznawczych wynika jednoznacznie, iż prowadzi ona ustabilizowane życie, co wskazuje, że czyn ten był incydentem w jej dotychczasowym zachowaniu i został sprowokowany przez B. K.. Na przyjęcie społecznej szkodliwości tego czynu i stopnia zawinienia - nieznacznego stopnia wskazują w/w okoliczności. Szczegółowe przesłanki dotyczące sprawcy uzasadniają postawioną wobec niego dodatnią prognozę kryminologiczną. Postawy oskarżonej z punktu widzenia przyjętego przez porządek prawny systemu aksjologicznego – są generalnie pozytywne i nie ma potrzeby obecnie ich korygowania poprzez wymierzenie jej kary. Sąd odwoławczy uznał w tych realiach, iż wobec oskarżonej zaistniały przesłanki do warunkowego umorzenia postępowania, czyli zastosowania środka probacyjnego. Czyn ten był uwarunkowany „sytuacyjnie”, a oskarżonej nie trzeba „odstraszać” karą, natomiast już przez sam przebieg postępowania wobec oskarżonej tworzy warunki, aby zrozumiała naganność swojego postępowania, co z pewnością przełoży się na przestrzeganie przez nią prawa w przyszłości.

Należy zaznaczyć, iż okres próby będzie służył weryfikacji postawionej wobec sprawcy prognozy kryminologicznej.

Orzeczenie od oskarżonej świadczenia pieniężnego w kwocie 3000 złotych przede wszystkim służyć będzie poprawczo-wychowawczym celom orzekanego środka probacyjnego. Z uwagi na dotychczasowe życie i okoliczności tego czynu, E. K. nie wymaga dla utrwalenia postaw w kierunku przestrzegania społecznie akceptowanych norm postępowania, większej represyjności reakcji karnej, ale przede wszystkim oddziaływania wychowawczego.

Wniosek

( E. K. )Wniosek o uchylenie zaskarżonego orzeczenia w tej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Radomsku.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Nie można mówić o istnieniu jakiejkolwiek realnej potrzeby ponownego rozpoznania sprawy, w sytuacji możliwości wykorzystania przez sąd II instancji inicjatywy dowodowej nadanej mu przez treść art. 452 § 2 kpk. Jeśli zatem sąd okręgowy uznałby, że zachodzi potrzeba poszerzenia i weryfikacji materiału dowodowego, to samodzielnie winien ten materiał uzupełnić, a następnie dokonać jego stosownej oceny, zwłaszcza, że w sprawie niniejszej – przy ostatecznym orzeczeniu w instancji odwoławczej środka probacyjnego z art. 66 kk - nie występowały ograniczenia z art. 454 kpk do wydania w tym zakresie orzeczenia reformatoryjnego. Z uwagi na aktualne brzmienie art. 452 § 2 kpk oraz treść art. 167 kpk, regułą jest obecnie prowadzenie uzupełniającego postępowania dowodowego przed sądem drugiej instancji i orzekanie reformatoryjne, zaś uchylenie wyroku sądu meriti w oparciu o przesłankę z art. 437 § 2 kpk powinno mieć miejsce jedynie w sytuacjach wyjątkowych, kiedy bez ponowienia wszystkich dowodów nie jest możliwe wydanie trafnego rozstrzygnięcia. Możliwość uchylenia wyroku uniewinniającego i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania związana z regułą ne peius określoną w art. 454 § 1 kpk (art. 437 § 2 zd. drugie kpk ) zachodzi dopiero wtedy, gdy sąd odwoławczy - w wyniku usunięcia stwierdzonych uchybień stanowiących jedną z podstaw odwoławczych określonych w art. 438 pkt 1-3 kpk (czyli np. po uzupełnieniu postępowania dowodowego, dokonaniu prawidłowej oceny dowodów, poczynieniu prawidłowych ustaleń faktycznych) - stwierdza, że zachodzą podstawy do wydania wyroku skazującego czemu stoi na przeszkodzie zakaz określony w art. 454 § 1 kpk. Zakaz ten bezwzględnie wyklucza możliwość skazania oskarżonego po raz pierwszy w instancji odwoławczej, gdy został uniewinniony lub postępowanie wobec niego umorzono. Możliwa jest natomiast zmiana wyroku uniewinniającego na takie orzeczenie, które nie jest skazaniem, a więc np. na wyrok umarzający postępowanie. przy czym, po ostatniej nowelizacji, już bez żadnych ograniczeń, dopuszczalna jest zmiana wyroku uniewinniającego na wyrok warunkowo umarzający postępowanie przez sąd odwoławczy.

