I CZ 22/10
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:11-09-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt I CZ 22/10
POSTANOWIENIE
Dnia 25 maja 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Tadeusz Wiśniewski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Henryk Pietrzkowski
SSN Mirosława Wysocka
w sprawie z powództwa M. M.
przeciwko G. J.
o ochronę dóbr osobistych,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 25 maja 2010 r.,
zażalenia powódki na postanowienie o odrzuceniu apelacji powódki, zawarte w pkt II
wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 20 maja 2009 r., sygn. akt VI ACa (…),
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
Postanowieniem zawartym w wyroku z dnia 20 maja 2009 r. Sąd Apelacyjny w W.
odrzucił apelację powódki M. M. od wyroku Sądu Okręgowego w W. z dnia 16 września
2008 r. w części dotyczącej roszczeń o charakterze niemajątkowym, skierowanych
wobec pozwanego G. J.
W zażaleniu na to postanowienie powódka wniosła o uchylenie zaskarżonego
orzeczenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.
2
Jak wynika z akt sprawy, powódka uiściła od wniesionej apelacji opłatę 3100 zł.
Na wezwanie Sądu Apelacyjnego wyjaśniła, że uiszczona opłata dotyczyła
następujących roszczeń: 600 zł od roszczenia niemajątkowego przeciwko pozwanemu
A.(...) Sp. z o.o. w W. oraz 2500 zł od solidarnego roszczenia majątkowego przeciwko
pozwanym A.(...) Sp. z o.o. i pozwanemu G. J. W związku z tym oświadczeniem Sąd
Apelacyjny uznał, że nie została uiszczona opłata w wysokości 600 zł od skierowanego
przeciwko pozwanemu G. J. roszczenia o charakterze niemajątkowym.
Wobec takiego stanu rzeczy należy przede wszystkim wskazać, że obowiązek
złożenia przez autora materiału prasowego oraz redaktora naczelnego pisma, w którym
zniesławiający tekst się ukazał, oświadczenia o przeproszeniu za naruszenie dóbr
osobistych, spowodowane opublikowaniem tego materiału, nie jest obowiązkiem
wspólnym, a w konsekwencji od każdego z pozwanych istnieje obowiązek uiszczenia
przez powoda oddzielnej opłaty (art. 4 ust. 1 i art. 8 u.k.s.c.). O tym, jaki rodzaj
współuczestnictwa procesowego łączy kilka podmiotów występujących po tej samej
stronie stosunku prawnego, decydują przepisy prawa materialnego, stanowiące
podstawę dochodzonych roszczeń. Przepis art. 38 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. -
Prawo prasowe (Dz. U. Nr 5, poz. 24 ze zm.) precyzuje kto i za co odpowiada. Stanowi
on, że odpowiedzialność cywilną za naruszenie prawa spowodowane opublikowaniem
materiału prasowego ponoszą autor, redaktor i wydawca, oraz że ich odpowiedzialność,
ale tylko majątkowa, jest solidarna. Gdy naruszenie dobra osobistego powodujące
szkodę niemajątkową, nastąpiło w wyniku działania autora, redaktora i wydawcy,
w istocie każda z tych osób odpowiada za swoje własne, odrębne działanie, co wyjaśnił
już Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 lipca 2004 r., V CK 675/03 (OSNC 2005, nr 7-8,
poz. 135). Autor publikacji ponosi odpowiedzialność za napisanie i skierowanie
publikacji do druku. Redaktor naczelny odpowiada za dopuszczenie do opublikowania
materiału naruszającego dobra osobiste, a wydawca - z tego względu, że ma faktyczny i
twórczy wpływ na charakter czasopisma. Każda zatem z tych osób ponosi
odpowiedzialność w granicach określonych w ustawie odrębnie dla każdej z nich. Z tego
względu więź procesowa tych osób w zakresie dochodzonego roszczenia
niemajątkowego nie jest współuczestnictwem materialnym, choć co do
odpowiedzialności majątkowej istnieje solidarność (por. odpowiednio uchwałę Sądu
Najwyższego z dnia 28 kwietnia 2005 r., III CZP 13/05, OSNC 2006, nr 3, poz. 46).
