Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 127/12
POSTANOWIENIE
Dnia 13 grudnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Irena Gromska-Szuster (przewodniczący)
SSN Wojciech Katner (sprawozdawca)
SSN Anna Kozłowska
w sprawie z wniosku wierzyciela PHS H. Spółki z o.o. Spółki komandytowej
z siedzibą w P.
przeciwko dłużnikowi Uniwersyteckiemu Centrum Klinicznemu w G.
w przedmiocie skargi na czynności komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 13 grudnia 2012 r.,
zażalenia wierzyciela
na postanowienie Sądu Okręgowego
z dnia 23 marca 2012 r.,
1) odrzuca zażalenie
2) odmawia dłużnikowi przyznania od wierzyciela kosztów
postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
2
Sąd Rejonowy, po ponownym rozpoznaniu sprawy, zmienił postanowieniem
z dnia 12 kwietnia 2011 r. punkt drugi postanowienia Komornika Sądowego przy
Sądzie Rejonowym w sprawie o sygn. akt Km 2050/07, prowadzonej z wniosku
wierzyciela PHS H. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki komandytowej
z siedzibą w P. przeciwko dłużnikowi Uniwersyteckiemu Centrum Klinicznemu w G.
w ten sposób, że kwotą ponad 2379 złotych, tj. kwotą 21420,57 złotych obciążył
wierzyciela (pkt 1), w pozostałym zakresie skargę dłużnika na czynności komornika
oddalił i zasądził od wierzyciela na rzecz dłużnika kwotę 357 złotych kosztów
postępowania w sprawie.
Postanowieniem z dnia 23 marca 2012 r. Sąd Okręgowy, po rozpoznaniu
zażalenia dłużnika na powołane postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 12
kwietnia 2011 r. zmienił punkt pierwszy tego postanowienia w zakresie opłaty
stosunkowej ponad kwotę 2379 złotych, oddalił zażalenie w pozostałym zakresie i
zasądził od wierzyciela na rzecz dłużnika kwotę 600 złotych tytułem zwrotu kosztów
zastępstwa procesowego.
Na postanowienie w zakresie zasądzonych od wierzyciela na rzecz dłużnika
kosztów w wysokości 600 złotych wniósł zażalenie wierzyciel pismem z dnia
23 kwietnia 2012 r., zarzucając zaskarżonemu postanowieniu o kosztach
naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 98 § 1 i 3 w związku z art. 108 i art. 13
§ 2 k.p.c. przez błędne przyjęcie, iż pomimo wygrania postępowania zażaleniowego
przez wierzyciela przyznane zostały od niego koszty postępowania na rzecz
dłużnika. Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i zasądzenie
na rzecz wierzyciela kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa
procesowego według norm przepisanych.
W odpowiedzi na zażalenie dłużnik wniósł o oddalenie zażalenia
i zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie wierzyciela jest wniesione na podstawie art. 3941
k.p.c.
Przepis ten, w brzmieniu obowiązującym do dnia 2 maja 2012 r. stanowił w § 1,
że zażalenie do Sądu Najwyższego przysługuje na postanowienie sądu drugiej
instancji odrzucające skargę kasacyjną oraz skargę o stwierdzenie niezgodności
z prawem prawomocnego orzeczenia i na postanowienie co do kosztów procesu,
3
które nie były przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji. Według § 2
powołanego artykułu, w sprawach, w których przysługuje skarga kasacyjna,
zażalenie przysługuje także na postanowienie sądu drugiej instancji kończące
postępowanie w sprawie, z wyjątkiem postanowień, o których mowa w art. 3981
k.p.c., a także postanowień wydanych w wyniku rozpoznania zażalenia
na postanowienie sądu pierwszej instancji.
Treść powołanych przepisów oraz ich umiejscowienie w kodeksie
postępowania cywilnego wskazuje na zamiar ustawodawcy umożliwienia stronie
zwrócenia się do Sądu Najwyższego poprzez zażalenie o zbadanie prawidłowości
konkretnych rozstrzygnięć sądu drugiej instancji, zapadłych w procesie jako
postępowaniu rozpoznawczym (część pierwsza, księga pierwsza, tytuł VI, dział V,
rozdział 2). Zgodnie z art. 13 § 2 k.p.c. przepisy o procesie stosuje się odpowiednio
do innych rodzajów postępowań unormowanych w kodeksie, chyba że przepisy
szczególne stanowią inaczej.