Wyrok pierwszoistnacyjny był wyrokiem uniewinniającym; sąd odwoławczy (w składzie rozpoznającym apelację) na podstawie tego samego materiału dowodowego doszedł jednak do odmiennych wniosków końcowych i ustalił, iż E. B. dopuściła się przypisanego jej czynu, jednakże uznał, że zachodzą przesłanki do zastosowania wobec niej warunkowego umorzenia postępowania. Sąd odwoławczy w drugiej instancji mógł orzec reformatoryjnie, gdy nie wyda wyroku skazującego. Nie jest nim orzeczony ostatecznie wobec sprawcy środek probacyjny.

Tym samym wniosek prokuratora w tych realiach okazał się zasadny jedynie w części, tj. co do uchylenia ( zmiany ) zaskarżonego wyroku.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Sąd zmienił zaskarżony wyrok w stosunku do oskarżonego B. K. w ten sposób, że w miejsce czynów 1, 2, 3 przypisanych w punktach 1, 2, 3 zaskarżonego wyroku B. K. uznaje za winnego popełnienia jednego czynu zakwalifikowanego kumulatywnie.

Sąd odwoławczy w odniesieniu do E. K. na podstawie tego samego materiału dowodowego doszedł jednak do odmiennych wniosków końcowych niż sąd I instancji i ustalił, iż oskarzona dopuściła się przypisanego jej czynu w formie pomocnictwa.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Powody zmiany zostały wskazane w innych częściach uzasadnienia.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok w stosunku do oskarżonego B. K. w ten sposób, że w miejsce czynów 1, 2, 3 przypisanych w punktach 1, 2, 3 zaskarżonego wyroku B. K. uznał za winnego tego, że w okresie od 21 kwietnia 2015 roku do 01 marca 2016 roku w miejscowości (...). gmina G., powiat (...), województwo (...), działając z góry powziętym zamiarem i w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, prowadząc gospodarstwo rolne, doprowadził Z. B. (1) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, w ten sposób, że w dniu 24 kwietnia 2015 roku zawarł z nim pisemną umowę pożyczki gotówkowej na kwotę 140 000 złotych na rozwój gospodarstwa rolnego mieszczącego się w miejscowości (...), wprowadzając go w błąd co do zamiaru i możliwości wywiązania się z tej umowy, w tym:

- dokonał podrobienia podpisu H. F. na umowie dzierżawy gruntów rolnych położonych w miejscowości B., gmina K. w powiecie (...) o numerach (...) powierzchni 17, 92 hektara, (...) powierzchni 34,12 hektara oraz działki położonej w K. gmina K. w powiecie (...) o numerze (...) powierzchni 13, 02 hektara, używając jej jako autentycznej w ten sposób, że okazał ją Z. B. (1) w celu pozyskania od niego pieniędzy na rozwój swojego gospodarstwa rolnego;

- dokonał podrobienia podpisu R. K. na umowie dzierżawy gruntów rolnych położonych w obrębie ewidencyjnym K., gmina G., w powiecie (...) o numerach (...) łącznej powierzchni 6,28 hektara oraz w obrębie miejscowości S. W., gmina G. w powiecie (...) o numerach (...) łącznej powierzchni 9,46 hektara, używając ją jako autentycznej w ten sposób, że okazał ją Z. B. (1) w celu pozyskania od niego pieniędzy na rozwój swojego gospodarstwa rolnego;

w wyniku czego pokrzywdzony przekazał mu pieniądze w łącznej kwocie co najmniej 100 000 złotych, z których odzyskał część w kwocie 20 000 złotych, czym działał na szkodę Z. B. (1),

tj. popełnienia czynu z art. 286 § 1 kk w zb. z art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. art. 12 kk w zw. z art. 4 § 1 kk w brzmieniu obowiązującym w dacie tego czynu i za to na podstawie art. 286 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk i art. 33 § 2 kk – w miejsce kar jednostkowych i kary łącznej określonych w punktach 1, 2, 3, 4 wymierzył oskarżonemu karę 10 miesięcy pozbawienia wolności i 150 stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10 złotych.

