Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 października 2024r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Agnieszka Stachurska

Protokolant: st. sekretarz sądowy Anna Bańcerowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 września 2024r. w Warszawie

sprawy G. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym

z udziałem A. K. (1) i M. K. (1)

na skutek odwołania G. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 17 lutego 2023 roku, numer (...)

z dnia 10 lutego 2023 roku, numer (...)

1.  oddala odwołania;

2.  zasądza od G. D. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi za czas od daty uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

UZASADNIENIE

G. D. w dniu 14 marca 2023r. złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 10 lutego 2023r., nr (...), wnosząc o jej zmianę i orzeczenie, że A. K. (1) podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik u płatnika składek G. D. od dnia 1 maja 2021r. do dnia 31 maja 2021r. Ponadto odwołująca się wniosła o zasądzenie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, a w uzasadnieniu odwołania wskazała, że maju 2021r. firma (...) otrzymała wiele zamówień na usługi i konieczne było zatrudnienie dodatkowych pracowników. Zatrudniony został A. K. (1) na okres 1 maja 2021r. do 31 maja 2021r. na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku osoby dokonującej przeglądu i naprawy środków trwałych. Posiada on odpowiednie kwalifikacje do wykonywania pracy. Jego zadaniem było dokonywanie przeglądu i ewentualnej naprawy środków trwałych. Pracę nadzorowała G. D., natomiast świadkami wykonywania pracy przez A. K. (1) byli inni pracownicy firmy (...). Ponadto podkreślone zostało, że nie istnieje w żadnym stopniu pokrewieństwo pomiędzy pracownikiem a pracodawcą, zaś powodem jego zgłoszenia do ZUS po terminie był problem techniczny z wysyłką deklaracji zgłoszeniowej z programu Płatnik.

Zdaniem odwołującej się zatrudnienie A. K. (1) nie było pozorne ani nie naruszyło zasad współżycia społecznego i nie było podyktowane chęcią uzyskania dofinansowania z PFR, lecz faktyczną potrzebą pracodawcy. Praca przez A. K. (1) była faktycznie wykonywana (odwołanie z dnia 10 marca 2023r. – k. 3-8 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania oraz o zasądzenie od odwołującej się na rzecz organu rentowego koszów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Uzasadniając przedstawione stanowisko, organ rentowy wskazał, że A. K. (1) został zgłoszony przez płatnika składek G. D. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w okresie od 1 maja 2021r. do 31 maja 2021r. Dokument zgłoszeniowy ZUS ZUA został przekazany do ZUS w dniu 20 czerwca 2021r., czyli znacznie po upływie terminu, o którym mowa w art. 36 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Dokument rozliczeniowy ZUS RCA płatnik również złożył po terminie. W związku z powyższym organ rentowy wszczął postępowanie wyjaśniające. W toku postępowania strony nie zajęły stanowiska w sprawie, mimo odbioru korespondencji Zakładu. Organ rentowy ustalił, iż płatnik złożył wnioski o wsparcie w ramach tzw. Tarczy Antykryzysowej i otrzymał pomoc w wysokości 913.149,00 zł. Wypłata środków nastąpiła w dniu 21 lipca 2020r. Warunkiem uzyskania wsparcia było zatrudnienie określonej liczby pracowników. W przypadku małych podmiotów był to stan zatrudnienia od 10 do 49 osób. Natomiast warunkiem utrzymania wsparcia było utrzymanie średniego zatrudnienia na wskazanym poziomie w okresie 12 miesięcy od otrzymania subwencji. Przedstawione wyżej okoliczności, w ocenie organu rentowego, dają podstawy do stwierdzenia, iż umowa o pracę została zawarta dla pozoru w rozumieniu art. 83 k.c. i z naruszeniem zasad współżycia społecznego, jedynie w celu uzyskania świadczeń z PFR (odpowiedź na odwołanie z dnia 5 kwietnia 2023r., k. 12-15 a.s.).

G. D. w dniu 14 marca 2023r. złożyła również odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 17 lutego 2023r., nr (...), wnosząc o jej zmianę i orzeczenie, że M. K. (1) podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik u płatnika składek A. G. D. od dnia 1 maja 2021r. do dnia 31 maja 2021r. oraz o zasądzenie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Uzasadniając odwołanie, G. D. wskazała, że w maju 2021r. firma (...) otrzymała wiele zamówień na usługi i konieczne było zatrudnienie dodatkowych pracowników, wobec czego zatrudniła M. K. (1) na okres od 1 maja 2021r. do 31 maja 201r. na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku ochroniarza. Zadaniem pracownika była ochrona mienia firmy. Pracę nadzorowała G. D., natomiast świadkami wykonywania pracy przez M. K. (1) byli inni pracownicy firmy (...). Powodem zgłoszenia pracownika do ZUS po terminie był problem techniczny z wysyłką deklaracji zgłoszeniowej z programu Płatnik (odwołanie z dnia 10 marca 2023r., k. 3-7 akt o sygn. VII U 625/23).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania oraz o zasądzenie od odwołującej się na rzecz organu rentowego koszów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wskazał, że M. K. (1) został zgłoszony przez płatnika składek G. D. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy o pracę w okresie od 1 maja 2021r. do 31 maja 2021r. Dokument zgłoszeniowy ZUS ZUA został przekazany do ZUS w dniu 20 czerwca 2021r., czyli znacznie po upływie terminu, o którym mowa w art. 36 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Dokument rozliczeniowy ZUS RCA płatnik również złożył po terminie. W związku z powyższym organ rentowy wszczął postępowanie wyjaśniające. W toku postępowania strony nie zajęły stanowiska w sprawie, mimo odbioru korespondencji Zakładu. Organ rentowy ustalił, iż płatnik złożył wnioski o wsparcie w ramach tzw. Tarczy Antykryzysowej i otrzymał pomoc w wysokości 913.149,00 zł. Wypłata środków nastąpiła w dniu 21 lipca 2020r. Warunkiem uzyskania wsparcia było zatrudnienie określonej liczby pracowników. W przypadku małych podmiotów był to stan zatrudnienia od 10 do 49 osób. Warunkiem utrzymania wsparcia było natomiast utrzymanie średniego zatrudnienia we wskazanym przedziale w okresie 12 miesięcy od otrzymania subwencji. Przedstawione wyżej okoliczności, w ocenie organu rentowego, dają podstawy do stwierdzenia, że umowa o pracę z M. K. (1) została zawarta dla pozoru w rozumieniu art. 83 k.c. i z naruszeniem zasad współżycia społecznego, jedynie w celu uzyskania świadczeń z PFR (odpowiedź na odwołanie z dnia 5 kwietnia 2023r., k. 13-16 akt o sygn. VII U 625/23).

