Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 czerwca 2024 roku.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia (del.) Przemysław Chrzanowski

po rozpoznaniu w dniu 20 czerwca 2024 roku w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa S. H.

przeciwko E. P.

o odszkodowanie

- na skutek apelacji wniesionej przez E. P. od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie VI Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 19 grudnia 2023 roku wydanego w sprawie o sygn. akt VI P 158/22

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od E. P. na rzecz S. H. kwotę 337 zł (trzysta trzydzieści siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym wraz z odsetkami, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się niniejszego punktu wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt VII U Pa 15/24

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 19 grudnia 2023 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi- Południe w Warszawie w sprawie o sygn. akt VI P 158/22 z powództwa S. H. przeciwko E. P. o odszkodowanie przysługujące pracodawcy w razie nieuzasadnionego rozwiązania przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia w punkcie pierwszym zasądził na rzecz powoda S. H. od pozwanej E. P. kwotę 3.500,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 8 grudnia 2021 roku do dnia zapłaty tytułem odszkodowania przysługującego pracodawcy w razie nieuzasadnionego rozwiązania przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia, a w punkcie drugim zasądził na rzecz powoda S. H. od pozwanej E. P. kwotę 875,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu w tym kwotę 675,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w spełnieniu świadczenia za okres od uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sąd Rejonowy oparł rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych:

Pozwana E. P. była zatrudniona u powoda S. H. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony od 18 listopada 2020 roku na stanowisku opiekuna klienta z wynagrodzeniem wynoszącym miesięczne 3.500 zł brutto. Pismem z dnia 5 listopada 2021 roku otrzymanym przez powoda 16 listopada 2021 roku pozwana rozwiązała z powodem umowę o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia na podstawie art. 55 § 1 k.p. Jako przyczynę wskazała naruszenie dóbr osobistych przez pracodawcę, który nie przestrzegał terminów wynagradzania oraz zaniedbywał wysyłanie ważnych dokumentów w tym samym nie dbając o interes pracownika i własnej firmy. Za miesiące od listopada 2020 roku do września 2021 roku powód wypłacał zlecając przelewy powódce wynagrodzenia nie później niż 10 dnia następnego miesiąca za miesiąc przepracowany. Przelewy czasem powód zlecał w piątek i księgowały się one w poniedziałek na koncie powódki, tak, że otrzymywała ona wpływ wynagrodzenia na swój rachunek bankowy 11 lub 12 dnia miesiąca - w lutym 2021 roku i kwietniu 2021 roku. Powód konieczność wypłaty wynagrodzenia dla pozwanej i innego pracownika miał uzależnione od składania przez pozwaną do księgowej listy obecności - ewidencji czasu pracy. Zdarzało się, że pozwana bez przypomnienia nie wysyłała ewidencji lub robiła to w ostatniej chwili przed terminem wypłaty wynagrodzenia. W październiku 2021 roku - za wrzesień 2021 roku powód wypłacił pozwanej kwotę 554,16 zł tytułem wynagrodzenia, a w rzeczywistości zasiłku chorobowego. Odwołująca była niezdolna do pracy m.in. przez okresy 16 sierpnia 2021 roku do 20 sierpnia 2021 roku, od 23 sierpnia 2021 roku do 31 sierpnia 2021 roku oraz od 1 września 2021 roku do 7 września 2021 roku. Za okres do 7 września 2021 roku zasiłek chorobowy był wypłacony przez powoda. Za okres od 8 do 10 września 2021 roku, od 13 do 23 września 2021 roku, od 27 września 2021 roku do 29 października 2021 roku i dalsze okresy zasiłek chorobowy był analizowany i jego wypłatę miał przejąć ZUS. W przedmiocie wypłaty zasiłku chorobowego za okres od dnia 27 września 2021 roku ZUS prowadził postępowanie wyjaśniające- orzecznicze celem ustalenia medycznego uzasadnienia niezdolności do pracy i wstrzymał wypłatę zasiłku do czasu zakończenia postępowania. Zarówno ZUS jak i pozwana nie kontaktowali się z powodem celem uzupełnienia dokumentacji potrzebnej do wypłaty zasiłku chorobowego. Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgormadzonych w aktach sprawy, aktach osobowych pozwanej oraz przede wszystkim zeznań powoda S. H.. Zeznaniom tym Sąd Rejonowy dał wiarę w całości jako zbieżnym z materiałem dowodowym przełożonym przez strony procesu. Złożone przez stronę powodową zeznania korespondowały z przedłożonymi dokumentami w tej sprawie. Odnośnie zeznań strony pozwanej E. P. Sąd Rejonowy pominął je ograniczając dowód z przesłuchania stron, albowiem pozwana nie stawiła się na rozprawę mimo wezwania, które skutecznie zostało jej doręczone, nie usprawiedliwiła też swojego niestawiennictwa, więc zachodziły podstawy do ograniczenia dowodu z przesłuchania strony pozwanej. Brak było podstaw do uzupełniania postępowania dowodowego z urzędu, strony nie składały takowych wniosków dowodowych.

