Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I PK 45/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 3 sierpnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Teresa Flemming-Kulesza (przewodniczący,
sprawozdawca)
SSN Katarzyna Gonera
SSN Józef Iwulski
w sprawie z powództwa P.K.
przeciwko M. Z. K. P. Spółce Akcyjnej w Z.
o odszkodowanie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 3 sierpnia 2012 r.,
skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w G.
z dnia 15 września 2011 r., sygn. akt […]
oddala skargę kasacyjną;
zasądza od powoda na rzecz strony pozwanej kwotę 137 (sto
trzydzieści siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów
postępowania kasacyjnego.
2
Uzasadnienie
Powód P.K. domagał się od pozwanego M. Z. Zakładu Produkcji
Konstrukcji Stalowych i Urządzeń Przemysłowych Spółki z o.o. w Z., zapłaty
odszkodowania w kwocie 66.053,40 zł, za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy
o pracę bez wypowiedzenia oraz zasądzenia kwoty 8.595 zł, tytułem prowizji od
zysku za miesiąc lipiec. Następnie cofnął pozew w zakresie żądania prowizji.
Strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa.
Sąd Rejonowy w Z. wyrokiem z 9 marca 2011 r., sygn. akt […] w pkt 1.
zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 31.910,40 zł tytułem
odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę bez
wypowiedzenia; w pkt 2. oddalił powództwo w zakresie żądania odszkodowania
ponad kwotę 31.910,40 zł; w pkt 3. umorzył postępowanie w zakresie roszczenia o
zapłatę prowizji z zysku; w pkt 4. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę
3.001,20 zł tytułem kosztów procesu. Następnie wyrok został uzupełniony o
orzeczenie w przedmiocie rygoru natychmiastowej wykonalności.
Sąd Rejonowy ustalił, że P.K. zatrudniony był u pozwanego od dnia 1 lipca
1996 r., na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, na stanowisku
zastępcy dyrektora spółki ds. technicznych. Powód na mocy uchwały rady
nadzorczej powołany został w skład zarządu pozwanej Spółki. Uchwałą rady
nadzorczej, nr […] z dnia 07 sierpnia 2006 r., powód został odwołany z funkcji
członka zarządu. W dniu 22 sierpnia 2006 r. powód otrzymał oświadczenie o
rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika z powodu
ciężkiego naruszenia obowiązków zastępcy dyrektora zarządu „w szczególności
poprzez: wystosowanie w dniu 27 czerwca 2006 r. do Pierwszego […] Urzędu
Skarbowego w S. pisma […], w którym samowolnie i bez dostatecznej podstawy
prawnej poinformował organ podatkowy, jakoby S. R.E. Sp. z o.o. z siedzibą w W.
miał być jedynym wspólnikiem pracodawcy; nieprawną odmowę przekazywania
jedynemu (zgodnie z aktualnym stanem prawnym) wspólnikowi ZPK - M. Z. Holding
Spółka Akcyjna „informacji miesięcznych, kwartalnych, półrocznych i rocznych oraz
danych do pakietu konsolidacyjnego" oraz przekazanie zawiadomienia o
powyższym do Komisji Papierów Wartościowych i Giełd w Warszawie w piśmie […]
3
z dnia 19 lipca 2006 r., w zamiarze utrudnienia bądź udaremnienia zatwierdzenia
prospektu emisyjnego akcji VII emisji M. Z. Holding Spółka Akcyjna będącej
podstawą do zrealizowania przez M. Z. Holding Spółka Akcyjna układu zawartego
w dniu 15 grudnia 2005 r. z jego wierzycielami, wśród których znajduje się także
ZPK. Powyższe postępowanie stanowi działanie na szkodę Pracodawcy, jak
również m.in. naruszenie § 3 ust 1 umowy holdingowej z dnia 15 lipca 1996 r. oraz
obowiązków informacyjnych wynikających ze zaktualizowanych przepisów
wskazanych w Zarządzeniu nr 2/2002 Prezesa Zarządu M. Z. Holding Spółka
Akcyjna z dnia 10 stycznia 2002 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych
przekazywanych przez M. Z. Holding Spółka Akcyjna, jako podmiot dopuszczony
do obrotu publicznego; udzielenie wspólnie z odwołanymi w dniu 24 kwietnia 2006
r. przez Radę Nadzorczą ZPK byłymi członkami zarządu Pracodawcy w osobach
C.C. i J.K. - w dniu 29 maja 2006 r. pełnomocnictw procesowych i doprowadzenie w
ten sposób do zawarcia w dniu 8 czerwca 2006 r., rzekomej ugody przed Sądem
Rejonowym w Z. - Sądem Pracy (sygn. akt IV P …), mającej przywracać wyżej
wskazane osoby do pracy u pozwanego; uporczywe kwestionowanie uprawnień M.
