Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CNP 16/09
POSTANOWIENIE
Dnia 7 sierpnia 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Hubert Wrzeszcz
w sprawie z wniosku „B.” sp. z o.o.
o zmianę danych w Krajowym Rejestrze Sądowym,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 7 sierpnia 2009 r.
skargi wnioskodawcy
o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego postanowienia Sądu Okręgowego w K.
z dnia 9 lipca 2008 r., sygn. akt [...],
odrzuca skargę.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 9 lipca 2008 r. Sąd Okręgowy w K. oddalił apelację
wnioskodawcy – „B.” sp. z o.o. od postanowienia Sądu Rejonowego w K.
odmawiającego wpisu w Krajowym Rejestrze Sądowym zmian umowy wymienionej
Spółki, wynikających z uchwał Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników z dnia
6 czerwca 2007 r.
Od postanowienia Sądu drugiej instancji wnioskodawca wniósł skargę
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia,
ustanowiona ustawą z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks
postępowania cywilnego oraz ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych
(Dz. U. z 2005 r. Nr 13, poz. 98) jest – podobnie jak skarga kasacyjna – środkiem
prawnym sformalizowanym. Wysokie wymagania formalne stawiane skardze są
związane nie tylko z jej specjalną, nadzwyczajną funkcją w systemie prawa, ale
wynikają także z potrzeby spełnienia wysokich oczekiwań profesjonalnych.
Zgodnie z art. 4245
§ 1 k.p.c. skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia powinna zawierać oznaczenie orzeczenia, od którego
została wniesiona, przytoczenie jej podstaw i ich uzasadnienia, wskazanie przepisu
prawa, z którym zaskarżone orzeczenie jest niezgodne, uprawdopodobnienie
wyrządzenia szkody, spowodowanej przez wydanie orzeczenia, którego skarga
dotyczy, wykazanie, że wzruszenie zaskarżonego orzeczenia w drodze innych
środków prawnych nie było i nie jest możliwe i wniosek o stwierdzenie niezgodności
orzeczenia z prawem.
Wymienione wymagania skargi mają charakter konstrukcyjny i powinny być
spełnione kumulatywnie. To oznacza, że skarga niespełniające któregokolwiek
z nich jest dotknięta tzw. brakiem istotnym, nienaprawialnym w trybie właściwym
dla usuwania braków i podlega odrzucenie bez wzywania do ich usunięcia. Każde
z tych wymagań przewidzianych w art. 4245
§ 1 k.p.c. – na co Sąd Najwyższy
3
wielokrotnie zwracał uwagę – ma charakter samoistny, powinno być zatem
spełnione niezależnie od innych wymagań (por. postanowienia Sąd Najwyższego:
z dnia 20 lipca 2005 r., IV CNP 1/05 i z dnia 18 stycznia III CNP 21/05, niepubl.).
Należące do wymagań konstrukcyjnych skargi uprawdopodobnienie
wyrządzenia szkody, spowodowanej przez wydanie orzeczenia, którego skarga
dotyczy, pozostaje w związku z tym, że skarga o stwierdzenie niezgodności
z prawem prawomocnego orzeczenia – zgodnie z art. 4241
§ 1 k.p.c.,
odczytywanym łącznie z art. 4171
§ 2 k.c. – przysługuje tylko wtedy, gdy przez
wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem stronie została
wyrządzona szkoda. A contrario, jeżeli szkoda nie wystąpiła, to skarga nie
przysługuje (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 23 września 2005 r.,
III CNP 5/05, niepubl. oraz z dnia 11 sierpnia 2005, III CNP 4/05, OSNC 2006, nr 1,
poz. 16). Użyty w art. 4241
§ 1 i w art. 4245
§ 1 pkt 4 tryb dokonany nakazuje
przyjąć, że chodzi o szkodę, która już wystąpiła, a nie o szkodę hipotetyczną,
zagrażającą w przyszłości (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
31 stycznia 2006 r., IV CNP 38/05, OSNC 2006, nr 7-8, poz. 141). Składając
w skardze oświadczenie o jej wystąpieniu, skarżący powinien wykazać rodzaj
i rozmiar szkody, czas jej powstania oraz związek przyczynowy między
wystąpieniem szkody a wydaniem orzeczenia (verba legis: spowodowanej przez
wydanie orzeczenia) (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 11 sierpnia
2005 r., III CNP 4/05 i z dnia 31 stycznia 2006 r., IV CNP 38/05). Szkodą
w rozumieniu art. 4241
§ 1 pkt 4 k.p.c. jest tylko taka szkoda, która została
spowodowana wydaniem orzeczenia. Dlatego tak rozumianej szkody nie stanowią
koszty poniesione przed wydaniem zaskarżonego orzeczenia (por. postanowienia
Sądu Najwyższego: z dnia 28 listopada 2006 r., III CNP 46/06, niepubl., z dnia
27 lipca 2006 r. II BP 11/06, OSNP 2007, nr 15-16, poz. 223 oraz z dnia 25 maja
2007 r., III CNP 30/07, niepubl.).