Sąd Rejonowy zważył, że zgodnie z art. 55 § 1 ¹ k.p. pracownik może rozwiązać umowę o pracę w trybie określonym w § 1 także wtedy, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika; w takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia. Natomiast zgodnie z art. 61 ¹ k.p. W razie nieuzasadnionego rozwiązania przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 55 § 1 k.p. pracodawcy przysługuje roszczenie o odszkodowanie. O odszkodowaniu orzeka sąd pracy. Odszkodowanie, o którym mowa w art. 61 ¹ k.p., przysługuje w wysokości wynagrodzenia pracownika za okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony, odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia.

W przedmiotowej sprawie Sąd ustalił, że pozwana E. P. złożyła powodowi S. H. oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia z winy pracodawcy na podstawie art. 55 § 1 ¹ k.p. Uzasadniła to naruszeniem dóbr osobistych przez pracodawcę, który - jak wskazała w piśmie - nie przestrzegał terminów wypłaty wynagrodzenia oraz zaniedbywał wysyłanie ważnych dokumentów, tym samym nie dbając o interes pracownika i własnej firmy. Kwestią rozpoznania Sądu w tej sprawie było ustalenie i rozważenie czy pozwana miała prawo rozwiązać z pracodawcą umowę o pracę z jego winy bez wypowiedzenia tj. czy wskazane zachowania pracodawcy potwierdziły się i czy mogły one stanowić podstawę do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Sąd Rejonowy podkreślił, że przyczyny wskazane w rozwiązaniu umowy należy podzielić na dwie kategorie spraw: terminowości wypłacana wynagrodzenia za pracę pozwanej oraz niewysyłanie dokumentów do stosownych organów zaniedbując interes pracownika i firmy. Sąd Rejonowy rozpoznający sprawę podzielił pogląd, że przesłanką rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika (art. 55 § 11 k.p.) jest zarówno całkowite zaprzestanie przez pracodawcę wypłaty wynagrodzenia, jak i wypłacanie wynagrodzenia nieterminowo lub w zaniżonej wysokości, przez np. dokonywanie nieuprawnionych potrąceń z wynagrodzenia. Ocena "ciężkości" naruszenia przez pracodawcę terminowej wypłaty wynagrodzenia na rzecz pracownika zależy jednak, z jednej strony - od powtarzalności i uporczywości zachowania pracodawcy, z drugiej zaś - od stwierdzenia, czy nieterminowa wypłata wynagrodzenia stanowiła realne zagrożenie lub uszczerbek dla istotnego interesu pracownika (vide: Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 października 2022 r., sygn. II PSKP 17/22). W przedmiotowej sprawie Sąd Rejonowy stwierdził, że nie zostało wykazane, że doszło do niewypłacania pozwanej wynagrodzenia za pracę za cały okres zatrudnienia z opóźnieniem. Sąd Rejonowy ustalił, że pozwana była zatrudniona u powoda przez okres od listopada 2020 roku do września 2021 roku. W jej umowie o pracę termin wypłaty wynagrodzenia za pracę był określony jako zgodny z Kodeksem pracy - wynagrodzenie za pracę płatne raz w miesiącu wypłaca się z dołu, niezwłocznie po ustaleniu jego pełnej wysokości, nie później jednak niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego (art. 85 § 2 k.p.). Sąd Rejonowy podkreślił, że jak wynikało z poczynionych ustaleń pracodawca zlecał przelewy na rzecz pozwanej nie później niż 10 dnia następnego miesiąca za miesiąc, który pozwana przepracowała. Podnoszona przez pozwaną w niniejszej sprawie kwestia dotyczyła głównie przelewów za styczeń 2021 roku oraz marzec 2021 roku. Powód zlecił wypłatę wynagrodzenia odpowiednio 10 lutego 2021 roku oraz 9 kwietnia 2021 roku. Pozwana otrzymała wynagrodzenie na swój rachunek odpowiednio 11 lutego 2021 roku oraz 12 kwietnia 2021 roku. Zlecenie przelewów na rzecz powódki w dniach wyżej wskazanych wynikało z tego, że