I CSK 178/07
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:30-05-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt I CSK 178/07
POSTANOWIENIE
Dnia 21 czerwca 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Kwaśniewski
w sprawie z powództwa D. R.
przeciwko Skarbowi Państwa - Staroście L. i in. ,
o zadośćuczynienie i odszkodowanie,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 21 czerwca 2007 r.,
na skutek skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 15 grudnia 2006 r.,
1) odrzuca skargę kasacyjną;
2) oddala wniosek pozwanego Skarbu Państwa o zasądzenie
kosztów postępowania kasacyjnego;
3) oddala wniosek pełnomocnika powoda o przyznanie
kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej
powodowi z urzędu w postępowaniu kasacyjnym.
Uzasadnienie
2
Zaskarżony skargą kasacyjną wyrok wydany został w dniu 15 grudnia
2006 r., a zatem wniesiona od niego skarga kasacyjna spełniać powinna wszelkie
wymogi formalne, wynikające z treści przepisów art. 3984
§ 1 i § 2 k.p.c.
W paragrafie pierwszym art. 3984
k.p.c. ustawodawca skatalogował
odrębnie w czterech punktach konstrukcyjne elementy każdej skargi kasacyjnej,
a więc cechy istotne (kreatywne) tego tylko szczególnego środka odwoławczego,
podkreślające zarazem w ten sposób rangę tychże elementów. Natomiast w zdaniu
pierwszym § 2 art. 3984
k.p.c. wskazano na pozostałe wymagania tej skargi, które
stawiane są każdemu pismu procesowemu (art. 126 k.p.c. – 128 k.p.c.) z rygorem
przewidzianym w art. 130 k.p.c.
Już wcześniej przyjęto w orzecznictwie, że brak któregokolwiek z kreatywnych
elementów kasacji, a określonych w którymkolwiek z punktów nieobowiązującego
już art. 3933
§ 1 k.p.c. nie podlega naprawieniu w trybie art. 130 § 1 k.p.c.,
a kasacja dotknięta takim nieusuwalnym brakiem podlegała odrzuceniu a limine
(postanowienie SN z dnia 9 listopada 2000 r., II CKN 1385/00, OSNC 2001, z 3,
poz. 51; postanowienie SN z dnia 12 grudnia 2000 r. V CKN 1780/00, OSNC 2001,
z. 3, poz. 52).
Obowiązek przedstawienia przez skarżącego m.in. uzasadnienia wniosku
o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania i jego uzasadnienia, a wynikający
z art. 3984
§ 1 pkt 3 k.p.c., wiąże się z instytucją tzw. „przedsądu”, polegającego
m.in. na możliwości Sądu Najwyższego odmowy przyjęcia skargi kasacyjnej do
rozpoznania (art. 3989
§ 2 k.p.c.). Ten możliwy sposób zakończenia postępowania
kasacyjnego, a kolidujący niewątpliwie z intencją strony wnoszącej skargę
kasacyjną dowodzi zrównania rangą obowiązku przytoczenia podstaw kasacyjnych
i ich uzasadnienia (art. 3984
§ 1 pkt 2 k.p.c.) z obowiązkiem odrębnego
przedstawienia oraz uzasadnienia wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do
rozpoznania (art. 3984
§ 1 pkt 3 k.p.c.). Odrębne wyartykułowanie przez
ustawodawcę obu kategorii obowiązków dowodzi tego, że nie są one tożsame.
