IV CSK 486/10
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:25-02-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:I CZ 64/08 II CSK 126/05 II CZ 69/07 III CZP 2/03 III CZP 95/06 V CZ 187/02 I PKN 341/01 II CZ 178/99 II UK 37/08 III CZP 37/87 IV CSK 332/10 IV CZ 200/01
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt IV CSK 486/10
POSTANOWIENIE
Dnia 24 stycznia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
w sprawie z wniosku M. S.
przy uczestnictwie I. S. – J.
o podział majątku wspólnego,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 24 stycznia 2011 r.,
na skutek skargi kasacyjnej wnioskodawcy
od postanowienia Sądu Okręgowego
z dnia 29 kwietnia 2010 r.,
1) odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania;
2) oddala wniosek o przyznanie kosztów nieopłaconej
pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcy z urzędu;
3) zasądza od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki
postępowania 3 617 (trzy tysiące sześćset siedemnaście)
złotych tytułem kosztów postępowania kasacyjnego,
oddala dalej idący wniosek w tym przedmiocie.
Uzasadnienie
2
W związku ze skargą kasacyjną wnioskodawcy M. S. od postanowienia Sądu
Okręgowego z dnia 29 kwietnia 2010 r. należy zważyć, co następuje.
Skarga kasacyjna jest kwalifikowanym środkiem prawnym, którego
rozpoznanie przez Sąd Najwyższy musi być uzasadnione względami o szczególnej
doniosłości, wykraczającymi poza indywidualny interes skarżącego, a leżącymi
raczej w interesie powszechnym (por. wyrok SN z dnia 23 lutego 2006 r., sygn. akt
II CSK 126/05, nie publ.). Rozpoznanie skargi winno przysłużyć się ochronie
obowiązującego porządku prawnego przed dowolnością orzekania oraz
zapewnieniu jednolitości orzecznictwa sądowego w tych sprawach, na kanwie
których możliwe jest dokonanie zasadniczej wykładni przepisu ustawy, mającej
walor generalny i abstrakcyjny (por. postanowienie SN z dnia 4 lutego 2000 r.,
sygn. akt II CZ 178/99, OSNC z 2000 r., nr 7-8, poz. 147). Jest zatem oczywiste,
że nie każde orzeczenie – nawet błędne – zasługuje na to, aby stać się
przedmiotem kontroli kasacyjnej.
Zgodnie z art. 3989
§ 1 k.p.c. Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do
rozpoznania, jeżeli w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, istnieje
potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub
wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, zachodzi nieważność
postępowania lub skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona. Cel wymagania
przewidzianego w art. 3984
§ 2 k.p.c. może być zatem osiągnięty jedynie przez
powołanie i uzasadnienie istnienia przesłanek umożliwiających realizację
publicznoprawnych funkcji skargi kasacyjnej. Tylko na tych przesłankach Sąd
Najwyższy może oprzeć rozstrzygnięcie o przyjęciu lub odmowie przyjęcia skargi
kasacyjnej do rozpoznania. Dopuszczenie i rozpoznanie skargi kasacyjnej
ustrojowo i procesowo jest uzasadnione jedynie w tych sprawach, w których mogą
być zrealizowane jej funkcje publicznoprawne.
Wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania wnioskodawca oparł
na przesłance uregulowanej w art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c.
Analiza wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania nie pozwala
na stwierdzenie, że powołana w nim przesłanka została wykazana.
3
Powołanie się na przesłankę uregulowaną w art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c.