pozwana miała w obowiązku wysłać do księgowej powoda listę obecności, na podstawie której było naliczane wynagrodzenie. Jednak zrobiła to na dzień przed terminem wypłaty wynagrodzenia, tak, że księgowa powoda nie miała możliwości sporządzić tego z wyprzedzeniem tak, aby powód zlecił wypłatę wynagrodzenia odpowiednio wcześnie i aby na koncie pozwanej wynagrodzenie za te dwa miesiące znalazło się odpowiednio do 10 dnia miesiąca. Opóźnienia w zaksięgowaniu wynagrodzenia na rachunku bankowym pozwanej wynikało z tego, że powód zlecił wypłatę wynagrodzenia 10 i 9 dnia miesiąca. To zlecenie przelewów wynikało z działań pozwanej, która mając w obowiązku przedstawienie ewidencji czasu pracy kadrowej, przedstawiła to z opóźnieniem. Sąd Rejonowy ponadto podkreślił, że pozwana nawet jeśli otrzymała dwa razy przelewy wynagrodzenia nie 10 dnia danego miesiąca, ale 11 lub 12 dnia miesiąca to nie było to powtarzające się wypłacanie wynagrodzenia z opóźnieniem. Była to sytuacja wyjątkowa o charakterze incydentalnym, spowodowana m.in. działaniem pozwanej. Dodatkowo Sąd wskazał, że wypłacanie z 1 lub 2 dniowym opóźnieniem wynagrodzenia w tych dwóch miesiącach nie spowodowało żadnego realnego uszczerbku dla interesów majątkowych czy osobistych dla pozwanej, a także nie naraziło jej na żadne niekorzystne następstwa w zakresie regulowania zobowiązań. Strona pozwana nie przedstawiła żadnego dowodu świadczącego o tym, że incydentalne zaistnienie takiej sytuacji spowodowało jakiekolwiek naruszenie jej interesów. W dalszej kolejności Sąd Rejonowy wskazał, że w judykaturze wskazuje się, że naruszenie podstawowego obowiązku przez pracodawcę ma wpłynąć negatywnie na sytuację pracownika- wtedy zasądzenie odszkodowania będzie usprawiedliwione. Całkowicie irrelewantna była argumentacja, że pozwana już od 5 dnia miesiąca żyła w niepewności, czy otrzyma wynagrodzenie 10 dnia miesiąca, albowiem powód co do zasady zawsze przelewał wynagrodzenie w terminie, tak, że znajdowano się na koncie pozwanej 10 dnia miesiąca. Nie dał jej tym samym podstaw do nawet hipotetycznego „życia w niepewności”. Ponadto, Sąd Rejonowy wskazał, że na tle art. 55 § 2 w związku z art. 52 § 2 k.p. w judykaturze Sądu Najwyższego przyjmuje się zgodnie, że przy powtarzającym się na przestrzeni określonego czasu zaniechaniu pracodawcy wypłacania wynagrodzenia za pracę w kolejnych terminach płatności, pracownik ma otwarty termin do złożenia oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia przez okres miesiąca od dnia powzięcia wiadomości o ostatnim niewypłaceniu mu w terminie należnego wynagrodzenia (por. wyroki z dnia 19 grudnia 1997 r., I PKN 443/97, OSNAPiUS 1998 nr 21, poz. 631; z dnia 8 sierpnia 2006 r„ I PK 54/06, OSNP 2007 nr 15-16, poz. 219; z dnia 5 czerwca 2007 r„ III PK 17/07, LEX nr 551138; z dnia 8 lipca 2009 r„ I BP 5/09, OSNP 2011 nr 5-6, poz. 69; z dnia 24 października 2013 r., II PK 25/13, LEX nr 1413153). Sąd Rejonowy wskazał, że pozwana w swoim stanowisku procesowym wskazywała na naruszenie wypłaty wynagrodzenia za marzec 2021 roku. Termin wypłaty wynagrodzenia za ten miesiąc był do 10 kwietnia 2021 roku, pozwana otrzymując wynagrodzenie 12, a nie 10 dnia miesiąca już od 12 dnia w ciągu miesiąca powinna złożyć pracodawcy oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę. Analizując dalej otrzymywane wynagrodzenie przez pozwaną to był to ostatni miesiąc za jaki nie otrzymała wynagrodzenia na rachunek bankowy w dniu 10 dnia miesiąca, lecz z niewielkim opóźnieniem. Potem się to nie powtórzyło, tak więc pozwana nie zachowała terminu z art. 55 § 2 k.p. - czyli oświadczenie złożone przez nią powodowi w dniu 16 listopada 2021 roku nastąpiło z naruszeniem przepisu prawa.

