IV CNP 24/13
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:22-10-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:I CNP 117/07 I CNP 59/08 I CNP 67/07 II CNP 44/12 III CNP 26/05 III CNP 78/07 I CNP 52/06 I CNP 58/07 I CNP 76/07 II CNP 147/07
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt IV CNP 24/13
POSTANOWIENIE
Dnia 25 września 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Krzysztof Strzelczyk
w sprawie ze skargi pozwanych
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku
Sądu Okręgowego w Z.
z dnia 14 czerwca 2012 r.,
w sprawie z powództwa Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo - Kredytowej
[…]
przeciwko J. M. B. i A. W. B.
o zapłatę,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 25 września 2013 r.,
odrzuca skargę.
2
UZASADNIENIE
Pozwane […] złożyły skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Z. z dnia 14 czerwca 2012 r. oraz
wyroku Sądu Rejonowego w B. z dnia 9 marca 2012 r., zaskarżając oba wyroki w
całości.
Skarżące wywodziły, że zaskarżone wyroki stanowią realne zagrożenie dla
ich bytu i normalnego funkcjonowania. Sytuacja życiowa pozwanych nie pozwala
na utrzymanie w mocy zaskarżonego wyroku, bowiem „stanowi realne wyrządzenie
szkody w życiu pozwanych”.
W uzasadnieniu skargi wskazano, że zaskarżony wyrok narusza przepis art.
1012 k.c. w zw. z art. 1015 k.c. przez błędne przyjęcie, że pozwane złożyły
oświadczenia o odrzuceniu spadku po upływie ustawowego terminu.
Nadto skarżące podniosły naruszenie art. 731 k.c. i art. 732 k.c. ze względu na
nieuwzględnienie zarzutu przedawnienia roszczenia powoda oraz art. 3853
k.c.
poprzez pominięcie przez sąd w zaskarżonym wyroku kwestii zastosowania przez
powoda niedozwolonych klauzul w treści umowy pożyczki. Według skarżących
wszystkie wymienione szczegółowo podstawy zaskarżenia świadczą o naruszeniu
podstawowych zasad porządku prawnego (art. 2 w zw. z art. 8 ust. 2 Konstytucji
RP), a także konstytucyjnych praw i wolności człowieka o obywatela (art. 30 w zw.
z art. 8 ust. 2 Konstytucji RP). Skarżące wniosły przy tym o uchylenie zaskarżonych
wyroków i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi II instancji oraz
zasądzenie na swoją rzecz od powoda kosztów procesu według norm przepisanych
i odszkodowania w stosownej wysokości według prawa.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Analiza skargi pod kątem zachowania wymogów konstrukcyjnych
określonych w art. 4245
§ 1 k.p.c. wskazuje w pierwszej kolejności na brak
jakichkolwiek argumentów świadczących o niedopuszczalności środków
zaskarżenia innych niż skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia.
3
Uregulowana w przepisach art. 4241
- 42412
k.p.c. skarga o stwierdzenie
niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia jest nadzwyczajnym środkiem
zaskarżenia, którego celem jest uzyskanie prejudykatu umożliwiającego
dochodzenie roszczeń odszkodowawczych za szkodę wyrządzoną tzw.
bezprawiem sądowym (art. 4171
§ 2 k.c.).
W myśl art. 4245
§ 1 k.p.c., do elementów konstrukcyjnych skargi należą:
oznaczenie zaskarżonego orzeczenia,
przytoczenie i uzasadnienie podstaw skargi,
wskazanie przepisu prawa z którym zaskarżone orzeczenie jest niezgodne,
uprawdopodobnienie powstania szkody w wyniku wydania zaskarżonego
orzeczenia,
wykazanie, że wzruszenie zaskarżonego orzeczenia w innym trybie nie było
i nie jest możliwe,
wniosek o stwierdzenie niezgodności orzeczenia z prawem.
Wymienione wyżej elementy konieczne skargi muszą wystąpić
kumulatywnie. Na podstawie art. 4248
§ 1 k.p.c. Sąd Najwyższy odrzuca na
posiedzeniu niejawnym skargę, jeżeli ulegała ona odrzuceniu przez sąd niższej
instancji, skargę wniesioną po upływie terminu, skargę niespełniającą wymagań
określonych w art. 4245
§ 1, jak również skargę z innych przyczyn niedopuszczalną.