Sprawa dotycząca odwołania płatnika składek od decyzji odnoszącej się do ubezpieczonego M. K. (1) na podstawie art. 219 k.p.c. została połączona ze sprawą z odwołania od decyzji dotyczącej ubezpieczonego A. K. (1) celem ich łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia (zarządzenie z dnia 30 maja 2023r., k. 26 akt o sygn. VII U 625/23).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

G. D. od 2 kwietnia 1994r. prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą (...) G. D. i świadczy usługi transportowe, usługi polegające na wypożyczeniu koparek, ładowarek, a także zajmuje się wywozem odpadów. Posiada środki trwałe takie jak samochody ciężarowe, samochody specjalistyczne, urządzenia HDS, koparki, kontenery magazynowe, kontenery na śmierci itp. Zatrudnia pracowników do realizacji wskazanych usług – kierowców i mechaników. Współpracuje z wieloma podmiotami, m.in. z (...) sp. o.o. i (...) sp. z o.o. Współpracę z tymi podmiotami podejmuje w obszarze usług transportowych i usług świadczonych przy użyciu koparki. Siedziba (...) oraz (...) sp. z o.o. i (...) sp. z o.o. znajduje się przy ul. (...) w W.. Wskazane spółki w oparciu o różne umowy zatrudniają tych samych pracowników (zeznania G. D., k. 141 a.s.; zeznania A. K. (1), k. 142 verte a.s.; faktury VAT, k. 110-133 a.s.).

M. K. (1) jest synem G. D., natomiast A. K. (1) jest ojcem dzieci płatniczki składek (bezsporne).

A. K. (1) od 15 maja 1992r. prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą pod nazwą „ Usługi (...)”, w ramach której nikogo nie zatrudnia. Przedmiotem tej działalności gospodarczej są pozostałe specjalistyczne roboty budowlane, gdzie indziej niesklasyfikowane (PKD 43.99.Z) (wydruk z CEIDG). A. K. (1) współpracuje z (...) od początku powstania tej firmy. W okresie od 1 czerwca 2004r. do 31 marca 2018r. był zatrudniony przez G. D. w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku kierowcy. Poza tym był do początku 2021r. wspólnikiem oraz prezesem zarządu (...) sp. z o.o. Jest też wspólnikiem w (...) sp. z o.o., w której do 2022r. był również prezesem zarządu (umowa o pracę z dnia 1 czerwca 2004r. – akta osobowe; zeznania A. K. (1), k. 142 verte a.s.; zeznania G. D., k. 141 a.s.; odpis z (...) sp. z o.o. i (...) sp. z o.o. - wyszukiwarka-krs.ms.gov.pl).

A. K. (1) od lat zajmuje się w firmie (...) przydzielaniem zadań kierowcom, nadzorowaniem pracy mechaników i kierowców, sporządzaniem inwentaryzacji, przyjmowaniem zleceń, zamawianiem części. To on zajmował się weryfikowaniem zgłoszeń o usterkach w maszynach i podejmował decyzje o skierowaniu maszyny na warsztat. Ogółem dbał o to, żeby samochody były sprawne. W 2021r. naprawami zajmowali się mechanicy Ł. S. (1) oraz M. M., który jednak zmarł. A. K. (1) wskazaną pracę świadczył w ramach współpracy G. D. ze spółkami, które reprezentował – (...) sp. z o.o. i (...) sp. z o.o. (zeznania G. D., k. 141 a.s.; zeznania A. K. (1), k. 142 verte a.s.; zeznania świadków: R. J., k. 54 a.s., S. C., k. 54 verte – 55 a.s., A. K. (2), k. 55 a.s., Ł. S. (2), k. 140 a.s.).

M. K. (1) od 28 marca 2018r. prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą (...) M. K. (1), w ramach której zajmuje się rozbiórką i burzeniem obiektów budowlanych (PKD 43.11.Z.) (wydruk z CEIDG). Od kilku lat współpracuje z matką G. D., wykonując prace jako mechanik – operator. Poza tym jest wspólnikiem w (...) sp. z o.o. Rozliczenia za jego pracę, wykonywaną na rzecz G. D., następowały na podstawie faktur, które ww. spółka wystawiała G. D. (zeznania M. K. (1), k. 142 a.s.; zeznania G. D., k. 141 verte a.s.).

Obiekt w W. przy ulicy (...) od 1 kwietnia 2018r. jest ochraniany przez firmę ochroniarską (...) (...), która prowadzi monitoring przy użyciu czujek i kamer. Prace związane z naprawą elementów tego monitoringu i montażem nowych elementów miały miejsce m.in. w 2020r. i 2021r. Faktury VAT, dotyczące realizowanych prac, zostały wystawione w dniach 9 listopada 2020r., 24 września 2021r. i 15 listopada 2021r. (faktury dot. monitoringu, k. 151-153 a.s.; zeznania G. D., k. 141 verte a.s.).

G. D. w kwietniu 2021r. przedstawiła H. C. ofertę na budowę hali w miejscowości S.. H. C. nie ogłosił przetargu, tylko poinformował trzy wybrane przez siebie firmy o możliwości zgłoszenia swoich ofert. G. D. w dniu 3 kwietnia 2021r. przygotowała kosztorys ofertowy, a ponadto w dniu 12 kwietnia 2021r. złożyła pisemne deklaracje o terminie ważności oferty, o niezaleganiu z podatkami i składkami, oraz o dysponowaniu kapitałem do wykonania zamówienia. Ponadto oświadczyła, że nie będzie korzystała z podwykonawców, jak również nie będzie zaciągała kredytu na realizację przedsięwzięcia. W dniu 14 kwietniu 2021r. H. C. potwierdził przyjęcie oferty G. D., ale ostatecznie nie wybrał jej ani innego z wykonawców. Halę zbudował we własnym zakresie (pismo z dnia 14 kwietnia 2021r., k. 76 a.s.; kosztorys ofertowy z dnia 3 kwietnia 2021r., k. 77-89 a.s.; pisma z dnia 12 kwietnia 2021r., k. 90-94 a.s.; pismo z dnia 17 lipca 2024r., k. 182 a.s.; pismo z dnia 11 września 2024r., k. 183 a.s.; zeznania G. D., k. 141 verte a.s.).