Sąd Rejonowy odnosząc się do kwestii dokumentacji tj. tego, że powód zaniedbywał wysyłanie ważnych dokumentów tym samym nie dbając o interes pracownika i własnej firmy wskazał, że miało to - zgodnie ze stanowiskiem pozwanej - odnosić się to do sprawy niewypłacenia jej zasiłku chorobowego przez ZUS we wrześniu 2021 roku. Podkreślono w tym miejscu, że do 7 września 2021 roku powodowy pracodawca wypłacał pozwanej zasiłek chorobowy i za okres od 1 do 7 września 2021 roku wypłacił go w październiku 2021 roku. Po tym dniu wypłatę zasiłku chorobowego przejął Zakład Ubezpieczeń Społecznych i był on odpowiedzialny za jego wypłatę. Pozwana powoływała się na to, że nie otrzymała zasiłku chorobowego z powodu działań powoda, który miał nie przedstawić dokumentów do ZUS. Sąd Rejonowy wskazał, że po pierwsze nie zostało wykazane przez pozwaną o jakie dokumenty miało chodzić, które powód powinien przedstawić do ZUS, aby pozwana otrzymała zasiłek chorobowy, a po wtóre niewypłacanie pozwanej zasiłku chorobowego poprzez wstrzymanie jego wypłaty nie wynikało z działań strony powodowej, ale w z toczącego się postępowania orzeczniczego celem stwierdzenia medycznego uzasadnienia orzeczonej niezdolności do pracy. Tak więc żadne działanie powoda nie warunkowało wypłaty zasiłku chorobowego przez ZUS. Nie zostało wykazane, że powód opóźnił się lub nie złożył do ZUS jakiegokolwiek druku np. ZUS Z3. Pozwana nie przedłożyła żadnego dowodu, z którego wynikałoby, że powód miał obowiązek złożyć jakiekolwiek inne dokumenty niż złożył do ZUS. Podsumowując Sąd Rejonowy wskazał, że również i ta przesłanka wskazana jako uzasadnienie do rozwiązania umowy o pracę nie okazała się zasadna. Biorąc pod uwagę powyższe argumenty Sąd Rejonowy stwierdził, że brak było podstaw przez pozwaną do rozwiązania z powodem umowy o pracy bez wypowiedzenia w trybie art. 55 § 1 ¹ k.p. Stronie powodowej wobec niezgodnego z prawem i nieuzasadnionego rozwiązania przez pozwaną umowy o pracę bez wypowiedzenia, przysługuje odszkodowanie równe wynagrodzeniu za okres wypowiedzenia. Okres wypowiedzenia wynosił w przypadku pozwanej 1 miesiąc, ponieważ była zatrudniona dłużej niż 6 miesięcy (od 8 listopada 2020 roku do 16 listopada 2021 roku). Wynagrodzenie pozwanej wynosiło 3.500 zł brutto liczone na zasadach, jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy. Z wyżej wskazanych względów Sąd Rejonowy zasądził na rzecz powoda od pozwanej taką kwotę brutto z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 8 grudnia 2021 roku, czyli od dnia następnego po dniu złożenia pozwu do Sądu. O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 i 99 k.p.c. biorąc pod uwagę, że powód wygrał w całości, a na koszty procesu składają się kwoty 200 zł tytułem wniesionej opłaty od pozwu oraz 675 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego strony powodowej obliczonych na podstawie art. § 9 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (wyrok z 19 grudnia 2023 r. wraz z uzasadnieniem k.127 a.s. i 130- 136 a.s.).

