Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 16 sierpnia 2005 r.
I PK 16/05
Podwyżki wynagrodzenia wynikające z art. 4a ustawy z dnia 16 grudnia
1994 r. o negocjacyjnym systemie kształtowania przyrostu przeciętnych wyna-
grodzeń u przedsiębiorców oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 1995 r. Nr
1, poz. 2 ze zm.), nie przysługują dyrektorowi samodzielnego publicznego za-
kładu opieki zdrowotnej.
Przewodniczący SSN Zbigniew Hajn (sprawozdawca), Sędziowie SN: Józef
Iwulski, Maria Tyszel
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 sierpnia 2005 r.
sprawy z powództwa Bogdana Leonarda D. przeciwko Samodzielnemu Publicznemu
Zakładowi Opieki Zdrowotnej Wojewódzkiemu Szpitalowi Zespolonemu [...] w B. o
zapłatę, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubez-
pieczeń Społecznych w Białymstoku z dnia 27 października 2004 r. [...]
z m i e n i ł zaskarżony wyrok w ten sposób, że oddalił apelację strony po-
zwanej - Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej Wojewódzkiego
Szpitala Zespolonego [...] w B. w części dotyczącej punktu I, podpunktu 30 wyroku
Sądu Rejonowego-Sądu Pracy w Białymstoku z dnia 9 czerwca 2004 r. [...], a w po-
zostałej części oddalił kasację i zniósł między stronami koszty postępowania.
U z a s a d n i e n i e
W pozwie powód wniósł o zasądzenie od pozwanego Samodzielnego Publicz-
nego Zakładu Opieki Zdrowotnej Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego [...] w B.
(dalej jako „Szpital”) 7.760,91 zł. z ustawowymi odsetkami tytułem przyrostu prze-
ciętnego wynagrodzenia w oparciu o art. 4a ust. 1 i 2 ustawy z 16 grudnia 1994 r. o
negocjacyjnym systemie kształtowania przyrostu przeciętnych wynagrodzeń u przed-
siębiorców oraz zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 1995 r. Nr 1, poz. 2 ze zm., po-
woływana dalej jako „ustawa o negocjacyjnym systemie”), oraz dodatkowego rocz-
2
nego wynagrodzenia za lata 2000,2001 i 2002 z ustawowymi odsetkami od dnia wy-
magalności do dnia zapłaty.
Pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz o wezwanie Marszałka Woje-
wództwa P. do wzięcia udziału w sprawie.
Sąd Rejonowy w Białymstoku wyrokiem z 9 czerwca 2004 r. zasądził od po-
zwanego Szpitala na rzecz powoda 26.084,70 zł. brutto z ustawowymi odsetkami. W
pozostałym zakresie powództwo oddalił. Powództwo wobec pozwanego Marszałka
Województwa P. i Samorządu Województwa P. oddalił w całości. Sąd ustalił, że po-
wód od 1980 r. był zatrudniony w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym. Od 1986 r.
pracował na stanowisku starszego asystenta na podstawie umowy o pracę zawartej
na czas nieokreślony, a od 26 sierpnia 1997 r. wykonywał obowiązki dyrektora wyżej
wymienionego szpitala. Uchwałą z 25 lutego 2003 r. Zarząd Województwa P. odwołał
powoda z funkcji dyrektora. Stosunek pracy między stronami ustał 31 sierpnia 2003
r. Pozwany do końca listopada 1998 r. był jednostką budżetową podległą wojewo-
dzie.