wymaga wykazania niewątpliwej, widocznej na pierwszy rzut oka, bez konieczności
głębszej analizy, sprzeczności wyroku z przepisami prawa nie podlegającymi różnej
wykładni (por. m.in.: postanowienie SN z dnia 8 marca 2002 r., I PKN 341/01,
OSNP z 2004 r., nr 6, poz. 100; postanowienie SN z dnia 10 stycznia 2003 r., V CZ
187/02, OSNC z 2004 r., nr 3, poz. 49). Ponadto skarżący powinien w uzasadnieniu
wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania zawrzeć wyodrębniony
wywód prawny wskazujący w czym wyraża się „oczywistość” naruszenia prawa
(postanowienie SN z dnia 5 września 2008 r., I CZ 64/08, nie publ.; postanowienie
SN z dnia 9 czerwca 2008 r., II UK 37/08, nie publ.; postanowienie SN z dnia
19 grudnia 2001 r., IV CZ 200/01, nie publ.). Skarżący nie przedstawił wywodu
prawnego, którym wykazałby „oczywistość” naruszenia prawa. Zaś uzasadnienie
wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania sprowadza się do polemiki
z przyjętymi przez Sąd Okręgowy ustaleniami faktycznymi w zakresie wyceny
majątku wspólnego.
Wobec powyższego, na podstawie art. 3989
§ 2 k.p.c., Sąd Najwyższy orzekł
jak w sentencji.
Odnosząc się do żądania zasądzenia na rzecz pełnomocnika wnioskodawcy
kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu należy zauważyć,
że skoro rozpoznawana skarga kasacyjna wniesiona przez pełnomocnika
ustanowionego przez sąd podlega odmowie przyjęcia do rozpoznania, to brak jest
uzasadnienia dla przyznania mu od Skarbu Państwa kosztów pomocy prawnej
udzielonej z urzędu (zob. postanowienie SN z dnia 20 września 2007 r., II CZ
69/07, OSNC z 2008 r., nr 3, poz. 41, postanowienie SN z dnia 26 listopada
2010 r., IV CSK 332/10, nie publ.).
Na wniosek uczestniczki zawarty w odpowiedzi na skargę kasacyjną Sąd
Najwyższy orzekł o kosztach postępowania kasacyjnego na podstawie art. 520 § 3
oraz art. 98 § 1 i 3, art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1, art. 39821
k.p.c. i art. 13
§ 2 k.p.c. oraz w związku z § 13 ust. 4 pkt 2, § 7 ust. 1 pkt 10 i § 6 pkt 7
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów
4
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2002 r., nr 163, poz.
1348 z późn. zm.). Należy jednak zauważyć, że żądanie uczestniczki w wysokości
przedstawionej w formie spisu kosztów nie może zasługiwać na uwzględnienie
(k. 780 i 785). Zgodnie z odpowiednio stosowanym art. 98 k.p.c. uczestnik
przegrywający sprawę obowiązany jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie
koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony, w skład
których, w odniesieniu do uczestnika reprezentowanego przez adwokata, zalicza
się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych
przepisach (por. uzasadnienie uchwały SN z dnia 8 lipca 1987 r., III CZP 37/87,
OSNC z 1988 r., nr 10, poz. 138). Wynagrodzenie wskazane w spisie kosztów
przedstawionych przez uczestniczkę wynosi 8.100 zł i jest znacznie wyższe niż
określone w powołanym rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości, stąd nie może
zostać w tej wysokości uwzględnione. Należy również zauważyć, że odpowiedź
uczestniczki na skargę kasacyjną nie wskazuje, aby wkład pracy pełnomocnika
w przyczynienie się do wyjaśnienia i rozstrzygnięcia sprawy dawał możliwość
zasądzenia opłaty za czynności adwokata z tytułu zastępstwa prawnego
w podwyższonym wymiarze. We wspomnianym spisie kosztów uczestniczka
umieściła również podatek VAT, podczas, gdy podatek od towarów i usług nie
wchodzi w skład niezbędnych kosztów procesu strony (odpowiednio uczestnika)
reprezentowanej przez adwokata z wyboru (uchwała SN z dnia 25 stycznia 2007 r.,
III CZP 95/06, OSNC z 2007 r., nr 12, poz. 179). Do kosztów niezbędnych do
celowego dochodzenia praw i celowej obrony (art. 98 § 1 k.p.c.) strony (uczestnika)
reprezentowanej przez adwokata podlega zaliczeniu wydatek poniesiony przez nią
w związku z koniecznością uiszczenia opłaty skarbowej od dokumentu
stwierdzającego ustanowienie pełnomocnika (uchwała SN z dnia 12 marca 2003 r.,
III CZP 2/03, OSNC z 2003 r., nr 12, poz. 161).