W konsekwencji za spełnienie wymogu z art. 3984
§ 1 pkt 3 k.p.c. nie można uznać
jedynie odwołania się przez skarżącego do uzasadnienia podstaw kasacyjnych
3
i sformułowanych w ich ramach zarzutów, z pominięciem wyraźnego, odrębnego
i ścisłego przytoczenia co najmniej jednej z spośród okoliczności wymienionych
w art. 3989
§ 1 k.p.c., wraz z jej stosownym uzasadnieniem przy pomocy
argumentów jurydycznych (por. postanowienie SN z dnia 22 marca 2001 r., V CZ
131/00, OSNC 2001, z. 10, poz. 156; postanowienie SN z dnia 5 czerwca 2001 r.,
IV CZ 45/01, OSNC 2001, z. 10, poz. 157). W odniesieniu do skargi kasacyjnej
zachowuje aktualność utrwalone orzecznictwo Sądu Najwyższego, zgodnie
z którym wymagania z art. 3984
§ 1 k.p.c. mają samodzielny byt i nie mogą być
traktowane zamiennie (postanowienie SN z dnia 29 czerwca 2005 r. V CSK 5/05,
niepubl.; postanowienie SN z dnia 14 lipca 2005 r. III CZ 61/05 niepubl.).
Spełniając formalny wymóg skargi kasacyjnej, określony w art. 3984
§ 1 pkt 3
k.p.c., skarżący powinien zawrzeć w niej wniosek o przyjęcie skargi do rozpoznania
i wniosek ten uzasadnić wskazując na występowanie w sprawie przynajmniej
jednej z okoliczności stanowiących przesłanki tzw. przedsądu, określone w art.
3989
§ 1 k.p.c. i przedstawić odpowiednie argumenty prawne, uzasadniające
występowanie ściśle określonej w ustawie przesłanki. Potrzeba przyjęcia skargi
kasacyjnej do rozpoznania powinna być zatem uzasadniona przez skarżącego przy
pomocy argumentów jurydycznych uzasadniających wystąpienie którejkolwiek
z przesłanek precyzyjnie określonych w art. 3989
§ 1 k.p.c. (por. postanowienie SN
z dnia 21 lipca 2005 r. sygn. akt V CSK 18/05). Spełnienie tego wymogu nie jest
tożsame z werbalnym powołaniem się na przesłankę wymienioną w art. 3989
§ 1
pkt 1 k.p.c. Ponieważ skarga kasacyjna powoda pozbawiona jest właściwie
rozumianego uzasadnienia wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania przeto
podlega ona odrzuceniu (por. postanowienie SN z dnia 22 września 2005 r. sygn.
akt II CSK 7/05).
Uwzględniając więc odrębność obu przedmiotów regulacji w pkt 2 i 3 art.
3984
§ 1 k.p.c. stwierdzić należy, że choć argumentacja skarżącego może się
niekiedy w obu tych kwestiach nawet częściowo pokrywać, to jednak orzeczenie
w przedmiocie przyjęcia kasacji do rozpoznania zapada tylko po uprzednim
dokonaniu oceny przyczyn kwalifikowanych przez ustawodawcę, a określonych
w art. 3989
§ 1 k.p.c., gdyż tylko one i ich uzasadnienie mogą być przedmiotem tzw.
„przedsądu” i decydują o jego wyniku.
4
Skoro więc skarga kasacyjna powoda pozbawiona jest wymaganego
uzasadnienia wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania, a więc tego
niezbędnego elementu konstrukcyjnego współkreującego istotę tego środka
zaskarżenia, to Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji postanowienia, działając na
podstawie art. 3986
§ 3 k.p.c. w zw. z art. 3986
§ 2 k.p.c. i art. 3984
§ 1 pkt 3 k.p.c.
Oddalenie wniosku pozwanego Skarbu Państwa o zasądzenie kosztów
postępowania kasacyjnego uzasadnione jest tym, że pozwany nie wnosił
w odpowiedzi na skargę kasacyjną o jej odrzucenie z powodu dotknięcia jej
wskazanymi brakami (postanowienie SN z dnia 11 stycznia 2002 r., III CKN 563/01,
niepubl.).