Oznacza to, że należną opłatą od apelacji obejmującej swym zaskarżeniem
rozstrzygnięcie dotyczące roszczeń niemajątkowych dochodzonych od obu pozwanych,
3
była kwota 1 200 zł (por. uzasadnienie postanowienia SN z dnia 4 września 2008 r., IV
CZ 74/08, niepubl.). Powódka uiściła w tym zakresie jedynie kwotę 600 zł wskazując
przy tym, że powinna ona zostać zaliczona na poczet opłaty należnej od roszczenia
niemajątkowego przeciwko pozwanemu A.(...) Sp. z o.o. W zakresie roszczenia
niemajątkowego przeciwko drugiemu z pozwanych apelacja podlegała więc odrzuceniu.
Na koniec należy także podkreślić, że nietrafne jest powoływanie się przez
skarżącego na motywy postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 2006 r., I
CZ 62/06, w którym wyrażono pogląd, że w świetle art. 26 ust. 1 pkt 3 u.k.s.c. opłatę w
wysokości 600 zł pobiera się od pozwu o ochronę dóbr osobistych, a nie
poszczególnych roszczeń. Orzeczenie to zdezaktualizowało się wobec uchwały siedmiu
sędziów SN z dnia 16 października 2009 r., III CZP 54/09, OSNC 2010, nr 3, poz. 34, w
której przyjęto, że opłatę stałą przewidzianą w art. 26 ust. 1 pkt 3 u.k.s.c. pobiera się od
pozwu o ochronę dóbr osobistych w części dotyczącej roszczeń niemajątkowych. W
uzasadnieniu tego orzeczenia wskazano jednoznacznie, że na gruncie tego przepisu
należy oddzielnie oceniać każde ze zgłoszonych w pozwie roszczeń oddzielnie.
Z tych względów orzeczono jak w sentencji (art. 39814
k.p.c. w zw. z art. 39821
k.p.c. i art. 3941
§ 3 k.p.c.).
POSTANOWIENIE
Dnia 25 maja 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Tadeusz Wiśniewski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Henryk Pietrzkowski
SSN Mirosława Wysocka
w sprawie z powództwa M. M.
przeciwko G. J.
o ochronę dóbr osobistych,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 25 maja 2010 r.,
zażalenia powódki na postanowienie o odrzuceniu apelacji powódki, zawarte w pkt II
wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 20 maja 2009 r., sygn. akt VI ACa (…),
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
Postanowieniem zawartym w wyroku z dnia 20 maja 2009 r. Sąd Apelacyjny w W.
odrzucił apelację powódki M. M. od wyroku Sądu Okręgowego w W. z dnia 16 września
2008 r. w części dotyczącej roszczeń o charakterze niemajątkowym, skierowanych
wobec pozwanego G. J.
W zażaleniu na to postanowienie powódka wniosła o uchylenie zaskarżonego
orzeczenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.
2
Jak wynika z akt sprawy, powódka uiściła od wniesionej apelacji opłatę 3100 zł.
Na wezwanie Sądu Apelacyjnego wyjaśniła, że uiszczona opłata dotyczyła
następujących roszczeń: 600 zł od roszczenia niemajątkowego przeciwko pozwanemu
A.(...) Sp. z o.o. w W. oraz 2500 zł od solidarnego roszczenia majątkowego przeciwko
pozwanym A.(...) Sp. z o.o. i pozwanemu G. J. W związku z tym oświadczeniem Sąd
Apelacyjny uznał, że nie została uiszczona opłata w wysokości 600 zł od skierowanego
przeciwko pozwanemu G. J. roszczenia o charakterze niemajątkowym.