POSTANOWIENIE
Dnia 24 stycznia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
w sprawie z wniosku M. S.
przy uczestnictwie I. S. – J.
o podział majątku wspólnego,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 24 stycznia 2011 r.,
na skutek skargi kasacyjnej wnioskodawcy
od postanowienia Sądu Okręgowego
z dnia 29 kwietnia 2010 r.,
1) odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania;
2) oddala wniosek o przyznanie kosztów nieopłaconej
pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcy z urzędu;
3) zasądza od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki
postępowania 3 617 (trzy tysiące sześćset siedemnaście)
złotych tytułem kosztów postępowania kasacyjnego,
oddala dalej idący wniosek w tym przedmiocie.
Uzasadnienie
2
W związku ze skargą kasacyjną wnioskodawcy M. S. od postanowienia Sądu
Okręgowego z dnia 29 kwietnia 2010 r. należy zważyć, co następuje.
Skarga kasacyjna jest kwalifikowanym środkiem prawnym, którego
rozpoznanie przez Sąd Najwyższy musi być uzasadnione względami o szczególnej
doniosłości, wykraczającymi poza indywidualny interes skarżącego, a leżącymi
raczej w interesie powszechnym (por. wyrok SN z dnia 23 lutego 2006 r., sygn. akt
II CSK 126/05, nie publ.). Rozpoznanie skargi winno przysłużyć się ochronie
obowiązującego porządku prawnego przed dowolnością orzekania oraz
zapewnieniu jednolitości orzecznictwa sądowego w tych sprawach, na kanwie
których możliwe jest dokonanie zasadniczej wykładni przepisu ustawy, mającej
walor generalny i abstrakcyjny (por. postanowienie SN z dnia 4 lutego 2000 r.,
sygn. akt II CZ 178/99, OSNC z 2000 r., nr 7-8, poz. 147). Jest zatem oczywiste,
że nie każde orzeczenie – nawet błędne – zasługuje na to, aby stać się
przedmiotem kontroli kasacyjnej.
Zgodnie z art. 3989
§ 1 k.p.c. Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do
rozpoznania, jeżeli w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, istnieje
potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub
wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, zachodzi nieważność
postępowania lub skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona. Cel wymagania
przewidzianego w art. 3984
§ 2 k.p.c. może być zatem osiągnięty jedynie przez
powołanie i uzasadnienie istnienia przesłanek umożliwiających realizację
publicznoprawnych funkcji skargi kasacyjnej. Tylko na tych przesłankach Sąd
Najwyższy może oprzeć rozstrzygnięcie o przyjęciu lub odmowie przyjęcia skargi
kasacyjnej do rozpoznania. Dopuszczenie i rozpoznanie skargi kasacyjnej
ustrojowo i procesowo jest uzasadnione jedynie w tych sprawach, w których mogą
być zrealizowane jej funkcje publicznoprawne.
Wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania wnioskodawca oparł
na przesłance uregulowanej w art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c.
Analiza wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania nie pozwala
na stwierdzenie, że powołana w nim przesłanka została wykazana.
3
Powołanie się na przesłankę uregulowaną w art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c.
wymaga wykazania niewątpliwej, widocznej na pierwszy rzut oka, bez konieczności
głębszej analizy, sprzeczności wyroku z przepisami prawa nie podlegającymi różnej
wykładni (por. m.in.: postanowienie SN z dnia 8 marca 2002 r., I PKN 341/01,
OSNP z 2004 r., nr 6, poz. 100; postanowienie SN z dnia 10 stycznia 2003 r., V CZ
187/02, OSNC z 2004 r., nr 3, poz. 49). Ponadto skarżący powinien w uzasadnieniu
wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania zawrzeć wyodrębniony
wywód prawny wskazujący w czym wyraża się „oczywistość” naruszenia prawa
(postanowienie SN z dnia 5 września 2008 r., I CZ 64/08, nie publ.; postanowienie
SN z dnia 9 czerwca 2008 r., II UK 37/08, nie publ.; postanowienie SN z dnia
19 grudnia 2001 r., IV CZ 200/01, nie publ.). Skarżący nie przedstawił wywodu
prawnego, którym wykazałby „oczywistość” naruszenia prawa. Zaś uzasadnienie
wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania sprowadza się do polemiki
z przyjętymi przez Sąd Okręgowy ustaleniami faktycznymi w zakresie wyceny
majątku wspólnego.
