Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II BU 7/10
POSTANOWIENIE
Dnia 10 marca 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Maciej Pacuda
w sprawie z wniosku K. N.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w G.
o wysokość emerytury,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 10 marca 2011 r.,
na skutek skargi wnioskodawczyni o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 22 stycznia 2010 r.,
odrzuca skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego wyroku.
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 22
stycznia 2010 r. oddalił apelację wniesioną przez ubezpieczoną K. N. od wyroku
Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w G. z dnia 15 maja
2009 r. oddalającego odwołanie ubezpieczonej od decyzji organu rentowego
odmawiającej ponownego ustalenia wysokości należnej jej emerytury.
Ubezpieczona wywiodła skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem
wymienionego wyroku i zarzucając temu wyrokowi naruszenie przepisów prawa
materialnego, tj. „art. 53 ustawy z dnia 24 czerwca o emeryturach i rentach z FUS
(Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 ze zm.)”, nazwanej także wcześniej ustawą „o
funduszu emerytalnym”, poprzez jego niezastosowanie i oparcie rozstrzygnięcia na
2
treści art. 15 wymienionej ustawy, skutkiem czego była niezgodność zaskarżonego
wyroku z art. 67 Konstytucji w związku z art. 53 ustawy o emeryturach i rentach z
FUS, wniosła o stwierdzenie niezgodności z prawem zaskarżonego wyroku „w
przedmiocie nieuwzględnienia części stażowej przy ustalaniu wysokości
świadczenia”.
Na uzasadnienie występujących w sprawie naruszeń przepisów prawa
materialnego skarżąca podała, że sąd drugiej instancji niewłaściwie jej zdaniem
przyjął, iż świadczenia nie można obliczyć w oparciu o art. 23 ust. 1 ustawy,
albowiem wskazany przepis wyraźnie stwierdza, że emeryturę ustala się w
najniższej wysokości dopiero wówczas, gdy nie można jej ustalić zgodnie z
zasadami określonymi w ustawie. Ponadto nie zgodziła się z „wykładnią” sądu, że
art. 53 jest jedynie traktowany jako matematyczne wyliczenie. W ocenie
ubezpieczonej w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku doszło także do „rozbieżności
interpretacyjnej”, która polegała na tym, iż sąd drugiej instancji najpierw stwierdził,
że „stosownie do treści art. 23 ust. 2 przepis ten nie ma zastosowania przy
ustalaniu wysokości emerytur osób, o których mowa w art. 28, a wnioskodawczyni
do kręgu tych osób należy”, aby w kolejnym zdaniu napisać „ta zaś w przypadku
wnioskodawczyni ustalana jest na podstawie art. 28 ustawy”.
Skarżąca wskazała także, iż w następstwie wydania zaskarżonego wyroku
comiesięcznie ponosi szkodę. Gdyby bowiem właściwie zastosowano do obliczenia
wysokości należnej jej emerytury art. 53 ustawy, to „dodając dwa składniki tzw.
socjalne, otrzymano by wzrost świadczenia o co najmniej 89,08 zł, która to kwota
została wyliczona w oparciu o wynagrodzenia, jakie są przyjęte wg GUS w latach
1950 – 2006”.
Sąd Najwyższy zważył co następuje.
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku jest
nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia szczególnego rodzaju. Nie jest bowiem
środkiem prawnym służącym wzruszeniu prawomocnego orzeczenia, które
pozostaje w mocy choćby było wadliwe, lecz wyłącznie środkiem służącym kontroli
legalności zaskarżonego nią orzeczenia w kontekście możliwości ubiegania się o
przyznanie od Państwa (Skarbu Państwa) odszkodowania za szkodę wyrządzoną
wydaniem prawomocnego orzeczenia (art. 4171
§ 2 k.c.). Mimo to istnieją
3
zauważalne analogie między tą skargą a skargą kasacyjną. Obydwa te środki
(określane mianem nadzwyczajnych) stanowią dopełniający się system kontroli
legalności orzeczeń. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem jest jednym ze
środków nadzoru judykacyjnego Sądu Najwyższego.
Zgodnie z art. 4241
§ 1 k.p.c., skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia przysługuje od prawomocnego wyroku sądu drugiej
instancji kończącego postępowanie w sprawie, jeżeli przez jego wydanie stronie
została wyrządzona szkoda, a zmiana lub uchylenie tego wyroku w drodze
przysługujących stronie środków prawnych nie były i nie są możliwe.
W art. 4245
k.p.c. określone zostały wymagania, którym powinna
odpowiadać skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
orzeczenia, przy czym w § 2 wskazano wymagania formalne przewidziane dla
pisma procesowego, a w § 1 wymienione zostały wymagania istotne skargi.
