Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VP 25/12

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 kwietnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Agnieszka Leżańska

Protokolant p.o. stażysty Renata Kabzińska

po rozpoznaniu w dniu 14 kwietnia 2014 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z powództwa małoletniej A. K. reprezentowanej przez przedstawiciela ustawowego matkę G. S., G. K., K. S. (1),

M. K.

przeciwko (...) Spółka z.o.o. w K.

o zadośćuczynienie i odszkodowanie

1. zasądza od pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. na rzecz powódki G. K. tytułem zadośćuczynienia kwotę 10.804,00 (dziesięć tysięcy osiemset cztery złote 00/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 23 października 2010 roku do dnia zapłaty;

2. zasądza od pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. na rzecz powódki G. K. tytułem odszkodowania kwotę 12.000,00 (dwanaście tysięcy złotych 00/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 23 października 2010 roku do dnia zapłaty;

3. oddala powództwo G. K. w pozostałej części;

4. zasądza od pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. tytułem zadośćuczynienia na rzecz powódek: M. K., K. K. (1), oraz małoletniej A. K. reprezentowanej przez przedstawiciela ustawowego matkę G. K., kwoty po 19.879,00 ( dziewiętnaście tysięcy osiemset siedemdziesiąt dziewięć złotych 00/100) na rzecz każdej z nich wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi na rzecz powódek:

5. A. K. oraz M. K. od dnia 20 listopada 2012 roku do dnia zapłaty, zaś na rzecz powódki K. K. (1) od dnia 5 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty;

6. zasądza od pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. tytułem odszkodowania na rzecz powódek: M. K., K. K. (1) oraz małoletniej A. K. reprezentowanej przez przedstawiciela ustawowego matkę G. K. kwoty po 8.000,00 złotych( osiem tysięcy złotych 00/100) na rzecz każdej z nich wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi na rzecz powódek: A. K. oraz M. K. od dnia 20 listopada 2012 roku do dnia zapłaty, zaś na rzecz powódki K. K. (1) od dnia 5 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty;

7. oddala powodowa powódek: M. K., K. K. (1) oraz małoletniej A. K. reprezentowanej przez przedstawiciela ustawowego matkę G. K. w pozostałym zakresie;

8. nie obciąża powódek: G. K., M. K., K. K. (1) oraz małoletniej A. K. reprezentowanej przez przedstawiciela ustawowego matkę G. K., kosztami postępowania od oddalonej części powództwa na rzecz pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K.;

9. zasądza od pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim) kwotę 406,00 (czterysta sześć złotych 00/100)tytułem zwrotu wydatków od uwzględnionej części powództw, wypłaconych tymczasowo ze środków Skarbu Państwa;

10. nie obciąża powódek: G. K., M. K., K. K. (1) oraz małoletniej A. K. reprezentowanej przez przedstawiciela ustawowego matkę G. K. z tytułu zwrotu wydatków od oddalonej części powództw, przejmując je na rachunek Skarbu Państwa;

11. nakazuje pobrać od pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim) kwotę 5.418,00 ( pięć tysięcy czterysta osiemnaście złotych 00/100) tytułem nieuiszczonych opłat od pozwów od uwzględnionej części powództw.

Sygn. akt VP 25/12

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 20 lipca 2012 roku, pełnomocnik powódki M. K. wniósł o zasądzenie na jej rzecz od pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z/s w K. następujących kwot:

1) a )114.700,00 złotych tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,

1. zasądzenie od pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z/s w K. na rzecz powódki M. K. kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu pełnomocnik powódki uznał 50 % przyczynienie się poszkodowanego do powstania szkody.

Postanowieniem z dnia 29.10.2012 roku, Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim zwolnił powódkę w całości od kosztów postępowania sprawie (k-92).

W odpowiedzi na pozew z dnia 5 grudnia 2012 roku, pozwana Spółka wniosła o oddalenie powództwa, zasądzenie od powódki kosztów postępowania, nadto podniosła, iż poszkodowany ponosi wyłączną winę za zaistniały wypadek, w razie zaś uznania odpowiedzialności pozwanego, uwzględnienie przyczynienia się poszkodowanego do wypadku w 95% (k-98-106).

Pozwem z dnia 20 lipca 2012 roku, pełnomocnik powódki G. K. oraz małoletniej A. S., reprezentowanej przez przedstawicielkę ustawową matkę G. S., wniósł o zasądzenie od pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z/s w K. na rzecz G. K. następujących kwot:

1) a ) 72.000,00 złotych tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 19.10.2010 roku do dnia zapłaty,

b) 25.000,00 złotych z tytułu odszkodowania z tytułu pogorszenia się sytuacji życiowej powódki po śmierci jej męża K. K. (2) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 19.10.2010 roku do dnia zapłaty,

2) na rzecz małoletniej A. S. , reprezentowanej przez przedstawicielkę ustawową matkę G. S. następujących kwot:

a ) 114.700,00 złotych tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,

b) 10.000,00 złotych z tytułu odszkodowania z tytułu pogorszenia się sytuacji życiowej powódki po śmierci jej ojca K. K. (2) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z/s w K. na rzecz powódki M. K. kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu pełnomocnik powódki uznał 50 % przyczynienie się poszkodowanego do powstania szkody.

Postanowieniem z dnia13.11.2012 roku, Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim zwolnił powódki w całości od kosztów postępowania sprawie (k-249).

Pozwem z dnia 20 lipca 2012 roku, pełnomocnik powódki K. K. (1) wniósł o zasądzenie na jej rzecz od pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z/s w K. następujących kwot:

1) a ) 114.700,00 złotych tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,

2) zasądzenie od pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z/s w K. na rzecz powódki M. K. kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu pełnomocnik powódki uznał 50 % przyczynienie się poszkodowanego do powstania szkody.

Postanowieniem z dnia 27.11.2012 roku, Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim zwolnił powódkę w całości od kosztów postępowania sprawie (k-410).

W odpowiedzi na pozew z dnia 17 grudnia 2012 roku, pozwana Spółka wniosła o oddalenie powództwa, zasądzenie od powódki kosztów postępowania, nadto podniosła, iż poszkodowany ponosi wyłączną winę za zaistniały wypadek, w razie zaś uznania odpowiedzialności pozwanego, uwzględnienie przyczynienia się poszkodowanego do wypadku w 95% (k-413-421).

Postanowieniem z dnia 8 marca 2013 roku, Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim połączył powyższą sprawę ze sprawą z powództwa M. K. do wspólnego prowadzenia i rozstrzygnięcia (k-447).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

w dniu 21 lipca 2009 roku doszło do wypadku przy pracy, na skutek którego zmarł K. K. (2), ojciec i mąż powódek. K. K. (2) był pracownikiem pozwanej (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z/s w K., której przedmiotem działalności jest m.in. wydobycie i mechaniczna przeróbka kamienia wapiennego. Swoją pracę wykonywał w Zakładzie (...), O.-B., w S.. Poszkodowany był zatrudniony na umowę o pracę na czas określony od dnia 20.05.2009 roku do dnia 28.11.2009 roku na pełny etat, na stanowisku „Pomocnik operatora maszyn i urządzeń". Otrzymał opis stanowiska, „Pomocnika operatora maszyn i urządzeń" obowiązujący w (...) Sp. z o.o. K. K. (2) przedłożył pracodawcy zaświadczenie lekarskie z dnia 18.05.2009 roku o braku przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na stanowisku pomocnika operatora maszyn i urządzeń, operator ładowarki, wózka widłowego. Poszkodowany odbył wymagane szkolenia w dziedzinie bhp: Instruktaż ogólny w dniu 20-05-2009 roku;- stanowiskowy –w dniu 21-09-2009 roku, na stanowiskach: „pomocnik maszyn i urządzeń przeróbczych, operator ładowarki”. K. K. (2) w dniu 20-05-2009 roku został zapoznany z oceną ryzyka zawodowego i sposobami ochrony przed zagrożeniami na stanowisku pracy: operator ładowarki, wózka widłowego, kruszarni, przemiałowni, mechanika, tokarza, ślusarza, spawacza (dowód: akta osobowe pracownika, zeznania świadków: C. Ł. k-293v. 00:52:32 i dalej, R. S. k-294 1:27:30 ).

W pozwanym Zakładzie (...) w dniu 21 lipca 2009 roku na zmianie II (godzina 14-22) realizowany był proces wydobycia i przeróbki mechanicznej wapienia. Proces ten realizowała brygada w składzie: M. F.-osoba niższego dozoru górniczego, będąca jednocześnie operatorem koparki i kierowca samochodu technologicznego; D. M. - operator linii kruszenia i przemiału (obsługa sterowni ) - stanowisko pracy w budynku sterowni); M. B. (1) - operator linii produkcji kredy oraz poszkodowany K. K. (2) - operator ładowarki, którą ładowane było wapno nawozowe na samochody odbiorców, z hałdy usypywanej przez przenośnik taśmowy nr (...) W przerwach między załadunkami K. K. (2) miał porządkować teren zakładu przeróbczego, na poziomie jego posadowienia, w okolicy przesiewaczy (...) oraz podajnika kubełkowego nr (...). W czasie zmiany roboczej osoba dozoru ruchu M. F. utrzymywała kontakt z pracownikami za pomocą radiotelefonu. Nadto pracownik ten miał obowiązek dokonania przydziału obowiązków poszczególnym pracownikom i dokonywania wpadkowej kontroli wykonywanej przez nich pracy (dowód: zeznania świadków: C. Ł. k-293v.1:04:50 i dalej, R. S. k-294 1:27:30 ). M. F. przed przystąpieniem do pracy miał obowiązek zgłoszenia przypadków nieprzydatności pracownika do pracy np. z uwagi na fakt stanu nietrzeźwości. W dniu wypadku nie zgłaszał żadnych zastrzeżeń w powyższym zakresie (dowód: zeznania świadka C. Ł. k-293v. 1:05:37 i dalej, R. S. k-294 1:30:58).