Wobec takiego stanu rzeczy należy przede wszystkim wskazać, że obowiązek
złożenia przez autora materiału prasowego oraz redaktora naczelnego pisma, w którym
zniesławiający tekst się ukazał, oświadczenia o przeproszeniu za naruszenie dóbr
osobistych, spowodowane opublikowaniem tego materiału, nie jest obowiązkiem
wspólnym, a w konsekwencji od każdego z pozwanych istnieje obowiązek uiszczenia
przez powoda oddzielnej opłaty (art. 4 ust. 1 i art. 8 u.k.s.c.). O tym, jaki rodzaj
współuczestnictwa procesowego łączy kilka podmiotów występujących po tej samej
stronie stosunku prawnego, decydują przepisy prawa materialnego, stanowiące
podstawę dochodzonych roszczeń. Przepis art. 38 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. -
Prawo prasowe (Dz. U. Nr 5, poz. 24 ze zm.) precyzuje kto i za co odpowiada. Stanowi
on, że odpowiedzialność cywilną za naruszenie prawa spowodowane opublikowaniem
materiału prasowego ponoszą autor, redaktor i wydawca, oraz że ich odpowiedzialność,
ale tylko majątkowa, jest solidarna. Gdy naruszenie dobra osobistego powodujące
szkodę niemajątkową, nastąpiło w wyniku działania autora, redaktora i wydawcy,
w istocie każda z tych osób odpowiada za swoje własne, odrębne działanie, co wyjaśnił
już Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 lipca 2004 r., V CK 675/03 (OSNC 2005, nr 7-8,
poz. 135). Autor publikacji ponosi odpowiedzialność za napisanie i skierowanie
publikacji do druku. Redaktor naczelny odpowiada za dopuszczenie do opublikowania
materiału naruszającego dobra osobiste, a wydawca - z tego względu, że ma faktyczny i
twórczy wpływ na charakter czasopisma. Każda zatem z tych osób ponosi
odpowiedzialność w granicach określonych w ustawie odrębnie dla każdej z nich. Z tego
względu więź procesowa tych osób w zakresie dochodzonego roszczenia
niemajątkowego nie jest współuczestnictwem materialnym, choć co do
odpowiedzialności majątkowej istnieje solidarność (por. odpowiednio uchwałę Sądu
Najwyższego z dnia 28 kwietnia 2005 r., III CZP 13/05, OSNC 2006, nr 3, poz. 46).
Oznacza to, że należną opłatą od apelacji obejmującej swym zaskarżeniem
rozstrzygnięcie dotyczące roszczeń niemajątkowych dochodzonych od obu pozwanych,
3
była kwota 1 200 zł (por. uzasadnienie postanowienia SN z dnia 4 września 2008 r., IV
CZ 74/08, niepubl.). Powódka uiściła w tym zakresie jedynie kwotę 600 zł wskazując
przy tym, że powinna ona zostać zaliczona na poczet opłaty należnej od roszczenia
niemajątkowego przeciwko pozwanemu A.(...) Sp. z o.o. W zakresie roszczenia
niemajątkowego przeciwko drugiemu z pozwanych apelacja podlegała więc odrzuceniu.
Na koniec należy także podkreślić, że nietrafne jest powoływanie się przez
skarżącego na motywy postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 2006 r., I
CZ 62/06, w którym wyrażono pogląd, że w świetle art. 26 ust. 1 pkt 3 u.k.s.c. opłatę w
wysokości 600 zł pobiera się od pozwu o ochronę dóbr osobistych, a nie
poszczególnych roszczeń. Orzeczenie to zdezaktualizowało się wobec uchwały siedmiu
sędziów SN z dnia 16 października 2009 r., III CZP 54/09, OSNC 2010, nr 3, poz. 34, w
której przyjęto, że opłatę stałą przewidzianą w art. 26 ust. 1 pkt 3 u.k.s.c. pobiera się od
pozwu o ochronę dóbr osobistych w części dotyczącej roszczeń niemajątkowych. W
uzasadnieniu tego orzeczenia wskazano jednoznacznie, że na gruncie tego przepisu
należy oddzielnie oceniać każde ze zgłoszonych w pozwie roszczeń oddzielnie.
Z tych względów orzeczono jak w sentencji (art. 39814
k.p.c. w zw. z art. 39821
k.p.c. i art. 3941
§ 3 k.p.c.).