W dniu 1 maja 2021r. A. K. (1) i G. D. podpisali umowę o pracę, na podstawie której A. K. (1) został zatrudniony w celu dokonania przeglądu i naprawy środków trwałych, na czas określony od 1 maja 2021r. do 31 maja 2021r., w pełnym wymiarze czasu pracy oraz za wynagrodzeniem w kwocie 2.800,00 zł brutto. Termin rozpoczęcia pracy strony ustaliły na 1 maja 2021r. (umowa o pracę z dnia 1 maja 2021r., akta osobowe A. K. (1); świadectwo pracy z dnia 31 maja 2021r. - akta osobowe A. K. (1)). W dniach 4-5 maja 2021r. A. K. (1) odbył instruktaż ogólny oraz instruktaż stanowiskowy (karta szkolenia wstępnego - akta osobowe A. K. (1)). W maju 2021r. nikt nie nadzorował pracy ubezpieczonego i nie wydawał mu poleceń. A. K. (1) nie miał ustalonych godzin pracy w (...) (...) (zeznania G. D., k. 141 verte a.s.; zeznania A. K. (1), k. 142 a.s.).

W dniu 1 maja 2021r. G. D. i M. K. (1) podpisali umowę o pracę, na podstawie której ubezpieczony został zatrudniony w celu ochrony mienia firmy, na czas określony od 1 maja 2021r. do 31 maja 2021r., w pełnym wymiarze czasu pracy oraz za wynagrodzeniem w wysokości 2.800,00 zł brutto. Termin rozpoczęcia pracy strony ustaliły na 1 maja 2021r. (umowa o pracę z dnia 1 maja 2021r. - akta osobowe M. K. (1); świadectwo pracy z dnia 31 maja 2021r. - akta osobowe M. K. (1)).

W maju 2021r. ubezpieczony patrolował obiekt przy ul. (...) w W., nie miał wskazanych konkretnych godzin pracy. Nikt nie nadzorował jego pracy i na bieżąco nikt nie wydał mu poleceń. Ubezpieczony nie dostał skierowania na badania lekarskie, przeszedł szkolenie BHP, nie podpisywał się na liście obecności (karta szkolenia wstępnego z dziedziny BHP – akta osobowe M. K. (1); zeznania G. D., k. 141 verte a.s.; zeznania M. K. (1), k. 142 a.s.).

Zgłaszaniem osób zatrudnianych przez G. D. do ZUS zajmowali się W. G. i M. G. – pracujący w biurze (...). G. D. telefonicznie albo e-mailowo zgłaszała potrzebę zgłoszenia do ZUS-u nowych osób (zeznania W. G., k. 55 verte a.s.). Dokumenty ZUS ZUA dotyczące ubezpieczonych wpłynęły do organu rentowego – w przypadku A. K. (1) w dniu 16 czerwca 2021r., natomiast w przypadku M. K. (1) w dniu 17 czerwca 2021r. (bezsporne).

G. D. w roku 2021 - poza M. K. (1) i A. K. (1) - zgłosiła do ubezpieczeń po obowiązującym terminie 18 osób: M. K. (2), J. K., B. R., M. P., M. J., K. M., D. K., P. P., A. Z., P. S., M. R., Ł. S. (2), M. B., A. R., A. M., M. K., P. G. oraz P. M.. Wskazane osoby zostały zgłoszone jako pracownicy w okresie od 1 maja 2021r. do 31 maja 2021r. Organ rentowy wydał decyzje stwierdzające, że wymienione osoby – za wyjątkiem dwóch – nie podlegają ubezpieczeniom społecznym z ww. tytułu we wskazanym okresie. G. D. złożyła odwołania. W 2022 roku płatniczka składek nie zgłosiła do ubezpieczeń żadnej osoby na podstawie umowy o pracę, bądź na podstawie umowy cywilnoprawnej (informacje organu rentowego z dnia 7 czerwca 2024r., k. 168-169 a.s.).

W dniu 21 lipca 2020r. G. D. zawarła z (...) S.A. z siedzibą w W. umowę subwencji finansowej i zgodnie z decyzją w sprawie umowy subwencji z dnia następnego otrzymała subwencję finansową w kwocie 913.149,00 zł. W umowie zostały określone zasady ustalenia wysokości subwencji oraz jej zwrotu. W umowie płatniczka składek oświadczyła, że na 31 grudnia 2019r. była małym lub średnim przedsiębiorcą, a liczba pracowników zatrudnionych na koniec miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku o zawarcie umowy subwencji wynosi 21 (umowa subwencji finansowej z dnia 4 maja 2020r., k. 426 – 435 a.s.; decyzja w sprawie umowy subwencji z 5 maja 2020r., k. 436 a.s.). Wskazana subwencja została rozliczona w sierpniu 2021r. G. D. na potrzeby rozliczenia subwencji złożyła m.in. oświadczenie, że przez okres pełnych 12 miesięcy kalendarzowych od końca miesiąca kalendarzowego poprzedzającego datę zawarcia umowy średnia liczba pracowników wyniosła 20,46. Zwolnienie z obowiązku zwrotu subwencji, w związku z utrzymaniem zatrudnienia przez okres 12 miesięcy, wyniosło dopuszczalną wartość maksymalną, czyli 25% (oświadczenie o rozliczeniu subwencji finansowej, k. 235-236 a.s.; decyzja w sprawie zwolnienia z obowiązku zwrotu subwencji finansowej, k. 237 a.s.).

Pismem z dnia 12 grudnia 2022r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. zawiadomił G. D. oraz ubezpieczonego A. K. (1) o wszczęciu z urzędu postępowania wyjaśniającego w sprawie ustalenia prawidłowości zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i podstaw wymiaru składek A. K. (1) z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika składek (...) G. D. (zawiadomienia z dnia 12 grudnia 2022r. – akta ZUS).

Pismem z dnia 21 grudnia 2022r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. zawiadomił G. D. oraz ubezpieczonego M. K. (1) o wszczęciu z urzędu postępowania wyjaśniającego w sprawie ustalenia prawidłowości zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i podstaw wymiaru składek M. K. (1) z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika składek (...) G. D. (zawiadomienia z dnia 21 grudnia 2022r. – akta ZUS).

Po zakończeniu postępowania Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wydał w dniu 10 lutego 2023 roku decyzję numer (...), w której stwierdził, że A. K. (1) jako pracownik u płatnika składek G. D. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 1 maja 2021r. do 31 maja 2021r. (decyzja ZUS z dnia 10 lutego 2023r. – akta ZUS). Następnie w dniu 17 lutego 2023r. została wydana decyzja numer (...), w której organ rentowy stwierdził, że M. K. (1) jako pracownik u płatnika składek G. D. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 1 maja 2021r. do 31 maja 2021r. (decyzja ZUS z dnia 17 lutego 2023r., akta ZUS).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił, uwzględniając wymienione dokumenty, a także częściowo zeznania świadków: R. J., S. C., W. G., A. K. (2), K. D. i Ł. S. (2) oraz płatniczki składek G. D. i ubezpieczonych A. K. (1) i M. K. (1).

