Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CNP 36/10
POSTANOWIENIE
Dnia 17 listopada 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Hubert Wrzeszcz
w sprawie z powództwa M. R.
przeciwko J. N.
o zapłatę,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 17 listopada 2010 r.,
na skutek skargi pozwanego
o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w K. z dnia 16 maja 2008 r., sygn. akt II Ca
(…),
odrzuca skargę.
Uzasadnienie
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 16 maja 2008 r. Sąd Okręgowy w K. oddalił
apelację pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego w C., którym zasądzono od
pozwanego na rzecz powoda 3157,50 zł z ustawowymi odsetkami, oddalono powództwo
w pozostałym zakresie i orzeczono o kosztach procesu.
Od wyroku Sądu drugiej instancji pozwany i Związek Zawodowy „K.(...)” wnieśli
skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia,
ustanowiona ustawą z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks
postępowania cywilnego oraz ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z
2005 r. Nr 13, poz. 98) jest – podobnie jak skarga kasacyjna – środkiem prawnym
2
sformalizowanym. Wysokie wymagania formalne stawiane skardze są związane nie
tylko z jej specjalną, nadzwyczajną funkcją w systemie prawa, ale wynikają także z
potrzeby spełnienia wysokich oczekiwań profesjonalnych.
Zgodnie z art. 4245
§ 1 k.p.c. skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia powinna zawierać oznaczenie orzeczenia, od którego
została wniesiona, przytoczenie jej podstaw i ich uzasadnienia, wskazanie przepisu
prawa, z którym zaskarżone orzeczenie jest niezgodne, uprawdopodobnienie
wyrządzenia szkody, spowodowanej przez wydanie orzeczenia, którego skarga dotyczy,
wykazanie, że wzruszenie zaskarżonego orzeczenia w drodze innych środków
prawnych nie było i nie jest możliwe i wniosek o stwierdzenie niezgodności orzeczenia z
prawem.
Wymienione wymagania skargi mają charakter konstrukcyjny i powinny być
spełnione kumulatywnie. To oznacza, że skarga niespełniająca któregokolwiek z nich
jest dotknięta tzw. brakiem istotnym, nienaprawialnym w trybie właściwym dla usuwania
braków i podlega odrzucenie bez wzywania do ich usunięcia. Każde z tych wymagań
przewidzianych w art. 4245
§ 1 k.p.c. – na co Sąd Najwyższy wielokrotnie zwracał
uwagę – ma charakter samoistny, powinno być zatem spełnione niezależnie od innych
wymagań (por. postanowienia Sąd Najwyższego: z dnia 20 lipca 2005 r., IV CNP 1/05 i
z dnia 18 stycznia III CNP 21/05 niepubl.).
Wniesiona skarga o stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego
orzeczenia nie zawiera wymagania polegającego na wykazaniu, że wzruszenie
zaskarżonego wyroku w drodze innych środków prawnych nie było i nie jest możliwe. W
literaturze i orzecznictwie przyjmuje się, że ten obciążający skarżącego obowiązek
oznacza przeprowadzenie prawniczej analizy przepisów dotyczących środków
prawnych, których zastosowanie jest niedopuszczalne lub które z innych przyczyn nie
mogły odnieść skutku. Zgodnie z art. 4245
§ 1 pkt 5 k.p.c. skarżący musi „wykazać” (a
więc nie „wskazać”, „przytoczyć” czy „uwiarygodnić”), że wzruszenie zaskarżonego
orzeczenia w drodze innych środków prawnych nie było i nie jest możliwe. Podkreśla
się, że nie chodzi tylko o skargę kasacyjną czy skargę o wznowienie postępowania, ale
także o inne środki prawne pozwalające na zmianę lub uchylenie orzeczenia,
ewentualnie służące pozbawieniu lub ograniczeniu wykonalności (por. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 2006 r., III CNP 23/05, OSNC 2006, nr 7-8, poz.
140).