W ocenie Sądu biernie legitymowanym w sprawie jest tylko Szpital jako praco-
dawca powoda. Do jej rozstrzygnięcia należało zastosować art. 4a ust. 1 ustawy o
negocjacyjnym systemie, zgodnie z którym pracownikom samodzielnych publicznych
zakładów opieki zdrowotnej przysługuje od 1 stycznia 2001 r. przyrost przeciętnego
miesięcznego wynagrodzenia nie niższy niż 203 zł miesięcznie w przeliczeniu na
pełny wymiar czasu pracy łącznie ze skutkami wzrostu wszystkich składników wyna-
grodzenia z zastrzeżeniem ust. 2. Zdaniem Sądu dodatek ten przysługiwał każdemu
pracownikowi, w tym kadrze kierowniczej, z mocy samego prawa, a jego przyznanie
nie było uzależnione od podjęcia jakiejkolwiek uchwały. Tym samym Sąd nie podzielił
stanowiska pozwanego, który utrzymywał, że wymieniona wyżej regulacja nie ma
zastosowania do dyrektorów SP ZOZ, a wynagrodzenie dla nich jest ustalane wy-
łącznie w drodze uchwały Zarządu Województwa P. Sąd Rejonowy wskazał również
na uchwały Zarządu Województwa P. [...], na podstawie których, w związku z art. 4a
ust. 1 ustawy o negocjacyjnym systemie, dyrektorom został przyznany dodatek w
kwocie 203 zł miesięcznie od 1 listopada 2001 r. do 31 grudnia 2001 r. i od 1 stycz-
nia 2003 r. do 30 kwietnia 2003 r. Wskazał także, że z zeznań świadków - pracowni-
ków Urzędu Marszałkowskiego Danuty W. i Renaty S. - wynika, że dyrektorzy zakła-
dów opieki zdrowotnej będących w dobrej kondycji finansowej otrzymali podwyżki po
203 zł miesięcznie. Za niezasadne Sąd uznał natomiast roszczenie powoda o zasą-
3
dzenie dodatku w kwocie 313,23 zł za okres od 11 lutego 2002 r. do 31 maja 2003 r.
Sąd wskazał na art. 29a ust. 2 ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób
kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (Dz.U. Nr 26, poz. 306 ze zm.), z któ-
rego wynika, że w 2002 r. indywidualne wynagrodzenia miesięczne osób wymienio-
nych w art. 2, przysługują w wysokości ustalonej w 2001 r., utrzymując w ten sposób
wysokość dodatku na tym samym poziomie co w roku ubiegłym.
Odnośnie do roszczenia powoda o zasądzenie dodatkowego wynagrodzenia
rocznego Sąd Rejonowy wskazał, że ponieważ pozwany do końca listopada 1998 r.
był jednostką budżetową podległą wojewodzie, to do tej daty jego pracownicy byli
objęci uregulowaniami ustawy z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodze-
niu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (Dz.U. Nr 160, poz. 1080
ze zm., powoływanej dalej jako „ustawa z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym
wynagrodzeniu rocznym”). Po przekształceniu w samodzielny publiczny zakład opieki
zdrowotnej pozwany stał się z mocy art. 231
k.p. stroną dotychczasowych stosunków
pracy. Z tego względu dodatkowe wynagrodzenie roczne w Szpitalu było należne
pracownikom z mocy art. 231
§ 2 k.p. Sąd Rejonowy podniósł, że podstawą ustalania
i naliczania należnego pracownikom wynagrodzenia w Szpitalu jest obecnie zakła-
dowy układ zbiorowy pracy obowiązujący od 1 stycznia 2000 r. Zgodnie z nim roczna
pensja, będąca swoistym odpowiednikiem dawnej ,,13-tki", przysługuje pracownikom
stosownie do osiągniętego przez Szpital zysku netto, co jest dla pracowników roz-
wiązaniem mniej korzystnym. Powód nie podpisał aneksu do umowy odwołującej
,,13-kę" w związku z wejściem w życie układu zakładowego. Dlatego w ocenie Sądu
Rejonowego roszczenie powoda w tym zakresie było zasadne.
Powyższy wyrok Sądu Rejonowego zaskarżył apelacją pozwany.
Sąd Okręgowy uznał apelację za zasadną i wyrokiem z 27 października 2004
r. zmienił wyrok Sądu Rejonowego i powództwo oddalił. W ocenie Sądu Okręgowego
niezasadne jest stanowisko Sądu pierwszej instancji, że powód ma prawo do dodat-
kowego wynagrodzenia rocznego z ustawy z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym
wynagrodzeniu rocznym, wynikające stąd, że nie dokonano zmiany treści jego sto-
sunku pracy w związku z wejściem w życie 1 stycznia 2000 r. zakładowego układu
zbiorowego pracy. Przede wszystkim zgodnie z art. 24126
§ 2 k.p. układ zakładowy
nie może określać warunków wynagrodzenia pracowników zarządzających w imieniu
pracodawcy zakładem pracy. Oznacza to, że wprowadzenie układu w Szpitalu nie
miało żadnego znaczenia dla treści stosunku pracy powoda. Poza tym dyrektorowi
4
szpitala nagroda roczna może przysługiwać na podstawie ustawy z 3 marca 2000 r.
o wynagrodzeniu osób kierujących. Jednocześnie zgodnie z zasadą temporalną, od
daty wejścia w życie tej ustawy wyłącznie ona reguluje treść stosunku pracy dyrekto-
ra szpitala. Ustawa ta ma zastosowanie do kierowników samodzielnych publicznych
zakładów opieki zdrowotnej, a więc także do powoda. Jej art. 5 dopuszcza co do za-
sady przyznanie dyrektorowi samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej
jedynie wynagrodzenia miesięcznego. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 2
września 2003 r., I PK 290/02, przepis ten ma charakter ściśle bezwzględnie obowią-
zujący i dostosowanie treści stosunku pracy do warunków w nim określonych nie
wymaga wypowiedzenia zmieniającego. Nagroda roczna dla dyrektora samodzielne-
go publicznego zakładu opieki zdrowotnej przyznawana jest w zależności od osią-
gniętych wyników finansowych lub stopnia realizacji zadań przez organ wykonawczy
jednostki samorządu terytorialnego, która ten zakład utworzyła na wniosek rady spo-
łecznej. W świetle powyższego roszczenie powoda w tym zakresie jest bezzasadne i
powinno być oddalone.
Odnośnie do żądania powoda podwyższenia wynagrodzenia na podstawie art.
4a ustawy o negocjacyjnym systemie, Sąd Okręgowy uznał za zasadny zarzut apela-
cji dotyczący naruszenia przez Sąd pierwszej instancji art. 6 ust. 1 ustawy z 3 marca
2000 r. wynagrodzeniu osób kierujących przez przyjęcie, że podwyższenie wynagro-
dzenia na podstawie art. 4a ustawy o negocjacyjnym systemie jest obligatoryjne w
stosunku do dyrektorów szpitali i nie wymaga uchwały organu założycielskiego. Z
treści tego przepisu jednoznacznie wynika, że organem właściwym do ustalania mie-
sięcznego wynagrodzenia dyrektora szpitala jest organ założycielski. W przypadku
powoda organem właściwym do ustalanie jego wynagrodzenia był Zarząd Woje-
wództwa P. Jego uchwały są podstawą do określenia zarówno pierwotnego wyna-
grodzenia wraz z aktem powołania, jak i stanowią podstawę każdego podwyższenia
wynagrodzenia. Z akt osobowych dołączonych do akt sprawy ewidentnie wynika, że
wynagrodzenie powoda ulegało podwyższeniu na skutek podjęcia stosownych
uchwał. Sąd stwierdził ponadto, że gdyby ustawodawca chciał objąć dyrektorów
ustawową podwyżką wynagrodzenia „kwestia byłaby wyraźnie zapisana w ustawie”.
Brak przepisu w tym zakresie oznacza, że przyznanie powodowi podwyżki z art. 4a
ustawy o negocjacyjnym systemie byłoby sprzeczne z art. 29a ustawy z 3 marca
2000 r. o wynagrodzeniu osób kierujących, zgodnie z którym w roku 2002 indywidu-
5
alne wynagrodzenie miesięczne osób objętych ustawą przysługiwało w wysokości
ustalonej w 2001 r.
W kasacji pełnomocnik powoda zaskarżył wyrok Sądu Okręgowego w całości
zarzucając mu naruszenie: (1) art. 4a ust. 1 ustawy o negocjacyjnym systemie, przez
uznanie, że powodowi nie przysługuje od 1 stycznia 2001 r. przyrost przeciętnego
miesięcznego wynagrodzenia, nie niższy niż 203 zł miesięcznie; (2) art. 9 § 1 k.p. w
związku z art. 69 k.p., przez uznanie, że w stosunku do powoda nie ma zastosowa-
nia ustawa o negocjacyjnym systemie, gdyż jego miesięczne wynagrodzenie, jako
dyrektora szpitala, ustalane jest przez organ założycielski, a więc wyłącznie uchwałą
Zarządu Województwa P., a nie mocą ustawy; (3) art. 8 ustawy z 3 marca 2000 r. o
wynagradzaniu osób kierujących, przez uznanie, że powodowi nie należy się pod-
wyżka miesięczna w kwocie 203 zł; (4) zasady niedyskryminacji w zatrudnieniu wyra-
żonej w art. 113
k.p., przez nierówne traktowanie pracowników zatrudnionych u tego
samego pracodawcy, jak i zasady sprawiedliwości społecznej podniesionej art. 2
Konstytucji, przez przyznanie przyrostu wynagrodzenia tylko pewnej grupie pracow-
ników z pominięciem innych; (5) art. 29 k.p. w związku z art. 69 k.p., przez niezasto-
sowanie do stosunku pracy na podstawie powołania przepisów dotyczących umów o
pracę na czas nieokreślony, a w szczególności art. 29 § 4 k.p., uzależniającego
zmianę warunków umowy o pracę od formy pisemnej; (6) art. 5 ust. 3 ustawy z 3
marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących, przez zastosowanie przepisu z
mocą wsteczną i oddalenie powództwa w części dotyczącej zasądzenia na rzecz
powoda dodatkowego wynagrodzenia przysługującego mu na podstawie ustawy z 12
grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym, argumentując decyzję moż-
liwością przyznania powodowi dodatkowego wynagrodzenia w postaci nagrody, w
sytuacji, gdy przepis umożliwiający przyznanie powodowi nagrody, czyli ust. 3 art. 5
cytowanej ustawy, wszedł w życie dopiero 1 stycznia 2001 r., a zatem został zasto-
sowany z mocą wsteczną.
Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania Sądowi drugiej instancji, ewentualnie o zmianę wyroku po-
przez uwzględnienie powództwa lub uchylenie wyroków pierwszej i drugiej instancji i
przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi, który wydał wyrok w pierw-
szej instancji.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
6
Podniesione w kasacji zarzuty, poza zarzutem dotyczącym naruszenia art. 5
ust. 3 ustawy z 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących, okazały się nie-
uzasadnione.
W pierwszej kolejności należy zauważyć, że kluczowe dla rozstrzygnięcia ni-
niejszej sprawy przepisy art. 4a ustawy z 16 grudnia 1994 r. o negocjacyjnym syste-
mie kształtowania przyrostu przeciętnych wynagrodzeń u przedsiębiorców oraz o
zmianie niektórych ustaw, Dz.U. z 1995 r. Nr 1, poz. 2 ze zm. (dalej jako: „ustawa o
negocjacyjnym systemie”) oraz art. 5 ust. 2 i 3 i art. 10 ust. 6 i 7 ustawy z 3 marca
2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi, Dz.U. z
2000 r. Nr 26, poz. 306 ze zm. (dalej jako: „ustawa o wynagradzaniu osób kierują-
cych”), weszły w życie jednocześnie, tj. 1 stycznia 2001 r.
Wymienione powyżej ustawy wprowadziły dwa odmienne, podyktowane róż-
nymi celami i adresowane do różnych podmiotów systemy kształtowania wynagro-
dzeń. Celem art. 4a ustawy o negocjacyjnym systemie było podniesienie niskich wy-
nagrodzeń pracowników samodzielnych publicznych zakładów zdrowotnej, którzy w
okresie poprzedzającym wejście w życie tego przepisu nie byli objęci ani regułami
wzrostu wynagrodzeń w sferze budżetowej, ani systemem negocjacyjnym przyrostu
wynagrodzeń, i stworzenie nowego punktu wyjścia do stosowania mechanizmu
ustalania przyrostu wynagrodzeń określonego w ustawie o systemie negocjacyjnym
(zob. uzasadnienie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 18 grudnia 2002 r., K 43/01,
OTK-A 2002 nr 7, poz. 96). Zważywszy na społeczne tło rozpatrywanej regulacji,
które stanowiły prowadzone w 2000 r. protesty pielęgniarek, można uznać, że za-
sadniczym motywem przyjęcia rozwiązań prawnych zawartych w art. 4a była popra-
wa sytuacji finansowej najgorzej uposażonych grup pracowników medycznych. Pod-
wyżki wynikające z tej regulacji przysługiwały ex lege, miały charakter roszczeniowy i
niezależny od oceny wyników pracy uprawnionych pracowników (zob. uzasadnienia
powołanych powyżej orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego i Sądu Najwyższego).
Odmienne natomiast jest ratio legis ustawy o wynagradzaniu osób kierują-
cych, która zmierza do wyeliminowania „kominów płacowych” w sektorze publicznym
gospodarki, poprzez usunięcie nadmiernych dysproporcji między średnimi zarobkami
a wynagrodzeniami osób kierujących publicznymi podmiotami prawnymi, ustalenie
odpowiedniej korelacji pomiędzy wysokością ich wynagrodzeń a wynikami ekono-
micznymi i wielkością kierowanych jednostek oraz znaczeniem sprawowanej funkcji,
7
a także do wprowadzenia jasnych mechanizmów regulacji wynagrodzeń kadry kie-
rowniczej normowanego sektora (zob. też druki sejmowe nr: 1020, 973,963 i 948 z
1999 r. oraz 516 z 1998 r., zawierające uzasadnienia kolejnych projektów ustawy).
Inna jest również zasada przyznawania podwyżek wynagrodzeń grupie osób obję-
tych tą ustawą. Opiera się ona na założeniu, że wysokość wynagrodzenia osoby kie-
rującej podmiotem objętym jej regulacją zależy od oceny jej pracy i wyników kiero-
wanej przez nią jednostki organizacyjnej, a kompetencja do ustalania wynagrodze-
nia, zarówno miesięcznego, jak i nagrody rocznej oraz odprawy, przysługuje założy-
cielowi (w przypadku powoda zarządowi województwa) lub organowi reprezentują-
cymi Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego tworzącą podmiot, albo
zgromadzeniu wspólników lub akcjonariuszy. Podmioty te decydują o wysokości wy-
nagrodzenia miesięcznego osoby kierującej podmiotem prawnym, a także o ewentu-
alnym przyznaniu i wysokości nagrody rocznej i odprawy (art. 6 ust. 1, art. 8 i 10 ust.
1 i 6 ustawa o wynagradzaniu osób kierujących).
Ukazane wyżej reżimy kształtowania wynagrodzeń zmierzają do osiągnięcia
odmiennych celów społecznych i są rozłączne. Określanie wynagrodzenia dyrektora
samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej należy niewątpliwie do syste-
mu przyjętego w ustawie o wynagradzaniu osób kierujących. Wynika to zresztą jasno
z jej przepisów, tj: art. 1 pkt 16, art. 2 pkt 10 i innych, obejmujących wprost kierowni-
ków tych zakładów regulacjami ustawy. Z tego względu przysługuje im wyłącznie
wynagrodzenie przewidziane w tej ustawie, tj. obligatoryjnie - wynagrodzenie mie-
sięczne (art. 5 ust. 1) i fakultatywnie - nagroda roczna (art. 5 ust. 3) oraz odprawa w
razie odwołania ze stanowiska (art. 12).
