Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CZ 145/12
POSTANOWIENIE
Dnia 16 maja 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Anna Kozłowska
SSN Bogumiła Ustjanicz
w sprawie z powództwa S. C.
przeciwko A. B.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 16 maja 2013 r.,
zażalenia powoda na postanowienie o kosztach zawarte w pkt. I wyroku zd II i pkt.
II w całości oraz pkt. IV w całości wyroku Sądu Okręgowego
w W.
z dnia 19 kwietnia 2012 r.,
1) odrzuca zażalenie na postanowienie w przedmiocie zwrotu
kosztów procesu zawarte w punkcie I (pierwszym) wyroku
oraz na postanowienie w przedmiocie uiszczenia
wydatków zawarte w punkcie II (drugim) wyroku,
2) oddala zażalenie w pozostałej części.
Uzasadnienie
2
Wyrokiem z dnia 19 kwietnia 2012 r. Sąd Okręgowy zmienił wyrok Sądu
Rejonowego, w tym rozstrzygnięcie o kosztach zawarte w punkcie II i III tego
wyroku, częściowo oddalił apelację i zasądził od powoda na rzecz pozwanego
kwotę 320 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego. W części
uzasadnienia dotyczącej kosztów Sąd Odwoławczy wskazał, że rozstrzygnięcie o
żądaniu głównym przesądziło również o zmianie orzeczenia o kosztach procesu
zawartego w punkcie II wyroku. Orzekając o kosztach procesu, Sąd Okręgowy
zastosował art. 100 k.p.c. O wydatkach na łączną kwotę 594,25 zł, które
tymczasowo poniósł Skarb Państwa, Sąd Okręgowy orzekł mając na względzie art.
113 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. O
kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy rozstrzygnął na podstawie art.
98 § 1, 3 i 4 k.p.c. i art. 100 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., art. 13 ust. 1 i art. 18
ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
oraz przepisów § 2 ust. 1 i 2 oraz § 6 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., Nr 461 - dalej jako
rozporządzenie o kosztach).
Powód S. C. wniósł zażalenie zaskarżając orzeczenie o kosztach zawarte w
punkcie I zdanie drugie, punkcie II i IV wyroku Sądu Okręgowego domagał się
zmiany zaskarżonego orzeczenia poprzez odstąpienie od obciążenia powoda
kosztami postępowania, zasądzenie kwoty 500 zł na rzecz powoda od pozwanego
A. B. tytułem kosztów zastępstwa procesowego przed sądem I instancji, kwoty 250
zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego oraz 400 zł tytułem zwrotu
wpisu od apelacji.
W uzasadnieniu zażalenia skarżący wskazał na „rażące naruszenie
przepisów prawa materialnego, a to art. 100 k.p.c. polegające na przyjęciu,
że mimo wygrania procesu i uwzględnienia żądania powoda co do zasady
w wysokości ponad 14%, to wyłącznie na powodzie spoczywa obowiązek
ponoszenia kosztów postępowania mimo, że pozwany proces przegrał i to na
3
skutek jego postawy zasadnym było wytoczenie powództwa w sprawie”.
Skarżący wywodził dalej, że w sprawie winna znaleźć zastosowanie reguła
określona w art. 98 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Z mocy art. 9 ust. 6 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy
Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 233,
poz. 1381) w sprawie znajduje zastosowanie art. 3941
§ 1 k.p.c. w brzmieniu
obowiązującym do dnia 2 maja 2012 r. Według wskazanego przepisu zażalenie
do Sądu Najwyższego przysługuje co do kosztów procesu, które nie były
przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji.
W orzecznictwie podkreśla się, że jeżeli sąd drugiej instancji, zmieniając
wyrok sądu pierwszej instancji, orzekł także o kosztach postępowania
pierwszoinstancyjnego, należy przyjąć, iż nie orzekał o nich po raz pierwszy,
dlatego w takim przypadku nie przysługuje zażalenie do Sądu Najwyższego
(por. m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2012 r., IV CZ
57/12, niepubl., postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 lipca 2012 r.,
II CZ 186/12, niepubl.). Taka też sytuacja występowała w rozpoznawanej sprawie
w zakresie w jakim powód zaskarżył punkt I sentencji wyroku Sądu Okręgowego
we Wrocławiu.