Apelację od wyroku z 19 grudnia 2023 r. złożyła pozwana E. P., zaskarżając go w całości i zarzucając mu brak dokładnego rozważenia stanu faktycznego sprawy i niedbałość w przyjrzeniu się terminom, ponieważ złożyła wypowiedzenie umowy jako pierwsza 5 listopada 2021 roku listem poleconym w myśl art. 55 k.p. z dokładną informacją w treści o wypowiedzeniu umowy (z dniem 8 listopada 2021 roku) do powoda wraz z podaniem przyczyn tej decyzji, na których okoliczność udostępnione są dowody. Pozwana wskazała, że od września powód ani razu nie skontaktował się z nią, ani telefonicznie, ani mailowo, żeby zapytać o stan jej zdrowia. E. P. wskazała w dalszej części apelacji powody rozwiązania umowy o pracę wskazując, że w jej ocenie zostały naruszone jej dobra osobiste. Apelująca ponadto podkreśliła, że wszystkie jej nieobecności w pracy były nieobecnościami usprawiedliwionymi - związanymi z niezdolnością do pracy. Tym samym wniosła o zmianę wyroku w całości. Dodatkowo wnosząc o wyegzekwowanie od Powoda poprawnego świadectwa pracy z czasów jej pracy dla firmy (...), gdzie pracowała zgodnie z treścią umowy od 18 listopada 2020 roku do 8 listopada 2021 roku (apelacja pozwanej z 29 stycznia 2024 r. k.139-145 a.s.).

W odpowiedzi na apelację z 28 lutego 2024 r. powód wniósł o oddalenie apelacji oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym według norm prawem przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty (odpowiedź na apelację z 28 lutego 2024 r. k.152 a.s.).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wniesiona przez pozwaną była bezzasadna.

W przedmiotowej sprawie Sąd Rejonowy przeprowadził wyczerpujące postępowanie dowodowe i poczynił prawidłowe ustalenia odnośnie stanu faktycznego, a następnie w sposób prawidłowy i logiczny dokonał oceny zebranych dowodów, nie przekraczając przy tym swobodnej oceny dowodów. W konsekwencji Sąd Rejonowy wydał prawidłowy wyrok, a w uzasadnieniu tego wyroku w sposób wyczerpujący przedstawił motywy rozstrzygnięcia. Sąd II instancji w całości podziela zarówno ustalenia faktyczne, jak i rozważania prawne Sądu Rejonowego.