Kasacja zmierza do objęcia powoda korzyściami wynikającymi z obydwu tych
systemów. Jest to nieuzasadnione zarówno ze względu na wskazane wyżej odręb-
ności ich założeń i celów, jak i ze względu na szczegółowe rozwiązania prawne za-
warte w rozważanych ustawach. Uzasadniona jest teza, że ustawa o wynagradzaniu
osób kierujących tworzy kompleksowy i co do zasady zamknięty system wynagra-
dzania osób kierujących wskazanymi w niej jednostkami organizacyjnymi. Wyjątki od
tej zasady muszą mieć dostatecznie jasne oparcie w przepisach ustawowych (zob.
np. wyrok Sądu Najwyższego z 12 marca 2003 r., I PK 113/03, OSNP 2004 nr 21,
poz. 364). Oparcia takiego nie dają ani wchodzące w grę przepisy ustawy o negocja-
cyjnym systemie ani ustawy z 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej
(Dz.U. Nr 91, poz. 408 ze zm.), które wynagrodzenia dyrektora samodzielnego pu-
8
blicznego zakładu opieki zdrowotnej nie regulują. Także ustawa o wynagradzaniu
osób kierujących nie uzasadnia takiego odstępstwa. Przeciwnie konkretne przepisy
tej ustawy potwierdzają wniosek, że podwyżki wynagrodzenia wynikające z art. 4a
ustawy o negocjacyjnym systemie nie przysługują dyrektorom samodzielnych pu-
blicznych zakładów opieki zdrowotnej. W szczególności zgodnie z art. 8 pkt 10 tej
ustawy maksymalna wysokość wynagrodzenia miesięcznego dyrektora tego rodzaju
zakładu nie może przekroczyć czterokrotności przeciętnego miesięcznego wynagro-
dzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w czwartym kwartale
roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Z
kolei jej art. 29a stanowi, że w 2002 r. indywidualne wynagrodzenie miesięczne osób
wymienionych w art. 2 (w tym dyrektorów samodzielnych publicznych zakładów
opieki zdrowotnej) przysługiwało w wysokości ustalonej w 2001. Przepisy te należy
uznać za lex specialis w stosunku do art. 4a ustawy o negocjacyjnym systemie, doty-
czącego ogółu pracowników wymienionych wyżej zakładów. Wynika z nich, że wy-
nagrodzenie miesięczne dyrektora zakładu nie mogło przekroczyć wskazanych w
tych przepisach wartości, co stoi w sprzeczności z zawartą w art. 4a zasadą przysłu-
giwania pracownikowi przyrostu wynagrodzenia z mocy prawa. Należy także zauwa-
żyć, że zgodnie z art. 771
i art. 772
k.p. w związku z art. 4 ust. 4 ustawy o negocjacyj-
nym systemie, ustalanie wynagrodzeń w samodzielnych publicznych zakładach
opieki zdrowotnej, następuje w układzie zbiorowym pracy lub regulaminie wynagra-
dzania. Również to uregulowanie wskazuje na wyłączenie powoda z systemu pod-
wyżek ukształtowanego w ustawie o negocjacyjnym systemie. Zgodnie bowiem z art.
24126
§ 2 k.p. układ zakładowy nie może określać zasad wynagradzania osób zarzą-
dzających, w imieniu pracodawcy, zakładem pracy. W świetle powyższych ustaleń
należy uznać za słuszne stwierdzenie przez Sąd Okręgowy, że żądanie powoda za-
płaty podwyżki wynagrodzenia określonej w ustawie o negocjacyjnym systemie jest
niezasadne.
Zasadniczo prawidłowo została także rozstrzygnięta w zaskarżonym wyroku
kwestia żądania przez powoda wypłaty dodatkowego wynagrodzenia rocznego. Sąd
Okręgowy trafnie uznał, że powodowi po wejściu w życie ustawy o wynagradzaniu
osób kierujących nie przysługiwało prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego
(„trzynastki”) z ustawy z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocz-
nym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (Dz.U. Nr 160, poz. 1080 ze zm.).