O godzinie 21^{(
42)} operator linii kruszenia i przemiału wyłączył linię przeróbczą w sterowni, pracującą w układzie automatycznym (dane z programu komputerowego sterującego procesem). W linii tej jako pierwsza wyłączona zostaje kruszarka wstępna, a następnie kolejne urządzenia ciągu pracujące w układzie szeregowym. Przenośnik taśmowy (...) zostaje wyłączony, jako ostatni, a przenośnik (...)około10 sekund wcześniej.

Według ustaleń zespołu powypadkowego, przenośnik nr 12 zostaje wyłączony ze zwłoką około sześciu minut od momentu wyłączenia kruszarki wstępnej, a zatem został on zatrzymany około godz. 21^{(

48. )}Około godz. 21^{(

55)} osoba dozoru ruchu zauważyła, że K. K. (2) nie powrócił po pracy do szatni. Rozpoczęto natychmiast jego poszukiwania na terenie zakładu przeróbczego. Poszkodowanego znaleziono około godz. 22^{(

10)} na przenośniku taśmowym (...) w górnej części przesypu na przenośnik (...) Był zakleszczony w przesypie pomiędzy bębnem napędowym przenośnika(...) i jego osłoną (dowód: dokumentacja fotograficzna k-145-147, zeznania świadka C. Ł. k-293v. 1:15:14 i dalej). Osoba dozoru ruchu natychmiast powiadomiła policję i pogotowie ratunkowe oraz Dyrektora Zakładu i podjęła razem z operatorem kruszarki i przemiałowni akcję ratunkową, rozpoczynając od demontażu osłon kabłąkowych przenośnika taśmowego (...) Wezwany na miejsce lekarz pogotowia ratunkowego stwierdził zgon pracownika - K. K. (2). Na miejsce wypadku przybyła straż pożarna, w celu uwolnienia i wydobycia zwłok z przesypu, nadto funkcjonariusze policji, prokurator, przedstawiciel Państwowej Inspekcji Pracy w Ł. i Inspektorzy Okręgowego Urzędu Górniczego w K.. Po północy, przy pomocy pracowników Straży Pożarnej, uwolniono ciało poszkodowanego.

Przeprowadzona sekcja zwłok K. K. (2) wykazała, iż przyczyną jego śmierci stały się obrażenia wielonarządowe, które powstały w wyniku zahaczenia (wciągnięcia) ciała mężczyzny przez taśmociąg. W okresie poprzedzającym zgon poszkodowany spożywał napoje alkoholowe, w chwili śmierci znajdował się w fazie eliminacji alkoholu z organizmu (stężenie alkoholu wynosiło w czasie dokonywania sekcji 1,30 promila we krwi, 1,58 w moczu) ( dowód: opinia z sądowo-lekarskiej sekcji zwłok z 23 lipca 2009r k-351). Nikt z pracowników nadzoru ruchu pozwanego Zakładu nie widział poszkodowanego wnoszącego alkohol na teren zakładu, czy też go spożywającego (okoliczność niesporna). Pracownicy wchodzili na teren zakładu przez portiernię. Na terenie zakładu nie znaleziono dowodu potwierdzającego fakt spożywania alkoholu przez poszkodowanego np. butelki po alkoholu (dowód: zeznania świadka C. Ł. k-293v.1:06:26, R. S. k-294 1:33:13). Przed wypadkiem K. K. (2) nie miał problemów z alkoholem w pracy (dowód: zeznania członka zarządu M. M. k-563, zeznania świadka R. S. k-294 1:33:13).

Przenośnik (...) znajdował się w odległości około 20 metrów od miejsca pracy poszkodowanego na zboczu wyrobiska i udanie się do niego wymagało specjalnego zejścia schodami, co mogło zająć 1-1,5 minuty (dowód: zeznania świadka C. Ł. k-293v.1:14:28 i dalej). K. K. (2) nie miał zleconych żadnych prac do wykonania w pobliżu tego przenośnika (dowód: zeznania świadka C. Ł. k-293v.1:15:35 i dalej). Musiał celowo udać się w jego pobliże, albowiem nie znajdował się on na drodze w kierunku wyjścia do szatni (dowód: zeznania świadka C. Ł. k-293v.1:17:00 i dalej, zeznania świadka R. S. k-294 1:31:38). Pracownicy udawali się do przenośnika nr 12 na wyraźne polecenie osoby nadzoru (dowód: zeznania świadka R. S. k-294 1:32:10).

Zespół powypadkowy ustalił, iż K. K. (2) przejechał ładowarką (...) (...) z miejsca prowadzonego załadunku (hałda wapna nawozowego usypywana przez przenośnik taśmowy (...)) w okolice budynku sterowni. Silnik ładowarki został wyłączony o godz. 21^{(

42)} (zapis (...)). Po wypadku kluczyki od ładowarki znajdowały się w szafce usytuowanej w sterowni. Nie było świadków wypadku, ani też przemieszczania się poszkodowanego w kierunku przenośnika (...) (dowód: zeznania świadka C. Ł. k-293v.1:20:18 i dalej). Ostatnia osobą, która widziała poszkodowanego był pracownik pozwanego –M. B. (1), który rozmawiał z nim około godziny 20.30 (dowód: zeznania świadka C. Ł. k-293v.1:23:15 i dalej, zeznania świadka R. S. k-294 1:32:34).

Miejsce pracy poszkodowanego nie było widoczne z portierni, albowiem znajdowało się w odległości około 100 metrów od niej (dowód: zeznania świadka C. Ł. k-293v.1:22:18 i dalej).

Zespół powypadkowy nie ustalił związku między miejscem znalezienia zwłok K. K. (2) (przesyp pomiędzy bębnem napędowym przenośnika nr 12 i jego osłoną), a wyznaczonym przez osobę dozoru ruchu miejsce pracy poszkodowanego i czasem do końca zmiany roboczej (godz. 22), przy uwzględnieniu, iż ładowarka obsługiwana przez K. K. (2) została wyłączona o godzinie 21^{(
42)} (zapis (...)). Poszkodowany, będąc pod wpływem alkoholu, najprawdopodobniej próbował ukryć się przed osobą z nadzoru ruchu i postanowił przejść po obudowie bębna napędowego przenośnika taśmowego (...) który był jeszcze w ruchu na drugą stronę tego przenośnika i przechodząc przez ten przenośnik utracił równowagę i wpadł do zsypu (głową w dół) w szczelinę pomiędzy obudową bębna przenośnika a osłoną taśmy przenośnika (...) Utrata równowagi spowodowana była stanem nietrzeźwości oraz pośpiechem (dowód: zeznania świadka C. Ł. k-293v.1:19:25 i dalej).

Przenośnik (...) posiadał zabezpieczenie linkowe, biegnące wzdłuż całego taśmociągu i jego pociągnięcie powodowało jego zatrzymanie (dowód: zeznania świadka C. Ł. k-293v.1:09:29 i dalej). Uszkodzenie tegoż zabezpieczenia uniemożliwiało uruchomienie przenośnika (dowód: zeznania świadka C. Ł. k-293v.1:10:30 i dalej). Przy przenośniku tym nie było zainstalowanych kamer, operator sterowni nie miał więc możliwości bezpośredniej obserwacji jego pracy. Kontrolował ją, poprzez obserwację parametrów jego pracy na komputerze (dowód: zeznania świadka C. Ł. k-293v.1:07:32 i dalej).

Zespół powypadkowy ustalił, iż bezpośrednią przyczyną wypadku było : pochwycenie i zaklinowanie poszkodowanego w zsypie z przenośnika taśmowego (...) na przenośnik(...), w czasie ruchu przenośnika taśmowego (...) spowodowane prawdopodobnie utratą równowagi podczas przechodzenia przez osłonę tego przenośnika i upadek na będącą w ruchu taśmę.

Jako pośrednie przyczyny wskazano:

- przechodzenie poszkodowanego w miejscu niedozwolonym tj. przez osłonę napędu przenośnika (...), będącego jeszcze w ruchu, po włączeniu sterowania zatrzymującego pracę zakładu przeróbczego, utratę równowagi i upadek na przenośnik taśmowy(...), będący w ruchu (dowód: protokół powypadkowy k-10-11). Na obudowie przenośnika stwierdzono ślady buta i pośladków (dowód: dokumentacja fotograficzna k-147);

- samowolną zmianę stanowiska pracy przez poszkodowanego i przemieszczenie się w rejon napędu przenośnika taśmowego(...)

-prawdopodobny pośpiech związany z ukryciem się przed osobą dozoru ruchu;

- nietrzeźwość poszkodowanego (dowód: protokół powypadkowy k-10-11).