W rozpoznawanej sprawie przedmiotem sporu było uprawnienie powoda do odszkodowania na podstawie art. 55 § 1 ¹ k.p. w związku z rozwiązaniem przez pozwaną w dniu 16 listopada 2021 r. umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia, z uwagi na dopuszczenie się przez pracodawcę ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika, polegającego na braku terminowej wypłaty wynagrodzenia za pracę. Zgodnie z cytowanym przez Sąd Rejonowy art. 55 § 1 ¹ k.p. pracownik może rozwiązać umowę o pracę w trybie określonym w § 1 (tj. bez wypowiedzenia) także wtedy, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika. W takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia.

Powołując się na treść art. 85 § 2 k.p., wskazać należy, że wynagrodzenie za pracę płatne raz w miesiącu wypłaca się z dołu, niezwłocznie po ustaleniu jego pełnej wysokości, nie później jednak niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego. Zgodnie zaś z treścią art. 94 pkt 5 k.p. terminowe i prawidłowe wypłacanie wynagrodzenia swoim pracownikom należy do podstawowych obowiązków pracodawcy. Z kolei prawidłowa wypłata obejmuje prawidłową wysokość wynagrodzenia, właściwą formę oraz dotrzymanie zasad dopuszczalnych potrąceń. Pracodawca powinien też udostępnić pracownikowi dokumentację potrzebną do obliczenia wynagrodzenia. Sąd Najwyższy wyraźnie stwierdził w uzasadnieniu wyroku z dnia 7 maja 2008 r. (II PK 331/07), że brak wypłaty wynagrodzenia na rzecz pracownika przez pracodawcę w całości lub w części, skutkuje brakiem wątpliwości w zakresie oceny jego winy w tym przedmiocie, która jest oceniana jako ciężka.

Zgodnie z treścią art. 55 § 1 ¹ k.p. pracownik może rozwiązać umowę o pracę w trybie określonym w § 1 także wtedy, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika, w takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia.

Przesłanką rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia ze względu na ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków wobec pracownika i uzyskania odszkodowania z konkretnego przepisu art. 55 § 1 ¹ k.p. jest wina umyślna lub rażące niedbalstwo pracodawcy. Naruszenie podstawowych obowiązków pracodawcy można przypisać znamię ciężkości, nawet jeżeli nie działał w złej wierze ani nie zachował się rażąco niedbale (wyr. SN z 10 maja 2012 r., II PK 220/11, MoPr 2012, Nr 9, s. 482, teza druga). Dla stopnia winy pracodawcy ma znaczenie, w przypadku jednorodzajowego, aczkolwiek wielokrotnego i uporczywego zachowania, fakt systematycznego powtarzania niezgodnego z prawem postępowania, niezależnie od przyjęcia albo nieprzyjęcia koncepcji ciągłości takiego zachowania (wyr. SN: z 19 grudnia 1997 r. I PKN 443/97, OSNP 1998, Nr 21, poz. 631; z 7 grudnia 2000 r., I PKN 128/00, OSNP 2002, Nr 14, poz. 329; z 8 sierpnia 2006 r., I PK 54/06, OSNP 2007, Nr 15-16, poz. 219; z 8 lipca 2009 r., I BP 5/09, OSNP 2011, Nr 5-6, poz. 69; z 10 maja 2012 r., II PK 220/11, MoPr 2012, Nr 9 s. 482; z 27 lipca 2012 r., I PK 53/12, OSNP 2013, Nr 15-16, poz. 173). Wina jako element ciężkości naruszenia podstawowych obowiązków pracodawcy w art. 55 § 1 ¹ k.p. jest, według Sądu Najwyższego, kategorią bardziej złożoną od winy pracownika w art. 52 § 1 k.p. (uzasadnienie wyr. SN z 8 października 2009 r., II PK 114/09, OSNP 2011, Nr 9-10, poz. 127). Przypisanie jej pracownikowi, sprawcy naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, wymaga stosowania subiektywnych kryteriów oceny jego zachowania, takich jak możliwość przewidywania skutków działania przez sprawcę, jego doświadczenie życiowe i zawodowe, motywy działania, stan świadomości. Natomiast wina pracodawcy może, zależnie od rodzaju naruszonego obowiązku, polegać w decydującej mierze na obiektywnej naganności (bezprawności) postępowania (wyr. SN z 7 maja 2008 r., II PK 331/07, OSNP 2009, Nr 17-18, poz. 230).