Dokumenty zostały ocenione jako wiarygodne, z tym tylko zastrzeżeniem, że umowy o pracę zawarte przez G. D. z A. K. (1) i M. K. (1) i świadectwa pracy mogą stanowić jedynie potwierdzenie tego, że strony w umowach wskazane, takie właśnie umowy sporządziły, a po zakończeniu umów o pracę wydano im świadectwa pracy, nie potwierdzają natomiast, że stosunki pracy faktycznie zostały nawiązane. Powody takiej oceny zostaną omówione kompleksowo w dalszej części.

Zeznania stron oraz świadków zostały ocenione jako wiarygodne w części. Jeśli chodzi o świadków R. J. i A. K. (2), to Sąd dał wiarę ich zeznaniom w zakresie, w jakim wskazali na prace realizowane przez A. K. (1) i M. K. (1), natomiast jako niewiarygodne zostało ocenione to, co świadkowie wskazali odnośnie zwiększonej ilości pracy w maju 2021r. Przede wszystkim wskazać należy, iż taki przekaz świadków był poprzedzony stwierdzeniami „możliwe”, „być może”, zatem świadkowie nie mieli pewnej wiedzy we wskazanym zakresie i prezentowali swoje przypuszczenia, które w toczącym się postępowaniu nie zostały wykazane, a nawet doszło do zmiany twierdzeń strony odwołującej się, która w odwołaniach wskazywała na zawarcie z ubezpieczonymi umów o pracę w maju 2021r. ze względu na otrzymanie wielu zamówień na usługi, zaś w toku postępowania pojawiło się twierdzenie o niezrealizowanym przetargu, w którym G. D. wzięła udział, a jednym z warunków było zatrudnienie pracowników.

Analizując zeznania świadka S. C. Sąd dał im wiarę w takim samym zakresie, w jakim wiarygodne było to, co zeznali A. K. (1) i R. J.. Jedyną okolicznością, jaka nie stała się podstawą dokonanych ustaleń było stwierdzenie, że w maju 2021r. nie było zamontowanych kamer w firmie (...). S. C. wskazał, że przypuszcza, że tak było, co oznacza, że nie miał żadnej pewnej wiedzy w tym zakresie, która mogłaby posłużyć do dokonania ustaleń faktycznych. Zwraca poza tym uwagę okoliczność, że strona odwołująca się, która w toku postępowania wskazała, że kamery zostały zamontowane po maju 2021r. nie przedstawiła na tę okoliczność żadnych wiarygodnych dowodów, a była obciążona obowiązkiem dowodzenia w tym zakresie, skoro takie twierdzenie przedstawiła. Co prawda złożyła trzy faktury VAT, ale nie wyjaśniają one w sposób pewny kwestii daty zamontowania monitoringu wizyjnego. Sugerują jednak, że twierdzenie strony może nie odpowiadać prawdzie, gdyż faktura wystawiona w dniu 24 września 2021r. obejmuje swym zakresem naprawę elementów monitoringu wizyjnego, co z kolei wskazuje, że taki monitoring wizyjny był zamontowany już wcześniej. Kiedy jednak tak się stało trudno było ustalić, choć skoro strona nie przedstawiła innych faktur z roku 2021, poza wskazaną, to można przyjąć, że było to wcześniej, przed 2021r.

Zeznaniom Ł. S. (2) i K. D. Sąd dał wiarę. Zeznania wskazanych świadków były zgodne z wiarygodnymi zeznaniami S. C., A. K. (2) i R. J. oraz stron. Stały się one podstawą ustaleń odnośnie prac, jakie w maju 2021r. wykonywali M. K. (1) i A. K. (1), co jednak nie jest równoznaczne ze stwierdzeniem istnienia stosunku pracy, ale ocena w tym zakresie zostanie przedstawiona w rozważaniach.

Zeznania W. G. Sąd ocenił jako wiarygodne w zakresie dotyczącym współpracy między G. D. a biurem (...). W pozostałej części, to co świadek zeznał, zawierało ogólne informacje na temat opóźnień w wysyłaniu zgłoszeń do ZUS, które jednak nie były istotne, biorąc pod uwagę okoliczność, że W. G. nie powiązała tych opóźnień ze zgłoszeniami ubezpieczonych A. K. (1) i M. K. (1). Wskazała, że nie pamięta, czy takie opóźnienia były, wobec czego informacje ogólne, o których była mowa, nie pozostawały w żadnym związku z okolicznościami faktycznymi przedmiotowej sprawy i nie stały się podstawą ustaleń faktycznych.

Oceniając zeznania stron, Sąd miał na względzie, że w kwestii dotyczącej rodzaju prac wykonywanych przez M. K. (1) i A. K. (1) w maju 2021r., jak również przed tą datą i później, są one zgodne z tym, co zeznali świadkowie, dlatego zostały ocenione jako wiarygodne. Na wiarę zasługiwały także zeznania stron odnoszące się do przedmiotu ich działalności oraz wzajemnej współpracy, także ze spółkami (...) sp. z o.o. i (...) sp. z o.o. Jeśli chodzi o A. K. (1), to Sąd dał mu wiarę również w zakresie odnoszącym się do zasad świadczenia pracy. Ubezpieczony wskazał, że to on był właścicielem i nikt nie wydawał mu poleceń, a co najwyżej to on wydawał polecenia. Zeznał również, że nie miał ustalonych godzin pracy i nie czuł się pracownikiem, co pośrednio potwierdziła także G. D.. Co prawda zeznała, że nadzorowała jego pracę, ale wyjaśniając tę kwestię szerzej, wskazała że odbywało się to tylko na zasadzie, że widziała, że A. K. (1) jest w pracy i pracuje, ale nie wydawała mu poleceń. Potwierdziła więc, że ubezpieczony nie był jej w rzeczywistości podległy, gdyż – jak sam zeznał – to on był osobą, która wydaje polecenia.

Analizując zeznania M. K. (1) odnośnie zasad świadczenia przez niego pracy w maju 2021r. oraz dotyczące tego zeznania G. D., Sąd zwrócił uwagę na niespójność przekazu stron. Najpierw należy wskazać, że ubezpieczony, podczas wysłuchania informacyjnego, wskazał że jako ochroniarz pracował we wszystkie dni i we wszystkie noce od godziny 19.00 do godziny 6.00-7.00 oraz że nikt nie nadzorował jego pracy i nie wydawał mu poleceń (k. 54 a.s.). Z kolei podczas składania zeznań podał, że pracował od 17.00-18.00 do 5.00-6.00, odbywało się to także w dwie soboty, a poza tym że nikt nie wydawał mu poleceń, ale rodzice wydawali mu polecenia i mówili, że ma zostać w firmie i zajmować się ochroną (k. 142 a.s.). Z kolei G. D. wskazała w zeznaniach, że syn pracował od godziny 19.00 do godziny 6.00, w dni robocze, a w soboty i w niedziele w nocy nikogo nie było w firmie. Dalej zeznała, że nikt nie nadzorował pracy syna, ale albo ona, albo A. K. (1) wydawali mu polecenia, żeby przeszedł się po bazie i sprawdził, czy wszystko w porządku (k. 141 verte – 142 a.s.).