Wobec powyższego, na podstawie art. 3989
§ 2 k.p.c., Sąd Najwyższy orzekł
jak w sentencji.
Odnosząc się do żądania zasądzenia na rzecz pełnomocnika wnioskodawcy
kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu należy zauważyć,
że skoro rozpoznawana skarga kasacyjna wniesiona przez pełnomocnika
ustanowionego przez sąd podlega odmowie przyjęcia do rozpoznania, to brak jest
uzasadnienia dla przyznania mu od Skarbu Państwa kosztów pomocy prawnej
udzielonej z urzędu (zob. postanowienie SN z dnia 20 września 2007 r., II CZ
69/07, OSNC z 2008 r., nr 3, poz. 41, postanowienie SN z dnia 26 listopada
2010 r., IV CSK 332/10, nie publ.).
Na wniosek uczestniczki zawarty w odpowiedzi na skargę kasacyjną Sąd
Najwyższy orzekł o kosztach postępowania kasacyjnego na podstawie art. 520 § 3
oraz art. 98 § 1 i 3, art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1, art. 39821
k.p.c. i art. 13
§ 2 k.p.c. oraz w związku z § 13 ust. 4 pkt 2, § 7 ust. 1 pkt 10 i § 6 pkt 7
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów
4
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2002 r., nr 163, poz.
1348 z późn. zm.). Należy jednak zauważyć, że żądanie uczestniczki w wysokości
przedstawionej w formie spisu kosztów nie może zasługiwać na uwzględnienie
(k. 780 i 785). Zgodnie z odpowiednio stosowanym art. 98 k.p.c. uczestnik
przegrywający sprawę obowiązany jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie
koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony, w skład
których, w odniesieniu do uczestnika reprezentowanego przez adwokata, zalicza
się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych
przepisach (por. uzasadnienie uchwały SN z dnia 8 lipca 1987 r., III CZP 37/87,
OSNC z 1988 r., nr 10, poz. 138). Wynagrodzenie wskazane w spisie kosztów
przedstawionych przez uczestniczkę wynosi 8.100 zł i jest znacznie wyższe niż
określone w powołanym rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości, stąd nie może
zostać w tej wysokości uwzględnione. Należy również zauważyć, że odpowiedź
uczestniczki na skargę kasacyjną nie wskazuje, aby wkład pracy pełnomocnika
w przyczynienie się do wyjaśnienia i rozstrzygnięcia sprawy dawał możliwość
zasądzenia opłaty za czynności adwokata z tytułu zastępstwa prawnego
w podwyższonym wymiarze. We wspomnianym spisie kosztów uczestniczka
umieściła również podatek VAT, podczas, gdy podatek od towarów i usług nie
wchodzi w skład niezbędnych kosztów procesu strony (odpowiednio uczestnika)
reprezentowanej przez adwokata z wyboru (uchwała SN z dnia 25 stycznia 2007 r.,
III CZP 95/06, OSNC z 2007 r., nr 12, poz. 179). Do kosztów niezbędnych do
celowego dochodzenia praw i celowej obrony (art. 98 § 1 k.p.c.) strony (uczestnika)
reprezentowanej przez adwokata podlega zaliczeniu wydatek poniesiony przez nią
w związku z koniecznością uiszczenia opłaty skarbowej od dokumentu
stwierdzającego ustanowienie pełnomocnika (uchwała SN z dnia 12 marca 2003 r.,
III CZP 2/03, OSNC z 2003 r., nr 12, poz. 161).