Złożona w sprawie skarga nie zawiera odrębnego wywodu wykazującego na
niedopuszczalność innych środków zaskarżenia.
Za utrwalony w judykaturze należy uznać pogląd, że niezamieszczenie
w skardze o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku
wskazania, iż wzruszenie zaskarżonego wyroku w drodze innych środków
prawnych nie było i nie jest możliwe, stanowi podstawę do odrzucenia skargi (por.
postanowienie SN dnia 26 października 2006 r., I CNP 52/06, niepubl.,
postanowienie SN dnia 27 października 2007 r., I CNP 58/07, niepubl.,
postanowienie SN dnia 30 września 2008 r., I CNP 59/08, niepubl., postanowienie
SN dnia 10 października 2012 r., II CNP 44/12, niepubl.).
4
Złożona skarga nie spełnia też wymogu uprawdopodobnienia szkody
spowodowanej przez wydanie orzeczenia, którego skarga dotyczy.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego wielokrotnie wyjaśniano treść i prawne
znaczenie tego obowiązku, przyjmując, że uprawdopodobnienie szkody
w rozumieniu art. 4245
§ 1 pkt 4 k.p.c. oznacza przedstawienie odpowiedniego
wywodu prawnego, wskazującego na to, iż szkoda została istotnie wyrządzona oraz
określającego czas jej powstania, rodzaj i rozmiar a także związek przyczynowy
z wydaniem orzeczenia niezgodnego z prawem (por. m.in. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 5 października 2007 r., II CNP 147/07, niepubl., postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2008 r., I CNP 117/07, niepubl.,
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 października 2007 r., I CNP 67/07,
niepubl., postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2007 r., I CNP
76/07, niepubl.). W treści wniesionej skargi powołano się jedynie bardzo ogólnie na
to, że „pozwane oświadczają stanowczo, że zaskarżone wyroki I i II Instancji
stanowią realne zagrożenie dla ich bytu i normalnego funkcjonowania jako młodych
osób (A. W. B. ma 19 lat, a J. M. B. ma 20 lat), bowiem J. M. B. jest studentką, a A.
W. B. jest uczennicą średniej szkoły i posiada na utrzymaniu jednoroczne dziecko
jako samotna matka, więc taka sytuacja życiowa pozwanych nie pozwala na
utrzymanie w mocy zaskarżonych wyroków, bowiem stanowi to realne wyrządzenie
szkody w życiu pozwanych”. Takie sformułowanie nie spełnia jednak wymogu
skargi określonego w art. 4245
§ 1 pkt 4 k.p.c.
W orzecznictwie podkreśla się, że wszystkie wymienione w art. 4245
§ 1 k.p.c.
elementy muszą być w skardze wyraźnie zamieszczone, aby pismo takie można
było za skargę uznać (por. postanowienie SN z dnia 13 listopada 2007 r., III CNP
78/07, niepubl.). Brak któregokolwiek z elementów konstrukcyjnych skargi jest
brakiem istotnym, nieusuwalnym w trybie wzywania do uzupełnienia braków
formalnych skargi i powoduje jej odrzucenie a limine (por. postanowienie SN z dnia
18 stycznia 2006 r., III CNP 26/05, niepubl.).
Należy także podnieść, że złożona skarga nie zawiera żądania stwierdzenia
niezgodności z prawem wymienionych w niej wyroków ale zawiera wniosek o ich
uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi odwoławczemu,
a także o „zasądzenie od powoda na rzecz pozwanych odszkodowania
5
w stosownej wysokości według prawa”. Żaden z takich wniosków nie został
przewidziany w przepisach regulujących postępowanie toczące się na skutek
złożenia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.
Wobec tego celowe jest ponowne zwrócenie uwagi, że skarga o stwierdzenie
niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia (a właściwie dopiero jej
przyjęcie, a następnie uwzględnienie przez Sąd Najwyższy) nie jest środkiem
zmierzającym do wzruszenia zaskarżonego orzeczenia, a jedynie poprzedza
i warunkuje wystąpienie o zasądzenie ewentualnego odszkodowania od Skarbu
Państwa za wydanie przez sąd oczywiście wadliwego orzeczenia.
