IV CSK 719/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:23-05-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:I C 293/10 I C 296/10 I PRN 45/95 II CSK 439/11 III CZP 111/05 III CZP 54/09 III CZP 92/09 V CSK 291/11 I C 294/10 I C 295/10 I CR 158/67 IV PR 101/83
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt IV CSK 719/12
POSTANOWIENIE
Dnia 28 lutego 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Anna Owczarek
w sprawie z powództwa Grupy O. Spółki Akcyjnej w W.
przeciwko Skarbowi Państwa - Prezydentowi Miasta G.
o ustalenie,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 28 lutego 2013 r.,
na skutek skargi kasacyjnej strony pozwanej
od wyroku Sądu Okręgowego w G.
z dnia 18 maja 2012 r.,
1) odrzuca skargę kasacyjną,
2) zasądza od Skarbu Państwa - Prezydenta Miasta G. na
rzecz Grupy O. Spółki Akcyjnej w W. kwotę 3617-, (trzy
tysiące sześćset siedemnaście) zł tytułem zwrotu kosztów
pomocy prawnej.
2
Uzasadnienie
Do Sądu Najwyższego wpłynęła skarga kasacyjna pozwanego Skarbu
Państwa, reprezentowanego przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa, od
wyroku Sądu Okręgowego w G. z dnia 18 maja 2012 r., w uwzględnieniu apelacji
pozwanego zmieniającego w części wyrok Sądu Rejonowego w G. z dnia 20
grudnia 2011 r. ustalającego wysokość zaktualizowanej opłaty rocznej z tytułu
użytkowania wieczystego oznaczonych nieruchomości. Wyrok Sądu pierwszej
instancji był wyrokiem łącznym, który zapadł w następstwie połączenia do
wspólnego rozpoznania spraw prowadzonych uprzednio pod sygn. akt I C 294/10
(działka nr 83), I C 295/10 (działka nr 2), I C 293/10 (działka nr 84), I C 296/10
(działka nr 62).
W skardze kasacyjnej wskazano jako wartość przedmiotu zaskarżenia kwotę
60.026 zł, w uzasadnieniu wskazując, że została ona obliczona jako różnica między
opłatami rocznymi, jakie pozwany uzyskałby od powoda, gdyby sąd drugiej instancji
nie zastosował art. 77 ust. 2 u.g.n., względnie zastosował wskazany przepis
zgodnie z wykładnią postulowaną przez pozwanego. Powołano jednocześnie,
że powyższa różnica wynosi w odniesieniu do działki nr 83 - 30.816 zł,
w odniesieniu do działki nr 2 - 8.833,41 zł, w odniesieniu do działki nr 84 - 8.716,59
zł, w odniesieniu do działki nr 62-11.659,26 zł.
Sąd Najwyższy zważył:
1) Wartość przedmiotu zaskarżenia, od której uzależniona jest
dopuszczalność wniesienia skargi kasacyjnej w sprawach majątkowych pozostaje
w związku z zakresem zaskarżenia. Co do zasady odpowiada ona wartości
przedmiotu sporu i może być od niej wyższa jedynie wówczas gdy, w trakcie
rozpoznawania sprawy, doszło do zmiany polegającej na rozszerzeniu powództwa
lub niższa gdy zakres przedmiotu zaskarżenia nie obejmuje całego rozstrzygnięcia.
W szczególnych wypadkach może wyrażać się również inną kwotą, adekwatną
do przedmiotu zaskarżenia (np. obejmującego tylko odsetki od należności głównej).
Uprawnieniem Sądu Najwyższego jest dokonanie z urzędu sprawdzenia wartości
przedmiotu zaskarżenia wskazanej w skardze kasacyjnej, jako determinującej
3
dopuszczalność jej wniesienia (ograniczenia ratione valoris). Orzecznictwo sądowe
i nauka prawa zajmują jednakowe stanowisko co do tego, że rozróżnienie
między prawami majątkowymi i niemajątkowymi wymaga ustalenia czy prawa
te są bezpośrednio uwarunkowane interesem ekonomicznym uprawnionego.