Z. Holding Spółka Akcyjna do występowania jako jedynego wspólnika ZPK oraz
Rady Nadzorczej pracodawcy w osobach J. G. (G.), J.G. (G.) oraz A.K. (K.) oraz w
konsekwencji doprowadzenie do utraty zaufania Pracodawcy do Pracownika”.
Sąd Rejonowy ustalił ponadto, że prospekt emisyjny akcji VII emisji M. Z.
Holding S.A. został zatwierdzony. Układ zawarty w dniu 15 grudnia 2005 r. przez M.
Z. Holding S.A. z wierzycielami został zrealizowany.
Kwestią ustalenia właścicieli i osób umocowanych do reprezentacji „powoda”
zajął się Sąd Okręgowy w G. - sygn. akt […], w sprawie o przejęcie przez S. R.E.
Sp. z o.o. udziałów w kapitale zakładowym „powoda”. Wyrokiem z dnia 30 grudnia
2008 r. Sąd ten ustalił, że pozwana „W. S." Spółka z o.o. w G. (poprzednio S. R.E.)
nie jest wspólnikiem spółki M. Z. Zakładu Produkcji Konstrukcji Stalowych i
Urządzeń Przemysłowych Spółki z o.o. w Z. Apelacja pozwanego W. S. Spółki z
o.o. w G. od powyższego wyroku została oddalona przez Sąd Apelacyjny wyrokiem
z dnia 7 października 2010 r.
W ocenie Sądu Rejonowego, spór w sprawie sprowadzał się do
rozstrzygnięcia czy okoliczności wskazane przez pracodawcę w oświadczeniu o
4
rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia stanowiły ciężkie naruszenia
obowiązków pracowniczych przez powoda. Sąd uznał, że roszczenie powoda o
zapłatę odszkodowania było usprawiedliwione.
Odnosząc się do zarzutów wskazanych w oświadczeniu o rozwiązaniu z
powodem umowy o pracę Sąd podkreślił, że bezsporne w sprawie było, że powód
złożył podpis pod takimi pismami jak: pismo z dnia 27 czerwca 2006 r. do
Pierwszego […] Urzędu Skarbowego w S., pismo z dnia 19 lipca 2006 r. do Komisji
Papierów Wartościowych i Giełdy w Warszawie oraz podpisał pełnomocnictwo
procesowe w sprawie o sygn. akt […]. Oceniając wymienione wyżej pisma przez
pryzmat zarzutów postawionych powodowi, Sąd Rejonowy podkreślił, że
zachowanie powoda opisane przez pozwanego nie stanowiło ciężkiego naruszenia
obowiązków pracowniczych. Sąd Rejonowy przypomniał, że w okresie, w którym
wymienione pisma zostały sporządzone toczył się spór odnośnie do tego czy
jedynym udziałowcem powodowej spółki jest M.l Z. Holding S.A. w Z., czy S. R.E.
Sp. z o.o. w W. Spór sądowy toczył się przez kilka lat. Prawomocnie zakończony
został dopiero w październiku 2010 r. Tym samym, nie można, w ocenie Sądu,
czynić zarzutu powodowi, iż jako członek zarządu w pismach wymienionych przez
pozwanego sygnalizował jedynie, że spór istnieje i istniejącym sporem
usprawiedliwiał działania podejmowane przez zarząd i zaniechania zarządu. Sąd
pierwszej instancji zauważył, że z pisma z dnia 27 czerwca 2006 r. skierowanego
do Pierwszego […] Urzędu Skarbowego w S. wynika, że zarząd usprawiedliwia
niemożność przedłożenia uchwały zgromadzenia wspólników zatwierdzającej
sprawozdanie finansowe, z uwagi na treść postanowienia Sądu Okręgowego w G. z
dnia 19 kwietnia 2006 r., zakazującego wykonywania jedynemu wspólnikowi (S. R.
