Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 45/08
POSTANOWIENIE
Dnia 4 lipca 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Tadeusz Wiśniewski (przewodniczący)
SSN Jan Górowski (sprawozdawca)
SSN Dariusz Zawistowski
w sprawie z powództwa Z. C.
przeciwko S. Ł.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 4 lipca 2008 r.,
zażalenia pozwanego na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 25 października
2007 r., sygn. akt I ACa (…),
1) odrzuca zażalenie w części dotyczącej przywrócenia terminu i oddala je w
pozostałym zakresie
2) oddala wniosek pełnomocnika z urzędu o przyznanie kosztów nieopłaconej
pomocy prawnej udzielonej skarżącemu w postępowaniu zażaleniowym.
Uzasadnienie
Pozwany S. Ł. w dniu 19 lipca 2007 r. wystąpił z żądaniem przywrócenia terminu
do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 26
czerwca 2007 r. Podniósł, że jego pełnomocnik zapewnił go, że oczekuje na jego
uzasadnienie i dopiero potem w sekretariacie dowiedział się, że wniosek nie został
złożony.
Pełnomocnik pozwanych wystąpił z takim wnioskiem także w dniu 19 lipca 2007
r., a dnia 25 lipca 2007 r. wpłynęło do Sądu pismo, w którym pozwany S. Ł. cofnął
pełnomocnictwo swojemu pełnomocnikowi adwokatowi J. P.
2
Postanowieniem z dnia 27 lipca 2007 r. Sąd Apelacyjny odrzucił wniosek
pozwanego A. P. o doręczenie przedmiotowego wyroku z uzasadnieniem.
Dnia 16 sierpnia 2007 r do Sądu wpłynął wniosek pozwanego A. P.
o sporządzenie uzasadnienia wyroku z dnia 26 czerwca 2007 r., wraz z wnioskiem, o
przywrócenie terminu do złożenia takiego wniosku.
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 25 października 2007 r. Sąd Apelacyjny
oddalił wnioski pozwanych o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o doręczenie
uzasadnienia wyroku i odrzucił wnioski o doręczenie uzasadnienia wyroku.
Ustalił, że pozwanych reprezentował adw. J P., który w dniach 27 i 28 czerwca
2007 r. przebywał poza Warszawą, a w dniu 29 czerwca 2007 r. wyjechał na urlop z
którego powrócił w dniu 16 lipca 2007 r. Pełnomocnik w dniu 26 czerwca 2007 r. zlecił
pracownikowi kancelarii, aby złożył wniosek o doręczenie uzasadnienia wyroku,
zostawiając mu podpisany przez siebie „in blanco” blankiet firmowy. Po powrocie
dowiedział się, że wniosek nie został złożony, przy czym pracownik tłumaczył się
roztargnieniem.
Według oceny Sądu zawinienie pełnomocnika w uchybieniu terminu jest
równoznaczne z uchybieniem samej strony, a przy ocenie, czy doszło do zawinionego
działania, należy odwoływać się do obiektywnych mierników staranności. Roztargnienie
pracownika kancelarii adwokackiej jest przejawem zawinionego działania adwokata.
W zażaleniu aktualny pełnomocnik z urzędu pozwanego St. Łagowskiego wniósł
o zmianę zaskarżonego postanowienia i przywrócenie mu terminu do złożenia wniosku
o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 26
czerwca 2007 r. ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i
przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Niezaskarżalne, gdyż nie kończące postępowania w sprawie (por. np. uchwały
składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego: z dnia 24 listopada 1998 r., III CZP 44/98,
OSNC 1999, nr 5, poz. 87, z dnia 31 maja 2000 r., III CZP1/00, OSNC 2001, nr 1, poz. 1
i z dnia 6 października 2000 r., III CZP 31/00, ONSC 2001, nr 2, poz. 22 oraz
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 2005 r., III CNP 4/05, Biul. S.N.
2005, nr 10, s. 14) jest postanowienie o oddaleniu wniosku o przywrócenie terminu do
wniesienia wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem. Z tego względu zażalenie o
ile dotyczyło pkt 1 zaskarżonego orzeczenia jako niedopuszczalne uległo odrzuceniu
(art. 3941
§ 2 i 3 k.p.c. w zw. z art. 39821
§ 3 k.p.c. i art. 373 k.p.c.).
3
Oddalenie wniosków o przywrócenie terminu wywarło wpływ na wynik sprawy,
gdyż doprowadziło do odrzucenia wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem w celu
wniesienia skargi kasacyjnej. To ostatnie postanowienie jest kończącym postępowanie
w rozumieniu art. 3941
§ 2 k.p.c. a zatem podlega zaskarżeniu do Sądu Najwyższego
(por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 2005 r., I PZ 22/05 OSNP
2006, nr 21-22, poz. 330).