Przepis art. 4241
§ 1 pkt 4 k.p.c. wymaga uprawdopodobnienia szkody,
spowodowanej przez wydanie orzeczenia, którego skarga dotyczy. W uzasadnieniu
postanowienia z dnia 23 marca 2006 r., IV CNP 23/06 (OSNC 2006, nr 6, poz. 110)
Sąd Najwyższy zauważył, że uprawdopodobnienie występuje w wielu przepisach
Kodeksu postępowania cywilnego (art. 50, 162 § 2, art. 243, 7301
), jednakże
4
w żadnym z nich nie zostało określone. Jedynie przepis art. 243 k.p.c. stanowi, że
zachowanie szczegółowych przepisów o postępowaniu dowodowym nie jest
konieczne, ilekroć ustawa przewiduje uprawdopodobnienie zamiast dowodu.
Wypowiadając się we wcześniejszych orzeczeniach w kwestii uprawdopodobnienia,
Sąd Najwyższy stwierdził, że sąd może uznać jakieś twierdzenie za
uprawdopodobnione tylko wtedy, gdy nabierze przekonania, iż prawdopodobnie tak
właśnie było lub jest. Strony w celu uprawdopodobnienia mogą posługiwać się
zarówno środkami właściwymi dla zwykłego postępowania dowodowego
(np. dokumentami, zeznaniami świadków lub opiniami biegłych), jak i środkami
nieuznawanymi przez Kodeks postępowania cywilnego za dowody (np. pisemne
oświadczenia osób trzecich, surogaty dokumentów czy tzw. opinie prywatne).
Samo twierdzenie strony, że wystąpiła szkoda nie wystarcza do uwiarygodnienia
wystąpienia szkody i wywołania u sędziego przekonania o jej wystąpieniu.
Spełnienie przewidzianej w art. 4245
§ 1 pkt 4 k.p.c. przesłanki uprawdopodobnienia
szkody wymaga, aby skarżący powołał w skardze nie tylko wszystkie znane mu
fakty, świadczące o związku między zaskarżonym orzeczeniem a spowodowanymi
jego wydaniem stratami lub utraconymi korzyściami, ale także wskazał dowody lub
co najmniej ich surogaty, uwiarygodniające twierdzenie wyrządzenia szkody
(por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2006 r., IV CPN 23/03,
niepubl.).
Wprawdzie skarżąca zamieściła w skardze zawarty w oddzielnym punkcie
wywód dotyczący uprawdopodobnienia szkody, spowodowanej przez wydanie
zaskarżonego postanowienia, jednakże nie odpowiada on wyżej przedstawionym
wymaganiom. Przede wszystkim oświadczenie skarżącej, że zaskarżone
postanowienie spowodowało „szkodę w kwocie co najmniej 991 500 zł „ jest oparte
tylko na jej twierdzeniu, bez wskazania środków w postaci dowodów lub ich
surogatów pozwalających Sądowi stwierdzić wiarygodność wystąpienia szkody. Nie
poddaje się także weryfikacji rozmiar szkody. Ponadto z wywodu dotyczącego
uprawdopodobnienia szkody wynika, że obejmuje ona koszty, których związek
przyczynowy z wydaniem zaskarżonego postanowienia nie został wykazany, jak
koszty opłat notarialnych czy doradztwa prawnego. W tej sytuacji należało uznać,
że skarga nie spełnia wymagania przewidzianego w art. 4245
§ 1 pkt 4 k.p.c.
5
Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy orzekł, jak w sentencji
postanowienia (art. 4248
§ 1 k.p.c.).
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13