W dniu 20 sierpnia 2009 roku, Okręgowy Urząd Górniczy w K. wydał orzeczenie (nr (...)), na podstawie którego zarządził wstrzymanie ruchu zakładu górniczego w S. w części dot. pracy przenośnika taśmowego (...) w zakładzie przeróbczym oraz w części dot. pracy zakładu przeróbczego do czasu oczyszczenia dojść do urządzeń i oczyszczenia osłon nad wyznaczonymi przejściami z nagromadzonego materiału przepadowego (dowód: orzeczenie Okręgowego Urzędu Górniczego w K. z 20 sierpnia 2009rk-32-35v.). Okręgowy Urząd Górniczy w K. wskazał, iż bezpośrednią przyczyną wypadku śmiertelnego było wciągnięcie pracownika przez będącą w ruchu taśmę przenośnika (...) do zsypu pomiędzy przenośnikami(...) w przestrzeń pomiędzy bębnem napędowo-zrzutowym przenośnika (...) a osłoną tego bębna. Powyższe zachowanie pracownika stanowiło naruszenie § 86 ust. 4 pkt 3 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w odkrywkowych zakładach górniczych wydobywających kopaliny pospolite (Dz. U. Nr 109 poz. 962, z późn. zm.), zgodnie z którym niedopuszczalne jest podczas ruchu przenośnika taśmowego poruszanie się osób po konstrukcji przenośnika, stawanie na niej i jazda na taśmie przenośnika.

Wobec braku bezpośrednich świadków wypadku, w toku postępowania przyjęto, że przyczyna ta wynikła z samowolnego wejścia poszkodowanego, będącego pod wpływem alkoholu, na górną taśmę, będącego w ruchu, przenośnika (...)

Ponadto w trakcie przeprowadzonych oględzin miejsca wypadku stwierdzono nieprawidłowości, które nie miały wpływu na przebieg zdarzenia tj:

-: dojścia do urządzeń zakładu przeróbczego przebiegające po terenie jego posadowienia zasypane były materiałem przepadowym w stopniu znacznie utrudniającym poruszanie się, a daszki nad przejściami pod przenośnikiem (...) zapełnione były materiałem przepadowym;
-: brak było możliwości zatrzymania przenośnika (...) linkowym wyłącznikiem bezpieczeństwa (w trakcie oględzin dokonano uruchomienia przenośników (...)oraz przeprowadzono próbę ich zatrzymania linkowym wyłącznikiem bezpieczeństwa zabudowanym na przenośniku (...) próba zatrzymania nie powiodła się);

- operator ładowarki obsługiwał ładowarki K. typu (...)o pojemności łyżki odpowiednio 3,8 m³ i 3,3 m^3,nie posiadając wymaganych uprawnień. Stwierdzone powyżej nieprawidłowości w zakresie stanu technicznego i organizacji zakładu przeróbczego nie powstały w sposób nagły i jednoczesny, a utrzymywały się od dłuższego czasu, co świadczy o tym, że osoby kierownictwa i dozoru ruchu nie kontrolowały w sposób dostateczny i na bieżąco urządzeń tego zakładu oraz tolerowały pracę operatora bez wymaganych uprawnień. W związku z powyższym stwierdzono naruszenie następujących przepisów: § 14 wyżej przytoczonego rozporządzenia: „Drogi komunikacyjne oraz dojścia do miejsc i stanowisk pracy oznakowuje się w sposób widoczny i czytelny oraz utrzymuje się w stanie umożliwiającym bezpieczne dojścia oraz szybkie i bezpieczne ich opuszczanie w razie wypadku lub zagrożenia". §18 wyżej przytoczonego rozporządzenia: „miejsca pracy, maszyny i urządzenia oraz aparaturę kontrolno-pomiarowa stale utrzymuje się w stanie zapewniającym bezpieczne prowadzenie ruchu zakładu górniczego"; §11 pkt 1 wyżej przytoczonego rozporządzenia: „Pracownik może być dopuszczony do pracy w ruchu zakładu górniczego, jeżeli: posiada wymagane kwalifikacje lub potrzebne umiejętności do wykonywania pracy".

Za naruszenie przepisów, zdaniem Urzędu, odpowiedzialność ponoszą:

- K. K. (2) - poszkodowany za naruszenie przepisu § 86 ust. 4 pkt 3 wyżej przytoczonego rozporządzenia, przez to, że samowolnie wszedł na górną taśmę będącego w ruchu przenośnika Nr 12.

- inż. C. B. za naruszenie przepisów §11 pkt 1 § 14, § 18, wyżej przytoczonego rozporządzenia, przez to, że jako kierownik ruchu zakładu górniczego będąc odpowiedzialny za prawidłową organizację i prowadzenie ruchu zakładu górniczego:

- nie zapewnił prawidłowego prowadzenia ruchu zakładu górniczego, w wyniku czego:

•: teren posadowienia zakładu przeróbczego zasypany był materiałem przepadowym w stopniu poważnie utrudniającym poruszanie się po nim;
•: przenośnik taśmowy(...) nie posiadał skutecznie działającego linkowego wyłącznika bezpieczeństwa, daszki nad przejściami pod przenośnikiem (...) zapełnione były materiałem przepadowym, tym samym tolerował i utrzymywał niewłaściwy stan techniczny tego urządzenia;

• poszkodowany obsługiwał ładowarkę K. typu(...) nie posiadając wymaganych uprawnień II do jej obsługi.

M. F. za naruszenie przepisów § 7 pkt 1 oraz § 11 pkt 1 wyżej przytoczonego rozporządzenia, za to, że jako osoba niższego dozoru górniczego kierująca drugą zmianą w dniu 21.07.2009 roku, nie wykazał dostatecznego zainteresowania, a tym samym nie zapewnił skutecznej kontroli nad przebiegiem pracy wykonywanej przez K., przez co nie zorganizował pracy w sposób zapewniający bezpieczeństwo pracowników na danej zmianie;

-: dopuścił podległego pracownika do obsługi ładowarki K. typu (...)na którą nie posiadał wymaganych uprawnień (dowód orzeczenie Okręgowego Urzędu Górniczego w K. z 20 sierpnia 2009r. k-32-36v.).

Przeciwko M. F. Prokuratura Rejonowa w Opocznie prowadziła śledztwo o czyn z art. 220 §2 k.k. w zb. z art. 155 k.k. w zw. z art. 11 §2 k.k., które zakończyło się wniesieniem aktu oskarżenia do Sądu Rejonowego w Opocznie (sygn. akt II K 601/10). Sąd ten uznał oskarżonego winnym zarzucanych mu czynów i skazał na karę grzywny (dowód: wyrok Sądu Rejonowego w Opocznie z dnia 04 czerwca 2012r.k-37). Sąd uznał, iż analiza przebiegu wypadku wskazuje, iż M. F. - pracownik pozwanej spółki odpowiedzialny za dozór w czasie godzin pracy K. K. (2) oraz C. B., jako kierownik ruchu zakładu górniczego dopuścili się naruszenia szeregu przepisów, czego skutkiem było wystąpienie wypadku przy pracy w dniu 21 lipca 2009r, w wyniku którego śmierć poniósł K. K. (2). Powyższy wyrok został jednak uchylony przez Sąd Okręgowy w P.sprawę przekazano do Sądu Rejonowego w Opocznie do ponownego rozpoznania, sprawa jest nadal w toku (okoliczność niesporna).

Poszkodowany swoim postępowaniem naruszył: art. 210§1, art. 211 pkt 1,2,4 i 7 Kodeksu pracy; „Regulaminu pracy" zakładu (...) Spółki z o.o. (§ 35, §36 ), §86 ust. 4 pkt 1 i 3, §21 Rozporządzenia Ministra Gospodarki w sprawie bhp, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia p/poż w odkrywkowych zakładach górniczych wydobywających kopaliny pospolite ( Dz.U. NR 109, poz. 962); art. 16 Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. NR 70 poz. 473).

Pozwany pracodawca naruszył przepisy: Kodeksu pracy- art.212 pkt 1,3,5;

- §6.1 ust.3, §7, § 16.1 ust2 Rozporządzenia Ministra Gospodarki w sprawie bhp, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia p/poż w odkrywkowych zakładach górniczych wydobywających kopaliny pospolite ( Dz.U. NR 109, poz. 962); );

- art. 17 Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. NR 70 poz. 473).

Po śmierci męża powódce G. K. oraz K. K. (1), A. K. i M. K. przyznano łączną rentę rodzinną z ZUS, od dnia 1.10.2011 roku w wysokości 303,44 złotych miesięcznie na rzecz każdej z nich (dowód: decyzja ZUS z dnia 13.10.2011r.k-239,240 ). Nadto ZUS wypłacił powódce G. K. jednorazowe odszkodowani w kwocie 52.990,00 złotych , zaś na rzecz każdej z córek kwotę po 10.304,00 złotych (dowód: decyzja ZUS k-86).

Powódka G. K. urodziła się (...), tak więc w chwili wypadku męża miała 41 lat. Po jego śmierci musiała przejąć wszystkie obowiązki męża w gospodarstwie rolnym, które wspólnie prowadzili ( 6 ha przeliczeniowych), posiadali żywy inwentarz m.in. trzy krowy. Powódka nie pracowała i nie pracuje zawodowo poza rolnictwem, osiąga dochody ze sprzedaży mleka w kwocie około 300 złotych miesięcznie, nadto pobiera rentę po mężu (dowód: zeznania powódki k-562v.). W pracy w gospodarstwie pomagają jej starsze córki, brat J. J. oraz jej sąsiad M. B. (2) (dowód: zeznania świadków: M. B. (2) k-293v. 00:39:58 i dalej, J. J. k-293v. 00:47:27 i dalej). Po śmierci męża G. K. stała się nerwowa, leczy się u lekarza rodzinnego na nadciśnienie (dowód: zeznania powódki G. K. k-562v., zeznania powódki M. K. k-533v. 00:12:26 i dalej). Tragiczna śmierć męża spowodowała u powódki naturalną reakcje żałoby, wiążącej się z poczuciem straty, smutku, żalu, skrzywdzenie, niesprawiedliwości, opuszczenia, osamotnienia. G. K. cierpi na nerwicę somatyzacyjną (dowód: opinia biegłego psychologa M. P. k-461-462, opinia uzupełniająca k-463).