Przyjęta została zatem zasada analogiczna do uregulowania w art. 3984
k.p.c.
skargi kasacyjnej. W myśl artykułu 4245
§ 1 k.p.c. skarga o stwierdzenie
niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia powinna zawierać między
innymi wykazanie, że wzruszenie zaskarżonego orzeczenia w drodze innych
środków prawnych nie było i nie jest możliwe, a ponadto – gdy skargę wniesiono
stosując art. 4241
§ 2 k.p.c. – że występuje wyjątkowy wypadek uzasadniający
wniesienie skargi (pkt 5). Każde z sześciu wymagań z art. 4245
§ 1 pkt 1 – 6 k.p.c.
jest przy tym indywidualne i niezależne, a więc każde powinno być wyraźnie
wyodrębnione i wypełnione. Brak choćby jednego z nich powoduje, że skarga jest
dotknięta istotną wadą, nienaprawialną w trybie właściwym dla usuwania braków
formalnych i podlega odrzuceniu a limine (por. postanowienia Sądu Najwyższego :
z dnia 19 kwietnia 2007 r., I BP 18/07, LEX nr 489024, z dnia 21 czerwca 2007 r., I
BP 9/07, LEX nr 567315, z dnia 8 stycznia 2008 r., I BP 48/07, LEX nr 442671 oraz
z dnia 5 sierpnia 2010 r., IV CNP 44/10, LEX nr 603892). Chcąc spełnić wymóg
określony w treści art. 4245
§ 1 pkt 5 k.p.c. skarżący musi zatem „wykazać" (nie
tylko „wskazać"), iż wzruszenie zaskarżonego wyroku (wyroków) w drodze innych
środków prawnych nie było i nie jest możliwe. Musi również ujawnić i przedstawić w
skardze tę okoliczność w sposób wyczerpujący i nie budzący wątpliwości oraz w
drodze stosownego wywodu dowieść jej istnienia i przekonująco uzasadnić (por.
4
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2009 r., I CNP 111/08, LEX nr
527113). Takie ujęcie tego warunku skargi oznacza, że skarżącego obciąża
obowiązek przedstawienia analizy prawnej przepisów dotyczących środków
zaskarżenia, których zastosowanie - w odniesieniu do zaskarżonego orzeczenia -
jest niedopuszczalne lub z innych przyczyn na pewno nie mogłoby odnieść skutku.
Skarżący powinien zatem wykazać, powołując odpowiednie przepisy, że od
zaskarżonego orzeczenia nie przysługuje środek prawny, przy pomocy którego
mogłoby nastąpić wzruszenie zaskarżonego orzeczenia (por. postanowienia Sądu
Najwyższego: 24 lipca 2008r., I CNP 50/08, LEX nr 442513 i z dnia 23 stycznia
2009 r., I CNP 108/08, LEX nr 527141). Te same uwagi dotyczą także kwestii
wykazania, iż występuje wyjątkowy wypadek uzasadniający wniesienie skargi, gdy
wniesiono ją stosując art. 4241
§ 2 k.p.c. Obowiązek skarżącego w tym zakresie,
oprócz wykazania, że nie jest (obecnie) możliwa zmiana lub uchylenie
zaskarżonego wyroku w drodze innych przysługujących stronie środków prawnych,
polega zaś dodatkowo na wykazaniu, że zachodziły takie uzasadnione obiektywnie
okoliczności, które uniemożliwiły stronie zaskarżenie orzeczenia w drodze
dostępnych środków prawnych, a także na zawarciu w skardze wyodrębnionej,
poprawnej jurydycznie argumentacji przedstawiającej, na czym polega
„wyjątkowość jego wypadku” i jakie podstawowe zasady porządku prawnego lub
konstytucyjne wolności albo prawa człowieka zaskarżone prawomocne orzeczenie
narusza i wskazaniu na czym polegała obraza przepisów mających podstawowe
znaczenie dla ich ochrony (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 4 lutego
2008 r., I BU 16/07, LEX nr 621773 i z dnia 27 lutego 2008 r., II BU 56/07, LEX nr
452485).
Analiza skargi sporządzonej przez ubezpieczonego z całą pewnością musi
prowadzić do wniosku, że nie spełnia ona tak rozumianego wymogu określonego w
treści art. 4245
§ 1 pkt 5 k.p.c. Skarżący poprzestał bowiem na podaniu w petitum
skargi, że została ona wniesiona „na podstawie art. 4241
§ 2 k.p.c.”, natomiast w
ogóle nie wyjaśnił – również w uzasadnieniu owej skargi – przyczyn oparcia jej na
tej właśnie podstawie prawnej. Tym samym skarga nie spełniła co najmniej jednego
z konstrukcyjnych wymogów wymienionych w art. 4245
§ 1 pkt 5 k.p.c.
5
Kierując się przedstawionymi motywami oraz opierając się na treści art. 4248
§ 1 k.p.c., Sąd Najwyższy orzekł, jak w sentencji.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13