E. Sp. z o.o. w W.) praw korporacyjnych. Sąd Rejonowy podkreślił, że sentencja
postanowienia Sądu Okręgowego w G. w swej istocie była identyczna z tą, która
przytoczona została w piśmie, z wyjątkiem sformułowania „jedyny" wspólnik. Bez
wątpienia użycie tego sformułowania nie może świadczyć, w ocenie Sądu, o
ciężkim naruszeniu przez powoda obowiązków pracowniczych, gdyż powód nie
wprowadził Urzędu Skarbowego w błąd, a jedynie poinformował urząd o
postanowieniu Sądu Okręgowego w G. Podobnie w piśmie z dnia 19 lipca 2006 r.,
powód poinformował Komisję Papierów Wartościowych i Giełd w Warszawie o
5
sporze sądowym o prawa właścicielskie i o tym, że w zaistniałej sytuacji zarząd nie
może realizować obowiązków informacyjnych, zarówno względem M. Z. S.A. jak i
S. R. E., a zatem nie może przekazać informacji miesięcznych, kwartalnych,
półrocznych i rocznych oraz danych do pakietu konsolidacyjnego. Zarząd nie
poświadczył w piśmie nieprawdy, lecz poinformował o istniejącym sporze sądowym.
Sąd pierwszej instancji podkreślił przy tym, że nieprzekazanie tych informacji nie
udaremniło zatwierdzenia prospektu emisyjnego akcji VII emisji M. Z. Holding S.A. i
układ z wierzycielami M. Z. Holding SA został zrealizowany. Nieprzekazane tych
informacji nie spowodowało żadnej szkody po stronie pracodawcy. Spór
właścicielski pomiędzy dwoma podmiotami, w sposób oczywisty rzutował na
sytuację prawną pozwanej spółki, utrudniał jej prawidłowe funkcjonowanie zarówno
w stosunkach zewnętrznych, jak i wewnętrznych. Zaistniała wówczas sytuacja,
niezależna od powoda jak i pozostałych członków zarządu, stwarzała zagrożenie
dla dalszego funkcjonowania pozwanej Spółki w obrocie gospodarczym. Powód z
racji zajmowanego stanowiska odpowiadał za realizację kontraktów podpisanych
przez Spółkę, z których to obowiązków w spornym okresie wywiązywał się w
sposób należyty. Żaden zarzut w tym zakresie pod adresem powoda nie został
sformułowany. Obarczanie powoda odpowiedzialnością za zaistnienie sporu
właścicielskiego, na który powód nie miał żadnego wpływu i wyciąganie wobec
powoda konsekwencji za informowanie organów podatkowych czy innych
podmiotów o tym, że spór zaistniał, było zdaniem Sądu nieuprawnione. Podobnie
Sąd Rejonowy uznał, że nie stanowiło ciężkiego naruszenia obowiązków
pracowniczych podpisanie przez powoda pełnomocnictwa procesowego w sprawie
z powództwa C.C. i J.K.. Osoby podpisane pod pełnomocnictwami procesowymi
wpisane były do Krajowego Rejestru Sądowego, który był przedmiotem badania
przez sąd w sprawie w której zawarto ugodę […]. W tamtym okresie sąd nie był w
posiadaniu informacji o sporze właścicielskim, ponadto powód w dacie udzielenia
pełnomocnictwa był członkiem zarządu pozwanego.
Odnosząc się do zarzutu czwartego tj. uporczywego kwestionowania
uprawnień M. Z. Holding S.A. do występowania jako jedynego wspólnika ZPK oraz
rady nadzorczej, Sąd Rejonowy stwierdził, że ta okoliczność nie została w żaden
sposób wykazana przez stronę pozwaną.
6
Sąd Rejonowy nie uwzględnił żądania powoda zasądzenia odszkodowania
ponad kwotę 31.910,40 zł, gdyż, w ocenie Sądu pierwszej instancji, powodowi
przysługiwało odszkodowanie w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia,
zgodnie z art. 58 k.p., i taką też podstawę żądania powód wskazał w pozwie.