Po śmierci K. K. (2) pozwany wypłacił powódce zapomogę w kwocie 9.000 złotych oraz zaoferował pomoc psychologa. Powódka nie chciała skorzystać z terapii psychologicznej (dowód: zeznania powódki G. K. k-562v., 563, zeznania pozwanego k-543).

Powódka M. K. urodziła się (...), tak więc w chwili wypadku miała 17 lat, mieszkała z rodzicami i uchyla się w trzeciej klasie liceum ogólnokształcącego. Miała dobry kontakt z ojcem, była z nim związana emocjonalnie. Po jego śmierci musiała przejąć część jego obowiązków w pracy w gospodarstwie rolnym (dowód; zeznania powódki k-533 00:08:14 i dalej; zeznania powódki K. K. (1) k-533v. 00:15:57 i dalej). że w związku z utratą ojca, K. K. (2) ( wypadek przy pracy w dniu 21 lipca 2009 r. ) U powódki wystąpiła adekwatna do sytuacji reakcja żałoby, która jest klasyfikowana jako zaburzenie adaptacyjne ( F 43. 2 ) zwykle o niewielkim nasileniu. Przyjmuje się, że omawiane zaburzenie nie wystąpiłoby bez czynnika stresującego. Powyższe schorzenie należy do kręgu zaburzeń nerwicowych, związanych ze stresem. To stan subiektywnego stresu i zaburzeń emocjonalnych, zwykle przeszkadzający w społecznym funkcjonowaniu i działaniu. Objawy są różnorodne i obejmują: nastrój depresyjny, lęk, zamartwianie się, poczucie niemożności poradzenia sobie. Czas trwania objawów z wyjątkiem przedłużonej reakcji depresyjnej nie przekracza zazwyczaj sześciu miesięcy. Rokowanie na przyszłość w zakresie odzyskania pełnej wydolności psychofizycznej i emocjonalnej przez M. K. jest pomyślne. M. K. prawidłowo pełni swoje role życiowe i normalnie funkcjonuje w otaczającej ją społeczności. Ma plany życiowe. Aktualnie studiuje na Uniwersytecie (...) na (...), a w przyszłości chce założyć własną rodzinę. Jej stan psychiczny jest stabilny. Silne przeżycie spowodowane śmiercią ojca, nie załamało naturalnych zdolności adaptacyjnych, nie spowodowało destrukcji osobowości powódki, czy też rezygnacji z planów życiowych. Powódka nie doznała uszczerbku na zdrowiu w związku ze śmiercią ojca Nie korzystała z porad psychiatry i w chwili obecnej nie wymaga leczenia u ww. specjalisty (dowód; opinia biegłego psychiatry B. J. k-483-484).

Powódka K. K. (1) urodziła się (...), tak więc w chwili wypadku miała 15 lat i mieszkała z rodzicami (dowód; zeznania powódki k-533v. 00:14:05 i dalej). Śmierć ojca spowodowała u niej naturalną reakcję żałoby, która jest klasyfikowana jako zaburzenie adaptacyjne ( F 43. 2 ), zwykle o niewielkim nasileniu. Przyjmuje się, że omawiane zaburzenie nie wystąpiłoby bez czynnika stresującego. Powyższe schorzenie należy do kręgu zaburzeń nerwicowych, związanych ze stresem. To stan subiektywnego stresu i zaburzeń emocjonalnych, zwykle przeszkadzający w społecznym funkcjonowaniu i działaniu. Objawy są różnorodne i obejmują: nastrój depresyjny, lęk, zamartwianie się, poczucie niemożności poradzenia sobie. Czas trwania objawów z wyjątkiem przedłużonej reakcji depresyjnej nie przekracza zazwyczaj sześciu miesięcy. Rokowanie na przyszłość w zakresie odzyskania pełnej wydolności psychofizycznej i emocjonalnej przez K. K. (1) jest pomyślne. Prawidłowo pełni swoje role życiowe i normalnie funkcjonuje w otaczającej ją społeczności. Ma plany życiowe. Silne przeżycie spowodowane śmiercią ojca, nie załamało naturalnych zdolności adaptacyjnych, nie spowodowało destrukcji osobowości powódki, czy też rezygnacji z planów życiowych. Powódka nie doznała uszczerbku na zdrowiu w związku ze śmiercią ojca nie korzystała z porad psychiatry i w chwili obecnej nie wymaga leczenia u ww. specjalisty (dowód; opinia biegłego psychiatry B. J. k-483-484). Powoda jest w stanie wykonywać prawidłowo swoje role życiowe i funkcjonować normalnie w aspekcie psychologicznym (dowód: opinia biegłego psychologa M. P. k-461-462).

Powódka A. K. urodziła się (...), tak więc w chwili wypadku miała 12 lat. Po śmierci ojca doznała urazu psychicznego o typie zaburzenia stresowego pourazowego. Zakres cierpień psychicznych powódki był znaczny. W związku ze śmiercią ojca powódką doznała uszczerbku na zdrowiu w wysokości 5% (dowód: opinia biegłego psychiatry dziecięcego U. M. k-494-495, opinia uzupełniająca k-513, ustana opinia uzupełniająca k-562v.).

W dniu 30.09.20201 roku pełnomocnik powódki G. K. wezwał pozwanego do uiszczenia na jej rzecz następujących kwot: a) 60.000,00 złotych tytułem zadośćuczynienia b) 25.000,00 złotych z tytułu odszkodowania z tytułu pogorszenia się sytuacji życiowej powódki po śmierci jej męża K. S. (2), c) 200 złotych miesięcznie tytułem renty uzupełniającej oraz kwoty 6000 złotych tytułem zwrotu kosztów pogrzebu w terminie do dnia 22.10.2010 roku (pismo k-235). Pismem z dnia 18.10.2010 roku pozwany odmówił wypłaty powyższych kwot (pismo pozwanego k-236).

Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego i zważył, co następuje:

powództwa zasługują na uwzględnienie jedynie w części.

Przystępując do oceny zasadności roszczenia powoda stwierdzić należy, iż odpowiedzialność pozwanej Spółki Akcyjnej strona powodowa wywodzi z przepisu art. 435§ 1 k.c. w związku z art. 300 k.p., statuującego zasadę odpowiedzialności na zasadzie ryzyka, zgodnie z którym prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności. Ocena, czy przedsiębiorstwo należy do kategorii wskazywanej w art.435 k.c., musi być dokonywana in causa z uwzględnieniem faktycznego znaczenia określonych technologii w działalności przedsiębiorstwa oraz na podstawie ustalenia, czy możliwe byłoby osiągnięcie zakładanych celów produkcyjnych bez użycia sił przyrody. Konstrukcja odpowiedzialności na zasadzie ryzyka oparta jest na założeniu, że samo funkcjonowanie zakładu wprawianego w ruch za pomocą sił przyrody stwarza niebezpieczeństwo wyrządzenia szkody na osobie lub mieniu, niezależnie od działania lub zaniechania prowadzącego taki zakład ( tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19.06.2001 II UKN 424/00 opubl: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych rok 2003, Nr 6, poz. 155, w którym stwierdził, iż odpowiedzialność na zasadzie ryzyka (art. 435 § 1 KC) oparta jest na założeniu, że samo funkcjonowanie zakładu wprawianego w ruch za pomocą sił przyrody stwarza niebezpieczeństwo wyrządzenia szkody, niezależnie od działania lub zaniechania prowadzącego taki zakład). Przesłankami odpowiedzialności, co do których ciężar dowodu obciąża poszkodowanego, są następujące: ruch przedsiębiorstwa, szkoda oraz związek przyczynowy pomiędzy ruchem a szkodą. Poszkodowany nie musi natomiast wykazywać konkretnej przyczyny powodującej szkodę. Odpowiedzialność z art. 435 k.c. powstaje bez względu na winę (w znaczeniu subiektywnym) prowadzącego przedsiębiorstwo, jak również bez względu na to, czy szkoda nastąpiła w warunkach zachowania bezprawnego. Zob. też wyr. SN z 12.12.2008 r. ( II CSK 367/08, Legalis). Dla powstania odpowiedzialności z art. 435 k.c. niezbędnym jest jednak wykazanie wystąpienie związku przyczynowego pomiędzy ruchem przedsiębiorstwa a szkodą o charakterze conditio sine qua non.

Odnosząc powyższe rozważania do charakteru i specyfiki pracy pozwanego Przedsiębiorstwa, który swój cel realizował za pomocą dość licznego zasobu maszynowego, stwierdzić należy, iż niewątpliwie należy je zaliczyć do kategorii przedsiębiorstw określonych w przepisie art.435 k.c., tak więc pozwany ponosi odpowiedzialność za wyrządzona powodom szkodę, która jest niewątpliwa, niezależnie od przypisania mu bezprawności działania. Wszak okolicznością niekwestionowaną przez pozwanego było ustalenie, iż bezpośrednią przyczyną wypadku śmiertelnego było wciągnięcie pracownika K. K. (2) przez będącą w ruchu taśmę przenośnika (...) do zsypu, pomiędzy przenośnikami (...) w przestrzeń pomiędzy bębnem napędowo-zrzutowym przenośnika(...) a osłoną tego bębna. W wyniku zahaczenia (wciągnięcia) ciała mężczyzny przez taśmociąg doznał on obrażeń wielonarządowych, które spowodowały jego śmierć.