Zgodnie zaś z treścią art. 61 ¹ k.p. w razie nieuzasadnionego rozwiązania przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 55 § 1 ¹ k.p., pracodawcy przysługuje roszczenie o odszkodowanie. O odszkodowaniu orzeka sąd pracy. Odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia pracownika za okres wypowiedzenia, a w przypadku rozwiązania umowy o pracę zwartej na czas określony w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej niż za okres wypowiedzenia.

W ocenie Sądu Okręgowego Sąd Rejonowy trafnie uznał, że rozwiązanie umowy przez pozwaną na podstawie art. 55 § 1 ¹ k.p. było nieuzasadnione. Sąd Rejonowy szczegółowo ustalał i rozważał wskazaną przez pozwaną przyczynę rozwiązania umowy o pracę w piśmie z datą 16 listopada 2021 r. Jak zostało wykazane w toku postępowania przed Sądem Rejonowym pracodawca zlecał przelewy terminowo, do dnia 10 każdego miesiąca. Powód czasem zlecał przelewy w piątek przez co, na koncie powódki księgowały się one w poniedziałek, wobec czego pozwana otrzymywała przelew na swoje konto 11 lub 12 dnia miesiąca. Jak ustalił Sąd Rejonowy konieczność wypłaty wynagrodzenia dla pozwanej była uzależniona od składania przez pozwaną do księgowej listy obecności - ewidencji czasu pracy, a pozwana bez przypomnienia nie wysyłała ewidencji czasu pracy, bądź robiła to w ostatniej chwili, wobec czego pracodawca nie miał możliwości dokonać wcześniejszej wypłaty wynagrodzenia pozwanej. Zatem jak ustalił Sąd Rejonowy pracodawca nie wysyłał przelewów wynagrodzenia w ostatniej chwili ze swojej winy, lecz na skutek zachowania pracownicy. Ponadto podkreślenia wymaga okoliczność, że wszystkie przelewy dokonane przez powoda były wykonywane do 10 dnia każdego miesiąca - zatem w terminie, co zostało ustalone na podstawie zeznań powoda oraz dokumentów zgromadzonych w toku postępowania - w tym potwierdzeń wykonania przelewów.

Równocześnie należy podkreślić okoliczność, na którą również zwracał uwagę Sąd Rejonowy, a mianowicie, że E. P. rozwiązanie umowy o pracę złożyła po terminie. Sąd Rejonowy ustalił, że pozwana wskazywała na okoliczność, że wynagrodzenie za marzec 2021 r. zostało wypłacone jej z opóźnieniem. W tym miejscu należy zauważyć, że wynagrodzenie to powinno zostać wypłacone do 10 kwietnia 2021 r., a pozwana otrzymała je 12 kwietnia 2021 r. i od 12 kwietnia 2021 r. miała miesięczny termin na złożenie pracodawcy oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę. E. P. złożyła swojemu pracodawcy oświadczenie o rozwiązaniu umowy dopiero w dniu 16 listopada 2021 r. - zatem z kilkumiesięcznym opóźnieniem. Wobec czego nie został przez nią zachowany termin wskazany w art. 55 § 2 k.p., na co słusznie zwrócił uwagę Sąd Rejonowy.