Z tych względów, Sąd Najwyższy na mocy art. 4248
§ 1 k.p.c. orzekł jak
w sentencji.
jw
POSTANOWIENIE
Dnia 25 września 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Krzysztof Strzelczyk
w sprawie ze skargi pozwanych
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku
Sądu Okręgowego w Z.
z dnia 14 czerwca 2012 r.,
w sprawie z powództwa Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo - Kredytowej
[…]
przeciwko J. M. B. i A. W. B.
o zapłatę,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 25 września 2013 r.,
odrzuca skargę.
2
UZASADNIENIE
Pozwane […] złożyły skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Z. z dnia 14 czerwca 2012 r. oraz
wyroku Sądu Rejonowego w B. z dnia 9 marca 2012 r., zaskarżając oba wyroki w
całości.
Skarżące wywodziły, że zaskarżone wyroki stanowią realne zagrożenie dla
ich bytu i normalnego funkcjonowania. Sytuacja życiowa pozwanych nie pozwala
na utrzymanie w mocy zaskarżonego wyroku, bowiem „stanowi realne wyrządzenie
szkody w życiu pozwanych”.
W uzasadnieniu skargi wskazano, że zaskarżony wyrok narusza przepis art.
1012 k.c. w zw. z art. 1015 k.c. przez błędne przyjęcie, że pozwane złożyły
oświadczenia o odrzuceniu spadku po upływie ustawowego terminu.
Nadto skarżące podniosły naruszenie art. 731 k.c. i art. 732 k.c. ze względu na
nieuwzględnienie zarzutu przedawnienia roszczenia powoda oraz art. 3853
k.c.
poprzez pominięcie przez sąd w zaskarżonym wyroku kwestii zastosowania przez
powoda niedozwolonych klauzul w treści umowy pożyczki. Według skarżących
wszystkie wymienione szczegółowo podstawy zaskarżenia świadczą o naruszeniu
podstawowych zasad porządku prawnego (art. 2 w zw. z art. 8 ust. 2 Konstytucji
RP), a także konstytucyjnych praw i wolności człowieka o obywatela (art. 30 w zw.
z art. 8 ust. 2 Konstytucji RP). Skarżące wniosły przy tym o uchylenie zaskarżonych
wyroków i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi II instancji oraz
zasądzenie na swoją rzecz od powoda kosztów procesu według norm przepisanych
i odszkodowania w stosownej wysokości według prawa.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Analiza skargi pod kątem zachowania wymogów konstrukcyjnych
określonych w art. 4245
§ 1 k.p.c. wskazuje w pierwszej kolejności na brak
jakichkolwiek argumentów świadczących o niedopuszczalności środków
zaskarżenia innych niż skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia.
3
Uregulowana w przepisach art. 4241
- 42412
k.p.c. skarga o stwierdzenie
niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia jest nadzwyczajnym środkiem
zaskarżenia, którego celem jest uzyskanie prejudykatu umożliwiającego
dochodzenie roszczeń odszkodowawczych za szkodę wyrządzoną tzw.
bezprawiem sądowym (art. 4171
§ 2 k.c.).
W myśl art. 4245
§ 1 k.p.c., do elementów konstrukcyjnych skargi należą:
oznaczenie zaskarżonego orzeczenia,
przytoczenie i uzasadnienie podstaw skargi,
wskazanie przepisu prawa z którym zaskarżone orzeczenie jest niezgodne,
uprawdopodobnienie powstania szkody w wyniku wydania zaskarżonego
orzeczenia,
wykazanie, że wzruszenie zaskarżonego orzeczenia w innym trybie nie było
i nie jest możliwe,
wniosek o stwierdzenie niezgodności orzeczenia z prawem.
Wymienione wyżej elementy konieczne skargi muszą wystąpić
kumulatywnie. Na podstawie art. 4248
§ 1 k.p.c. Sąd Najwyższy odrzuca na
posiedzeniu niejawnym skargę, jeżeli ulegała ona odrzuceniu przez sąd niższej
instancji, skargę wniesioną po upływie terminu, skargę niespełniającą wymagań
określonych w art. 4245
§ 1, jak również skargę z innych przyczyn niedopuszczalną.