Jeżeli chronione dobro ma wartość ekonomiczną i bezpośrednio wpływa na
tę sferę, to sprawa ma charakter majątkowy (por. uchwały Sądu Najwyższego
z dnia 9 grudnia 2005 r., III CZP 111/05, OSNC 2006, nr 11, poz. 183, z dnia
16 października 2009 r., III CZP 54/09, OSNC 2010, nr 3, poz. 340, z dnia
17 listopada 2009 r., III CZP 92/09, OSNC-ZD 2010, nr 3, poz. 72). Dla określenia
wartości przedmiotu zaskarżenia kasacyjnego przyjmować należy wartość
przedmiotu podlegającego rzeczywistemu rozpoznaniu i rozstrzygnięciu,
determinowanego żądaniem pozwu i indywidualnym interesem majątkowym osoby
dochodzącej udzielenia ochrony prawnej w postępowaniu kasacyjnym.
2) Zgodnie z art. 219 k.p.c. sąd może zarządzić połączenie kilku, toczących
się przed nim, oddzielnych spraw w celu ich łącznego rozpoznania lub także
rozstrzygnięcia, jeżeli pozostają one w związku faktycznym bądź prawnym
lub mogły być połączone jednym pozwem. Zarządzenie o połączeniu ma charakter
techniczny i nie odbiera połączonym sprawom samodzielności. Oznacza
to po pierwsze, że na skutek połączenia powstaje po jednej lub obu stronach
procesu wielopodmiotowość, ale między tymi podmiotami nie nawiązuje się
stosunek współuczestnictwa procesowego. Po drugie - w każdej z połączonych
spraw zapada osobne rozstrzygnięcie, nawet jeżeli przybiera procesową
formę jednego orzeczenia. Ma ono wówczas charakter wyroku łącznego,
podlegającego samodzielnemu zaskarżeniu w odniesieniu do każdego z orzeczeń
zapadłego w danej sprawie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 września
1967 r., I CR 158/67, OSNCP 1968 r., nr 6, poz. 105, wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 26 września 1983 r., IV PR 101/83, OSPiKA 1984, nr 7-8,
poz. 173, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 czerwca 2012 r., V CSK
291/11, niepubl.). Orzecznictwo sądowe wskazuje również, że o charakterze
orzeczenia nie decyduje jego wadliwe oznaczenie, lub jego brak, tylko rzeczywista
sytuacja procesowa (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada
1995 r., I PRN 45/95, OSNCP 1996 r., nr 12, poz. 172). Z tych względów
4
zaniechanie użycia zwrotu „wyrok łączny" w sentencji wyroku odwoławczego
w odniesieniu do tego orzeczenia oraz orzeczenia poddawanego kontroli
instancyjnej nie zmienia jego znaczenia procesowego. Konsekwentnie, skoro
połączone sprawy zachowują odrębność, wartość przedmiotu sporu i odpowiednio
wartość przedmiotu zaskarżenia połączonych spraw nie podlegają sumowaniu
(por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2012 r., II CSK 439/11,
nie publ., postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 czerwca 2012 r., V CSK
291/11, niepubl.). Bezpodstawnie zatem wskazuje skarżący, że wartość przedmiotu
zaskarżenia w odniesieniu do złożonej skargi kasacyjnej wyraża się sumą wartości
zaskarżeń w połączonych sprawach.
3) Zgodnie z art. 3982
§ 1 k.p.c. skarga kasacyjna jest niedopuszczalna
w sprawach o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest
niższa niż pięćdziesiąt tysięcy złotych. W każdej z połączonych spraw wartość
ta nie przekracza wskazanej kwoty, co oznacza, że skarga podlega odrzuceniu na
podstawie art. 3986
§ 3 k.p.c.
O kosztach postępowania kasacyjnego postanowiono, uwzględniając
zasadę odpowiedzialności za wynik sprawy, w oparciu o art. 398 k.p.c. w zw. z art.