Strona powodowa wyraźnie sformułowała swoje roszczenie jako odszkodowanie za
niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia i wskazała w
sposób konkretny podstawę prawną swojego żądania, błędnie wskazując jego
wysokość.
Apelację od powyższego wyroku wywiódł powód i pozwany.
Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w G. wyrokiem z 15
września 2011 r., w pkt 1. z apelacji pozwanego zmienił zaskarżony wyrok w pkt 1.,
4. i powództwo oddalił; w pkt 2. oddalił apelację powoda; w pkt 3. zasądził od
powoda na rzecz pozwanego kwotę 30 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych.
Sąd Okręgowy uznał, że umyślne naruszenie obowiązków wypełnia zakres
znaczeniowy zwrotu ciężkie nawet wtedy, gdy nie spowodowało szkody w mieniu
pracodawcy, bądź rozmiar szkody jest nieznaczny, a pracownik dopuścił się
naruszenia takiego obowiązku pracowniczego, który w sposób znaczny zagraża
interesowi pracodawcy. Jednym z kryteriów oceny należytego wykonywania
obowiązku dbałości o dobro pracodawcy jest pozycja zawodowa pracownika,
usytuowanie zajmowanego przez niego stanowiska w strukturze zakładu. Sąd
Okręgowy stwierdził, że w czasie, gdy powód był członkiem zarządu, jedyny
udziałowiec zatrudniającej go Spółki – M. Z. Holding Spółka Akcyjna w Z., będący
także jedynym udziałowcem Spółki B. C. 2000, w dniu 8 czerwca 2001 r. zawarł
umowę kredytu konsorcjalnego z K. Bankiem i P. K. Bankiem. Celem
zabezpieczenia spłaty wierzytelności objętych tą umową, M. Z. ustanowił m.in.
poręczenie cywilne oraz zastaw rejestrowy na wszystkich przysługujących mu
udziałach w kapitale zakładowym M. Z. - ZPK. W dniu 7 lutego 2003 r. K. Bank,
który od 1 marca 2002 r. został jedynym wierzycielem kredytobiorcy z tytułu
udzielonego kredytu, wypowiedział nienależycie wykonywaną umowę kredytową.
Część wierzytelności została zaspokojona. Pozostała - w wysokości 3.387.420
Euro została nabyta wraz z jej zabezpieczeniami przez S. R. E. Spółkę z o.o. w W.
w dniu 21 lutego 2006 r. na podstawie umowy przelewu wierzytelności. Nabywca w
7
dniu 17 marca 2006 r. został wpisany do rejestru zastawów, jako zastawnik, a w
dniu 20 marca 2006 r. poinformował kredytobiorcę o umowie przelewu
wierzytelności i wezwał do dobrowolnego spełnienia świadczenia poprzez zapłatę
równowartości kwoty 3.563.594 Euro w nieprzekraczalnym terminie 7 dni od daty
doręczenia wezwania. Dnia 28 marca 2006 r. Spółka SIRE złożyła M. Holding Z.
oświadczenie o przejęciu na własność przysługujących mu udziałów, w tym
wszystkich w Spółce ZPK - pracodawcy „ubezpieczonego” (powinno być:
„powoda”). Oświadczenie to było przedwczesne, bowiem nastąpiło wcześniej niż 7
dni po zawiadomieniu przesłanym zastawcy z kopią dla Spółki, a ta otrzymała
zawiadomienie w dniu 27 marca 2006 r. W dniu 29 marca 2006 r. zastawca zapłacił
całą należność, wskutek czego wygasła wierzytelność oraz ustanowiony zastaw.
Jednak SIRE uznała, że nie została zaspokojona w terminie i że należne są jej na
własność udziały M. Holding Z. w Spółce – Z. P. K. Uznając się za jej jedynego
wspólnika, powołała radę nadzorczą, a ta zarząd Spółki, w którym funkcję członka
powierzono „ubezpieczonemu” (powinno być: „powodowi”). Natomiast M. Holding Z.
powołał nową radę nadzorczą, która uchwałą z dnia 24 kwietnia 2006 r. odwołała
dotychczasowy zarząd Spółki, w tym J. K. z funkcji prezesa i C.C. z funkcji członka
zarządu i powołała nowy skład zarządu w osobach A. D., jako prezesa zarządu i T.