W momencie zdarzenia K. K. (2) wykonywał pracę na polecenie pozwanego i w związku z powyższym, zaistniałe zdarzenie miało charakter wypadku przy pracy w rozumieniu art.3 ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, zgodnie z którym za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

1) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;

2) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia; 3) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

W przypadku doznania szkody przez pracownika na skutek wypadku przy pracy może on lub jego osoby bliskie domagać się przede wszystkim świadczenia z ustawy z dnia 30.10.2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, a po ich uzyskaniu, tak jak to ma miejsce w niniejszej sprawie, może wystąpić o zadośćuczynienia na podstawie art. 446 KC, jako świadczenia uzupełniającego. Roszczenia o te świadczenia uzupełniające wywodzone na podstawie art. 446 KC mogą być dochodzone przez następcę prawnego pracownika tylko wówczas, gdy limitowane świadczenia przyznane na podstawie przepisów wskazanej wyżej ustawy wypadkowej, nie pokrywają w całości kosztów wynikłych z powstałej krzywdy.

Przystępując do oceny odpowiedzialności pozwanego stwierdzić należy, iż ponosi on pełną odpowiedzialność za wyrządzona powodowi szkodę, albowiem nie wykazał istnienia jakiejkolwiek przesłanki egzoneracyjnej. Wyłączenie odpowiedzialności może zaś nastąpić tylko wtedy, gdy prowadzący przedsiębiorstwo wykaże, że szkoda nastąpiła z powodu wystąpienia jednej z trzech okoliczności: wskutek siły wyższej, wyłącznie z winy poszkodowanego lub wyłącznie z winy osoby trzeciej, za którą prowadzący nie ponosi odpowiedzialności. Pozwany pracodawca podnosił co prawda zarzut wyłącznej odpowiedzialności za zaistniały wypadek poszkodowanego pracownika K. K. (2), jednakże nie przedstawił na potwierdzenie powyższej okoliczności żadnych dowodów. Kontradyktoryjność procesu cywilnego wymaga zaś, aby strony wskazywały dowody dla wykazania swoich twierdzeń. Wszak rzeczą sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.), tym bardziej, jeżeli strona reprezentowana jest przez profesjonalnego pełnomocnika. Por. uzasadnienie wyroku SN z dnia 17 grudnia 1996 r., I CKU 45/96, OSNC 1997, nr 6-7, poz. 76, z glosą A. Z., Palestra 1998, nr 1-2, s. 204; wyrok SN z dnia 7 marca 1997 r., II CKN 70/96, OSNC 1997, nr 8, poz. 113; uzasadnienie wyroku SN z dnia 16 grudnia 1997 r., II UKN 406/97, OSNAPiUS 1998, nr 21, poz. 643; wyrok SN z dnia 15 grudnia 1998 r., I CKN 944/97, Prok. i Pr.-wkł. 1999, nr 11-12, poz. 38; wyrok SN z dnia 7 lipca 1999 r., II CKN 417/98, Prok. i Pr.-wkł. 1999, nr 11-12, poz. 35; uzasadnienie wyroku SN z dnia 15 lipca 1999 r., I CKN 415/99, LEX nr 83805; wyrok SN z dnia 7 października 1998 r., II UKN 244/98, OSNAPiUS 1999, nr 20, poz. 662; postanowienie SN z dnia 28 września 1999 r., II CKN 269/99, Prok. i Pr.-wkł. 2000, nr 2, poz. 27; uzasadnienie wyroku SN z dnia 11 października 2000 r., II UKN 33/00, OSNP 2002, nr 10, poz. 251). Świetle zgromadzonych dowodów, w szczególności treści protokołu powypadkowego oraz zeznań świadków: C. Ł. oraz R. S. nie budzi wątpliwości fakt, iż bezpośrednią przyczyną wypadku było przechodzenie poszkodowanego K. K. (2) w miejscu niedozwolonym tj. przez osłonę napędu przenośnika Nr 12, będącego jeszcze w ruchu, po włączeniu sterowania zatrzymującego pracę zakładu przeróbczego. Na skutek utraty równowagi poszkodowany upadł na przenośnik taśmowy Nr 12, będący w ruchu i został pochwycony i zaklinowany w przestrzeni pomiędzy bębnem napędowo-zrzutowym przenośnika Nr 12 a osłoną tego bębna, w wyniku czego doznał wielonarządowych obrażeń, skutkujących jego śmiercią. Okolicznością nie budzącą wątpliwości jest również fakt, iż K. K. (2) okresie poprzedzającym zgon spożywał napoje alkoholowe, w chwili śmierci bowiem znajdował się w fazie eliminacji alkoholu z organizmu (stężenie alkoholu wynosiło w czasie dokonywania sekcji 1,30 promila we krwi, 1,58 w moczu), nadto samowolnie zmienił stanowisko pracy i udał się w rejon napędu przenośnika taśmowego Nr 12. Jak zeznali bowiem świadkowie : C. Ł. oraz R. S., których zeznania Sąd uznał za w pełni wiarygodne, jako spójne i korespondujące z pozostałym materiałem dowodowym, przenośnik nr 12 znajdował się w odległości około 20 metrów od miejsca pracy poszkodowanego na zboczu wyrobiska i udanie się do niego wymagało specjalnego zejścia schodami. K. K. (2) nie miał zleconych żadnych prac do wykonania w pobliżu tego przenośnika. Musiał więc celowo udać się w jego pobliże, albowiem nie znajdował się on na drodze w kierunku wyjścia do szatni. Pracownicy udawali się do przenośnika nr 12 na wyraźne polecenie osoby nadzoru, a poszkodowany takiego polecenia w dniu wypadku nie otrzymał.

Powyższe okoliczności wskazują na bezsprzeczne naruszenie przez poszkodowanego pracownika:

- art. 211 k.p., zgodnie z którym podstawowym obowiązkiem pracownika jest przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. W szczególności pracownik jest obowiązany:

1)znać przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, brać udział w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym,

2)wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek przełożonych,

6)niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie,

7) współdziałać z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy;

- § 86 ust.4 Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w odkrywkowych zakładach górniczych wydobywających kopaliny pospolite (Dz. U. z dnia 18 lipca 2002 r.) stanowiącym, iż niedopuszczalne jest:

1)zbliżanie się do ruchomych części przenośnika taśmowego na odległość mniejszą niż 0,5 m,

2)uruchamianie przenośnika taśmowego bez uprzedniego nadania sygnału ostrzegawczego,

3)podczas ruchu przenośnika taśmowego poruszanie się osób po konstrukcji przenośnika, stawanie na niej i jazda na taśmie przenośnika;

- art.16 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, zgodnie z którym zabrania się wnoszenia napojów alkoholowych na teren zakładów pracy (….)

2. Osoby posiadające przy sobie napoje alkoholowe mają obowiązek przekazania ich do depozytu pod rygorem nie wpuszczenia, bądź usunięcia z terenu obiektów lub miejsc, o których mowa w ust. 1.

Naruszenie przez K. K. (2) powyższych przepisów skutkuje przyjęciem przez Sąd jego przyczynienia się do wypadku w 60%. Wskazać w tym miejscu należy, iż w piśmiennictwie i orzecznictwie reprezentowane są cztery warianty wykładni art. 362 k.c. Według koncepcji kauzalnej przyczynienie się poszkodowanego do powstania lub powiększenia szkody ma miejsce, jeśli zachowanie poszkodowanego pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym z powstaniem szkody lub powiększeniem szkody. Według zwolenników tej koncepcji nie jest istotne, czy zachowanie poszkodowanego było obiektywnie niezgodne z prawem lub zawinione. Według zwolenników drugiej koncepcji, tylko niezgodne z prawem lub zasadami współżycia społecznego zachowanie poszkodowanego, pozostające w normalnym, adekwatnym związku przyczynowym z powstaniem lub powiększeniem szkody, uzasadnia zmniejszenie odszkodowania (koncepcja obiektywnej nieprawidłowości zachowania poszkodowanego). Według zwolenników trzeciego stanowiska, tylko zachowanie poszkodowanego, które nosi znamiona winy i pozostaje w normalnym, adekwatnym związku przyczynowym z powstaniem lub powiększeniem szkody, może stanowić podstawę obniżenia odszkodowania (koncepcja zawinionego przyczynia). W świetle czwartej koncepcji, zasada odpowiedzialności sprawcy rozstrzyga, jakie zachowania poszkodowanego można uznać za przyczynienie się do powstania lub powiększenia szkody.