Oddalenie wniosku pełnomocnika powoda wykonującego zastępstwo
procesowe z urzędu o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej
uzasadnione jest tym, że sporządzenie skargi kasacyjnej nie spełniającej
wszystkich wymogów formalnych nie jest równoznaczne ze świadczeniem
profesjonalnej pomocy prawnej, a tylko z taką pomocą wiąże się obowiązek Sądu
przyznania pełnomocnikowi wynagrodzenia od Skarbu Państwa.
jz
POSTANOWIENIE
Dnia 21 czerwca 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Kwaśniewski
w sprawie z powództwa D. R.
przeciwko Skarbowi Państwa - Staroście L. i in. ,
o zadośćuczynienie i odszkodowanie,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 21 czerwca 2007 r.,
na skutek skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 15 grudnia 2006 r.,
1) odrzuca skargę kasacyjną;
2) oddala wniosek pozwanego Skarbu Państwa o zasądzenie
kosztów postępowania kasacyjnego;
3) oddala wniosek pełnomocnika powoda o przyznanie
kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej
powodowi z urzędu w postępowaniu kasacyjnym.
Uzasadnienie
2
Zaskarżony skargą kasacyjną wyrok wydany został w dniu 15 grudnia
2006 r., a zatem wniesiona od niego skarga kasacyjna spełniać powinna wszelkie
wymogi formalne, wynikające z treści przepisów art. 3984
§ 1 i § 2 k.p.c.
W paragrafie pierwszym art. 3984
k.p.c. ustawodawca skatalogował
odrębnie w czterech punktach konstrukcyjne elementy każdej skargi kasacyjnej,
a więc cechy istotne (kreatywne) tego tylko szczególnego środka odwoławczego,
podkreślające zarazem w ten sposób rangę tychże elementów. Natomiast w zdaniu
pierwszym § 2 art. 3984
k.p.c. wskazano na pozostałe wymagania tej skargi, które
stawiane są każdemu pismu procesowemu (art. 126 k.p.c. – 128 k.p.c.) z rygorem
przewidzianym w art. 130 k.p.c.
Już wcześniej przyjęto w orzecznictwie, że brak któregokolwiek z kreatywnych
elementów kasacji, a określonych w którymkolwiek z punktów nieobowiązującego
już art. 3933
§ 1 k.p.c. nie podlega naprawieniu w trybie art. 130 § 1 k.p.c.,
a kasacja dotknięta takim nieusuwalnym brakiem podlegała odrzuceniu a limine
(postanowienie SN z dnia 9 listopada 2000 r., II CKN 1385/00, OSNC 2001, z 3,
poz. 51; postanowienie SN z dnia 12 grudnia 2000 r. V CKN 1780/00, OSNC 2001,
z. 3, poz. 52).
Obowiązek przedstawienia przez skarżącego m.in. uzasadnienia wniosku
o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania i jego uzasadnienia, a wynikający
z art. 3984
§ 1 pkt 3 k.p.c., wiąże się z instytucją tzw. „przedsądu”, polegającego
m.in. na możliwości Sądu Najwyższego odmowy przyjęcia skargi kasacyjnej do
rozpoznania (art. 3989
§ 2 k.p.c.). Ten możliwy sposób zakończenia postępowania
kasacyjnego, a kolidujący niewątpliwie z intencją strony wnoszącej skargę
kasacyjną dowodzi zrównania rangą obowiązku przytoczenia podstaw kasacyjnych
i ich uzasadnienia (art. 3984
§ 1 pkt 2 k.p.c.) z obowiązkiem odrębnego
przedstawienia oraz uzasadnienia wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do
rozpoznania (art. 3984
§ 1 pkt 3 k.p.c.). Odrębne wyartykułowanie przez
ustawodawcę obu kategorii obowiązków dowodzi tego, że nie są one tożsame.