„Trzynastka” stanowiła składnik wynagrodzenia powoda do końca listopada 1998 r.,
9
do kiedy kierowany przez niego zakład opieki zdrowotnej był jednostką sfery budże-
towej, a następnie, po przekształceniu go w samodzielny publiczny zakład opieki
zdrowotnej, pozostała składnikiem wynagrodzenia powoda, który nie podpisał poro-
zumienia zmieniającego („aneksu”), wyłączającego ten składnik z jego wynagrodze-
nia (zob. orzeczenia Sądu Najwyższego: uchwały z 24 października 1997 r., III ZP
35/97, OSNAPiUS 1998 nr 16, poz. 474 i z 11 marca 1998 r., III ZP 3/98, OSNAPiUS
1998 nr 20, poz. 588 oraz wyrok z 23 lutego 2005 r., III PK 65/04, dotąd niepubliko-
wany). Jednakże z dniem wejścia w życie ustawy o wynagradzaniu osób kierujących,
wynagrodzenie powoda zostało ukształtowane w sposób określony w tym akcie. W
szczególności uzyskał on prawo jedynie do wskazanych wcześniej elementów wyna-
grodzenia określonych w tej ustawie, a dostosowanie treści jego stosunku pracy do
warunków wynikających z tego aktu nie wymagało wypowiedzenia zmieniającego
(zob. wyrok Sądu Najwyższego z 2 września 2003 r., I PK 290/02, OSNP 2004 nr 17,
poz. 299).
Sąd Okręgowy pomylił się jednak, co do określenia daty, od której powód
utracił prawo do „trzynastki”. Sąd nie wziął po uwagę, co trafnie zarzucono w kasacji,
że ust. 2 i 3 art. 5 ustawy o wynagradzaniu osób kierujących, wszedł w życie dopiero
1 stycznia 2001 r. Wynika stąd, że żądana przez powoda kwota dodatkowego wyna-
grodzenia rocznego, przysługiwała mu z tytułu zatrudnienia w roku 2000. W rezulta-
cie Sąd Okręgowy bezpodstawnie oddalił powództwo w części dotyczącej zasądze-
nia na rzecz powoda dodatkowego wynagrodzenia za rok 2000. Z tego względu Sąd
Najwyższy, zmieniając zaskarżony wyrok, oddalił apelację strony pozwanej od wyro-
ku Sądu pierwszej instancji w części dotyczącej pkt I, ppkt 30, zasądzającej na rzecz
powoda dodatkowe wynagrodzenie roczne za rok 2000.
Na koniec należy stwierdzić, że ze względu na ściśle bezwzględnie obowią-
zujący charakter art. 5 i 10 ustawy o wynagradzaniu osób kierujących, nietrafne oka-
zały się sformułowane w kasacji zarzuty naruszenia art. 9 w związku z art. 69 k.p.
Artykuł 9 k.p., jak wynika z istoty regulowanej nim zasady korzystności, dotyczy wy-
łącznie przepisów jednostronnie bezwzględnie obowiązujących, tj. takich, które do-
puszczają odstępstwa na korzyść pracownika. Z brzmienia i celu wyżej wymienio-
nych art. 5 i 10 wynika, że nie mają one takiego charakteru, ponieważ ustanawiają
normy ściśle bezwzględnie obowiązujące. Odnośnie do zarzutu naruszenia przez
zaskarżony wyrok zasady niedyskryminacji w zatrudnieniu z art. 113
k.p. oraz zasady
sprawiedliwości społecznej z art. 2 Konstytucji RP, wystarczy stwierdzić, że z uwagi
10
na charakter pracy powoda, jako osoby zarządzającej zakładem, oraz specjalne ure-
gulowanie jego wynagrodzenia w ustawie o wynagradzaniu osób kierujących, wyłą-
czenie jego uprawnień do podwyżek przysługujących ogółowi pracowników samo-
dzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej na podstawie art. 4a ustawy o ne-
gocjacyjnym charakterze, nie może zostać uznane za sprzeczne z wymienionymi
przepisami kodeksu pracy i Konstytucji.
Wobec powyższego Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji na podstawie art.
39312
i 39315
k.p.c., a o kosztach postępowania kasacyjnego - na podstawie art. 100
k.p.c.
========================================