3
Do wymagań konstrukcyjnych skargi – którego również nie zawiera wniesiona w
sprawie skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia –
należy także uprawdopodobnienie wyrządzenia szkody, spowodowanej przez wydanie
orzeczenia, którego skarga dotyczy. Spełnienie tego obowiązku, pozostającego w
wyraźnym związku z art. 4171
§ 2 k.c., wymaga złożenia przez skarżącego w skardze
oświadczenia, że szkoda wystąpiła – ze wskazaniem jej rodzaju i rozmiaru – oraz
uwiarygodnienia tego oświadczenia. W tym celu skarżący może powoływać i
przedstawiać dowody oraz inne środki, nawet nieuznawane przez kodeks postępowania
cywilnego za dowody, jak pisemne oświadczenia, surogaty dokumentów czy tzw. opinie
prywatne. Niezbędne jest także wykazanie adekwatnego związku przyczynowego
między zaskarżonym orzeczeniem a powstałą szkodą (por. postanowienia Sądu
Najwyższego: z dnia 11 sierpnia 2005 r., III CNP 4/05, OSNC 2006, nr 1, poz. 16, z dnia
23 września 2005 r., III CNP 5/05, niepubl., z dnia 31 stycznia 2006 r., IV CNP 38/05,
OSNC 2006, nr 7-8, poz. 141).
Istotnym brakiem wniesionej skargi, nienaprawialnym w trybie właściwym dla
usuwania braków, jest także niewskazanie przepisu prawa, z którym zaskarżone
orzeczenie jest niezgodne. Postawienie przez prawodawcę jako dwu odrębnych
wymagań przytoczenia podstaw i ich uzasadnienia oraz wskazania przepisu prawa, z
którym zaskarżone orzeczenie jest niezgodnie było – jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w
postanowieniu z dnia 27 stycznia 2006 r., III CNP 23/05 (OSNC z 2006 r. Nr 7-8, poz.
140) – zabiegiem w pełni świadomym i uzasadnionym. Po pierwsze, trzeba pamiętać, że
instytucja skargi, o której mowa, została ustanowiona w celu stworzenia możliwości
realizacji uprawnień przewidzianych w art. 4171
§ 2 k.c., zagwarantowanych w art. 77
ust. 1 Konstytucji, przewidujących odpowiedzialność Skarbu Państwa za szkody
wyrządzone przez niezgodne z prawem działania przy wykonywaniu władzy publicznej.
Jest w tej sytuacji oczywiste, że niezgodność z prawem uzasadniająca
odpowiedzialność Skarbu Państwa musi być – już na etapie wnoszenia skargi – jasno
określona przez wskazanie przepisu, z którym zaskarżone orzeczenie jest niezgodne.
Po drugie, same wady postępowania poprzedzającego wydanie zaskarżonego
orzeczenia, wytykane w ramach podstaw, nie zawsze powodują niezgodność
orzeczenia z prawem (art. 4244
k.p.c.), a jeśli nawet tak się dzieje, to przepisy wskazane
jako naruszone w ramach podstaw nie muszą być – i często nie są – tożsame z
przepisami (przepisem), z którym orzeczenie jest niezgodne.
4
Niezależnie od stwierdzonych braków istotnych wniesionej skargi, wystarczającą
podstawę do jej odrzucenia – w stosunku do Związku Zawodowego „K.(...)” – stanowi
brak legitymacji Związku do jej wniesienia. Uprawnienie do wniesienia skargi o
stwierdzenie niezgodności z prawem przysługuje bowiem stronie (uczestnikowi
postępowania) oraz – na zasadach określonych w uchwale 7 sędziów Sądu
Najwyższego z dnia 26 października 2005 r., III BZP 1/05 (Biul. SN 2005, nr 10, s. 26),
mającej moc zasady prawnej - także spadkobiercom stron. Nie ulega wątpliwości, że
Związek Zawodowy „K.(...)” nie był stroną procesu, w którym zapadł zaskarżony wyrok.
Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy orzekł, jak w sentencji
postanowienia (art. 4248
§ 1 k.p.c.).
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13