391 § 1 k.p.c. i art. 108 § 1 w zw. z art. 98 § 1 k.p.c. oraz § 12 ust. 4 pkt 2 w zw.
z § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r.
w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb
Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego
ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002 r., nr 163, poz. 1349 z późn. zm.).
jw
POSTANOWIENIE
Dnia 28 lutego 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Anna Owczarek
w sprawie z powództwa Grupy O. Spółki Akcyjnej w W.
przeciwko Skarbowi Państwa - Prezydentowi Miasta G.
o ustalenie,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 28 lutego 2013 r.,
na skutek skargi kasacyjnej strony pozwanej
od wyroku Sądu Okręgowego w G.
z dnia 18 maja 2012 r.,
1) odrzuca skargę kasacyjną,
2) zasądza od Skarbu Państwa - Prezydenta Miasta G. na
rzecz Grupy O. Spółki Akcyjnej w W. kwotę 3617-, (trzy
tysiące sześćset siedemnaście) zł tytułem zwrotu kosztów
pomocy prawnej.
2
Uzasadnienie
Do Sądu Najwyższego wpłynęła skarga kasacyjna pozwanego Skarbu
Państwa, reprezentowanego przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa, od
wyroku Sądu Okręgowego w G. z dnia 18 maja 2012 r., w uwzględnieniu apelacji
pozwanego zmieniającego w części wyrok Sądu Rejonowego w G. z dnia 20
grudnia 2011 r. ustalającego wysokość zaktualizowanej opłaty rocznej z tytułu
użytkowania wieczystego oznaczonych nieruchomości. Wyrok Sądu pierwszej
instancji był wyrokiem łącznym, który zapadł w następstwie połączenia do
wspólnego rozpoznania spraw prowadzonych uprzednio pod sygn. akt I C 294/10
(działka nr 83), I C 295/10 (działka nr 2), I C 293/10 (działka nr 84), I C 296/10
(działka nr 62).
W skardze kasacyjnej wskazano jako wartość przedmiotu zaskarżenia kwotę
60.026 zł, w uzasadnieniu wskazując, że została ona obliczona jako różnica między
opłatami rocznymi, jakie pozwany uzyskałby od powoda, gdyby sąd drugiej instancji
nie zastosował art. 77 ust. 2 u.g.n., względnie zastosował wskazany przepis
zgodnie z wykładnią postulowaną przez pozwanego. Powołano jednocześnie,
że powyższa różnica wynosi w odniesieniu do działki nr 83 - 30.816 zł,
w odniesieniu do działki nr 2 - 8.833,41 zł, w odniesieniu do działki nr 84 - 8.716,59
zł, w odniesieniu do działki nr 62-11.659,26 zł.
Sąd Najwyższy zważył:
1) Wartość przedmiotu zaskarżenia, od której uzależniona jest
dopuszczalność wniesienia skargi kasacyjnej w sprawach majątkowych pozostaje
w związku z zakresem zaskarżenia. Co do zasady odpowiada ona wartości
przedmiotu sporu i może być od niej wyższa jedynie wówczas gdy, w trakcie
rozpoznawania sprawy, doszło do zmiany polegającej na rozszerzeniu powództwa
lub niższa gdy zakres przedmiotu zaskarżenia nie obejmuje całego rozstrzygnięcia.
W szczególnych wypadkach może wyrażać się również inną kwotą, adekwatną
do przedmiotu zaskarżenia (np. obejmującego tylko odsetki od należności głównej).
Uprawnieniem Sądu Najwyższego jest dokonanie z urzędu sprawdzenia wartości
przedmiotu zaskarżenia wskazanej w skardze kasacyjnej, jako determinującej
3
dopuszczalność jej wniesienia (ograniczenia ratione valoris). Orzecznictwo sądowe
i nauka prawa zajmują jednakowe stanowisko co do tego, że rozróżnienie
między prawami majątkowymi i niemajątkowymi wymaga ustalenia czy prawa
te są bezpośrednio uwarunkowane interesem ekonomicznym uprawnionego.