Uwzględniając wskazane rozbieżności Sąd ustalił, że M. K. (1) pracował w godzinach, w jakich chciał. Miał być obecny w firmie w nocy, ale jak sam zeznał, nie zwracał uwagi na to, o której przyjechał do pracy, czasem było to wcześniej, czasem później. Nikt nie wymagał od niego, aby zaczynał i kończył pracę o wyznaczonych godzinach. Poza tym M. K. (1) nikt nie wydawał poleceń. To co wskazała G. D. i sam ubezpieczony odnośnie tego, że rodzice kazali mu przejść się po bazie i sprawdzić, czy nic się nie dzieje, mogło być ogólnym wyznaczeniem rodzaju pracy do wykonania, nie stanowiło zaś o sprawowanym nadzorze, którego na bieżąco nie było. Potwierdził to M. K. (1), zeznając, że na bieżąco nie były kierowane do niego polecenia.

Odnosząc się jeszcze do zeznań G. D., wskazać należy, że nie zasługiwały one na wiarę w części, w której płatniczka składek wskazała na przyczyny opóźnionego zgłoszenia do ZUS pracowników zatrudnionych w maju 2021r. oraz na przyczyny zawarcia umów o pracę w ww. miesiącu. Kwestie te będą poddane szczegółowej analizie w dalszej części.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołania G. D., jako niezasadne, podlegały oddaleniu.

Sporne w rozpatrywanej sprawie było to, czy A. K. (1) i M. K. (1) podlegają od dnia 1 maja 2021r. do dnia 31 maja 2021r. obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika składek G. D.. Rozstrzygając powstały spór, Sąd miał na względzie, że art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2023r., poz. 1230, dalej jako ustawa systemowa) stanowi, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów. W myśl art. 13 pkt 1 ustawy systemowej następuje to od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania. O tym jednak, czy dany stosunek prawny łączący dwa podmioty może być uznany za stosunek pracy, rozstrzygają przepisy prawa pracy.

Stosownie do treści definicji zawartej w art. 2 k.p. pracownikiem jest osoba zatrudniona między innymi na podstawie umowy o pracę. Użyty w powyższym przepisie zwrot „zatrudniona” oznacza istnienie między pracownikiem a pracodawcą szczególnej więzi prawnej o charakterze zobowiązaniowym, tj. stosunku pracy. Istotą tegoż stosunku jest – w świetle art. 22 § 1 k.p. – uzewnętrznienie woli umawiających się stron, z których jedna deklaruje chęć wykonywania pracy określonego rodzaju w warunkach podporządkowania pracodawcy, natomiast druga – stworzenia stanowiska pracy i zapewnienia świadczenia pracy za wynagrodzeniem. Przy tym celem i zamiarem stron umowy o pracę winna być każdorazowo faktyczna realizacja treści stosunku pracy. Oba te elementy wyznaczają: ze strony pracodawcy – realna potrzeba ekonomiczna i umiejętności pracownika, zaś ze strony pracownika – ekwiwalentność wynagrodzenia uzyskanego za pracę.

Przesłankę nawiązania stosunku ubezpieczenia oraz wynikające z tego stosunku prawo do świadczeń stanowi jednak nie samo zawarcie umowy o pracę, lecz faktyczne zatrudnienie. Jak wynika bowiem z utrwalonego orzecznictwa, wykonywanie pracy w ramach stosunku pracy, a nie samo zawarcie umowy uprawnia do świadczeń przewidzianych przepisami (m.in. do świadczeń chorobowych, świadczeń emerytalno-rentowych). Z tego wynika, że dokument w postaci umowy nie jest niepodważalnym dowodem na to, że osoby podpisujące go, jako strony, faktycznie złożyły niewadliwe oświadczenie woli o treści zapisanej w tym dokumencie (wyrok Sądu Najwyższego z 21 maja 2010r., sygn. akt I UK 43/10).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych stwierdzając w zaskarżonych decyzjach, że A. K. (1) i M. K. (1) nie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i chorobowemu powołał się na cel zatrudnienia, który polegał wyłącznie na utrzymaniu poziomu zatrudnionych w celu uzyskania świadczeń z (...) S.A. w ramach tzw. Tarczy Antykryzysowej, a jako podstawę wydanej decyzji wskazał art. 83 § 1 k.c. Powołany przepis stanowi w § 1, że nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Pozorność umowy wyraża się w braku zamiaru wywołania skutków prawnych przy jednoczesnym zamiarze stworzenia okoliczności mających na celu zmylenie osób trzecich. Należy odróżnić przy tym nieważność spowodowaną pozornością czynności prawnej od nieważności czynności prawnej mającej na celu obejście ustawy (art. 58 § 1 k.c.). Czynność prawna mająca na celu obejście ustawy polega na takim ukształtowaniu jej treści, które z formalnego punktu widzenia nie sprzeciwia się ustawie, ale w rzeczywistości zmierza do zrealizowania celu, którego osiągnięcie jest przez ustawę zakazane. Pojęcie obejścia prawa i pozorności są sobie znaczeniowo bliskie i niejednokrotnie pokrywają się. Ustalenie, czy umowa zmierza do obejścia prawa, czy jest pozorna wymaga poczynienia konkretnych ustaleń faktycznych dotyczących okoliczności jej zawarcia, celu jaki strony zamierzały osiągnąć, charakteru wykonywanej pracy i zachowania koniecznego elementu stosunku pracy, jakim jest wykonywanie pracy podporządkowanej (uchwała Sądu Najwyższego z 8 marca 1995r., I PZP 7/95, OSNAPiUS 18/95, poz. 227, wyrok Sądu Najwyższego z 23 września 1997r., I PKN 276/97, OSNAPiUS13/98, poz. 397). Czynność prawna może być również sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, przez które rozumie się na ogół obowiązujące w stosunkach między ludźmi reguły postępowania, które za podstawę mają uzasadnienie ocenne, a nie prawne. Odwołują się one do powszechnie uznawanych w całym społeczeństwie lub w danej grupie społecznej wartości i ocen właściwego, przyzwoitego, rzetelnego, lojalnego czy uczciwego zachowania. Zasady te obejmują nie tylko reguły moralne, lecz także obyczajowe (por. np. Z. Radwański (w:) System prawa prywatnego, t. 2, 2002, s. 240 i n.; M. Safjan (w:) K. Pietrzykowski, Komentarz, t. I, 2008, s. 327).