Badanie na podstawie art. 380 k.p.c. w zw. z art. 39821
k.p.c. i art. 3943
§ 3 k.p.c.
w wyniku tzw. uprzedniej kontroli prawidłowości orzeczenia w przedmiocie przywrócenia
terminu przy rozpoznawaniu zażalenia jest dopuszczalne (por. np. postanowienia Sądu
Najwyższego: z dnia 8 marca 2000 r., I CZ 259/99, z dnia 15 stycznia 2001, II CZ
197/04, z dnia 23 września 2004 r., III CZ 71/04 niepublikowane i z dnia 21 listopada
2001, I CZ 165/01, OSNC 2002, nr 7-8, poz. 102). Warunkiem jednak takiej kontroli
niezaskarżalnego postanowienia, które miało wpływ na wynik sprawy, jest
zamieszczenie w środku odwoławczym stosownego wniosku (por. postanowienia Sądu
Najwyższego: z dnia 23 września 2004 r., III CZ 71/04 niepublikowane i z dnia 15
stycznia 2001 r., I PZ 85/00, OSNP 2002 nr 19, poz. 464). Gdy w sprawie występuje
profesjonalny pełnomocnik wniosek powinien być jednoznacznie sformułowany, gdyż nie
ma podstaw do przypisywania pismom przez niego wnoszonym treści wprost w nich nie
wyrażonych (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 3 marca 2005 r., II CZ
197/04 i z dnia 4 października 2006 r., I CZ 81/06, niepublikowane).
Skarżący takiego wniosku w zażaleniu nie zawarł, a same tylko rozważania
dotyczące nietrafności rozstrzygnięcia dotyczącego przywrócenia terminu do złożenia
wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem nie mogą wywołać skutku określonego w
art. 380 k.p.c.
W judykaturze utrwalony jest pogląd, że przywrócenie terminu do dokonania
czynności procesowej może nastąpić w razie, gdy strona nie dokonała czynności
procesowej bez swej winy. Przez stronę należy rozumieć także jej pełnomocnika, a jego
zawinione postępowanie obciąża także stronę. Wniosek o przywrócenie terminu nie
może opierać się na tym, że to nie strona, a jej pełnomocnik zaniedbał dokonania
czynności procesowej (por. np. ostatnio postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30
maja 2007 r., II CSK 167/07, LEX nr 346193).
Ustawa zasadnicza w pełni gwarantuje w zasadzie dwuinstancyjne postępowanie
i dlatego gdyby kodeks postępowania cywilnego nie przewidywał nawet kontroli
orzeczeń w wyniku skargi kasacyjnej, to taka regulacja mieściłaby się w ramach
4
konstytucyjnego modelu prawa do sądu (art. 176 ust. 1 Konstytucji). Z tego względu
należy przyjąć, że przepisy ustawy zasadniczej dają pewną swobodę ustawodawcy
zwykłemu do kreowania środków zaskarżenia od orzeczeń zapadłych w drugiej instancji
(por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 lipca 2000 r., SK 12/99, OTK 2000, nr
5, poz. 143). Na marginesie można zauważyć, że Sąd Najwyższy już wyjaśnił, że jeżeli
strona korzysta nieprawidłowo z przysługującego jej prawa do zaskarżenia orzeczenia
sądowego i skutek tego spotyka się z uzasadnionym odrzuceniem w tym wypadku
wniosku, który stanowi warunek wniesienia skargi kasacyjnej, to nie może skutecznie
odwoływać do art. 45 Konstytucji ani do art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i
podstawowych wolności dla wykazania, że została pozbawiona możliwości
sprawiedliwego rozpatrzenia jej sprawy (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
21 marca 2000 r., II CKN 713/00, LEX 51983).
Żądanie o doręczenie wyroku z uzasadnieniem jako spóźnione Sąd Apelacyjny
trafnie odrzucił na podstawie art. 328 k.p.c. Wprawdzie postanowienie w tym
przedmiocie jako kończące postępowanie w sprawie jest zaskarżalne ale w związku z
wniesieniem przedmiotowych wniosków po terminie rozstrzygnięcie Sądu Apelacyjnego
należało uznać za trafne.
Z tych względów na podstawie art. 39814
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c. Sąd
Najwyższy oddalił zażalenie w części dotyczącej pkt 2 zaskarżonego postanowienia.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13