M. jako członka zarządu. Dotychczasowy zarząd nie uznał nowo powołanego
zarządu Spółki za prawowity i odmówił mu przekazania zarządzania
przedsiębiorstwem. Kilkakrotnie podejmowane bezskuteczne próby przejęcia
władztwa nad zakładem spowodowało, że zarząd Spółki w piśmie z dnia 27
kwietnia 2006 r. zawarł oświadczenia o rozwiązaniu z J. K. i C. C. umowy o pracę
bez wypowiedzenia z winy pracownika na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 i 3 k.p. J. K.
wraz z C. C., z którym także rozwiązano umowę o pracę w trybie
natychmiastowym, złożyli pozew o przywrócenie do pracy. W postępowaniu
sądowym Spółka ZPK była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika,
któremu pełnomocnictwa (jak wynika z odpisu z KRS-u winno było udzielić
działających łącznie dwóch członków zarządu lub jeden członek zarządu z
prokurentem), w sprawie udzielił, oprócz aktualnego członka zarządu powoda P.K.,
C. C.. Z kolei w sprawie, w której C. C. był powodem, pełnomocnictwa udzielił
powód i J. K.. Tak reprezentowana pozwana Spółka, w dniu 8 czerwca 2006 r. w
8
sprawie […] zawarła ugodę z J. K. i C. C., na mocy której zostali przywróceni do
pracy z dniem 27 kwietnia 2006 r. Ugoda sądowa po uprawomocnieniu została
opatrzona klauzulą wykonalności i stała się tytułem wykonawczym, którego Spółka
odmówiła wykonania, podejmując bezskuteczną, spóźnioną próbę zaskarżenia
postanowienia Sądu Rejonowego w Z. z dniem 8 czerwca 2006 r. o umorzeniu
postępowania.
Sąd Apelacyjny podkreślił, że „w międzyczasie” toczyło się także
postępowanie przed Sądem Okręgowym w G. X Wydziałem Gospodarczym
sygn[…], z powództwa M. Z. Holding Spółka Akcyjna w Z. przeciwko S. R. E.
Spółce z o.o. w W. (zwanej SIRE, później - „W. S.") i M. Z. – Z. P. Konstrukcji S. i
U. P. Spółce z o.o. w Z. (zwanej ZPK), którego przedmiotem była ocena
skuteczności przejęcia przez SIRE udziałów w kapitale zakładowym Spółki oraz
ustalenie czy SIRE jest wspólnikiem Spółki. Pozwana Spółka SIRE wystąpiła z
powództwem wzajemnym w sprawie […]. Po wydaniu zaskarżonego wyroku, Sąd
Okręgowy w G. X Wydział Gospodarczy wyrokiem z dnia 30 grudnia 2008 r. sygn.
akt […] z powództwa głównego: ustalił, że „W. S." Spółka z o.o. w W. nie jest
wspólnikiem spółki M. Z. - Zakład Produkcji Konstrukcji Stalowych i Urządzeń
Przemysłowych Spółki z o.o. w Z.. Zostało także prawomocnie zakończone
postępowanie w sprawie […] z powództwa M.Z. - Spółki ZPK o pozbawienie
wykonalności tytułu wykonawczego w postaci ugody sądowej zawartej przed
Sądem Rejonowym w Z. z dnia 8 czerwca 2006 r. Sąd Rejonowy w Z. Wydział IV
Pracy wyrokiem z dnia 17 lipca 2009 r. pozbawił tytuł wykonawczy w postaci ugody
sądowej z dnia 8 czerwca 2006 r., opatrzonej klauzulą wykonalności nadaną przez
Sąd Rejonowy w Z. w dniu 26 lutego 2007 r., wykonalności w całości oraz zasądził
od J. K. i C. C. na rzecz strony pozwanej koszty procesu. W motywach swego
rozstrzygnięcia Sąd Rejonowy stwierdził, że pozwana spółka skierowała
powództwo przeciwko tytułowi egzekucyjnemu - niekorzystającemu z powagi
rzeczy osądzonej tj. ugody sądowej, zatem podniesienie zarzutu braku
odpowiedniego pełnomocnictwa dla osoby działającej w imieniu spółki, jako
dłużnika, było dopuszczalne, a zarzut ten okazał się ponadto uzasadniony. Sąd
Rejonowy podkreślił, że J. K. i C. C. nie byli upoważnieni do reprezentacji pozwanej
spółki w dacie udzielania pełnomocnictwa, a także w dacie, w której doszło do
9
zawarcia ugody sądowej, gdyż zostali skutecznie odwołani z członkostwa w
zarządzie uchwałami rady nadzorczej ustanowionej przez M. Z. Holding S.A. -
prawowitego, jedynego udziałowca spółki. Nie byli także upoważnieni do
reprezentowania pracodawcy na mocy art. 31
k.p.