W przedmiotowej sprawie z uwagi na zarzuty organu rentowego sformułowane w zaskarżonej decyzji, ale uwzględniając również okoliczność, że Sąd tymi zarzutami nie jest związany, zostało przeprowadzone postępowanie dowodowe ustalające rzeczywistą wolę stron w odniesieniu do istotnych elementów stosunku pracy, a także została dokonana ocena prawna, czy umowy o pracę z dnia 1 maja 2021r. są ważne.

W wyniku dokonanych ustaleń i przeprowadzonej oceny Sąd przyjął, że – pomimo zachowania formalnego wymogu w postaci m.in. sporządzenia umów o pracę i dokonania zgłoszenia do ubezpieczeń – w rzeczywistości nie doszło do faktycznego nawiązania stosunku pracy pomiędzy M. K. (1) i A. K. (1) oraz G. D.. Umowy o pracę zostały ocenione przez Sąd jako pozorne.

Jak wynika z utrwalonego orzecznictwa rozróżnia się dwie podstawowe postacie pozorności:

1.  pozorność czysta, zwana też bezwzględną lub absolutną, kiedy to strony, dokonując czynności prawnej, nie mają zamiaru wywołania żadnych skutków prawnych. W ich sferze prawnej nic się nie zmienia, a jedynym celem ich zachowania jest stworzenie u innych przeświadczenia, że czynność prawna, w takiej postaci jak ujawniona, została w rzeczywistości dokonana. Jak to wyjaśnia SN w wyroku z 23 czerwca 1986r. (I CR 45/86, LEX nr 8766) „Czynność prawna pozorna, wyrażająca oświadczenie woli pozorne, nie ukrywająca innej czynności prawnej, nie wywołuje między stronami skutków prawnych, gdyż jest nieważna w świetle art. 83 § 1 k.c. Pozorność jest zatem wadą oświadczenia woli polegającą na niezgodności między aktem woli a jej przejawem na zewnątrz, przy czym strony zgodne są co do tego, aby wspomniane oświadczenie nie wywołało skutków prawnych. Oświadczenie woli stron nie może wtedy wywoływać skutków prawnych odpowiadających jego treści, ponieważ same strony tego nie chcą” ( wyrok Sądu Najwyższego z 11 maja 2007r., I CSK 70/07, LEX nr 287785; tak również wyrok SN z 26 lipca 2012r., I UK 27/12, LEX nr 1218584);

2.  pozorność kwalifikowana, względna, zwana też relatywną, kiedy strony zawierają czynność prawną pozorną tzw. symulowaną dla ukrycia innej, rzeczywiście przez te strony zamierzonej i dokonanej (czynność ukryta tzw. dysymulowana). Rzeczywistym zamiarem stron jest wywołanie innych skutków prawnych niż wynikałoby to z treści ujawnionych oświadczeń. Jest to najczęściej występujący w praktyce przypadek pozorności. Strony posługują się czynnością prawną ujawnioną dla ukrycia swoich rzeczywistych zamiarów. „Strony udają więc, że dokonują jakiejś czynności prawnej, a pozorność ma miejsce wtedy, gdy pod pozorowaną czynnością prawną nic się nie kryje, jak i wtedy, gdy czynność pozorna ma na celu ukrycie innej rzeczywistej i zamierzonej czynności prawnej” (wyrok SN z 12 lipca 2002r., V CKN 1547/00, LEX nr 56054). Rozwiązaniem z punktu widzenia ważności złożonych oświadczeń w wyżej wymienionej sytuacji zajmuje się art. 83 § 1 k.c. zdanie drugie.

W przedmiotowej sprawie zachodzi kwalifikowana, względna pozorność umowy o pracę. Wprawdzie płatniczka składek, odwołując się od decyzji organu rentowego, przeczyła temu, aby umowy zostały zawarte dla pozoru. To jednak nie stoi na przeszkodzie temu, aby taki fakt ustalić. Można to zrobić nie tylko w sytuacji, kiedy strony wyraźnie przyznają, że złożyły oświadczenia pozorne, co w zasadzie się nie zdarza, ale i wówczas, gdy strony temu przeczą, tak jak w przedmiotowej sprawie. Pozorność umowy o pracę można w takim przypadku stwierdzić w oparciu o całokształt okoliczności sprawy.