Jeśli sprawca odpowiada na zasadzie bezprawności, bezprawne zachowanie się poszkodowanego uzasadnia obniżenie odszkodowania; jeśli sprawca odpowiada na zasadzie winy, tylko zachowanie poszkodowanego noszące znamiona winy uzasadnia zmniejszenia odszkodowania; jeśli sprawca odpowiada na zasadzie ryzyka lub słuszności wystarczające jest, aby zachowanie poszkodowanego było obiektywnie nieprawidłowe. (por. Kodeks cywilny Komentarz, red. dr Konrad Osajda, Rok wydania: 2012, Wydawnictwo: C.H.Beck; wyrok z dnia 29 X 2008 r. sygn. IV CSK 228/08 i z dnia 5 XI 2008 r. sygn. I CSK 139/08). Sąd Okręgowy uznając, iż K. K. (2) przyczynił się do powstania szkody oparł się na koncepcji kauzalnej, stwierdzającej, że wystarczającą przesłanką stosowania tego przepisu jest istnienie związku między zachowaniem pracownika, a powstaniem szkody. Obecnie koncepcja ta ma najwięcej zwolenników, co potwierdza najnowsze orzecznictwo Sądu Najwyższego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 lipca 2012 r. I CSK 660/11; wyrok z dnia 29. X. 2008 r. sygn. IV CSK 228/08 i z dnia 5. XI. 2008 r. sygn. I CSK 139/08), gdzie stwierdza, że rozumienie art. 362 k.c. w ten sposób, że przyczynieniem się poszkodowanego do powstania szkody jest każde jego zachowanie pozostające w normalnym związku przyczynowym ze szkodą wyrządzoną przez inną osobę znajduje jednoznaczne oparcie w brzmieniu przepisu, gdyż samo użycie słów "przyczynił się" narzuca przyjęcie kauzalnego charakteru konstrukcji. Wskazuje się przy tym, że "przyczynić się" znaczy to samo, co "być przyczyną". Integralnym elementem tej konstrukcji jest zarówno to, że ustalenie przyczynienia jest warunkiem wstępnym, od którego w ogóle zależy możliwość rozważania zmniejszenia odszkodowania, jak i to, że jest to warunek konieczny, lecz niewystarczający, gdyż samo przyczynienie nie przesądza zmniejszenia obowiązku naprawienia szkody, oraz to, że stopień przyczynienia nie jest bezpośrednim wyznacznikiem zakresu tego zmniejszenia. Zarówno zatem wina lub "nieprawidłowość" zachowania poszkodowanego, porównanie stopnia winy obu stron, szczególne okoliczności danego wypadku lub specyficzne cechy osobiste to okoliczności, które sąd powinien uwzględnić rozstrzygając, czy obowiązek naprawienia szkody należy zmniejszyć ze względu na przyczynienie się poszkodowanego, a jeżeli tak - w jakim stopniu należy to uczynić. Rozważenie wszystkich tych okoliczności jest powinnością sądu, a decyzja o obniżeniu odszkodowania jest jego uprawnieniem. Zmniejszenie obowiązku naprawienia szkody następuje zawsze w wyniku oceny konkretnej i indywidualnej, poprzedzonej koniecznym, ustaleniem, że zachowanie poszkodowanego pozostawało w normalnym związku przyczynowym ze szkodą. Zmniejszenie obowiązku naprawienia szkody może nastąpić w sposób odpowiedni do wszystkich okoliczności sprawy. Ustawodawca nie wprowadził do treści przepisu elementów odnoszących się do czynników subiektywnych po stronie poszkodowanego, a zatem podstawę przyjęcia przyczynienia stanowi wyłącznie takie zachowanie poszkodowanego, które pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą. Bez znaczenia dla ustalenia, czy zachodzi przyczynienie poszkodowanego jest podstawa odpowiedzialności osoby zobowiązanej. To, czy należy zmniejszyć odszkodowanie, a jeżeli tak, to o ile uzależnione jest od oceny elementów subiektywnych leżących zarówno po stronie poszkodowanego, jak i sprawcy. Na tym etapie badaniu podlega wina poszkodowanego, stopień nieprawidłowości jego zachowania, okoliczności wypadku, lub specyficzne cechy osobiste ( patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku - V Wydział Cywilny z 2013-08-20, V ACa 386/13, Opubl: www.orzeczenia.ms.gov.pl, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie - VI Wydział Cywilny z 2012-09-27, VI ACa 503/12 , Opubl: www.orzeczenia.ms.gov.pl). Wskazać przy tym należy, iż artykuł 362 KC stosuje się również do roszczeń najbliższych członków rodziny zmarłego, dochodzonych na podstawie przepisów kodeksu cywilnego ( tak Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z 2012-07-12, I CSK 660/11, Opubl: Legalis, Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z 2008-11-19, III CSK 154/08, Opubl: Legalis).

W ocenie Sądu Okręgowego, okoliczności przebiegu zdarzenia, zwłaszcza zaś waga naruszonych przez poszkodowanego pracownika przepisów, w szczelności fakt stanu nietrzeźwości, skutkują uznaniem przyczynienia się K. K. (2) do wypadku w 60 %, co doprowadzi do stosownego obniżenia zasądzonych od pozwanego kwot. Podkreślić przy tym należy, iż poszkodowany otrzymał opis stanowiska, na którym był zatrudniony „Pomocnika operatora maszyn i urządzeń" obowiązujący w (...) Sp. z o.o., odbył wymagane szkolenia w dziedzinie bhp: Instruktaż ogólny w dniu 20-05-2009 roku;- stanowiskowy –w dniu 21-09-2009 roku, na stanowiskach: „pomocnik maszyn i urządzeń przeróbczych, operator ładowarki”, nadto w dniu 20-05-2009 roku został zapoznany z oceną ryzyka zawodowego i sposobami ochrony przed zagrożeniami na stanowisku pracy: operator ładowarki, wózka widłowego, kruszarni, przemiałowni, mechanika, tokarza, ślusarza, spawacza, co oznacza, iż posiadał pełną wiedzę w zakresie przepisów bhp oraz istniejących zagrożeń.

W związku z powyższym, w niniejszej sprawie poszkodowanemu, można w ocenie Sądu Okręgowego, przypisać winę za zaistniały w dniu 21 lipca 2009 roku wypadek, jednakże wbrew stanowisku pozwanego, nie można mówić o wyłącznej winie K. K. (2). Wszak sformułowanie "wyłącznie z" odnosi się do przyczyny, a nie do winy. Nie uchyla więc odpowiedzialności prowadzącego zakład ustalenie, że wina może być przypisana jedynie poszkodowanemu, jeżeli równocześnie wystąpiły inne jeszcze przyczyny szkody w rozumieniu adekwatnego związku przyczynowego, choćby niezawinione (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 20 maja 2013 r., III APa 10/13). Dokonując zaś analizy przedmiotowego wypadku nie sposób pominąć obowiązki ciążące na pracodawcy. Zgodnie bowiem z art. 15 k.p. pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Oznacza to, że pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy i w związku z tym ma obowiązek zastosowania wszelkich dostępnych środków organizacyjnych i technicznych w celu ochrony zdrowia pracowników (art. 207 § 1 i 2 k.p.), między innymi przez organizowanie pracy w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy, zapewnienie przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawanie polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie, kontrolowanie wykonania tych poleceń, reagowanie na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowywanie środków podejmowanych w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy. Szczególnie w zakładzie pracy, w którym występują zagrożenia dla życia i zdrowia pracowników, a takim zakładem jest niewątpliwie pozwana jednostka, pracodawca jest zobowiązany do szczególnej staranności w przeciwdziałaniu tym zagrożeniom. Naruszenie tego obowiązku może stanowić czyn niedozwolony, niezależnie od tego, że może być również uznane za naruszenie objętego treścią stosunku pracy obowiązku zapewnienia pracownikowi bezpiecznych i higienicznych warunków pracy (art. 207 § 2 k.p.). Takie stanowisko wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z 27 stycznia 2011 r., II PK 175/10, (OSNPUS 2012, nr 7-8, poz. 88). Realizacja powyższych obowiązków należy osoby kierującej pracownikami, która zgodnie z art.212 kp jest obowiązana m.in.:

1)organizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,

3)organizować, przygotowywać i prowadzić prace, uwzględniając zabezpieczenie pracowników przed wypadkami przy pracy, chorobami zawodowymi i innymi chorobami związanymi z warunkami środowiska pracy,

5) egzekwować przestrzeganie przez pracowników przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Zgodnie zaś z treścią § 7 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w odkrywkowych zakładach górniczych wydobywających kopaliny pospolite (Dz. U. z dnia 18 lipca 2002 r.), określającego szczegółowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego związanego z ruchem w zakładach górniczych wydobywających kopaliny pospolite, osoby kierownictwa i dozoru ruchu organizują i prowadzą pracę w sposób zapewniający bezpieczeństwo pracowników, ruchu zakładu górniczego i środowiska. Pracownik, któremu powierzono więc kierowanie pracą innych, z samej istoty sprawowanej funkcji jest zobowiązany do stałego czuwania nad tym, aby praca podległych mu pracowników przebiegała zgodnie z przepisami lub zasadami bhp (zob. T. Wyka, w: W. K. Baran (red.), Kodeks pracy. Komentarz, LEX 2012, komentarz do art. 212, teza 1). W czasie zmiany, na której doszło do wypadku osobą sprawującą dozór był M. F., który w świetle zeznań świadków: C. Ł. i R. S., miał obowiązek dokonania przydziału obowiązków poszczególnym pracownikom i dokonywania kontroli wykonywanej przez nich pracy. Pracownik ten jednak oprócz czynności dozoru wykonywał czynności operatora koparki na wyrobisku, ładował urobioną kopalinę na samochód technologiczny, którym następnie transportował urobek do zakładu przeróbczego. M. F. nie miał kontaktu wzrokowego z poszkodowanym, utrzymywał z nim kontakt telefonicznie. Powyższe okoliczności wskazuję, iż osoba sprawująca dozór nie wykonywała go w sposób właściwy. Zauważyć przy tym należy, iż zarówno przepisy kodeksu pracy, jaki mającego zastosowanie w niniejszej sprawie Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w odkrywkowych zakładach górniczych wydobywających kopaliny pospolite (Dz. U. z dnia 18 lipca 2002 r.), nie zawierają definicji „sprawowania dozoru”. W rozumieniu „Nowego słownika języka polskiego” pojecie to oznacza: opiekę na czymś lub nad kimś, mająca na celu dopilnowanie wykonanie czegoś lub zapobieżenie czemuś, strzeżenie, pilnowanie czegoś. Dozór winien być więc sprawowany w taki sposób, aby osoba go wykonująca miała możliwość zaobserwowania ewentualnego zagrożenia życia i zdrowia pracownika i przedsięwzięcia czynności zmierzających do jego zapobieżenia. Wszak nie trudno wyobrazić sobie sytuację, w której pracownik doznaje urazu przy obsłudze sprzętu, bądź np. doznaje zawału i nie jest w stanie skontaktować się telefonicznie z przełożonym. W pozwanym zakładzie osoba sprawująca dozór nie miałaby możliwości i czasu na odpowiednią reakcję. Brak kontaktu wzrokowego z podległym mu pracownikiem spowodował, iż mógł on spożyć alkohol, a następnie bez żadnej przeszkody udać się w miejsce oddalone od swojego miejsca pracy. Podkreślić przy tym należy, iż przenośnik, na którym doszło do wypadku, nie był nadzorowany, nie był również monitorowany, albowiem nie było w jego pobliżu kamer. Operator sterowni kontrolował jego pracę poprzez obserwację parametrów jego pracy na komputerze, co pozwalało jedynie stwierdzić, czy jest on w ruchu.