W świetle tych ustaleń faktycznych, w ocenie Sądu Okręgowego nie budzi
wątpliwości, że jedynym wspólnikiem Spółki – M. Z. - Zakład Produkcji Konstrukcji
Stalowych i Urządzeń Przemysłowych, właścicielem wszystkich udziałów w jej
kapitale zakładowym, był M. Holding Z.. Powołana, przez prawowitego wspólnika
Spółki – M. Z. – Z. P. K. S. – M. Z. Holding, rada nadzorcza, realizując uprawnienia
wynikające z § 17 pkt 5 Umowy Spółki, uchwałą z dnia 24 kwietnia 2006 r.
skutecznie odwołała J. K. i C. C., jako członków zarządu Spółki i powołała nowy
skład członków zarządu Spółki, który był uprawniony do złożenia byłym członkom
zarządu świadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy
pracownika (§ 19 pkt 3 Umowy Spółki), co też nastąpiło w piśmie z dnia 27 kwietnia
2006 r.
Sąd drugiej instancji stwierdził, że powód był członkiem zarządu pozwanej
spółki, a więc wchodził w skład organu uprawnionego do reprezentacji strony
pozwanej. Zajmował on bardzo odpowiedzialne i wysokie stanowisko u strony
pozwanej. Zarząd odpowiadał za prawidłową organizację i funkcjonowanie
pozwanej spółki. Z racji zajmowanego stanowiska powodowi powinny być znane
wszystkie problemy, z jakimi borykała się Spółka. Winien być świadom sytuacji
prawnej Spółki, jej statusu. Podejmując się objęcia stanowiska członka zarządu
powód musiał być obeznany w szeregiem praw, jakie z racji zajmowanego
stanowiska posiadał, ale także musiał się liczyć z odpowiedzialnością, jaką przyjął
na siebie będąc członkiem zarządu jak i zobowiązaniami, jakie wiązały się z
zasiadaniem w zarządzie. Rada nadzorcza pozwanej Spółki powołując powoda na
członka zarządu miała prawo oczekiwać od powoda odpowiedzialnego i
świadomego postępowania. W tych okolicznościach, zdaniem Sądu Okręgowego,
nie do zaakceptowania jest stanowisko powoda, że „chciał być jak najdalej od
toczącego się sporu właścicielskiego". Jednocześnie powód był świadomy, iż ani J.
K., ani C. C. nie mieli uprawnień do występowania w imieniu pozwanej Spółki,
składania oświadczeń w jej imieniu. Powód składając oświadczenie w imieniu
10
pozwanej działał wspólnie z odwołanymi już członkami zarządu. Tak więc wyrażał
zgodę, godził się na to, że odwołani członkowie zarządu podejmowali czynności w
imieniu pozwanej nie mając do tego prawa. Składając wspólne oświadczenie - z J.
K. i C. C. doprowadzał do składania nieważnych oświadczeń. Sąd Okręgowy
podkreślił, że tym bardziej takie postępowanie jest naganne, ponieważ dotyczyło
postępowań sądowych, w trakcie których przedstawiono nieaktualne wyciągi z
KRS-u, w których nieuwidocznione były zmiany w składzie zarządu. Sąd
prowadzący sprawę był wprowadzony w błąd, co do osobowej reprezentacji strony
pozwanej.