Jeżeli chronione dobro ma wartość ekonomiczną i bezpośrednio wpływa na
tę sferę, to sprawa ma charakter majątkowy (por. uchwały Sądu Najwyższego
z dnia 9 grudnia 2005 r., III CZP 111/05, OSNC 2006, nr 11, poz. 183, z dnia
16 października 2009 r., III CZP 54/09, OSNC 2010, nr 3, poz. 340, z dnia
17 listopada 2009 r., III CZP 92/09, OSNC-ZD 2010, nr 3, poz. 72). Dla określenia
wartości przedmiotu zaskarżenia kasacyjnego przyjmować należy wartość
przedmiotu podlegającego rzeczywistemu rozpoznaniu i rozstrzygnięciu,
determinowanego żądaniem pozwu i indywidualnym interesem majątkowym osoby
dochodzącej udzielenia ochrony prawnej w postępowaniu kasacyjnym.
2) Zgodnie z art. 219 k.p.c. sąd może zarządzić połączenie kilku, toczących
się przed nim, oddzielnych spraw w celu ich łącznego rozpoznania lub także
rozstrzygnięcia, jeżeli pozostają one w związku faktycznym bądź prawnym
lub mogły być połączone jednym pozwem. Zarządzenie o połączeniu ma charakter
techniczny i nie odbiera połączonym sprawom samodzielności. Oznacza
to po pierwsze, że na skutek połączenia powstaje po jednej lub obu stronach
procesu wielopodmiotowość, ale między tymi podmiotami nie nawiązuje się
stosunek współuczestnictwa procesowego. Po drugie - w każdej z połączonych
spraw zapada osobne rozstrzygnięcie, nawet jeżeli przybiera procesową
formę jednego orzeczenia. Ma ono wówczas charakter wyroku łącznego,
podlegającego samodzielnemu zaskarżeniu w odniesieniu do każdego z orzeczeń
zapadłego w danej sprawie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 września
1967 r., I CR 158/67, OSNCP 1968 r., nr 6, poz. 105, wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 26 września 1983 r., IV PR 101/83, OSPiKA 1984, nr 7-8,
poz. 173, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 czerwca 2012 r., V CSK
291/11, niepubl.). Orzecznictwo sądowe wskazuje również, że o charakterze
orzeczenia nie decyduje jego wadliwe oznaczenie, lub jego brak, tylko rzeczywista
sytuacja procesowa (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada
1995 r., I PRN 45/95, OSNCP 1996 r., nr 12, poz. 172). Z tych względów
4
zaniechanie użycia zwrotu „wyrok łączny" w sentencji wyroku odwoławczego
w odniesieniu do tego orzeczenia oraz orzeczenia poddawanego kontroli
instancyjnej nie zmienia jego znaczenia procesowego. Konsekwentnie, skoro
połączone sprawy zachowują odrębność, wartość przedmiotu sporu i odpowiednio
wartość przedmiotu zaskarżenia połączonych spraw nie podlegają sumowaniu
(por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2012 r., II CSK 439/11,
nie publ., postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 czerwca 2012 r., V CSK
291/11, niepubl.). Bezpodstawnie zatem wskazuje skarżący, że wartość przedmiotu
zaskarżenia w odniesieniu do złożonej skargi kasacyjnej wyraża się sumą wartości
zaskarżeń w połączonych sprawach.
3) Zgodnie z art. 3982
§ 1 k.p.c. skarga kasacyjna jest niedopuszczalna
w sprawach o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest
niższa niż pięćdziesiąt tysięcy złotych. W każdej z połączonych spraw wartość
ta nie przekracza wskazanej kwoty, co oznacza, że skarga podlega odrzuceniu na
podstawie art. 3986
§ 3 k.p.c.
O kosztach postępowania kasacyjnego postanowiono, uwzględniając
zasadę odpowiedzialności za wynik sprawy, w oparciu o art. 398 k.p.c. w zw. z art.
391 § 1 k.p.c. i art. 108 § 1 w zw. z art. 98 § 1 k.p.c. oraz § 12 ust. 4 pkt 2 w zw.
z § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r.
w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb
Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego
ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002 r., nr 163, poz. 1349 z późn. zm.).
jw