M. K. (1) i A. K. (1) od lat wykonywali prace na rzecz firmy (...), prowadzonej przez G. D., również w okresie od 1 maja 2021r. do 31 maja 2021r., co potwierdzają zeznania świadków oraz stron. A. K. (1) od początku zarejestrowania działalności przez płatniczkę składek, współpracował z nią i zakres prac w maju 2021r. nie zmienił się. A. K. (1) tak naprawdę zajmował się prowadzeniem firmy, przydzielaniem zadań kierowcom, nadzorował pracę mechaników i kierowców, sporządzał inwentaryzację, dbał o to, żeby samochody były sprawne. Z kolei ubezpieczony M. K. (1) współpracował z matką od wielu lat jako mechanik - operator, natomiast w maju 2021r. patrolował obiekt przy ul. (...) w W.. Świadkowie R. J., S. C., Ł. S. (2) i A. K. (1) – pracownicy spółki oraz K. D., który współpracuje z (...)-(...) – w taki sam sposób przedstawili zadania realizowane przez ubezpieczonych, wobec czego Sąd nie miał wątpliwości, że pracę na rzecz płatniczki składek ubezpieczeni faktycznie wykonywali. Jednakże sama okoliczność faktycznego realizowania zadań, o których była mowa, nie oznacza jeszcze nawiązania między stronami stosunku pracy oraz powstania tytułu do ubezpieczeń społecznych wynikającego z tego faktu. Rozważania w tym zakresie należy jednak rozpocząć od przypomnienia, że ta sama praca może być realizowana w oparciu o różne umowy. To nie rodzaj wykonywanej pracy determinuje to, jaką umowę strony nawiązały. Zasada swobody umów, obowiązująca także w prawie pracy, pozwala stronom swobodnie ukształtować stosunek prawny, w obrębie którego ma być wykonywana praca, a przepisy art. 22 § 1 i 22 § 1 ^{( 1)} k.p. nie dają podstaw do uznania, że świadczenie każdej pracy następuje w ramach stosunku pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 2 sierpnia 2000r., I PKN 754/99, LEX nr 1224661). Zatrudnienie nie musi mieć charakteru pracowniczego. Praca może być świadczona także na podstawie umów cywilnoprawnych (wyrok Sądu Najwyższego z 9 grudnia 1999r., I PKN 432/99, OSNP 2001/9/310). O wyborze rodzaju podstawy prawnej zatrudnienia decydują zainteresowane strony (art. 353 ^{( 1)} k.c. w związku z art. 300 k.p.), kierując się nie tyle przesłanką przedmiotu zobowiązania, ile sposobu jego realizacji (wyrok Sądu Najwyższego z 13 kwietnia 2000r. sygn. I PKN 594/99, OSNP 2001/21/637). Przepis art. 22 § 1 ^{( 1)} k.p. nie stwarza prawnego domniemania zawarcia umowy o pracę. O rodzaju zawartej umowy rozstrzyga przede wszystkim zgodna wola stron, a następnie sposób jej wykonywania (wyrok Sądu Najwyższego z 7 lipca 2000r., sygn. I PKN 727/99, LEX nr 1223707). W zakresie sposobu wykonywania pracy, jeśli chodzi o umowę o pracę, istotne jest przypomnienie, że art. 22 k.p. posługuje się sformułowaniem "na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem". Można więc przyjąć, że zobowiązanie się pracownika do wykonywania pracy podporządkowanej oznacza poddanie się przez niego kierownictwu pracodawcy. Granice owego kierownictwa (podporządkowania) wyznacza umówiony rodzaj pracy. Istotą kierownictwa pracodawcy jest prawo wydawania pracownikowi wiążących poleceń. Jednym z podstawowych obowiązków pracowniczych - poza sumiennym i starannym wykonywaniem pracy - jest oczywiście stosowanie się do poleceń przełożonych, które dotyczą umówionej pracy i nie są sprzeczne z prawem (art. 100 § 1 k.p.). Pracowniczego podporządkowania nie można utożsamiać z permanentnym nadzorem (obserwacją) przełożonego nad sposobem czy też właściwym tempem wykonywanych czynności. Wystarczy bowiem wskazanie zadania i zakreślenie terminu jego wykonania, a następnie kontrola jakości i terminowości wykonanej pracy. Istotne natomiast jest to, że pracownik nie ma samodzielności w określaniu bieżących zadań, ponieważ to należy do sfery pracodawcy organizującego proces pracy (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 2 marca 2017r., sygn. akt III AUa 1656/15). Praca świadczona w ramach stosunku pracy pod kierownictwem ma polegać nie tylko na kierownictwie podmiotu zatrudniającego w zakresie pracy, lecz także na zależności pracownika od pracodawcy w dwóch sferach dodatkowych, a mianowicie w sferze wyznaczania miejsca świadczenia pracy oraz czasu pracy. Miejsce świadczenia pracy ma zostać oznaczone w umowie o pracę, natomiast ustalanie rozkładów czasu pracy obowiązujących w zakładzie pracy określane jest w regulaminie pracy lub układzie zbiorowym pracy. W art. 22 k.p. chodzi jednak raczej o ustalenie szczegółowych harmonogramów pracy dla konkretnego pracownika, nie zaś o generalne ustalenie, jakiego rodzaju systemy czasu pracy stosowane są u pracodawcy i w jakim z systemów pracownik pracuje. Pracodawca ma zatem prawo ustalania dla pracownika tych harmonogramów i prawo weryfikacji pracy pracownika także z tego punktu widzenia. Kierownictwa pracy nie można zrównywać z pozostawaniem w dyspozycji, bowiem wykonywanie takich samych czynności może występować w ramach umowy o pracę i umowy cywilnoprawnej. Cechą umowy o pracę nie jest pozostawanie w dyspozycji pracodawcy, bo to może występować też w umowach cywilnoprawnych, lecz wykonywanie pracy pod kierownictwem pracodawcy (pracy podporządkowanej). Ta cecha ma charakter konstrukcyjny dla istnienia stosunku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 25 listopada 2005r., I UK 68/2005, LexisNexis nr 411114, „Wokanda” 2006, nr 4, poz. 26).

Uwzględniając przedstawione rozważania, Sąd przyjął, że co prawda M. K. (1) i A. K. (1) przychodzili do pracy i wykonywali różne zadania, lecz element podporządkowania pracodawcy nie występował. G. D., jako podmiot zlecający usługę, sprawowała w tym zakresie tylko ogólną koordynację, jaka występuje w przypadku umów o charakterze cywilnym, nie zaś umów o pracę. Zarówno A. K. (1), jak i M. K. (1) wskazali, że w maju 2021r. nikt nie nadzorował ich pracy i na bieżąco nie wydawał im poleceń. A. K. (1) wskazał, że w (...)-(...) nie czuł się pracownikiem, tylko właścicielem. G. D. mogła mu coś zasugerować do zrobienia, ale to on wydawał polecenia i sam decydował o swojej pracy. Podobnie było w przypadku M. K. (1), który otrzymał ogólną dyspozycję patrolowania terenu, ale nikt nie weryfikował na bieżąco, czy to robił, w jaki sposób i ile razy. Nikt nie kontrolował także tego ile godzin faktycznie pracował. Tak on, jak i A. K. (1), sami decydowali o godzinach swojej pracy. Co prawda, jak zeznali świadkowe, A. K. (1) był w pracy w ciągu dnia, zaś M. K. (1) widywano wieczorem i/lub rano, więc pracował w nocy, ale żadnemu z nich G. D. nie narzuciła godzin pracy. M. K. (1) wskazał, że mógł przejechać o dowolnej godzinie, godzinę wcześniej czy godzinę później. Nie podpisywał listy obecności, nie był rozliczany z tego ile godzin przepracował, choć kwestia tego, czy ta praca odbywała się tylko w dni robocze, czy także w weekendy, nie została jednoznacznie wyjaśniona. Z kolei A. K. (1) prezentował w zeznaniach postawę pracodawcy – właściciela, osoby zarządzającej i decyzyjnej, zatem w jego przypadku kwestia wyznaczania mu godzin rozpoczęcia i zakończenia pracy w ogóle nie wchodziła w grę.

W związku z powyższym Sąd ocenił, że stosunek nawiązany przez A. K. (1) oraz M. K. (1) z G. D. nie nosi cech, na jakie wskazuje kodeks pracy. Dodatkowo, gdyby nie podzielić argumentacji, która została przedstawiona i przyjąć, że w relacji łączącej strony wystąpiły cechy właściwe stosunkowi pracy, to umowy o pracę i tak należałoby uznać za nieważne z uwagi na obejście prawa ewentualnie ze względu na naruszenie zasad współżycia społecznego. Wskazuje na to kilka okoliczności między innymi:

- okoliczność spóźnionego zgłoszenia M. K. (1) i A. K. (1), a także wielu innych pracowników do ubezpieczeń społecznych;

- fakt zawarcia umów o pracę z kilkunastoma osobami w sytuacji, kiedy nie zaistniały żadne okoliczności wskazujące na taką potrzebę i umowy te trwały tylko miesiąc;

- związek czasowy istniejący pomiędzy datą spóźnionego zgłoszenia pracowników do ubezpieczeń społecznych a datą, w której zachodziły podstawy do oceny spełnienia przez płatnika składek warunków do umorzenia zwrotu subwencji z (...) S.A.

