Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 7.08. 2023 r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego na podstawie art.21 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników odmówił G. P. prawa do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że została ona wydana w oparciu o orzeczenie komisji lekarskiej Kasy z dnia 28 lipca 2023 r., która stwierdziła, że ubezpieczona nie jest całkowicie niezdolna do pracy w gospodarstwie rolnym.

/decyzja k.143 akt KRUS/

W dniu 13 września 2023 r. do organu rentowego wpłynęło odwołanie G. P. od ww. decyzji. W treści odwołania ubezpieczona wskazała, że stan jej zdrowia uzasadnia prawo do renty.

/odwołanie k.3/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

/odpowiedź na odwołanie k.5 /

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni G. P. urodziła się (...) G. P. podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników.

/okoliczności bezsporne/

Ubezpieczona pobierała rentę rolniczą:

- od dnia 9.08.2016 do dnia 30.09.2019

- od dnia 1.10.2019 do dnia 30.09.2020

- od dnia 1.10.2020 do dnia 31.12.2021

- od dnia 1.01.2022 do dnia 30.04.2023

/okoliczność bezsporna/

W dniu 28.04. 2023 r. ubezpieczona złożyła wniosek o rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym na dalszy okres.

/wniosek k.131 akt KRUS/

Orzeczeniem z dnia 24 sierpnia 2023 r. lekarz rzeczoznawca KRUS uznał wnioskodawczynię za całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym okresowo do czerwca 2025 r.

/opinia lekarza rzeczoznawcy KRUS – k. 138 /

Orzeczeniem komisji lekarskiej Kasy z dnia 28.07. 2023 r. ubezpieczona nie została uznana za całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym , jak również nie znaleziono podstaw do zakwalifikowania wnioskodawczyni jako osoby niezdolnej do samodzielnej egzystencji.

/opinia komisji lekarskiej KRUS – k. 141 /

Powyższe orzeczenie legło u podstaw wydania przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego decyzji z dnia 7.08.2023 r , mocą której odmówiono ubezpieczonej prawa do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.

/decyzja k.143 akt KRUS/

U ubezpieczonej rozpoznano: naczyniopochodne zawroty głowy, stan po przebytej mastektomii z powodu raka piersi prawej. Wnioskodawczyni w 2015 r przebyła operację raka sutka prawego z następową chemio i radioterapią. Jest pod opieką neurologa z powodu zawrotów głowy i zachwiań równowagi. Leczący neurolog nie stwierdził objawów uszkodzenia układu nerwowego. Naruszenie sprawności z przyczyn neurologicznych nie powoduje całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.

/opinia biegłego neurologa – k. 16 -17 /

Z punktu widzenia internisty u ubezpieczonej rozpoznano:

- nadciśnienie tętnicze dobrze kontrolowane lekami, bez powikłań ze strony serca

- przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu B o minimalnej aktywności z antygenią HBV (2013)

- przewlekłe nadżerkowe zapalenie żołądka i dwunastnicy

- stan po amputacji prawej piersi i limfadektomii pachowej prawostronnej z powodu raka (07.2015), po chemioterapii neoadiuwantowej przedoperacyjnej i radioterapii uzupełniającej, bez klinicznych objawów wznowy

- zawroty głowy

- guzki krwawnicze odbytu.

Nadciśnienie tętnicze ma łagodny przebieg, jest dobrze kontrolowane lekami i nie powoduje powikłań ze strony serca, takich jak zaburzenia rytmu, zastój w krążeniu małym, obrzęki obwodowe czy powiększenie wątroby i śledziony. Nie stwierdzono również objawów upośledzenia sprawności wentylacyjnej płuc i objawów niewydolności oddechowej. Przewlekłe zapalenie wątroby o małej aktywności w 2013 r nie spowodowało istotnych następstw w postaci uszkodzenia komórki wątrobowej czy wystąpienia żylaków przełyku. Wnioskodawczyni jest w pełni sprawna mentalnie i ruchowo. Z punktu widzenia internisty nie stwierdza się chorób i objawów uzasadniających orzeczenie całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. Badana nigdy nie wymagała hospitalizacji z przyczyn internistycznych, a orzeczenie niezdolności do pracy wydawano z powodów onkologicznych.

Nie stwierdza się internistycznych przyczyn całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.

/opinia biegłego internisty – k. 37 – 40/

Z punktu widzenia onkologa stwierdzono u wnioskodawczyni rak piersi prawej (...) po chemioterapii neoadiuwantowej po amputacji piersi z węzłami chłonnymi w 06.2015 r, po uzupełniającej radioterapii , po immunoterapii do 1.2017 r. Uzyskano całkowitą remisję choroby nowotworowej. Ponad siedmioletni okres obserwacji po leczeniu bez cech wznowy. Nie stwierdza się cech choroby nowotworowej, rokowania dobre. Nie stwierdza się upośledzenia sprawności w stopniu kwalifikującym do całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. Wnioskodawczyni jest zdolna do pracy z zakazem dźwigania ciężkich przedmiotów ręką prawą.

/pisemna opinia biegłego onkologa – k. 61 – 63/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie ww. dokumentów oraz w oparciu o opinie biegłych sądowych neurologa, onkologa i internisty tj. biegłych właściwych z uwagi na dominujące u wnioskodawczyni schorzenia. Opinie te zostały wydane po zapoznaniu się przez biegłych z pełną dokumentacją lekarską ubezpieczonej , a co istotne , także po uprzednim zbadaniu ubezpieczonej, a zatem brak jest podstaw do ich kwestionowania. Biegli dokonali rozpoznania jednostek chorobowych występujących u ubezpieczonej i ocenili je w kontekście zdolności ubezpieczonej do pracy w gospodarstwie rolnym. Przedmiotowe opinie są jasne, spójne oraz logiczne. Wskazują one w sposób jednoznaczny, iż ubezpieczona nie jest osobą całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym. Podkreślić również należy ,że biegli szczegółowo opisali w oparciu o jaką dokumentację wydali przedmiotowe opinie. Tym samym brak jest jakichkolwiek podstaw do przyjęcia ,że biegli pominęli określoną dokumentację medyczną wnioskodawczyni , a w konsekwencji stwierdzenia ,że opinie te są niepełne ,bądź też ,że zawierają jakiekolwiek braki. Podnieść również należy ,iż biegli oceniali stan zdrowia wnioskodawczyni na datę złożenia przez nią wniosku o rentę , a zatem ewentualne pogorszenie jej stanu zdrowia nie mogło mieć znaczenia dla oceny prawidłowości zaskarżonej decyzji.

Wnioskodawczyni nie zgłosiła żadnych zastrzeżeń do opinii, mimo pouczenia o takiej możliwości. Nie zgłaszała także dalszych wniosków dowodowych. Pouczenia w tym zakresie ubezpieczona otrzymała wraz z odpowiedzią na odwołanie oraz wraz z każdą z doręczanych opinii (całość korespondencji, w tym odpis wyroku, odbierał dorosły domownik).

Nie ulega przy tym wątpliwości , że dowód z opinii biegłego ma szczególny charakter, korzysta się z niego w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych. Do dowodów tych nie mogą więc mieć zastosowania wszystkie zasady o prowadzeniu dowodów. W konsekwencji nie można przyjąć, że Sąd obowiązany jest dopuścić dowód z kolejnych biegłych w każdym wypadku, gdy złożona opinia jest niekorzystna dla strony. Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z opinii kolejnych biegłych lub z opinii instytutu, jedynie wtedy, gdy zachodzi tego potrzeba, a więc wówczas, gdy opinia złożona już do sprawy zawiera istotne braki, względnie też nie wyjaśnia istotnych okoliczności (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1974 roku II CR 817/73, niepubl.), z czym nie mamy do czynienia w niniejszej sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Na wstępie należy podnieść, że w niniejszym postępowaniu Sąd rozpoznał sprawę na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 148 ¹ kpc, zgodnie z którym Sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, między innymi w sytuacji, gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, sąd uzna - mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych - że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym jest niedopuszczalne, jeżeli strona w pierwszym piśmie procesowym złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy.

W rozpoznawanej sprawie strony nie wnosiły o rozpoznanie sprawy na rozprawie w pierwszym piśmie procesowym, a złożone dotychczas pisma procesowe i brak wniosków dowodowych, dawały podstawę do przyjęcia, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. W przypadku, gdy głosy stron miałyby się ograniczyć tylko do powtórzenia argumentacji zawartej w pismach procesowych, to wyznaczanie rozprawy tylko w tym celu nie wydaje się uzasadnione./tak wyrok SA w Gdańsku z dnia 26.06.2018, III AUa 1815/17/. Sprawa nie miała charakteru wielowątkowego, wymagającego wyjaśnienia twierdzeń stron oraz odniesienia się do złożonych wniosków dowodowych. Sprawa w świetle stanowisk stron i zebranych dokumentów nie budziła żadnych wątpliwości./por. wyrok SA w Warszawie z dnia 26.04.2018, VI ACa 1694/17/

Odwołanie jest niezasadne.

Zgodnie z treścią art.21 ust.1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U.2024.90 t.j.) renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który łącznie spełnia następujące warunki:

1.  podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez wymagany okres, o którym mowa w ust.2,

2.  jest trwale lub okresowo całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym,

3.  całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym powstała w okresie podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu lub w okresach, o których mowa w art.20 ust.1 pkt 1 i 2, lub nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Brak choćby jednego z ww. warunków wymienionych ustawy powoduje brak prawa do świadczenia.

W niniejszej sprawie spór między stronami ograniczał się do oceny stanu zdrowia ubezpieczonej pod kątem niezdolności do pracy.

Zgodnie z treścią art.21 ust.5 ww. ustawy za całkowicie niezdolnego do pracy w gospodarstwie rolnym uważa się ubezpieczonego, który z powodu naruszenia sprawności organizmu utracił zdolność do osobistego wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym.

Zgodnie zaś z treścią art.22 ust. 1 ww. ustawy rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy przyznaje się jako rentę stałą, jeżeli całkowita niezdolność ubezpieczonego do pracy w gospodarstwie rolnym jest trwała i nie orzeczono celowości przekwalifikowania zawodowego. W pozostałych przypadkach renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy przysługuje jako renta okresowa przez okres wskazany w decyzji Prezesa Kasy lub do czasu objęcia rencisty innym ubezpieczeniem społecznym.

Ustalenia dokonane w toku przedmiotowej sprawy nie uzasadniają zmiany zaskarżonej decyzji. Przeprowadzone postępowanie wykazało bowiem, że ubezpieczona nie jest osobą całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym w rozumieniu art.21 ust.5, wskazanej powyżej ustawy. Wynika to w sposób jednoznaczny z wydanych w toku postępowania sądowego opinii biegłych sądowych - biegłych o specjalizacjach odpowiadającej charakterowi schorzeń występujących u odwołującej. Występujące u wnioskodawczyni schorzenia nie stanowią bowiem podstawy do orzeczenia względem ubezpieczonej długotrwałej całkowitej niezdolności do pracy w posiadanym gospodarstwie rolnym. Wydane w niniejszej sprawie opinie biegłych sądowych stanowią pełnowartościowy materiał dowodowy, spełniają wymogi rzetelności oraz fachowości, a w szczególności wnioski w nich zawarte zostały wyprowadzone w sposób logiczny, jasny i spójny.

U ubezpieczonej rozpoznano: naczyniopochodne zawroty głowy, stan po przebytej mastektomii z powodu raka piersi prawej. Wnioskodawczyni w 2015 r przebyła operację raka sutka prawego z następową chemio i radioterapią. Jest pod opieką neurologa z powodu zawrotów głowy i zachwiań równowagi. Leczący neurolog nie stwierdził objawów uszkodzenia układu nerwowego. Naruszenie sprawności z przyczyn neurologicznych nie powoduje całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.

Z punktu widzenia internisty u ubezpieczonej rozpoznano:

- nadciśnienie tętnicze dobrze kontrolowane lekami, bez powikłań ze strony serca

- przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu B o minimalnej aktywności z antygenią HBV (2013)

- przewlekłe nadżerkowe zapalenie żołądka i dwunastnicy

- stan po amputacji prawej piersi i limfadektomii pachowej prawostronnej z powodu raka (07.2015), po chemioterapii neoadiuwantowej przedoperacyjnej i radioterapii uzupełniającej, bez klinicznych objawów wznowy

- zawroty głowy

- guzki krwawnicze odbytu.

Nadciśnienie tętnicze ma łagodny przebieg, jest dobrze kontrolowane lekami i nie powoduje powikłań ze strony serca, takich jak zaburzenia rytmu, zastój w krążeniu małym, obrzęki obwodowe czy powiększenie wątroby i śledziony. Nie stwierdzono również objawów upośledzenia sprawności wentylacyjnej płuc i objawów niewydolności oddechowej. Przewlekłe zapalenie wątroby o małej aktywności w 2013 r nie spowodowało istotnych następstw w postaci uszkodzenia komórki wątrobowej czy wystąpienia żylaków przełyku. Wnioskodawczyni jest w pełni sprawna mentalnie i ruchowo. Z punktu widzenia internisty nie stwierdza się chorób i objawów uzasadniających orzeczenie całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. Badana nigdy nie wymagała hospitalizacji z przyczyn internistycznych, a orzeczenie niezdolności do pracy wydawano z powodów onkologicznych.