W rozpoznawanej sprawie chodzi o zażalenie wniesione w konsekwencji
prowadzonego postępowania egzekucyjnego (w przedmiocie skargi na czynności
komornika). Należy więc rozważyć, czy art. 3941
k.p.c. może być odpowiednio
stosowany w postępowaniu egzekucyjnym, jako że jest ono unormowane w części
trzeciej kodeksu postępowania cywilnego. Wymaga odpowiedzi pytanie,
czy „odpowiednie zastosowanie" miałoby oznaczać w tym wypadku, że art. 3941
k.p.c. zastosuje się bezpośrednio, czy też dopiero po uwzględnieniu różnic między
postępowaniem rozpoznawczym a egzekucyjnym ze względu na ich istotę,
konstrukcję prawną i odrębności, czy też nawet odpowiednie zastosowanie
powołanego przepisu z tych właśnie względów oraz mając na uwadze przepisy
szczególne okaże się pozbawione podstaw. W orzecznictwie uważa się,
że odpowiednie zastosowanie przepisu oznacza w szczególności niezbędną
adaptację normy prawnej do zasadniczych celów danego postępowania,
uwzględniając jego charakter i różnice z uregulowaniem, w którym ta norma
występuje (por. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 15 września
1995 r., III CZP 110/95, OSNC 1995, nr 12, poz. 177; postanowienia Sądu
Najwyższego z dnia 11 maja 2011 r., I CZ 127/10 i z dnia 9 listopada 2011 r., II CZ
91/11). Kierując się tymi wskazówkami należy zauważyć, że kwestia zaskarżania
4
postanowień sądu wydanych w postępowaniu egzekucyjnym ma własne
uregulowanie w art. 7674
k.p.c., umieszczonym wśród przepisów ogólnych tego
postępowania. Z obecnego brzmienia powołanego artykułu wynika, że po pierwsze,
zażalenie przysługuje tylko w wypadkach wskazanych w ustawie (§ 1), a po drugie,
wyłączona jest skarga kasacyjna na postanowienie sądu drugiej instancji wydane
po rozpoznaniu zażalenia oraz w sprawach egzekucyjnych nie przysługuje skarga
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia (§ 2 i § 3).
Istota przytoczonej regulacji prowadzi do wniosku, że wobec ustawowych
ograniczeń wnoszenia podstawowych, a o wyjątkowym charakterze środków
zaskarżenia do Sądu Najwyższego oraz ograniczenia zażalenia w postępowaniu
egzekucyjnym do wypadków wskazanych w ustawie, nie ma żadnych podstaw do
odpowiedniego stosowania w tym postępowaniu przepisu szczególnego, jakim jest
art. 3941
k.p.c. Przepis ten stanowiący o konkretnych, ważkich okolicznościach,
w których przysługuje zażalenie do Sądu Najwyższego winien być interpretowany
wąsko, zgodnie z pozycją ustrojową i konstytucyjną Sądu Najwyższego
(zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 maja 2011 r., I CZ 127/10).
Z tych przyczyn art. 3941
§ 2 k.p.c. nie ma zastosowania do zaskarżania
postanowień sądu drugiej instancji w postępowaniu egzekucyjnym, a więc
na podstawie tego przepisu w tym postępowaniu nie przysługuje zażalenie do Sądu
Najwyższego (zob. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 2011 r.,
II CZ 91/11, z dnia 14 marca 2012 r., II CZ 188/11 i z dnia 19 kwietnia 2012 r.,
IV CZ 153/11).
Mając to na uwadze na podstawie art. 373 w związku z art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c. należało zażalenie odrzucić, odmawiając jednocześnie dłużnikowi
zasądzenia kosztów postępowania zażaleniowego ze względu na treść odpowiedzi
na zażalenie i zawarte w niej wnioski.