Dlatego też, mając powyższe rozważania na uwadze, Sąd uznał, iż dozór w pozwanym zakładzie nie był sprawowany w sposób należyty, co stanowi o współprzyczynieniu się pozwanego do zaistniałego wypadku. Nieskuteczność nadzoru ujawniała się także w fakcie wniesienia przez K. K. (2) na teren zakładu alkoholu, ewentualnie stawienia się w pracy pod jego wpływem, choć ta druga ewentualność jest mniej prawdopodobna. Wszak K. K. (2) rozmawiał z pracownikami w trakcie zmiany, w tym z M. B. około godziny 21.30 i pracownik ten nie zauważył u niego żadnych niepokojących objawów. Zgodnie zaś z treścią art. 17. 1. ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi kierownik zakładu pracy lub osoba przez niego upoważniona mają obowiązek niedopuszczenia do pracy pracownika, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że stawił się on do pracy w stanie po użyciu alkoholu albo spożywał alkohol w czasie pracy.

Sąd uznał przy tym, iż dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy i uznania odpowiedzialności pozwanego za zaistniały wypadek, nie ma znaczenia fakt braku uprawnień K. K. (2) do pracy na stanowisku operatora (...) bez wymaganych kwalifikacji, albowiem wypadek nie miał żadnego związku z praca na tym sprzęcie. Nie ma również znaczenia okoliczność sprawności zabezpieczania linkowego przenośnika(...) na którym doszło do wypadku. Wszak pozwany ponosi odpowiedzialność na zasadzie ryzyka, niezależnie od winy, nie ma więc znaczenia zakres ustalonych u niego uchybień. Znaczenia ma jedynie wykazanie istnienia okoliczności egzoneracyjnych, a takich pozwany nie wykazał. Stwierdzenie więc, czy zabezpieczenie było sprawne, czy też nie, może mieć znaczenie jedynie dla odpowiedzialności karnej poszczególnych osób odpowiedzialnych za bezpieczeństwo w pozwanym zakładzie.

Dlatego też, Sąd oddalił wniosek dowodowy pełnomocnika powódek w powyższym zakresie, uznając, iż jest on bezprzedmiotowy.

Przystępując do oceny zasadności zgłoszonych przez powódki roszczeń wskazać należy, iż w przypadku doznania szkody przez pracownika na skutek wypadku przy pracy, jak również w razie jego śmierci, rodzina pracownika może domagać się przede wszystkim świadczenia z ustawy z dnia 30.10.2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, a po ich uzyskaniu, tak jak to ma miejsce w niniejszym przypadku, może wystąpić o zadośćuczynienia na podstawie art. 446&4 k.c. Przyznanie powyższego zadośćuczynienia pieniężnego ma na celu zrekompensować krzywdę za naruszenie prawa do życia w rodzinie i ból spowodowany utratą najbliższej osoby (wyrok SA w Lublinie z dnia 7 lipca 2009 r., II AKa 44/09, LEX nr 523973). Naruszenie prawa do życia w rodzinie stanowi dalece większą dolegliwość psychiczną dla członka rodziny zmarłego niż w przypadku innych dóbr, a jej skutki rozciągają się na całe życie osób bliskich. W przypadku, gdy uprawniony z art. 446 § 4 k.c. stał się osobą samotną, a z uwagi na wiek nie może już założyć rodziny, utrata osoby bliskiej ma zawsze charakter nieodwracalny (wyrok SA w Łodzi z dnia 14 kwietnia 2010 r., I ACa 178/10, niepubl.). Uprawnionymi do żądania kompensaty są wyłącznie członkowie rodziny zmarłego, przy czym muszą być to najbliżsi członkowie tej rodziny. Jest to węższy krąg podmiotów niż osoby bliskie, bo ograniczony do członków rodziny, do których powódki niewątpliwie należą. Roszczenie najbliższych członków rodziny zmarłego o przyznanie stosownego zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę na podstawie art. 446 § 4 k.c., zmierza do zaspokojenia szkody niematerialnej, nie jest zależne od pogorszenia sytuacji życiowej osoby bliskiej w wyniku śmierci bezpośrednio poszkodowanego, lecz ma na celu złagodzenie cierpienia psychicznego wywołanego śmiercią osoby najbliższej i pomoc w dostosowaniu się do zmienionej sytuacji życiowej ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 7 stycznia 2014 r.,I ACa 1093/13,LEX nr 1416229).Na rozmiar krzywdy, o której mowa w art. 446 § 4 k.c., mają wpływ przede wszystkim: wstrząs psychiczny i cierpienia moralne wywołane śmiercią osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki po jej śmierci, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, rola w rodzinie pełniona przez osobę zmarłą, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem śmierci osoby bliskiej, wiek pokrzywdzonego i jego zdolność do zaakceptowania nowej rzeczywistości oraz umiejętność odnalezienia się w niej (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 13 grudnia 2013 r.I ACa 597/13, LEX nr 1409090). Podobne stanowisko zajął Sąd Apelacyjny w Łodzi wskazując, iż szacując wysokość zadośćuczynienia dochodzonego na podstawie art. 446 § 4 k.c. należy pamiętać, że na rozmiar krzywdy wywołanej śmiercią osoby najbliższej wpływ ma nie tylko dramatyzm doznań, ale również poczucie osamotnienia i pustki, cierpienia moralne, wstrząs psychiczny wywołany śmiercią, intensywność oraz rodzaj więzi ze zmarłym, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem tego odejścia, tj. nerwicy czy depresji, roli w rodzinie pełnionej przez osobę zmarłą, jak też stopień w jakim pośrednio poszkodowany będzie umiał się znaleźć w nowej rzeczywistości oraz zdolności jej zaakceptowania, leczenie doznanej traumy i wiek poszkodowanego (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 29 listopada 2013 r.I ACa 1373/12, LEX nr 1416091).

Odnosząc powyższe rozważania do ustaleń poczynionych przez Sąd w niniejszej sprawie stwierdzić należy, iż śmierć K. K. (2) była dla powódek zdarzeniem tragicznym i niewątpliwie zmieniła ich życie. Poszkodowany był dobrym mężem i ojcem, stanowił wsparcie dla rodziny, zarówno psychiczne, jak i finansowe. Zarówno żona, jak i córki były z nim silnie emocjonalnie związane, jego śmierć wywołała u powódek poczucie pustki i osamotnienia. Uczucia te są szczególnie głębokie G. K., która spędziła z mężem wiele lat, będąc zgodnym małżeństwem.

Powódka M. K. chwili wypadku miała 17 lat, mieszkała z rodzicami i uchyla się w trzeciej klasie liceum ogólnokształcącego. Miała dobry kontakt z ojcem, była z nim związana emocjonalnie. Po jego śmierci musiała przejąć część jego obowiązków w pracy w gospodarstwie rolnym. W związku z utratą ojca u powódki wystąpiła adekwatna do sytuacji reakcja żałoby, która jest klasyfikowana jako zaburzenie adaptacyjne, zwykle o niewielkim nasileniu. Powyższe schorzenie należy do kręgu zaburzeń nerwicowych, związanych ze stresem. To stan subiektywnego stresu i zaburzeń emocjonalnych, zwykle przeszkadzający w społecznym funkcjonowaniu i działaniu. Objawy są różnorodne i obejmują: nastrój depresyjny, lęk, zamartwianie się, poczucie niemożności poradzenia sobie. Czas trwania objawów z wyjątkiem przedłużonej reakcji depresyjnej nie przekracza zazwyczaj sześciu miesięcy. Rokowanie na przyszłość w zakresie odzyskania pełnej wydolności psychofizycznej i emocjonalnej przez M. K. jest pomyślne. M. K. prawidłowo pełni swoje role życiowe i normalnie funkcjonuje w otaczającej ją społeczności. Ma plany życiowe. Aktualnie studiuje na Uniwersytecie (...) na (...), a w przyszłości chce założyć własną rodzinę. Jej stan psychiczny jest stabilny. Silne przeżycie spowodowane śmiercią ojca, nie załamało naturalnych zdolności adaptacyjnych, nie spowodowało destrukcji osobowości powódki, czy też rezygnacji z planów życiowych. Powódka nie doznała uszczerbku na zdrowiu w związku ze śmiercią ojca

Nie korzystała z porad psychiatry i w chwili obecnej nie wymaga leczenia u ww. specjalisty

Powódka K. K. (1) w chwili wypadku miała 15 lat i mieszkała z rodzicami Śmierć ojca spowodowała u niej naturalną reakcję żałoby, która jest klasyfikowana jako zaburzenie adaptacyjne. To stan subiektywnego stresu i zaburzeń emocjonalnych, zwykle przeszkadzający w społecznym funkcjonowaniu i działaniu. Objawy są różnorodne i obejmują: nastrój depresyjny, lęk, zamartwianie się, poczucie niemożności poradzenia sobie. Czas trwania objawów z wyjątkiem przedłużonej reakcji depresyjnej nie przekracza zazwyczaj sześciu miesięcy. Rokowanie na przyszłość w zakresie odzyskania pełnej wydolności psychofizycznej i emocjonalnej przez K. K. (1) jest pomyślne. Prawidłowo pełni swoje role życiowe i normalnie funkcjonuje w otaczającej ją społeczności. Ma plany życiowe. Silne przeżycie spowodowane śmiercią ojca, nie załamało naturalnych zdolności adaptacyjnych, nie spowodowało destrukcji osobowości powódki, czy też rezygnacji z planów życiowych. Powódka nie doznała uszczerbku na zdrowiu w związku ze śmiercią ojca nie korzystała z porad psychiatry i w chwili obecnej nie wymaga leczenia u ww. specjalisty (dowód; opinia biegłego psychiatry B. J. k-483-484). Powoda jest w stanie wykonywać prawidłowo swoje role życiowe i funkcjonować normalnie w aspekcie psychologicznym.