Zwięźle o powodach zmiany

Powody zmiany zostały wskazane w innych częściach uzasadnienia.

5.2.2.

Przedmiot i zakres zmiany

Sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok w stosunku do E. K. w ten sposób, że w miejsce czynu zarzucanego jej w punkcie 2, oskarżoną uznał za winną tego, że w miejscowości (...), gmina G., powiat (...), województwo (...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej udzieliła pomocy mężowi B. K. do wprowadzenia w błąd i doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem Z. B. (1) poprzez podpisanie z nim w dniu 24 kwietnia 2015 roku jako strona z mężem pisemnej umowy pożyczki gotówkowej na kwotę 140 000 złotych na rozwój ich gospodarstwa rolnego mieszczącego się w miejscowości (...), nie informując pożyczkodawcy o rzeczywistej sytuacji materialnej pożyczkobiorców, w wyniku czego pokrzywdzony przekazał B. K. pieniądze w łącznej kwocie co najmniej 100000 złotych, z których odzyskał część w kwocie 20 000 złotych, czym działała na szkodę Z. B. (1), przy czym przyjął, że czyn ten stanowi wypadek mniejszej wagi, tj. popełnienia czynu z art. 18 § 3 kk w zw. z art. 286 § 3 i 1 kk w zw. z art. 4 § 1 kk w brzmieniu obowiązującym w dacie tego czynu i na podstawie art. 66 § 1 kk, art. 67 § 1 kk warunkowo umorzył postępowanie karne wobec oskarżonej na okres próby 2 lat; na podstawie art. 67 § 3 kk, art. 49 § 1 kk orzekł od oskarżonej na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej świadczenie pieniężne w kwocie 3000 złotych.

Zwięźle o powodach zmiany

Powody zmiany zostały wskazane w innych częściach uzasadnienia.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

1.b.

Sąd odwoławczy zwolnił oskarżonego od opłaty za obie instancje i wydatków poniesionych w postępowaniu odwoławczym, z uwagi na jego trudną sytuację materialną, osobistą, konieczność odbycia kary pozbawienia wolności, obciążenia finansowe wynikających dla jego rodziny z przedmiotowego wyroku.

2.c.

Sąd odwoławczy zasądził od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa 100 złotych opłaty za obie instancje oraz tytułem zwrotu wydatków:

- 90 złotych za postępowanie przed sądem i instancji;

- 20 złotych za postępowanie odwoławcze.

Do kosztów procesu za postępowanie odwoławcze od orzeczeń kończących postępowanie w sprawie mają odpowiednie zastosowanie przepisy o kosztach za postępowanie przed sądem pierwszej instancji ( art. 634 kpk ).

Od skazanego w sprawach z oskarżenia publicznego sąd zasądza koszty sądowe na rzecz Skarbu Państwa oraz wydatki na rzecz oskarżyciela posiłkowego ( art. 627 kpk ). Przepis art. 627 kpk stosuje się odpowiednio w razie warunkowego umorzenia postępowania ( art. 629 kpk ). Uregulowanie te oznaczają, iż zasadą jest, iż w przypadku warunkowego umorzenia postępowania koszty procesu w sprawie ponosi oskarżony. Dlatego zasądził od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa 100 złotych opłaty za obie instancje i kwotę 90 złotych tytułem wydatków poniesionych w sprawie; w postępowaniu odwoławczym – 20 złotych ( za doręczanie pism ), przed sądem I instancji – 70 złotych ( wydatki za postępowanie przygotowawcze 70 złotych, za doręczenie pism w I instancji – 20 złotych ). Uiszczenie kosztów procesu będzie miało dla oskarżonej dodatkowe oddziaływanie wychowawcze i zapobiegawcze.

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wina w odniesieniu do oskarżonej E. K.

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

1.12.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego B. K.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wina co do czynu 1

Kara co do czynów 2 i 3

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana