Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 lipca 2014 r.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Ostrołęce Wydział III

w składzie:

Przewodnicząca: SSO Bożena Beata Bielska

Protokolant: sekr. sądowy Ewelina Asztemborska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 01 lipca 2014r. w O.

sprawy z odwołania B. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania B. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 31.05.2011r. nr (...)

orzeka:

1.  zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje B. K. prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od dnia 1 czerwca 2011 roku na stałe,

2.  stwierdza brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Sygn. akt III U 529/11

UZASADNIENIE

B. K.złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 31.05.2011r., (...), odmawiającej jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Wniosła o przyznanie jej prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na stałe.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu wskazał, że B. K. od 24.09.1997r. pobierała rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy a począwszy od 01.10.1999r. renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy została jej przyznana na stałe.

Organ rentowy wskazał też, że na podstawie art. 14 ust. 5 pkt 3 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, sprawa w trybie nadzoru nad wykonywaniem orzecznictwa o niezdolności do pracy została skierowana do rozpatrzenia przez Komisję Lekarską ZUS. Ponieważ Komisja Lekarska ZUS w orzeczeniu z dnia 17.05.2011r. stwierdziła, że B. K. nie jest niezdolna do pracy, dlatego zaskarżoną decyzją z dnia 31.05.2011r. odmówiono jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy a wstrzymanie prawa do renty nastąpiło od dnia 01.06.2011r. Z tych względów zdaniem ZUS zaskarżona decyzja jest prawidłowa.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Z akt ZUS wynika, że decyzją z dnia 06.11.1997r. ZUS przyznał B. K. prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na okres od 24.09.1997r. do 31.10.1999r. na podstawie ustawy z dnia 14.12.1982r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin. Następnie decyzją z dnia 27.09.1999r. przyznano odwołującej prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od 01.10.1999r. na stałe.

Z akt ZUS wynika również, że w dniu 29.04.2011r., na podstawie art. 14 ust. 5 pkt 3 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, sprawa odwołującej w trybie nadzoru nad wykonywaniem orzecznictwa o niezdolności do pracy, została skierowana do rozpatrzenia przez Komisję Lekarską ZUS. Ponieważ Komisja Lekarska ZUS w orzeczeniu z dnia 17.05.2011r. stwierdziła, że B. K. nie jest niezdolna do pracy, dlatego zaskarżoną decyzją z dnia 31.05.2011r. odmówiono jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy a wstrzymanie prawa do renty nastąpiło od dnia 01.06.2011r.

W ocenie Sądu odwołanie od decyzji ZUS z dnia 31.05.2011r. jest zasadne.

Zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonej, która spełnia łącznie następujące przesłanki:

1.  jest niezdolna do pracy,

2.  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3.  niezdolność do pracy powstała we wskazanych w ustawie okresach składkowych lub nieskładkowych albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Definicję osoby niezdolnej do pracy zawiera art. 12 ust. 1-3 w/w ustawy, który stwierdza, że jest nią osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, natomiast częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Zgodnie zaś z art. 107 w/w ustawy, prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy ulega zmianie, jeżeli w wyniku badania lekarskiego, przeprowadzonego na wniosek lub z urzędu, ustalono zmianę stopnia niezdolności do pracy, brak tej niezdolności lub jej ponowne powstanie.

W świetle w/w przepisów skuteczność odwołania B. K. była uzależniona od ustalenia, czy począwszy od 01.06.2011r. odzyskała ona zdolność do pracy, czy też w dalszym ciągu jest niezdolna do pracy, a jeśli tak, to w jakim stopniu i jaki jest przewidywany okres trwania niezdolności.

Zauważyć przy tym trzeba, że odwołującej w 1999r. przyznano rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na stałe a nastąpiło to w oparciu o orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 23.09.1999r. Powyższe oznacza, iż oceniono wówczas, iż jej stan zdrowia już się nie poprawi i nie odzyska ona już zdolności do pracy zgodnej z kwalifikacjami oraz że niemożliwe jest jej przekwalifikowanie się. Skoro więc w 2011r. wstrzymano jej prawo do renty oznacza to, że ZUS zmienił ocenę stanu zdrowia odwołującej i ocenę jej zdolności do pracy.

Poza sporem w sprawie jest, iż B. K. ma wykształcenie podstawowe i pracowała jedynie w Spółdzielni (...) Zakładzie Pracy (...) w O. jako krawiec-chałupnik.

Z dokumentacji lekarskiej, znajdującej się w aktach rentowych odwołującej jednoznacznie wynika zaś, że stwierdzana u niej od 24.09.1997r. do 31.05.2011r. całkowita niezdolność do pracy była spowodowana schorzeniem okulistycznym – ślepotą oka lewego oznaczającą praktyczną jednooczność i astygmatyzmem krótkowzrocznym oka prawego.

Ponieważ odwołująca w okresie od 24.09.1997r. do 31.05.2011r. pobierała rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, należało zbadać, czy odzyskała zdolność do pracy, czy też stan jej zdrowia nie uległ poprawie w stosunku do stanu sprzed 01.06.2011r.

Na okoliczność istnienia niezdolności do pracy B. K. Sąd dopuścił w sprawie dowód z opinii biegłych lekarzy z zakresu okulistyki oraz okulistyki i medycyny pracy a także dowód z opinii (...) w B..

W opinii z dnia 17.08.2011r. (k. 10a.s.) biegła z zakresu okulistyki M. S. rozpoznała u odwołującej ślepotę praktyczną oka lewego, krótkowzroczność średniego stopnia z astygmatyzmem oka prawego, krótkowzroczność wysoką zwyrodnieniową oka lewego i praktyczną jednooczność.

Biegła wskazała, iż B. K. jest zdolna do pracy, ale z wyłączeniem pracy na wysokości, przy maszynach w ruchu i wymagających widzenia obuocznego. Wskazała też, że jej stan zdrowia w stosunku do stanu sprzed czerwca 2011r. nie uległ pogorszeniu.

Po wniesieniu zastrzeżeń przez odwołującą Sąd dopuścił dowód z opinii innego biegłego z zakresu okulistyki. W opinii z dnia 12.10.2011r. biegła z zakresu E. N. rozpoznała u odwołującej krótkowzroczność astygmatyczną oka prawego stopnia średniego, krótkowzroczność astygmatyczną oka lewego stopnia wysokiego, zwyrodnieniową, ślepotę oka lewego i praktyczną jednooczność (k. 27-28a.s.). Także i ta biegła stwierdziła, iż odwołująca jest zdolna do pracy, ale z wyłączeniem pracy na wysokości, przy maszynach w ruchu i wymagających widzenia obuocznego oraz dźwigania ciężarów.

Ponieważ odwołująca dotychczas pracowała jak szwaczka, Sąd zobowiązał biegłą do wskazania, czy jest ona zdolna do wykonywania pracy szwaczki, skoro praca ta wymaga używania maszyny do szycia (k. 28v). W opinii uzupełniającej z dnia 09.11.2011r. (k. 35-36a.s.) biegła E. N. podtrzymała swoją wcześniejszą opinię, nie odpowiedziała jednak na postawione jej pytanie, dlatego Sąd zwrócił jej akta sprawy.

W opinii uzupełniającej z dnia 08.12.2011r. (k. 38-39a.s.) biegła E. N. wskazała, iż odwołująca jest zdolna do pracy, z przeciwwskazaniem do prac przewidzianych dla obuocznego widzenia. Wskazała też, że w związku z niejednoznaczną opinią zgłasza wniosek o wzbogacenie opinii przez biegłego lekarza sądowego z zakresu medycyny pracy. 

Wobec takiej treści opinii uzupełniającej i celem wyjaśnienia, czy odwołująca może pracować przy maszynie do szycia Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych z zakresu medycyny pracy i okulistyki.

W opinii z dnia 06.03.2012r. biegłe: okulista E. N. i biegła z zakresu medycyny pracy D. M. rozpoznały u odwołującej krótkowzroczność astygmatyczną oka prawego stopnia średniego, krótkowzroczność astygmatyczną oka lewego stopnia wysokiego, zwyrodnieniową, ślepotę oka lewego i praktyczną jednooczność. Biegłe zajęły natomiast odmienne stanowiska co do oceny zdolności do pracy odwołującej (k. 60-61a.s.). Biegła z zakresu medycyny pracy stwierdziła, iż B. K. jest całkowicie niezdolna do pracy na stałe. Biegła z zakresu okulistyki stwierdziła zaś, że odwołująca jest zdolna do pracy z przeciwwskazaniem prac przewidzianych dla obuocznego widzenia, tj. na wysokości, z maszynami w ruchu.

Zastrzeżenia do powyższej opinii zgłosiły obie strony postępowania i obie wniosły o dopuszczenie dowodu z opinii innych biegłych z zakresu medycyny pracy i okulistyki.

Na skutek tych zastrzeżeń Sąd dopuścił dowód z łącznej opinii uzupełniającej biegłych lekarzy z zakresu okulistyki E. N. i medycyny pracy D. M. celem zajęcia wspólnego stanowiska w przedmiocie niezdolności do pracy odwołującej i wskazania, czy jest zdolna do pracy na stanowisku szwaczki, czy jest częściowo czy całkowicie niezdolna do pracy a jeśli tak, to na jaki okres, czy też jest zdolna do pracy. Biegle w opinii miały też wskazać, czy maszyna do szycia jest maszyną w ruchu.

Wykonując to postanowienie biegłe w dniu 08.06.2012r. wydały kolejną opinię uzupełniającą (k. 91-93a.s.). W opinii tej rozpoznały u odwołującej ślepotę oka lewego, krótkowzroczność stopnia średniego z astygmatyzmem oka prawego i praktyczną jednooczność. Wskazały, iż B. K. ma wykształcenie podstawowe i w związku z tym może pracować zarobkowo z ograniczeniem do wykonywania prac wymagających widzenia obuocznego, pracy na wysokości, przy maszynach w ruchu, jest zaś zdolna do pracy w warunkach dla jednoocznych. Biegłe wskazały też, że maszyna do szycia jest maszyną w ruchu. W konkluzji biegłe stwierdziły, iż odwołująca jest zdolna do pracy.

W piśmie z dnia 19.09.2012r. zastrzeżenia do tej opinii wniósł pełnomocnik odwołującej i złożył wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego z zakresu medycyny pracy i okulistyki (k. 103a.s.). Sąd uwzględnił powyższy wniosek postanowieniem z dnia 10.10.2012r. Ostatecznie jednak – wobec odmowy kolejnych zespołów biegłych sporządzenia opinii – Sąd dopuścił dowód z opinii (...) w B..

W opinii z dnia 17.03.2014r. biegłe z (...) w B. (D. J., D. M., I. S. i A. J.) rozpoznały u odwołującej krótkowzroczność astygmatyczną oka prawego stopnia średniego, zwyrodnieniową krótkowzroczność astygmatyczną oka lewego stopnia wysokiego, ślepotę oka lewego i praktyczną jednooczność. Biegłe wskazały, iż B. K. nie jest zdolna do wykonywania pracy w charakterze krawcowej i nie ma możliwości z uwagi na jej podstawowe wykształcenie przekwalifikowania, biorąc pod uwagę wiek odwołującej się i schorzenie oczu. Wskazały jednak, iż odwołująca nie jest osobą niezdolną do pracy w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Podniosły, iż odwołująca jest zdolna do pracy z przeciwwskazaniem prac wymagających widzenia obuocznego - na wysokości, z maszynami w ruchu i dźwigania ciężarów, może zaś pracować zgodnie z możliwościami psychofizycznymi.

Biorąc pod uwagę treść w/w opinii Sąd dopuścił dowód z opinii uzupełniającej (...) w B. i w tym celu wezwał na rozprawę biegłą z zakresu medycyny pracy, D. M..

Ta opinia uzupełniająca ma istotne znaczenie dla oceny stanu zdrowia B. K. i jej zdolności do pracy, wyjaśnia też tok rozumowania biegłych sporządzających ostatnią opinię. Opinia ta wyjaśnia, iż dlaczego biegłe z (...) uznały, że odwołująca jest zdolna do pracy, chociaż jednocześnie stwierdziły, iż nie może ona pracować jako szwaczka, bo nie może pracować przy maszynach w ruchu a maszyna do szycia jest maszyną w ruchu, nie może się też przekwalifikować.

D. M. składając w dniu 01.07.2014r. opinię uzupełniającą wskazała, iż (...) Medyczny w B. wydając opinię pisemną przyjął, iż o możliwości przekwalifikowania można mówić wówczas, kiedy osoba ma wykształcenie co najmniej zawodowe, a jeśli ma wyłącznie podstawowe wykształcenie, to nie ma mowy o możliwości przekwalifikowania. Zdaniem biegłych z (...), ponieważ odwołująca nie ma wyuczonego zawodu, nie posiada żadnych kwalifikacji zawodowych i dlatego nie można mówić o jej przekwalifikowaniu, odwołująca może zaś wykonywać wszystkie proste prace. D. M. wskazała też, że odwołująca, jako jednooczna może znaleźć pracę, bo o dopuszczeniu jej do pracy zdecyduje osoba znająca to konkretne stanowisko, na którym odwołująca miałaby pracować i warunki bhp na tym stanowisku i dlatego wnioskiem końcowym opinii jest wniosek o zdolności odwołującej do pracy.

Oceniając w/w materiał dowodowy Sąd uznał, iż jest on wystarczający dla oceny zdolności B. K. do pracy i dla oceny jej uprawnień do renty.

Jak już wskazano wyżej, zgodnie z art. 12 ust. 1- 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do pracy zarobkowej zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu a całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.

Wskazać przy tym trzeba, iż w doktrynie wyróżnia się kwalifikacje w ujęciu formalnym (odzwierciedlające zakres i rodzaj przygotowania zawodowego; udokumentowane świadectwami, dyplomami, zaświadczeniami) oraz kwalifikacje rzeczywiste, tj. wiedzę i umiejętności faktyczne (U. J., Zmiana..., s. 153-154; tejże, Niezdolność..., s. 14; tejże, Kwalifikacje...). Zdaniem autorki przy ocenie niezdolności do pracy dla celów rentowych uwzględniać należy płaszczyznę kwalifikacji rzeczywistych, gdyż istota problemu sprowadza się do stwierdzenia, w jakim stopniu wiedzę i umiejętności, którymi dysponuje dana osoba, można wykorzystać w pracy mimo zaistniałych ograniczeń sprawności organizmu.

Na takim samym stanowisku stoi również orzecznictwo sądowe. Przykładowo w wyroku z dnia 20.12.2011r. (I UK 175/11, LEX nr 1129321) Sąd Najwyższy wskazał, iż przez kwalifikacje zawodowe należy rozumieć zarówno kwalifikacje formalne czyli przygotowanie zawodowe udokumentowane świadectwami ukończenia nauki, dyplomami, zaświadczeniami a także kwalifikacje rzeczywiste w postaci doświadczenia i praktyki zawodowej, które bez potrzeby przekwalifikowania zawodowego pozwalają podjąć prace w innych warunkach i na innym stanowisku niż zajmowanym przed uzyskaniem świadczeń rentowych, ale zgodnym z poziomem posiadanych kwalifikacji zawodowych. Podobne stanowisko SN zajął w wyroku z dnia 20.12.2011r. (I UK 158/11, LEX nr 1129320), w którym wskazał, iż pojęcie kwalifikacji zawodowych nie jest ograniczone tylko do zawodu uzyskanego w szkole zawodowej, ani też do dotychczasowego miejsca wykonywania pracy. Kwalifikacje zawodowe należy rozumieć szerzej, jako wynikające nie tylko z formalnego wykształcenia, lecz również z doświadczenia i praktyki zawodowej, które bez potrzeby przekwalifikowania zawodowego pozwalają podjąć pracę w innych warunkach i na innym stanowisku niż dotychczas (art. 13 ust. 1 pkt 2 u.e.r.f.u.s.).

Podobnie wypowiedział się też SN w wyroku z dnia 03.07.2012r. (IIUK 321/11, LEX nr 1265565) w którym podniósł, iż o poziomie posiadanych kwalifikacji do pracy decyduje nie tylko wykształcenie, lecz także uzyskana poprzez przyuczenie do zawodu umiejętność wykonywania specjalistycznej, kwalifikowanej pracy - także pracy fizycznej. Także m.in. Sąd Apelacyjny w Szczecinie z dnia 07.11.2012r. (III AUa 464/12, LEX nr 1317900) wskazał, że wyjaśnienie treści pojęcia "pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji" wymaga uwzględnienia zarówno kwalifikacji formalnych (czyli zakresu i rodzaju przygotowania zawodowego udokumentowanego świadectwami, dyplomami, zaświadczeniami), jak i kwalifikacji rzeczywistych (czyli wiedzy i umiejętności faktycznych, wynikających ze zdobytego doświadczenia zawodowego). Przy ocenie niezdolności do pracy dla celów rentowych bardziej istotne są kwalifikacje rzeczywiste, gdyż ocena ta sprowadza się do stwierdzenia, w jakim stopniu wiedza i umiejętności, którymi dysponuje ubezpieczony, mogą być wykorzystane przez niego w pracy pomimo zaistniałych ograniczeń sprawności organizmu.

Reasumując powyższe rozważania trzeba uznać, iż wprawdzie B. K. ma tylko wykształcenie podstawowe, lecz posiada faktyczne kwalifikacje tylko do wykonywania zawodu krawcowej (szwaczki), gdyż pracowała tylko w takim zawodzie. W tej sytuacji zdaniem Sądu można więc teoretycznie rozważać możliwość przekwalifikowania B. K. w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W jej sytuacji przekwalifikowanie będzie więc polegać na nabyciu faktycznych umiejętności pracy w innym zawodzie lub na uzupełnieniu wykształcenia do średniego i ewentualnie wyższego i pracy w zawodzie wymagającym takiego wykształcenia.

Wskazać też trzeba, że wykonywanie pracy na stanowisku specjalnie dostosowanym do możliwości pracownika nie może być traktowane jako uzyskanie nowych kwalifikacji i nie oznacza odzyskania zdolności do pracy ( wyroki SN: z dnia 7.10.2003r., II UK 79/03, OSNPUSiSP 2004, nr 13, poz. 234; z dnia 08.05.2007r., II UK 192/06, OSNPUSiSP 2008, nr 11-12, poz. 173). Powyższe oznacza, iż zachowanie przez B. K. możliwości pracy w zakładzie pracy chronionej nie świadczy o zachowaniu przez nią zdolności do pracy.

Przekładając powyższe rozważania na materiał dowodowy zebrany w niniejszej sprawie uznać trzeba, iż B. K. wykazała, iż jej stan zdrowia od maja 2011r. nie zmienił się i w dalszym ciągu jest ona całkowicie niezdolna do pracy, przy czym już dziś można powiedzieć, że jej stan zdrowia nie ulegnie w przyszłości poprawie oznaczającej odzyskanie zdolności do pracy.

Zauważyć trzeba, iż w niniejszej sprawie Sąd zebrał kilka opinii biegłych z zakresu okulistyki i medycyny pracy, w tym opinię (...) w B.. Wydając wyrok w niniejszej sprawie Sąd oparł się na opinii (...) w B. – pisemnej głównej i ustnej uzupełniającej, które należy rozpatrywać łącznie. Z opinii tej – przy uwzględnieniu w/w zasad i orzecznictwa sądowego - wynika bowiem w istocie, iż odwołująca jest całkowicie niezdolna do pracy.

Zauważyć trzeba, że wszystkie sporządzone w sprawie opinie stwierdzają u odwołującej te same schorzenia okulistyczne, tj. krótkowzroczność astygmatyczną oka prawego stopnia średniego, zwyrodnieniową krótkowzroczność astygmatyczną oka lewego stopnia wysokiego, ślepotę oka lewego i praktyczną jednooczność. Wszystkie też wskazują, iż odwołująca nie może wykonywać prac wymagających widzenia obuocznego - na wysokości, przy maszynach w ruchu i dźwigać ciężarów. Z opinii tych wynika również, że maszyna do szycia jest maszyną w ruchu. Wyraźnie wskazano to też w opinii (...) w B. i w ustnej opinii uzupełniającej z 01.07.2014r. Skoro więc B. K. ma jedynie faktyczne kwalifikacje do wykonywania pracy krawcowej, to oznacza, iż utraciła zdolność do jej wykonywania, bowiem nie może pracować używając maszyny do szycia. Nie jest więc zdolna do wykonywania pracy zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami a to oznacza częściową niezdolność do pracy w rozumieniu art. 12 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W ocenie Sądu takie właśnie wnioski wypływają z opinii (...) w B.. Jak już wskazano wyżej, w pisemnej opinii wskazano, iż maszyna do szycia jest maszyną w ruchu a B. K. nie może pracować przy maszynach w ruchu i nie może wykonywać pracy krawcowej (k. 187-188a.s.). Wniosek ten potwierdziła biegła D. M., składając w dniu 01.07.2014r. w imieniu (...) ustną opinię uzupełniającą. Biegła ta składając ustną opinię uzupełniającą stwierdziła, iż sporządzając pisemną opinię przyjmowano, że o kwalifikacjach można mówić gdy ktoś ma kwalifikacje teoretyczne, tj. wyuczony zawód, potwierdzony odpowiednim wykształceniem kierunkowym. Składając ustną opinię uzupełniającą przyznała jednak, iż gdyby hipotetycznie przyjąć, że posiadane kwalifikacje są to kwalifikacje faktycznie posiadane przez osobę, bez konieczności wykształcenia zawodowego, to odwołująca miałaby kwalifikacje do wykonywania zawodu szwaczki (k. 231v a.s.). Stwierdziła też, że jednooczność powoduje niezdolność do pracy przy maszynach w ruchu na stałe, bo stan zdrowia odwołującej się nie poprawi i taki stan istnieje od momentu wstrzymania odwołującej prawa do renty.

Składając ustną opinię uzupełniającą biegła D. M. wyjaśniła też, dlaczego w pisemnej opinii (...) w B. stwierdzono, iż odwołująca nie ma możliwości przekwalifikowania się, a mimo tego uznano ją za zdolną do pracy. Wskazała, iż w pisemnej opinii przyjęto, że skoro B. K. ma tylko wykształcenie podstawowe i nie ma wyuczonego zawodu, nie posiada żadnych kwalifikacji zawodowych i dlatego nie można mówić o jej przekwalifikowaniu. Z powyższego wynika więc, iż w pisemnej opinii (...) w B. kierowano się rozumieniem pojęcia „kwalifikacje” w ujęciu formalnym, tj. oznaczającym posiadanie przygotowania zawodowego udokumentowanego świadectwami, dyplomami czy zaświadczeniami. Opinia ta błędnie zdaniem Sądu pomija zaś kwalifikacje rzeczywiste, tj. wiedzę i umiejętności faktyczne w postaci doświadczenia i praktyki zawodowej. Zdaniem Sądu – jak już wskazano wyżej - w niniejszej sprawie należy uwzględnić kwalifikacje rzeczywiste odwołującej i patrzeć na opinie biegłych z (...) w B. przez pryzmat tych kwalifikacji. Przy koncepcji kwalifikacji w rozumieniu kwalifikacji rzeczywistych - B. K. nie będzie mogła się przekwalifikować, tj. nabyć nowych umiejętności - co przyznała D. M. na rozprawie w dniu 01.07.2014r. wskazując, iż gdyby hipotetycznie przyjąć, że posiadane kwalifikacje są to kwalifikacje faktycznie posiadane przez osobę, bez konieczności wykształcenia zawodowego, to odwołująca miałaby kwalifikacje do wykonywania zawodu szwaczki. Wtedy przez przekwalifikowanie rozumiano by nabycie innych faktycznych umiejętności, a gdyby odwołująca chciała podjąć pracę inną niż szwaczka, musiałaby się jej nauczyć. W tej sytuacji zdaniem Sądu z opinii uzupełniającej (...) wynika, iż nie można mówić o możności i celowości przekwalifikowaniu odwołującej w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. B. K. jest osobą jednooczną, nie może pracować przy maszynach w ruchu, na wysokości i przy pracach wymagających dźwigania, co wyklucza prace fizyczne. Aby podjąć pracę umysłową musiałaby zaś uzupełnić wykształcenie a to wiązałoby się z podjęciem nauki i znacznym obciążeniem narządu wzroku, co wpłynęłoby niekorzystnie na jego stan. Mając powyższe na uwadze należy przyjąć, iż z łącznie przyjętej opinii głównej i uzupełniającej (...) w B. wynika w istocie niemożliwość przekwalifikowania odwołującej w znaczeniu niemożności nabycia nowych kwalifikacji zawodowych, zarówno teoretycznych jak i praktycznych. W tej sytuacji spełnione są przesłanki wymagane do stwierdzenia całkowitej niezdolności do pracy, o których mowa w art. 12 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Z akt ZUS wynika, że B. K. pobierała rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od 24.09.1997r. do 31.05.2011r. Zauważyć przy tym trzeba, że odwołującej w 1999r. przyznano rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na stałe a nastąpiło to w oparciu o orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 23.09.1999r. Powyższe oznacza, iż oceniono wówczas, iż jej stan zdrowia już się nie poprawi i nie odzyska ona już zdolności do pracy zgodnej z kwalifikacjami i niemożliwe jest jej przekwalifikowanie się. Skoro więc od czerwca 2011r. wstrzymano jej prawo do renty oznacza to, że ZUS zmienił ocenę stanu zdrowia odwołującej i ocenę jej zdolności do pracy i uznał, iż odzyskała ona zdolność do pracy.

Podstawę do wstrzymania odwołującej prawa do renty stanowił przepis art. 107 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z tym przepisem prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy ulega zmianie, jeżeli w wyniku badania lekarskiego, ustalono zmianę stopnia niezdolności do pracy, brak tej niezdolności lub jej ponowne powstanie.

Zastosowanie tego przepisu przez ZUS polegało na tym, iż stwierdzono, że odwołująca nie jest niezdolna do pracy, a więc odzyskała zdolność do pracy.

Podkreślić jednak trzeba, że w świetle art. 12 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych odzyskanie zdolności do pracy oznacza albo poprawę stanu zdrowia, albo nabycie kwalifikacji do pracy w innym zawodzie niż dotychczas był wykonywany. Żadna z tych przesłanek nie zachodzi w przypadku B. K.. Z dokumentacji lekarskiej ZUS wynika, iż podstawą do przyznawania jej prawa do renty w latach 1997-2011 było schorzenie oczu i praktyczna jednooczność. Schorzenie to nadal istnieje, co wynika jednoznacznie z dokumentacji lekarskiej ZUS jak i wszystkich opinii biegłych, sporządzanych w toku postępowania przed Sądem, w tym opinii (...) w B.. Co więcej, D. M. w ustnej opinii uzupełniającej stwierdziła, iż stan zdrowia odwołującej nie zmienił się w odniesieniu do stanu, który był w okresie, kiedy pobierała ona rentę, nie polepszył się, nadal odwołująca jest jednooczna, a jej stan zdrowia nie poprawi się. Wniosek ten należy podzielić, gdyż trudno przypuszczać, aby odwołująca odzyskała wzrok w lewym oku, pozostanie więc osobą praktycznie jednooczną. Nadto zauważyć trzeba, iż B. K. w okresie pobierania renty nigdzie nie pracowała, nie podjęła też dalszej nauki, nie uzyskała więc nowych kwalifikacji zawodowych.

Skoro więc w jej stanie zdrowia i kwalifikacjach nic się nie zmieniło w stosunku do stanu sprzed czerwca 2011r., odwołująca nadal jest osobą całkowicie niezdolną do pracy i taki jest w zdaniem Sądu w istocie wniosek wypływający z ustnej opinii uzupełniającej uniwersytetu medycznego w B..

Zauważyć też trzeba, iż taki właśnie wniosek zawarła biegła D. M. w opinii, która sporządziła w marcu 2012r. (k. 62a.s.). Stwierdziła wówczas, iż odwołująca jest całkowici niezdolna do pracy na stałe.

Biegła D. M. wprawdzie w opinii sporządzanej przez (...) Medyczny w B. stwierdziła, że odwołująca jest zdolna do pracy, chociaż nie może pracować jako szwaczka i nie ma możliwości przekwalifikowania, lecz jak już omówiono to wyżej, sporządzając opinię z ramienia (...) w B. opierała się na innych założeniach, które Sąd uznał za nieprawidłowe.

Sporządzając opinię ustną na rozprawie w dniu 01.07.2014r. D. M. wyjaśniła rozbieżności między jej stanowiskiem zawartym w opinii z marca 2012r. a opinią sporządzaną przez (...) Medyczny w B.. Z jej opinii uzupełniającej składanej w imieniu (...) wynika jednoznacznie, iż odmienna ocena zdolności do pracy odwołującej nie była wynikiem odmiennej jej oceny stanu zdrowia, lecz wynikiem przyjęcia innych – odmiennych orzeczniczo – założeń. D. M. wyjaśniła wówczas, iż sporządzając opinię w marcu 2012r. stwierdziła całkowitą niezdolność odwołującej do pracy, obecnie stwierdziła zaś zdolność do pracy, gdyż obecnie na skutek nabytej wiedzy podczas szkoleń i z publikacji, stoi na stanowisku, że nie można mówić o przekwalifikowaniu osoby, która ma wykształcenie podstawowe. Biegła na rozprawie w dniu 01.07.2014r. stwierdziła nadto, iż fakt wstrzymania odwołującej renty był związany nie ze zmianą jej stanu zdrowia, lecz ze zmianą orzecznictwa w zakresie orzekania niezdolności do pracy, bowiem we wcześniejszym orzecznictwie osoby jednooczne były traktowane jako osoby niezdolne do pracy na stałe. W związku z aktywizacją osób niepełnosprawnych został ten pogląd zmieniony i przyjmuje się, że warunki pracy należy dostosować do schorzenia.

Z powyższej opinii uzupełniającej wynika więc, iż odmienna ocena zdolności do pracy B. K. nie jest wynikiem poprawy jej stanu zdrowia, albo wynikiem jej przekwalifikowania, lecz zmianą koncepcji orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Takie przesłanki nie mieszczą się zaś w zakresie przepisu art. 12 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Nie można też pominąć przepisu art. 13 ust. 4 tej ustawy stwierdzającego, iż zachowanie zdolności do pracy w warunkach określonych w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych nie stanowi przeszkody do orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy.

Zauważyć również należy, iż podstawą do wstrzymania odwołującej prawa do renty było orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z dnia 17.05.2011r. a z podsumowania i uzasadnienia ustaleń orzeczniczych (k. 45 dokum. Lek. ZUS) wynika, że podstawą do stwierdzenia zdolności do pracy odwołującej przez ZUS było m.in. stwierdzenie lekarza orzecznika ZUS, iż dokumentacja medyczna nie wskazuje na pogorszenie stanu zdrowia odwołującej. W ocenie Sądu dla dalszego wypłacania odwołującej renty nie jest jednak wymagane pogorszenie się jej stanu zdrowia, wystarczające jest bowiem, że jej stan zdrowia nie uległ poprawie a tak jest w niniejszej sprawie, co wynika ze wszystkich sporządzanych w sprawie opinii.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, iż przyznanie odwołującej renty nie będzie orzeczeniem wbrew opinii (...) w B.. Z opinii (...) (głównej i uzupełniającej czytanej łącznie) w istocie wynika bowiem, iż B. K. jest w dalszym ciągu całkowicie niezdolna do pacy, nie może bowiem pracować zgodnie z kwalifikacjami jako szwaczka i nie ma możliwości jej przekwalifikowania. Ponieważ zaś w przyszłości jej stan zdrowia nie może ulec polepszeniu i nadal będzie osobą jednooczną, jej całkowita niezdolność do pracy jest trwała.

Z tych względów Sąd w oparciu o art. 477 ¹⁴§ 2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał B. K. prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od dnia 01.06.2011r. na stałe.

W pkt 2 wyroku Sąd stwierdził, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Zgodnie z art. 118 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust. 2 i 3 oraz art. 120.

Przepis art. 118 ust. 1a stanowi natomiast, że w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

W niniejszej sprawie ostatnią okolicznością niezbędną do wydania decyzji było ustalenie niezdolności do pracy odwołującej, jej stopnia i okresu trwania.

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie ZUS nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie niezdolności do pracy badanej w toku postępowania przed tym organem. Dopiero bowiem postępowanie sądowe pozwoliło na ustalenie, czy B. K. jest nadal całkowicie niezdolna do pracy. W sprawie wypowiadało się kilka zespołów biegłych lekarzy oraz biegli z (...) w B. a dopiero ustna opinia uzupełniająca (...) w B. pozwoliła na wyjaśnienie treści pisemnej opinii (...) i wydanie rozstrzygnięcia w sprawie. W tej sytuacji organowi rentowemu nie można przypisać odpowiedzialności za opóźnienie w przyznaniu świadczenia.

Z tych względów orzeczono jak w sentencji.