II CZ 35/09
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:11-12-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CZ 35/09
POSTANOWIENIE
Dnia 24 lipca 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Antoni Górski (przewodniczący)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (sprawozdawca)
SSN Józef Frąckowiak
w sprawie z powództwa A. B.
przeciwko Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez:
Areszt Śledczy w C., i in.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 24 lipca 2009 r.,
zażalenia powoda
na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 9 lutego 2009 r.,
1) oddala zażalenie
2) oddala wniosek pozwanego o zasądzenie kosztów
postępowania zażaleniowego
3) zasądza na rzecz adwokata R. O. od Skarbu Państwa (Sąd
Apelacyjny) kwotę 3600 (trzy tysiące sześćset) złotych
powiększoną o stawkę podatku od towarów i usług.
Uzasadnienie
2
A. B. pozwem z dnia 21 marca 2006 r. wniósł o zasądzenie od Skarbu
Państwa odszkodowania i zadośćuczynienia. Powód został zwolniony od kosztów
sądowych w całości postanowieniem Sądu Okręgowego w S. z dnia 8 września
2006 r. Wyrok w sprawie zapadł dnia 17 listopada 2008 r. i został zaskarżony
apelacją wniesioną przez ustanowionego dla powoda pełnomocnika z urzędu.
Postanowieniem z dnia 9 lutego 2009 r. Sąd Apelacyjny odrzucił apelację,
bowiem nie uiszczono od niej opłaty podstawowej. Sąd Apelacyjny stanął na
stanowisku, że w sprawach wszczętych w okresie, w którym zgodnie z art. 14 ust. 2
ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 167, poz.
1398 ze zm.) strona zwolniona od kosztów sądowych zobowiązana była uiścić
opłatę podstawową, winna uiścić także opłatę podstawową od apelacji, nawet jeśli
została ona wniesiona po zmianach, które weszły w życie dnia 10 marca 2007 r.
W zażaleniu powód wniósł o uchylenie postanowienia Sądu Apelacyjnego
w całości.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Z dniem 10 marca 2007 r. uchylony został art. 14 ust. 2 ustawy z dnia
25 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167,
poz. 1398 ze zm.)., co oznacza, że od dnia wejścia w życie ustawy nowelizującej
(ustawa z dnia 14 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych, Dz. U. z 2007 r. Nr 21, poz. 123) od strony zwolnionej od
kosztów sądowych nie pobiera się opłaty podstawowej. Z art. 2 ustawy
nowelizującej wynika jednak, że przepisy dotychczasowe stosuje się w sprawach
wszczętych przed dniem jej wejścia w życie. W orzecznictwie Sądu Najwyższego
dokonano wykładni art. 2 ustawy nowelizującej. Utrwalone i jednolite stanowisko
Sądu Najwyższego przemawia za rozumieniem tego przepisu zgodnie z jego
brzmieniem (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 22 czerwca 2007 r.,
V CZ 58/07, z dnia 2 sierpnia 2007 r., V CZ 70/07 i V CZ 78/07, z dnia 20 września
2007 r., II CZ 64/07, z dnia 4 października 2007 r., V CZ82/07, z dnia
10 października 2007 r., I CZ 113/07, uchwała z dnia 27 czerwca 2008 r., III CZP
48/08 i inne, których nie ma już potrzeby przytaczać). Odstępstwa od tej wykładni
w żadnym orzeczeniu Sąd Najwyższy nie zaakceptował. Wykładnia ta jest
uzasadniona tym bardziej, że przepis art. 2 ustawy nowelizującej jest normą prawa
3
międzyczasowego opartą na zasadzie jednolitości postępowania, stanowiącą
wyraźne odstępstwo od ogólnej zasady bezpośredniego działania nowej ustawy
procesowej. Jeżeli zatem sprawa została wszczęta przed dniem wejścia w życie
ustawy nowelizującej, aż do zakończenia sprawy obowiązek uiszczania opłat
sądowych regulują dotychczasowe przepisy, w tym art. 14 ust. 2 przytoczony na
wstępie. Apelacja zatem, od której nie opłacono opłaty podstawowej, podlega
odrzuceniu, gdy została wniesiona przez pełnomocnika z urzędu w imieniu strony
całkowicie zwolnionej od kosztów sądowych.
Obowiązek uiszczenia opłaty podstawowej nie oznacza przerzucenia tego
ciężaru na pełnomocnika. W postanowieniu z dnia 23 listopada 2006 r., IV CZ
89/06 Sąd Najwyższy wyjaśnił, że pełnomocnik ustanowiony przez sąd nie ma
obowiązku wykładania środków na pokrycie opłat sądowych obciążających stronę,
ma natomiast obowiązek udzielenia stronie pomocy prawnej w uzyskaniu tych
środków w ramach pomocy społecznej lub zapomogi dla osoby pozbawionej
wolności.
Nie jest trafny również zarzut naruszenia prawa poprzez brak wezwania
pełnomocnika do uiszczenia opłaty podstawowej. Zgodnie z art. 1302
§ 1 k.p.c.,
wniesiony przez profesjonalnego pełnomocnika środek zaskarżenia, podlegający
opłacie w wysokości stałej, podlega odrzuceniu bez wezwania. Skarżący
wprawdzie kwestionuje kwalifikowanie opłaty podstawowej jako opłaty w wysokości
stałej. Zważywszy jednak, że opłata podstawowa zawsze wynosi 30 złotych, a więc
jest stała, brak przekonywających argumentów pozwalających uznać, że nie jest to
opłata w wysokości stałej.