Jako bezprawne, Sąd Okręgowy uznał także podpisywanie przez powoda w
imieniu pozwanej z odwołanymi członkami zarządu pozostałej korespondencji, tj.
pisma z 27 czerwca 2006 r. do Pierwszego Urzędu Skarbowego w S. czy do
Komisji Papierów Wartościowych i Giełd w Warszawie z dnia 19 lipca 2006 r. Mimo,
że pismo kierowane do Komisji Papierów Wartościowych i Giełd nie spowodowało
utrudnienia w zatwierdzeniu prospektu akcji VII emisji M. Z. - już samo wystąpienie
w imieniu pozwanej wraz z odwołanym członkiem jest, w ocenie Sądu drugiej
instancji, naganne.
Powyższy wyrok został w całości zaskarżony skargą kasacyjną wniesioną
przez powoda, w której zarzucono: naruszenie prawa materialnego – „przepisu art.
30 § 4 k.p. poprzez błędną wykładnię tego przepisu skutkującą przeniesieniem
sporu pomiędzy pracownikiem - powodem a pracodawcą - pozwaną poza granice
przyczyn podanych w pisemnym oświadczeniu pracodawcy o rozwiązaniu umowy o
pracę z powodem z winy powoda z dnia 17 sierpnia 2006 r., pozbawiając tym
samym pracownika możliwości podjęcia obrony”; oraz „naruszenie przepisów
postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, w szczególności:
1. przepisu art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 i art. 382 k.p.c. poprzez brak
skonkretyzowania i wyjaśnienia w uzasadnieniu wyroku przyczyn, dla których Sąd
drugiej instancji dokonując zmiany ustaleń faktycznych poczynionych w
postępowaniu pierwszoinstancyjnym, pominął ocenę części zgromadzonego w
sprawie materiału dowodowego;
2. przepisu art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 391 k.p.c. poprzez niezamieszczenie
w uzasadnieniu wyroku wyraźnego stwierdzenia, że ustalenia i wnioski Sądu
11
pierwszej instancji akceptuje i przyjmuje za swoje, w sytuacji, gdy w pkt 2
zaskarżonego wyroku Sąd ten wydał orzeczenie oddalające apelację powoda”.
Wskazując na powyższe wniesiono o „1. uchylenie zaskarżonego wyroku w
całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w
G.; 2. zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrot kosztów postępowania
apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm
przepisanych; 3. zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrot kosztów
postępowania kasacyjnego, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego w wysokości
według norm przepisanych”.
Strona pozwana wniosła o odmowę przyjęcia skargi kasacyjnej do
rozpoznania a w razie przyjęcia jej do rozpoznania o jej oddalenie w całości oraz
zasądzenie kosztów postępowania.
Sąd Najwyższy, zważył co następuje:
Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę kasacyjną w granicach zaskarżenia oraz
w granicach podstaw; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod
rozwagę nieważność postępowania (art. 39813
§ 1 k.p.c.). Podstawy skargi to
zarzuty w niej podniesione, dotyczące naruszenia przepisów prawa materialnego i
przepisów postępowania (art. 3983
§ 1 k.p.c.). Sąd Najwyższy rozpoznając skargę
kasacyjną rozważa jedynie prawidłowość wykładni i stosowania tych przepisów
prawa, które zostały objęte podstawami (zarzutami) skargi.
Skarga kasacyjna powoda nie ma uzasadnionych podstaw. Rozważania
należy rozpocząć od zarzutów naruszenia przepisów postępowania. Zarzuty te
obejmują naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. w związku z art. 233 § 1 i 382 k.p.c. oraz w
związku z art. 391 k.p.c. Zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. tylko wyjątkowo może
stanowić uzasadnioną podstawę skargi kasacyjnej. Dla skuteczności
podniesionego zarzutu naruszenia przepisu postępowania konieczne jest
wykazanie wpływu zarzucanego uchybienia na wynik sprawy, rozumiany jako
uwzględnienie lub oddalenie spornych roszczeń (art. 3983
§ 1 pkt 2 k.p.c.). W art.
328 § 2 k.p.c. (stosowanym w postępowaniu apelacyjnym na podstawie art. 391 § 1
k.p.c.) została uregulowana konieczna zawartość uzasadnienia wyroku.