Złożona w sprawie skarga nie zawiera odrębnego wywodu wykazującego na
niedopuszczalność innych środków zaskarżenia.
Za utrwalony w judykaturze należy uznać pogląd, że niezamieszczenie
w skardze o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku
wskazania, iż wzruszenie zaskarżonego wyroku w drodze innych środków
prawnych nie było i nie jest możliwe, stanowi podstawę do odrzucenia skargi (por.
postanowienie SN dnia 26 października 2006 r., I CNP 52/06, niepubl.,
postanowienie SN dnia 27 października 2007 r., I CNP 58/07, niepubl.,
postanowienie SN dnia 30 września 2008 r., I CNP 59/08, niepubl., postanowienie
SN dnia 10 października 2012 r., II CNP 44/12, niepubl.).
4
Złożona skarga nie spełnia też wymogu uprawdopodobnienia szkody
spowodowanej przez wydanie orzeczenia, którego skarga dotyczy.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego wielokrotnie wyjaśniano treść i prawne
znaczenie tego obowiązku, przyjmując, że uprawdopodobnienie szkody
w rozumieniu art. 4245
§ 1 pkt 4 k.p.c. oznacza przedstawienie odpowiedniego
wywodu prawnego, wskazującego na to, iż szkoda została istotnie wyrządzona oraz
określającego czas jej powstania, rodzaj i rozmiar a także związek przyczynowy
z wydaniem orzeczenia niezgodnego z prawem (por. m.in. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 5 października 2007 r., II CNP 147/07, niepubl., postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2008 r., I CNP 117/07, niepubl.,
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 października 2007 r., I CNP 67/07,
niepubl., postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2007 r., I CNP
76/07, niepubl.). W treści wniesionej skargi powołano się jedynie bardzo ogólnie na
to, że „pozwane oświadczają stanowczo, że zaskarżone wyroki I i II Instancji
stanowią realne zagrożenie dla ich bytu i normalnego funkcjonowania jako młodych
osób (A. W. B. ma 19 lat, a J. M. B. ma 20 lat), bowiem J. M. B. jest studentką, a A.
W. B. jest uczennicą średniej szkoły i posiada na utrzymaniu jednoroczne dziecko
jako samotna matka, więc taka sytuacja życiowa pozwanych nie pozwala na
utrzymanie w mocy zaskarżonych wyroków, bowiem stanowi to realne wyrządzenie
szkody w życiu pozwanych”. Takie sformułowanie nie spełnia jednak wymogu
skargi określonego w art. 4245
§ 1 pkt 4 k.p.c.
W orzecznictwie podkreśla się, że wszystkie wymienione w art. 4245
§ 1 k.p.c.
elementy muszą być w skardze wyraźnie zamieszczone, aby pismo takie można
było za skargę uznać (por. postanowienie SN z dnia 13 listopada 2007 r., III CNP
78/07, niepubl.). Brak któregokolwiek z elementów konstrukcyjnych skargi jest
brakiem istotnym, nieusuwalnym w trybie wzywania do uzupełnienia braków
formalnych skargi i powoduje jej odrzucenie a limine (por. postanowienie SN z dnia
18 stycznia 2006 r., III CNP 26/05, niepubl.).
Należy także podnieść, że złożona skarga nie zawiera żądania stwierdzenia
niezgodności z prawem wymienionych w niej wyroków ale zawiera wniosek o ich
uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi odwoławczemu,
a także o „zasądzenie od powoda na rzecz pozwanych odszkodowania
5
w stosownej wysokości według prawa”. Żaden z takich wniosków nie został
przewidziany w przepisach regulujących postępowanie toczące się na skutek
złożenia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.
Wobec tego celowe jest ponowne zwrócenie uwagi, że skarga o stwierdzenie
niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia (a właściwie dopiero jej
przyjęcie, a następnie uwzględnienie przez Sąd Najwyższy) nie jest środkiem
zmierzającym do wzruszenia zaskarżonego orzeczenia, a jedynie poprzedza
i warunkuje wystąpienie o zasądzenie ewentualnego odszkodowania od Skarbu
Państwa za wydanie przez sąd oczywiście wadliwego orzeczenia.
Z tych względów, Sąd Najwyższy na mocy art. 4248
§ 1 k.p.c. orzekł jak
w sentencji.
jw