Ponadto, Sąd Rejonowy dokonał właściwego obliczenia, że stronie pozwanej przysługiwało wobec niezgodnego z prawem i nieuzasadnionego rozwiązania przez pozwaną umowy o pracę bez wypowiedzenia odszkodowanie równe wynagrodzeniu za okres wypowiedzenia - okres wypowiedzenia wynosił w przypadku pozwanej 1 miesiąc, ponieważ była zatrudniona dłużej niż 6 miesięcy.

Ponadto należało zwrócić uwagę na okoliczność, że odnośnie kwestii treści świadectwa pracy to nie jest ona objęta niniejszym postępowaniem i nie była przedmiotem tego postępowania. Sąd Okręgowy podziela te ustalenia i rozważania i nie ma potrzeby ponownego przytaczania argumentów Sądu Rejonowego aprobowanych przez Sąd Okręgowy.

Na marginesie należy zauważyć, że apelująca powołuje się w swojej apelacji na dobra osobiste, które w jej ocenie zostały naruszone przez powoda, niemniej jednak w apelacji nie zostało doprecyzowane jakie to dobra oraz w jaki sposób zostały naruszone przez pracodawcę.

W art. 11 ¹ k.p. wskazano, że pracodawca jest obowiązany szanować godność i inne dobra osobiste pracownika. Dobra osobiste są wartościami niematerialnymi człowieka, których katalog jest otwarty. Przykładowo wymienia je Kodeks cywilny w art. 23, zaliczając do nich zdrowie, wolność, cześć, swobodę sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnicę korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukową, artystyczną i racjonalizatorską. Pozostają one pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. W tezie 3 wyroku z 10.05.2012 r., II PK 215/11, OSNP 2013/9–10, poz. 106, SN stwierdził, że godność pracownika jest pojęciem integralnym i przysługuje mu jako osobie w ogóle, a nie tylko jako pracownikowi. Natomiast sens art. 11 ¹ k.p. polega na udzieleniu osobie, której godność jest naruszana, dodatkowej ochrony wynikającej z prawa pracy w wypadku, gdy sprawcą naruszenia jest pracodawca (E. Maniewska [w:] K. Jaśkowski, E. Maniewska, Kodeks pracy. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2024, art. 11(1).). Ponadto jak wskazuje się w orzecznictwie - subiektywne odczucia pracownika jakoby doszło do naruszenia godności osobistej skarżącego, nie mają doniosłości prawnej, póki nie znajdą obiektywnego potwierdzenia. Na marginesie należy podnieść, że godność jest podstawową, przyrodzoną i niezbywalną wartością chronioną konstytucyjnie (art. 30 Konstytucji RP), prawem naturalnym, którego ustawodawstwo zwykłe nie może ograniczać lub w inny sposób modyfikować. Fakty przedstawiane przez pracownika mają uprawdopodobnić zaistnienie dyskryminacji, co stwarza dla pracownika sytuację korzystną o tyle, że uprawdopodobnienie nie jest poddane ścisłym regułom dowodzenia, natomiast należy zachować walor wiarygodności w świetle reguł logiki i doświadczenia życiowego (Postanowienie SN z 12.12.2023 r., II PSK 60/23, LEX nr 3643789.).

Wobec powyższego żądanie powoda zasądzenia odszkodowania należało uznać za zasadne. Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy w punkcie I wyroku oddalił apelację wniesioną przez E. P. na mocy art. 385 k.p.c.

O kosztach zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym, Sąd Okręgowy orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności stron za wynik procesu (art. 98 § 1 i § 1 ¹ k.p.c.). Powód pozostał stroną wygrywającą postępowanie odwoławcze. W związku z powyższym, w pkt. 2 wyroku, Sąd Okręgowy zasądził od pozwanej E. P. na rzecz powoda S. H. kwotę 337 zł (zgodnie z przepisami połowa kosztów zastępstwa procesowego zasądzonych przez Sąd I instancji).