12
Uzasadnienie wyroku jest – jak wiadomo – sporządzane po jego wydaniu, stąd z
reguły nie występuje wpływ jego ewentualnych wad na wynik sprawy. Sąd
Najwyższy przyjmuje jednolicie w swym orzecznictwie, że naruszenie art. 328 § 2
k.p.c. może stanowić uzasadnioną podstawę skargi kasacyjnej w tych wyjątkowych
wypadkach, gdy wady uzasadnienia zaskarżonego wyroku są tego rodzaju i
ciężaru, że uniemożliwiają dokonanie kontroli kasacyjnej rozstrzygnięcia. Z
nowszych orzeczeń Sądu Najwyższego tytułem przykładu można wymienić wyroki:
z 2 czerwca 2011 r. (I CSK 581/10, LEX nr 950715), z 15 lipca 2011 r.
(I CSK 67/11, LEX nr 970061), z 18 października 2011 r. (II UK 51/11, LEX nr
1110977) i z 15 grudnia 2011 r. (II PK 80/11, LEX nr 1163328). Uzasadnienie
zaskarżonego wyroku nie zawiera tak poważnych wad.
Natomiast naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. nie może stanowić uzasadnionej
podstawy skargi kasacyjnej z tego względu, że podstawą skargi kasacyjnej nie
mogą być zarzuty dotyczące ustalenia faktów lub oceny dowodów (art. 3983
§ 3
k.p.c.). Przepis art. 233 § 1 k.p.c. wprost odnosi się do oceny dowodów. Zarzut
odnoszący się do naruszenia art. 382 k.p.c. nie został dostatecznie
skonkretyzowany. Zgodnie z tym przepisem, sąd drugiej instancji orzeka na
podstawie materiału zebranego w pierwszej instancji oraz w postępowaniu
apelacyjnym. Skarżący nie podał, jaki materiał dowodowy został pominięty przez
Sąd Okręgowy. Zarzut naruszenia tego przepisu nie może odnosić się do oceny
dowodów ani do oceny zasadności wszystkich zarzutów stawianych powodowi w
oświadczeniu pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę z pominięciem niektórych
z nich. Chodzi bowiem o uwzględnienie wszystkich dowodów w konstruowaniu
podstawy faktycznej orzeczenia sądu drugiej instancji. Skarżący nie podał, jakie
„materiał” został pominięty w ustaleniu podstawy faktycznej orzeczenia.
Nie jest też uzasadniona podstawa skargi odnosząca się do naruszenia
prawa materialnego. Jedyny zarzut skargi w ramach tej podstawy dotyczy art. 30 §
4 k.p. W myśl tego przepisu, w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy
o pracę zawartej na czas nieokreślony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez
wypowiedzenia powinna być wskazana przyczyn uzasadniająca wypowiedzenie lub
rozwiązanie umowy. Skarżący upatruje naruszenia tego przepisu przez błędną jego
wykładnię, polegającą na przeniesieniu (przez Sąd drugiej instancji) sporu między
13
pracownikiem – powodem a pracodawcą poza granice przyczyn podanych w
pisemnym oświadczeniu pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę z powodem z
jego winy i pozbawieniu go tym samym możliwości obrony. Tak skonstruowany
zarzut nie został odniesiony do odpowiednich przepisów prawa. Nie wiąże się on z
wykładnią art. 30 § 4 k.p. Przepis ten mógłby zostać naruszony w razie niepodania
przez pracodawcę przyczyny rozwiązania umowy o pracę, podania przyczyny
pozornej (takiej, która nie stanowiła rzeczywistego motywu złożenia świadczenia)
lub niedostatecznie konkretnej, ogólnikowej lub niezrozumiałej. W ten sposób art.
30 § 4 k.p. jest wykładany w orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. np. wyroki z 14
maja 1999 r., I PKN 47/99, OSNAPiUS 2000 nr 14, poz. 548 i z 19 stycznia 2000 r.,
I PKN 481/99, OSNAPiUS 2001 nr 11, poz. 373). Taki problem nie występował w
tej sprawie, w której spór koncentrował się na ocenie zasadności rozwiązania
umowy o pracę w świetle podanych przyczyn.
W tym stanie rzeczy skarga podlegała oddaleniu na podstawie
art. 39814
k.p.c.
/tp/