Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UZ 22/11
POSTANOWIENIE
Dnia 20 lipca 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący)
SSN Zbigniew Korzeniowski
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku J. S.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P.
o wysokość świadczenia,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 20 lipca 2011 r.,
zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 23 marca 2011 r.,
oddala zażalenie.
U z a s a d n i e n i e
Postanowieniem z dniem 23 marca 2011 r. Sąd Apelacyjny, działając na
podstawie art. 3986
§ 2 k.p.c., odrzucił skargę kasacyjną J. S. od wyroku tego Sądu
z dnia 16 grudnia 2010 r. w sprawie o wysokość świadczenia, ponieważ wartość
przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż dziesięć tysięcy złotych (art. „388 § 1”
k.p.c.).
W zażaleniu na powyższe postanowienie wnioskodawca zarzucił naruszenie
przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:
1) art. 3982
§ 1 w związku z art. 3986
§ 2 k.p.c., polegające na odrzuceniu skargi
kasacyjnej, mimo że w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych skarga
kasacyjna przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia w sprawach
2
o przyznanie emerytury; 2) art. 233 § 1 k.p.c., przez sprzeczność ustaleń Sądu z
materiałem zgromadzonym w sprawie polegające na przyjęciu, że niniejsza sprawa
nie jest sprawą o przyznanie emerytury; 3) art. 328 § 2 w związku z art. 361 k.p.c.,
polegające na błędnym przytoczeniu przepisów prawa w podstawie prawnej
postanowienia.
Mając powyższe na uwadze skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego
postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi drugiej instancji do ponownego
rozpoznania.
W uzasadnieniu zażalenia podniesiono, że po pierwsze - zgodnie z art. 3982
§ 1 k.p.c. niniejsza sprawa jest sprawą o przyznanie emerytury w wyższej
wysokości, co oznacza, że skarga kasacyjna przysługuje niezależnie od wartości
przedmiotu zaskarżenia, po drugie - przedmiotem sprawy było również ustalenie
prawa wnioskodawcy do świadczenia emerytalnego wskutek odmownej decyzji
organu rentowego w tym zakresie oraz po trzecie - Sąd drugiej instancji błędnie
określił podstawę prawną postanowienia, co uniemożliwia jego kontrolę.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zażalenie jest niezasadne.
W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych skarga kasacyjna
przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia jedynie w sprawach o
przyznanie i o wstrzymanie emerytury lub renty oraz o objęcie obowiązkiem
ubezpieczenia społecznego, natomiast w pozostałych sprawach z tego zakresu
skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w sprawach, w których wartość przedmiotu
zaskarżenia jest niższa niż dziesięć tysięcy złotych (art. 3982
§ 1 k.p.c.). Aktualnie
w judykaturze Sądu Najwyższego powszechnie przyjmuje się, że sprawy z zakresu
ubezpieczeń społecznych, w których przedmiotem zaskarżenia kasacyjnego jest
wysokość świadczenia emerytalno-rentowego są sprawami o świadczenie, w
których dopuszczalność zaskarżenia kasacyjnego podlega ograniczeniu ze
względu na wartość przedmiotu zaskarżenia. Inaczej rzecz ujmując, skarga
kasacyjna przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia tylko wtedy,
gdy przedmiot decyzji organu rentowego obejmuje, między innymi, sprawę o
przyznanie emerytury, gdy taka sprawa jest objęta odwołaniem do sądu
ubezpieczeń społecznych i gdy stanowi przedmiot rozstrzygnięcia w pierwszej i
3
drugiej instancji (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 17 września 2008 r.,
I UZ 14/08, OSNP 2010 nr 3-4, poz. 54; z dnia 10 listopada 2010 r., II UZ 30/10,
LEX nr 707896, z dnia 17 listopada 2010 r., II UZ 31/10, LEX nr 707897 i
orzeczenia w nich powołane). W orzecznictwie wyrażany jest również pogląd, że z
art. 3982
§ 1 k.p.c. wyraźnie wynika, iż dopuszczalność skargi kasacyjnej
niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia uwarunkowana jest przedmiotem
sporu w sprawie, a nie przedmiotem zaskarżenia. Przy ocenie tego przedmiotu
decydujący jest przedmiot postępowania sądowego, określony zakresem odwołania
od decyzji organu rentowego. Przedmiot zaskarżenia nie jest pojęciem tożsamym z
przedmiotem sporu, a zatem jeżeli od samego początku sprawa wynikająca z
odwołania od decyzji organu rentowego dotyczy prawa do emerytury, to jej
przedmiot nie zmienia się, gdy sąd pierwszej lub drugiej instancji przyznał
emeryturę, a strona nie kwestionuje samej zasady, lecz tylko datę przyznania
świadczenia (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 28 października 2009
r., II UZ 37/09, LEX nr 564803 oraz z dnia 18 stycznia 2010 r., II UZ 47/09, LEX nr
583829). Stanowisko to należy uznać za trafne, gdyż w opisanym przypadku
przedmiotem sporu w dalszym ciągu pozostaje spełnienie przez ubezpieczonego
na określony dzień przesłanek warunkujących powstanie prawa do świadczenia lub
do jego wypłaty i przyznanie świadczenia od tej daty (art. 100 i art. 129 ustawy z
dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych, jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r., Nr 153, poz. 1227 ze zm.).
W ocenie Sądu Najwyższego w składzie rozpoznającym niniejsze zażalenie,
poglądu tego nie można odnosić do sytuacji, w której przedmiotem sporu przed
sądem odwoławczym jest jedynie wysokość świadczenia, do którego prawo zostało
ustalone wyrokiem sądu pierwszej instancji. Stosownie bowiem do art.3981
§ 1
k.p.c. skarga kasacyjna przysługuje od wyroku sądu drugiej instancji, co oznacza,
że żądanie niebędące przedmiotem rozpoznania tego sądu nie może stanowić o
charakterze sprawy decydującym o dopuszczalności skargi kasacyjnej. W takim
przypadku o charakterze sprawy decyduje charakter żądania stanowiącego
przedmiot wyroku zaskarżonego skargą kasacyjną. Nie można przy tym dopatrzyć
się racjonalnych przyczyn, dla których sprawa, której przedmiotem przed organem
rentowym było prawo do świadczenia emerytalnego lub rentowego i w której na
4
drogę postępowania sądowego przeniesiony został wyłącznie spór odnoszący się
do wysokości tego świadczenia, miałaby być inaczej traktowania niż sprawa, w
której tylko taki przedmiot sporu został przeniesiony na etap sądowego
postępowania odwoławczego. Za trafne należy więc uznać stanowisko Sądu drugiej
instancji, że - ze względu na ograniczenie na etapie postępowania apelacyjnego
przedmiotu sporu wyłącznie do wysokości przyznanego skarżącemu świadczenia
emerytalnego - o dopuszczalności skargi kasacyjnej w takiej sprawie decyduje
wartość przedmiotu zaskarżenia.
Rację ma skarżący, że Sąd Apelacyjny błędnie przytoczył jako podstawę
prawną orzeczenia art. 388 § 1 k.p.c., jednakże niewątpliwie miał na myśli
zacytowany częściowo w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia art. 3982
§ 1
k.p.c. To uchybienie - wbrew twierdzeniom zażalenia - w żaden sposób nie wpływa
na możliwość skontrolowania zasadności stanowiska zajętego w tym
postanowieniu.
Z tych względów zażalenie podlega oddaleniu na podstawie art. 3941
§ 3 w
związku z art. 39814
k.p.c.