Niedopuszczalne jest również zażalenie na orzeczenie o kosztach
sądowych, nakazujące pobranie od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa,
bowiem koszty sądowe nie stanowią kosztów procesu, a jedynie określają
publicznoprawną relację między stroną a Skarbem Państwa (por. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 22 września 2011 r., V CZ 63/11, niepubl., postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 20 lipca 2012 r., II CZ 45/12, niepubl.).
Z powyższych względów na mocy art. 398
6
§ 3 k.p.c. w zw. z art. 394
1
§ 1
i § 3 k.p.c. zażalenie jako częściowo niedopuszczalne podlegało odrzuceniu,
o czym Sąd Najwyższy orzekł w punkcie 1 sentencji postanowienia.
Niezasadne jest zażalenie w zakresie postanowienia co do kosztów
postępowania apelacyjnego.
4
Sąd Okręgowy prawidłowo zastosował zasadę stosunkowego rozdzielenia
kosztów i prawidłowo te koszty wyliczył. Zgodnie z brzmieniem art. 100 zdanie
pierwsze k.p.c. w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą
wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Zasada stosunkowego
rozdzielenia kosztów stanowi modyfikację, uzupełnienie ogólnej reguły
odpowiedzialności za wynik procesu tj. obciążania kosztami strony przegrywającej
proces. W judykaturze panuje pogląd, że stosunkowe rozdzielenie kosztów, choć
podlega uznaniu sędziowskiemu, jest zasadne, gdy występuje widoczna, istotna
dysproporcja pomiędzy stopniem utrzymania się ze swym roszczeniem obroną
przez każdą ze stron, w przeciwnym razie sąd powinien zastosować zasadę
wzajemnego zniesienia kosztów postępowania (por. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 10 października 2012 r., I CZ 113/12, niepubl., postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 12 października 2012 r., IV CZ 68/12, niepubl.).
Niewątpliwie w rozpoznawanej sprawie w postępowaniu apelacyjnym
powód wygrał jedynie w nieznacznej części, zatem zasada stosunkowego
rozdzielenia kosztów została prawidłowo zastosowana. Powód utrzymał się
z żądaniem apelacji w 17,5% zaś pozwany wygrał w postępowaniu odwoławczym
w 82,5%. Zważywszy, że powód poniósł koszty postępowania apelacyjnego
w wysokości 400 zł opłaty od apelacji oraz 600 zł z tytułu wynagrodzenia
fachowego pełnomocnika w osobie adwokata, zgodnie z treścią § 13 ust. 1
pkt 1 w zw. z § 6 pkt 4 rozporządzenia o kosztach tj. łącznie 1000 zł,
zaś pozwany poniósł koszty wynagrodzenia fachowego pełnomocnika w kwocie
600 zł na mocy identycznych przepisów w/w rozporządzenia, różnica iloczynu
kosztów poniesionych przez pozwanego i stopnia utrzymania się przez niego
ze swym roszczeniem (600 zł x 82,5%) oraz iloczynu kosztów poniesionych
przez powoda i stopnia utrzymania się przez niego ze swym roszczeniem (1000 zł
x 17,5%) wyniosła 320 zł. W konkluzji należy wskazać, że zaskarżone
rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego zawarte w punkcie IV wyroku z dnia 19 kwietnia
2012 r. było prawidłowe, tak co do przyjętej zasady rozliczenia kosztów jak i co do
wskazanej w tym rozstrzygnięciu wysokości kosztów.
Mając powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy na zasadzie art. 3941
§ 3 k.p.c.
w zw. z art. 39814
k.p.c., orzekł jak w punkcie 2 sentencji postanowienia.
5
jw
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13