Nie stwierdza się internistycznych przyczyn całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.

Z punktu widzenia onkologa stwierdzono u wnioskodawczyni rak piersi prawej (...) po chemioterapii neoadiuwantowej po amputacji piersi z węzłami chłonnymi w 06.2015 r, po uzupełniającej radioterapii , po immunoterapii do 1.2017 r. Uzyskano całkowitą remisję choroby nowotworowej. Ponad siedmioletni okres obserwacji po leczeniu bez cech wznowy. Nie stwierdza się cech choroby nowotworowej, rokowania dobre. Nie stwierdza się upośledzenia sprawności w stopniu kwalifikującym do całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. Wnioskodawczyni jest zdolna do pracy z zakazem dźwigania ciężkich przedmiotów ręką prawą.

Zaznaczyć w tym miejscu należy, że sposób motywowania oraz stopień stanowczości wniosków wyrażonych w opinii biegłych jest jednym z podstawowych kryteriów oceny dokonywanej przez Sąd, niezależnie od kryteriów zgodności z zasadami wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego oraz podstaw teoretycznych opinii (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 2000 roku, I CKN 1170/98, OSNC 2001 nr 4 poz. 84).

Podkreślić należy w tym miejscu, że przy ocenie biegłych lekarzy Sąd nie może zająć stanowiska odmiennego, niż wyrażone w tej opinii, na podstawie własnej oceny stanu faktycznego. Odmienne ustalenie w tej mierze może być dokonane tylko na podstawie opinii innych biegłych lekarzy, jeżeli ich opinia jest bardziej przekonywająca oraz wszechstronnie przedstawia kwestię nasuwającą wątpliwości w sprawie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 października 1987 roku, II URN 228/87).

Wskazać w tym miejscu należy, że o nabyciu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy nie mogą przesądzać subiektywne odczucia osoby ubezpieczonej. Również sam fakt stwierdzenia choroby nie jest równoznaczny z nabyciem prawa do renty. Istnienie schorzeń powodujących konieczność pozostawania w stałym leczeniu nie stanowi bowiem samodzielnej przyczyny uznania częściowej niezdolności do pracy, choć może wymagać czasowych zwolnień lekarskich. O niezdolności do pracy nie decyduje sam fakt występowania schorzeń, lecz ocena, czy i w jakim zakresie wpływają one na utratę zdolności do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami. Jeżeli zatem stan zdrowia nie powoduje naruszenia sprawności organizmu w stopniu mającym wpływ na zdolność do pracy dotychczas wykonywanej lub innej mieszczącej się w ramach posiadanych lub możliwych do uzyskania kwalifikacji, brak jest prawa do tego świadczenia (por. wyrok SN z dnia 12 lipca 2005, sygn. akt II UK 288/04, publ. OSNP 2006/5-6/99; wyrok SN z dnia 1 grudnia 2000 roku, sygn. akt II UKN 113/00, publ. OSNP 2002/14/343; wyrok SA w Szczecinie z dnia 17 marca 2016 roku, sygn. akt III AUa 546/15, LEX nr 2090464).

Sąd rozpatrując odwołanie od decyzji Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego badał zasadność tej decyzji, oceniając stan rzeczy z chwili jej wydania. Ewentualna zatem zmiana stanu zdrowia ubezpieczonej po tej dacie, nie mogła mieć wpływu na ocenę zasadności zaskarżonej decyzji. Sąd badając zasadność wydanej w postępowaniu administracyjnym decyzji bada jej trafność, biorąc pod uwagę stan faktyczny z dnia wydania tej decyzji.

Reasumując, stwierdzić należy, że pomimo rozpoznanych u ubezpieczonej jednostek chorobowych, nie jest ona całkowicie niezdolna do pracy w gospodarstwie rolnym. Stwierdzone schorzenia nie stanowią bowiem dolegliwości tego rodzaju i o takim nasileniu, aby powodowały całkowitą niezdolność, o której mowa wyżej.

Mając na względzie wymienione wyżej okoliczności Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§1 k.p.c. orzekł, jak w sentencji wyroku.