W konsekwencji za spełnienie wymogu z art. 3984
§ 1 pkt 3 k.p.c. nie można uznać
jedynie odwołania się przez skarżącego do uzasadnienia podstaw kasacyjnych
3
i sformułowanych w ich ramach zarzutów, z pominięciem wyraźnego, odrębnego
i ścisłego przytoczenia co najmniej jednej z spośród okoliczności wymienionych
w art. 3989
§ 1 k.p.c., wraz z jej stosownym uzasadnieniem przy pomocy
argumentów jurydycznych (por. postanowienie SN z dnia 22 marca 2001 r., V CZ
131/00, OSNC 2001, z. 10, poz. 156; postanowienie SN z dnia 5 czerwca 2001 r.,
IV CZ 45/01, OSNC 2001, z. 10, poz. 157). W odniesieniu do skargi kasacyjnej
zachowuje aktualność utrwalone orzecznictwo Sądu Najwyższego, zgodnie
z którym wymagania z art. 3984
§ 1 k.p.c. mają samodzielny byt i nie mogą być
traktowane zamiennie (postanowienie SN z dnia 29 czerwca 2005 r. V CSK 5/05,
niepubl.; postanowienie SN z dnia 14 lipca 2005 r. III CZ 61/05 niepubl.).
Spełniając formalny wymóg skargi kasacyjnej, określony w art. 3984
§ 1 pkt 3
k.p.c., skarżący powinien zawrzeć w niej wniosek o przyjęcie skargi do rozpoznania
i wniosek ten uzasadnić wskazując na występowanie w sprawie przynajmniej
jednej z okoliczności stanowiących przesłanki tzw. przedsądu, określone w art.
3989
§ 1 k.p.c. i przedstawić odpowiednie argumenty prawne, uzasadniające
występowanie ściśle określonej w ustawie przesłanki. Potrzeba przyjęcia skargi
kasacyjnej do rozpoznania powinna być zatem uzasadniona przez skarżącego przy
pomocy argumentów jurydycznych uzasadniających wystąpienie którejkolwiek
z przesłanek precyzyjnie określonych w art. 3989
§ 1 k.p.c. (por. postanowienie SN
z dnia 21 lipca 2005 r. sygn. akt V CSK 18/05). Spełnienie tego wymogu nie jest
tożsame z werbalnym powołaniem się na przesłankę wymienioną w art. 3989
§ 1
pkt 1 k.p.c. Ponieważ skarga kasacyjna powoda pozbawiona jest właściwie
rozumianego uzasadnienia wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania przeto
podlega ona odrzuceniu (por. postanowienie SN z dnia 22 września 2005 r. sygn.
akt II CSK 7/05).
Uwzględniając więc odrębność obu przedmiotów regulacji w pkt 2 i 3 art.
3984
§ 1 k.p.c. stwierdzić należy, że choć argumentacja skarżącego może się
niekiedy w obu tych kwestiach nawet częściowo pokrywać, to jednak orzeczenie
w przedmiocie przyjęcia kasacji do rozpoznania zapada tylko po uprzednim
dokonaniu oceny przyczyn kwalifikowanych przez ustawodawcę, a określonych
w art. 3989
§ 1 k.p.c., gdyż tylko one i ich uzasadnienie mogą być przedmiotem tzw.
„przedsądu” i decydują o jego wyniku.
4
Skoro więc skarga kasacyjna powoda pozbawiona jest wymaganego
uzasadnienia wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania, a więc tego
niezbędnego elementu konstrukcyjnego współkreującego istotę tego środka
zaskarżenia, to Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji postanowienia, działając na
podstawie art. 3986
§ 3 k.p.c. w zw. z art. 3986
§ 2 k.p.c. i art. 3984
§ 1 pkt 3 k.p.c.
Oddalenie wniosku pozwanego Skarbu Państwa o zasądzenie kosztów
postępowania kasacyjnego uzasadnione jest tym, że pozwany nie wnosił
w odpowiedzi na skargę kasacyjną o jej odrzucenie z powodu dotknięcia jej
wskazanymi brakami (postanowienie SN z dnia 11 stycznia 2002 r., III CKN 563/01,
niepubl.).
Oddalenie wniosku pełnomocnika powoda wykonującego zastępstwo
procesowe z urzędu o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej
uzasadnione jest tym, że sporządzenie skargi kasacyjnej nie spełniającej
wszystkich wymogów formalnych nie jest równoznaczne ze świadczeniem
profesjonalnej pomocy prawnej, a tylko z taką pomocą wiąże się obowiązek Sądu
przyznania pełnomocnikowi wynagrodzenia od Skarbu Państwa.
jz