Analizując w pierwszej kolejności kwestię potrzeby zatrudnienia kilkunastu osób w maju 2021r., Sąd stwierdził rozbieżność w stanowisku strony odwołującej się, która była już sygnalizowana w części obejmującej ocenę dowodów. Przypominając i uzupełniając to, co zostało tam omówione, należy wskazać, że G. D. początkowo twierdziła ogólnie i bez odwołania do jakichkolwiek konkretnych danych, że otrzymała wiele zamówień i dlatego konieczne było zatrudnienie dodatkowych pracowników we wskazanym miesiącu. Jednak ani w odwołaniach, ani podczas przesłuchania, nie podała żadnych konkretów, potwierdzających że faktycznie w maju 2021r. zwiększyła się liczba usług. Nie zostały też przedstawione dokumenty, np. umowy, faktury, czy inna dokumentacja finansowa, które uwiarygodniłyby potrzebę zatrudnienia w ww. miesiącu kilkunastu pracowników. Skoro była to tak duża liczba, to można wnioskować, że G. D. uzyskała akurat w maju 2021r. jedno duże zlecenie lub wiele mniejszych, wymagających obsługi, co z całą pewnością powinno być proste do wykazania. Żadne dokumenty na taką okoliczność nie zostały jednak przedstawione. W toku postępowania pojawiło się natomiast twierdzenie o udziale w przetargu, które jednak zdaniem Sądu nie jest tożsame z twierdzeniem z odwołania. Fakt otrzymania wielu zamówień na usługi, o jakim mowa w odwołaniu, nie może być bowiem utożsamiany ze złożeniem oferty, która nie została przyjęta. To z kolei oznacza, że twierdzenie strony odwołującej się w toku postępowania zmieniło się. Na potrzeby wykazania konieczności zatrudnienia pracowników w maju 2021r. strona w trakcie postępowania powołała nową okoliczność i przedstawiła dokumenty, mające wykazać, że doszło do złożenia oferty, której wymogiem było zatrudnienie pracowników. Sąd zwraca jednak uwagę na istotną okoliczność, a mianowicie złożenie oferty i wszystkich związanych z tym dokumentów nastąpiło w dniu 14 kwietnia 2021r., zaś proces ich przygotowywania zaczął się wcześniej. Świadczy o tym data opracowania 3 kwietnia 2021r., widniejąca na w kosztorysie ofertowym. W takiej sytuacji zasady logiki i doświadczenia życiowego wskazują, że odwołująca się, aby wykazać temu komu składała ofertę, że zatrudnia pracowników, powinna zawrzeć umowy o pracę w marcu 2021r. czy w kwietniu 2021r. Tymczasem dokonała tego w maju 2021r., już po złożeniu oferty i do tego, nie wiadomo z jakiego powodu tylko na jeden miesiąc w przypadku wszystkich, którzy zostali zatrudnieni. Zdaniem Sądu, gdyby chodziło o zatrudnienie tych osób na potrzeby oferty, o której mowa, to zasadne byłoby, aby umowy o pracę objęły dłuższy okres.

Zdaniem Sądu dla oceny okoliczności decydujących o zawarciu takich umów o pracę, nie bez znaczenia jest okoliczność spóźnionego zgłoszenia wszystkich pracowników do ZUS, dopiero w czerwcu 2021r., a także fakt, iż M. K. (1) i A. K. (1) w przeszłości, a także po maju 2021r. cały czas współpracowali i współpracują z G. D., nie mając zawartych umów. Ubezpieczeni, odnosząc się tego, początkowo twierdzili, że rozliczali się z płatniczką składek na podstawie faktur, ale takie faktury nie zostały na żądanie Sądu złożone. Pełnomocnik G. D. wyjaśniła, że praca była świadczona przez ubezpieczonych jako (...) sp. z o.o. i (...) sp. z o.o., które współpracują z G. D.. Zawarcie umów o pracę i zgłoszenie w związku z tym do ZUS nastąpiło dopiero, kiedy nadszedł termin rozliczenia z (...) S.A. Zdaniem Sądu zbieżność czasowa nie jest bez znaczenia, gdyż G. D. w lipcu 2020r. uzyskała subwencję z (...) S.A. Przy czym wyraźnie należy zaznaczyć, że nie chodzi o samo uzyskanie takiej subwencji, tylko o zasady jej umorzenia. Płatniczka składek subwencję otrzymała, gdyż na dzień 31 grudnia 2019r. był małym lub średnim przedsiębiorcą (§ 1 pkt 2 umowy subwencji finansowej) i po okresie 12 miesięcy musiało dojść do jej rozliczenia. Jak wskazują zapisy przywołanej umowy, w przypadku małych lub średnich przedsiębiorców, 25% udzielonej subwencji bezwarunkowo podlegało zwrotowi. Natomiast kolejne maksymalnie 25% nie podlegało zwrotowi, tylko umorzeniu, jeśli taki przedsiębiorca utrzymał średnią liczbę pracowników w okresie 12 pełnych miesięcy kalendarzowych od końca miesiąca kalendarzowego poprzedzającego datę zawarcia umowy subwencji finansowej. W przedmiotowej sprawie, skoro umowa subwencji została zawarta w lipcu, to chodziło o 12 miesięcy od czerwca 2020r., w więc o okres do końca maja 2021r. i wtedy właśnie pojawiły się umowy o pracę z kilkunastoma osobami, w tym z A. K. (1) i M. K. (1). Ubezpieczona musiała mieć świadomość, że kwota umorzenia subwencji może być wyższa, jeśli stan zatrudnienia zostanie utrzymany, a więc w maju 2021r. zatrudniła pracowników, co choć zgodne z prawem w przypadku zatrudnienia A. K. (1) i M. K. (1), zmierzało do obejścia prawa, a jeśli nie, to naruszało zasady współżycia społecznego.

Konkludując, wszystkie przedstawione okoliczności doprowadziły do oceny, że umowy o pracę zawarte przez G. D. z A. K. (1) i z M. K. (1) są nieważne, dlatego Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., oddalił odwołania.

Sąd na podstawie art. 98 k.p.c. zasądził od G. D. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., reprezentowanego przez pełnomocnika, który złożył odpowiedni wniosek, kwotę 360 zł (180 zł x 2) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za czas od daty uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. Wskazana kwota, stanowiąca stawkę minimalną, została ustalona na podstawie § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jednolity Dz. U. z 2023r., poz. 1935).