Wobec powyższego orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 3941
§ 3
w związku z art. 39814
k.p.c.
md
POSTANOWIENIE
Dnia 24 lipca 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Antoni Górski (przewodniczący)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (sprawozdawca)
SSN Józef Frąckowiak
w sprawie z powództwa A. B.
przeciwko Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez:
Areszt Śledczy w C., i in.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 24 lipca 2009 r.,
zażalenia powoda
na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 9 lutego 2009 r.,
1) oddala zażalenie
2) oddala wniosek pozwanego o zasądzenie kosztów
postępowania zażaleniowego
3) zasądza na rzecz adwokata R. O. od Skarbu Państwa (Sąd
Apelacyjny) kwotę 3600 (trzy tysiące sześćset) złotych
powiększoną o stawkę podatku od towarów i usług.
Uzasadnienie
2
A. B. pozwem z dnia 21 marca 2006 r. wniósł o zasądzenie od Skarbu
Państwa odszkodowania i zadośćuczynienia. Powód został zwolniony od kosztów
sądowych w całości postanowieniem Sądu Okręgowego w S. z dnia 8 września
2006 r. Wyrok w sprawie zapadł dnia 17 listopada 2008 r. i został zaskarżony
apelacją wniesioną przez ustanowionego dla powoda pełnomocnika z urzędu.
Postanowieniem z dnia 9 lutego 2009 r. Sąd Apelacyjny odrzucił apelację,
bowiem nie uiszczono od niej opłaty podstawowej. Sąd Apelacyjny stanął na
stanowisku, że w sprawach wszczętych w okresie, w którym zgodnie z art. 14 ust. 2
ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 167, poz.
1398 ze zm.) strona zwolniona od kosztów sądowych zobowiązana była uiścić
opłatę podstawową, winna uiścić także opłatę podstawową od apelacji, nawet jeśli
została ona wniesiona po zmianach, które weszły w życie dnia 10 marca 2007 r.
W zażaleniu powód wniósł o uchylenie postanowienia Sądu Apelacyjnego
w całości.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Z dniem 10 marca 2007 r. uchylony został art. 14 ust. 2 ustawy z dnia
25 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167,
poz. 1398 ze zm.)., co oznacza, że od dnia wejścia w życie ustawy nowelizującej
(ustawa z dnia 14 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych, Dz. U. z 2007 r. Nr 21, poz. 123) od strony zwolnionej od
kosztów sądowych nie pobiera się opłaty podstawowej. Z art. 2 ustawy
nowelizującej wynika jednak, że przepisy dotychczasowe stosuje się w sprawach
wszczętych przed dniem jej wejścia w życie. W orzecznictwie Sądu Najwyższego
dokonano wykładni art. 2 ustawy nowelizującej. Utrwalone i jednolite stanowisko
Sądu Najwyższego przemawia za rozumieniem tego przepisu zgodnie z jego
brzmieniem (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 22 czerwca 2007 r.,
V CZ 58/07, z dnia 2 sierpnia 2007 r., V CZ 70/07 i V CZ 78/07, z dnia 20 września
2007 r., II CZ 64/07, z dnia 4 października 2007 r., V CZ82/07, z dnia
10 października 2007 r., I CZ 113/07, uchwała z dnia 27 czerwca 2008 r., III CZP
48/08 i inne, których nie ma już potrzeby przytaczać). Odstępstwa od tej wykładni
w żadnym orzeczeniu Sąd Najwyższy nie zaakceptował. Wykładnia ta jest
uzasadniona tym bardziej, że przepis art. 2 ustawy nowelizującej jest normą prawa
3
międzyczasowego opartą na zasadzie jednolitości postępowania, stanowiącą
wyraźne odstępstwo od ogólnej zasady bezpośredniego działania nowej ustawy
procesowej. Jeżeli zatem sprawa została wszczęta przed dniem wejścia w życie
ustawy nowelizującej, aż do zakończenia sprawy obowiązek uiszczania opłat
sądowych regulują dotychczasowe przepisy, w tym art. 14 ust. 2 przytoczony na
wstępie. Apelacja zatem, od której nie opłacono opłaty podstawowej, podlega
odrzuceniu, gdy została wniesiona przez pełnomocnika z urzędu w imieniu strony
całkowicie zwolnionej od kosztów sądowych.
Obowiązek uiszczenia opłaty podstawowej nie oznacza przerzucenia tego
ciężaru na pełnomocnika. W postanowieniu z dnia 23 listopada 2006 r., IV CZ
89/06 Sąd Najwyższy wyjaśnił, że pełnomocnik ustanowiony przez sąd nie ma
obowiązku wykładania środków na pokrycie opłat sądowych obciążających stronę,
ma natomiast obowiązek udzielenia stronie pomocy prawnej w uzyskaniu tych
środków w ramach pomocy społecznej lub zapomogi dla osoby pozbawionej
wolności.
Nie jest trafny również zarzut naruszenia prawa poprzez brak wezwania
pełnomocnika do uiszczenia opłaty podstawowej. Zgodnie z art. 1302
§ 1 k.p.c.,
wniesiony przez profesjonalnego pełnomocnika środek zaskarżenia, podlegający
opłacie w wysokości stałej, podlega odrzuceniu bez wezwania. Skarżący
wprawdzie kwestionuje kwalifikowanie opłaty podstawowej jako opłaty w wysokości
stałej. Zważywszy jednak, że opłata podstawowa zawsze wynosi 30 złotych, a więc
jest stała, brak przekonywających argumentów pozwalających uznać, że nie jest to
opłata w wysokości stałej.
Wobec powyższego orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 3941
§ 3
w związku z art. 39814
k.p.c.
md