Powódka A. K. w chwili wypadku miała 12 lat. Po śmierci ojca doznała urazu psychicznego o typie zaburzenia stresowego pourazowego. Zakres cierpień psychicznych powódki był znaczny. W związku ze śmiercią ojca powódką doznała uszczerbku na zdrowiu w wysokości 5% .

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd uznał, iż należne powódce G. K., zadośćuczynienie winno wynosić 80.000 złotych, przy czym kwotę tę należało pomniejszyć o kwotę wypłaconego powódce przez ZUS jednorazowego odszkodowania w wysokości 52.990 złotych, a następnie uzyskaną kwotę 27.010 złotych pomniejszyć o 60%, z uwagi na przyczynienie się poszkodowanego ( 16.206 złotych). Stąd Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki tytułem zadośćuczynienia kwotę 10.804,00 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 23 października 2010 roku do dnia zapłaty. Sąd zasadził odsetki od powyższej daty, albowiem powódka wezwała pozwanego do uiszczenia przedmiotowych świadczeń pismem z dnia 30.09.2010 roku, wyznaczając mu termin zapłaty do dnia 22.10.2010 roku. Wszak roszczenie o zadośćuczynienie, jako roszczenie pieniężne - w przypadku braku oznaczenia terminu spełnienia świadczenia - staje się wymagalne z chwilą wezwania do zapłaty (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 9 stycznia 2014 r. I ACa 459/13). Odsetki zaś należą się, zgodnie z art. 481 KC, za samo opóźnienie w spełnieniu świadczenia, choćby więc wierzyciel nie poniósł żadnej szkody i choćby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności. Stanowią one zatem opartą na uproszczonych zasadach rekompensatę typowego uszczerbku majątkowego doznanego przez wierzyciela wskutek pozbawienia go możliwości czerpania korzyści z należnego mu świadczenia pieniężnego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2000 r., II CKN 725/98, OSNC 2000, nr 9, poz. 158).

Sąd oddalił powództwo o zadośćuczynienie w pozostałej części, jako wygórowane oraz w zakresie odsetek od dnia 19.10. 2010 roku do dnia 22.10.2010 roku.

Kierując się wskazanymi powyżej przesłankami, Sąd uznał, iż należne powódkom: M. K., K. K. (1) oraz A. K. zadośćuczynienie winno wynosić po 60.000 złotych, przy czym kwotę tę należało pomniejszyć o kwotę wypłaconego powódkom przez ZUS jednorazowego odszkodowania w wysokości 10.304 złote, a następnie uzyskaną kwotę 49.696 złotych pomniejszyć o 60%, z uwagi na przyczynienie się poszkodowanego. Stąd Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódek tytułem zadośćuczynienia kwotę po 19.879,00 złotych na rzecz każdej z nich wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi na rzecz powódek: A. K. oraz M. K. od dnia 20 listopada 2012 roku do dnia zapłaty, zaś na rzecz powódki K. K. (1) od dnia 5 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty tj, od dnia doręczenia odpisu pozwu.

Sąd oddalił roszczenie o zadośćuczynienie w pozostałym zakresie jako niezasadne, w tym w zakresie odsetek od daty wniesienia pozwu do dat wskazanych powyżej.

Odnosząc się do żądanie powódek w zakresie odszkodowanie wskazać należy, iż znajduje ono uzasadnienie w treści art. 446 § 3 k.c., zgodnie z którym sąd może ponadto przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej. Znaczne pogorszenie sytuacji życiowej o którym mowa w art. 446 § 3 k.c. obejmuje szeroko rozumianą szkodę majątkową, na którą składają się dwa elementy. Przede wszystkim odszkodowanie to wyrównać ma te szkody rozumiane jako szkody materialne, w postaci niepomyślnych skutków ekonomicznych wynikłych ze śmierci osoby bliskiej poszkodowanego, które często są nieuchwytne i trudne do obliczenia, a prowadzące do znacznego pogorszenia sytuacji życiowej osoby najbliższej. Drugim elementem są szkody polegające na obiektywnym pogorszeniu pozycji życiowej danej osoby na które to pogorszenie składają się przede wszystkim trudności życiowe związane ze śmiercią osoby najbliższej oraz przyszłe szkody majątkowe wynikające z utraty oczekiwań. Celem odszkodowania przyznanego na podstawie art. 446 § 3 ma być więc zrekompensowanie rzeczywistego znacznego pogorszenia sytuacji życiowej najbliższych członków rodziny zmarłego i nie może być ono źródłem wzbogacenia się tych osób (wyrok SN z dnia 21 października 2009 r., I PK 97/09, LEX nr 558566). Śmierć K. K. (2) niewątpliwie spowodowała znaczne pogorszenie sytuacji życiowej jego żony G. K., która liczyła nie tylko na wsparcie finansowe męża w przyszłości, ale przede wszystkim na jego pomoc w codziennych obowiązkach domowych, wykonywaniu praz w gospodarstwie rolnym oraz domowym, zwyczajowo przypisanych mężczyźnie np. napraw, remontów, czynności porządkowych. Brak męża spowodował, iż powódka będzie musiała korzystać z pomocy innych osób, często zapewnie odpłatnie.

Dlatego też, Sąd uznał, iż zasadnym będzie zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki G. K. tytułem odszkodowania kwotę 12.000,00 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 23 października 2010 roku do dnia zapłaty. Zasądzona kwota wynika z pomniejszenia należnej, w ocenie Sądu, powódce kwoty odszkodowania w wysokości 30.000 złotych, pomniejszonej o 60% przyczynienie się poszkodowanego do wypadku. Sąd zasadził odsetki od powyższej daty, albowiem powódka wezwała pozwanego do uiszczenia przedmiotowych świadczeń pismem z dnia 30.09.2010 roku, wyznaczając mu termin zapłaty do dnia 22.10.2010 roku.

Sąd oddalił powództwo o odszkodowanie w pozostałej części, jako wygórowane oraz w zakresie odsetek od dnia 19.10. 2010 roku do dnia 22.10.2010 roku.

Kierując się przesłankami wynikającymi z art. 446 § 3 k.c., Sąd uznał, iż należna córkom poszkodowanego kwota odszkodowania winna wynosić kwoty po 8.000,00 złotych na rzecz każdej z nich wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi na rzecz powódek: A. K. oraz M. K. od dnia 20 listopada 2012 roku do dnia zapłaty, zaś na rzecz powódki K. K. (1) od dnia 5 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty. Powyższa kwota wynika z pomniejszenia należnej, w ocenie Sądu, powódkom kwoty odszkodowania w wysokości 20.000 złotych, pomniejszonej o 60% przyczynienie się poszkodowanego do wypadku. Sąd oddalił roszczenie o odszkodowanie w pozostałym zakresie, jako niezasadne, w tym w zakresie odsetek od daty wniesienia pozwu do dat wskazanych powyżej. Ustalając wysokość odszkodowania na poziomie 20.000 złotych, Sąd uwzględnił fakt, iż powódki są jeszcze osobami młodymi, A. K. w chwili śmierci ojca była jeszcze 12-letnim dzieckiem, tak więc brak ojca będzie dla nich długo odczuwalny, na pewno matka nie jest w stanie zapewnić im takiego poziomu życia materialnego, jakby mogli uczynić to oboje rodzice.

Mając na uwadze charakter przedmiotowej sprawy, zwłaszcza zaś sytuacje majątkową i rodzinną powódek, Sąd zastosował wobec nich dobrodziejstwo wynikające z art. 102 k.p.c. i nie obciążył ich kosztami postępowania w sprawie od oddalonej części powództw, albowiem powódka G. K. wygrała proces jedynie w 24%, zaś pozostałe powódki w 22%.

Nadto Sąd zasądził od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim) kwotę 406,00 2.907,00 złotych tytułem zwrotu wydatków od uwzględnionej części powództw, wypłaconych tymczasowo ze środków Skarbu Państwa

Na podstawie art.113 ust. ustawy z dnia 28.07.2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. nr 90 z 2005 roku poz. 594 z późn. Zm.), Sąd nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim) kwotę 5.418,00 złotych tytułem nieziszczonej opłaty od pozwów od uwzględnionej części powództw.

Na podstawie art.113 ust.3 ustawy z dnia 28.07.2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. nr 90 z 2005 roku poz. 594 z późn. Zm.), Sąd nie obciążył powódek kosztami sądowymi od oddalonej części powództwa.

Stosownie do powyższych rozważań, Sąd orzekł, jak w sentencji.

V P 25/12

Podstawa prawna:

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

WYROK

UZASADNIENIE