Pełny tekst orzeczenia

212/6B/2005

POSTANOWIENIE
z dnia 20 czerwca 2005 r.
Sygn. akt Tw 16/05

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Jerzy Stępień,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan o stwierdzenie zgodności:
1) § 13 ust. 4 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 10 grudnia 2004 r. w sprawie przetargu na rezerwację częstotliwości lub zasobów orbitalnych (Dz. U. Nr 267, poz. 2659) z art. 120 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz. 1800 ze zm.) oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;
2) art. 120 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz. 1800 ze zm.) z art. 22 oraz 92 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;
3) § 9 ust. 1, § 11 ust. 1, § 13 i § 14 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 10 grudnia 2004 r. w sprawie przetargu na rezerwację częstotliwości lub zasobów orbitalnych (Dz. U. Nr 267, poz. 2659) z art. 116 ust. 4 i art. 120 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz. 1800 ze zm.) oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania wnioskowi dalszego biegu.

UZASADNIENIE:

W dniu 20 kwietnia 2004 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan o stwierdzenie zgodności § 9 ust. 1, § 11 ust. 1, § 13 i § 14 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 10 grudnia 2004 r. w sprawie przetargu na rezerwację częstotliwości lub zasobów orbitalnych (Dz. U. Nr 267, poz. 2659) z art. 116 ust. 4 i art. 120 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz. 1800 ze zm.) i art. 92 ust. 1 Konstytucji oraz § 13 ust. 4 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 10 grudnia 2004 r. w sprawie przetargu na rezerwację częstotliwości lub zasobów orbitalnych (Dz. U. Nr 267, poz. 2659) z art. 120 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz. 1800 ze zm.) oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji, względnie, w przypadku, gdyby Trybunał Konstytucyjny uznał, że § 13 ust. 4 wskazanego rozporządzenia jest zgodny z art. 120 ustawy – Prawo telekomunikacyjne, wnioskodawca domagał się zbadania zgodności tego artykułu ustawy z art. 22 oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Art. 191 ust. 1 Konstytucji enumeratywnie wskazuje podmioty uprawnione do wystąpienia z wnioskiem w sprawach, o których mowa w art. 188 Konstytucji. Na gruncie wskazanego przepisu ustawy zasadniczej mamy do czynienia z dwiema grupami podmiotów legitymowanych. Zdolność wnioskowa podmiotów wymienionych w art. 191 ust. 1 pkt 3-5 Konstytucji obejmuje możliwość kwestionowania w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym jedynie tych aktów normatywnych, które dotyczą spraw objętych ich zakresem działania (art. 191 ust. 2 Konstytucji). Oznacza to zatem, że legitymacja procesowa tej grupy podmiotów ma charakter przedmiotowo ograniczony. Dopuszczalność zainicjowania postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym na wniosek jednego z podmiotów o ograniczonej legitymacji procesowej uzależniona jest od tego, czy kwestionowany akt normatywny należy do konstytucyjnie określonego zakresu działania takiego podmiotu (art. 191 ust. 2 Konstytucji).
We wniosku Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan zakwestionowano wybrane przepisy rozporządzenia Ministra Infrastruktury, regulujące zasady postępowania przetargowego na rezerwację częstotliwości lub zasobów orbitalnych. Jak przyznaje wnioskodawca, tego rodzaju zagadnienia dotyczą dóbr kluczowych dla prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie telekomunikacji. Zdaniem wnioskodawcy, możliwość kwestionowania tego rodzaju regulacji w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym wynika z art. 191 ust. 2 Konstytucji. Przywołując treść art. 5 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o organizacjach pracodawców (Dz. U. Nr 55, poz. 235 ze zm.) wnioskodawca stwierdził, iż nowelizacja tego przepisu ustawy „kończy spór interpretacyjny co do możliwości składania wniosków do Trybunału przez organizacje pracodawców w zakresie dotyczącym interesów gospodarczych”.
Odnosząc się do wypowiedzi wnioskodawcy, należy w pierwszej kolejności zwrócić uwagę, że charakter norm konstytucyjnych oraz nadrzędna pozycja ustawy zasadniczej w systemie źródeł prawa uniemożliwia dokonywanie wykładni terminów konstytucyjnych na podstawie przepisów ustawowych oraz w oparciu o postanowienia statutowe organizacji występującej z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego. Uwzględnienie tych regulacji, o czym wspominał Trybunał w cytowanym przez wnioskodawcę postanowieniu TK z 28 lipca 2004 r. (Tw 74/02, OTK ZU nr 1/B/2004, poz. 2), nie oznacza, iż mają one stanowić podstawę wykładni konstytucyjnej przesłanki spraw objętych zakresem działania (art. 191 ust. 2 Konstytucji). Pojęcia dotyczące legitymacji procesowej podmiotów w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym mają na gruncie ustawy zasadniczej charakter autonomiczny. Ich wykładnia powinna się zatem opierać na odpowiednich postanowieniach konstytucyjnych.
Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie wypowiadał się na temat przesłanki określonej w art. 191 ust. 2 Konstytucji wskazując, że pojęcie spraw objętych zakresem działania jest w przypadku podmiotów wymienionych w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji wyraźnie ograniczone. Dotyczy wyłącznie tych aktów normatywnych, które bezpośrednio kształtują relacje pomiędzy pracownikiem a pracodawcą. Jak słusznie zauważa wnioskodawca, wniosek skierowany do Trybunału Konstytucyjnego musi być bezpośrednio związany z interesem prawnym danej organizacji jako takiej lub z interesem prawnym członków tej organizacji, do którego reprezentowania organizacja ta jest powołana. Ustalenie tego interesu na gruncie konstytucyjnym nie może być jednak dokonywane bez odwołania się do tej regulacji, która wymienia podmioty legitymowane w postępowaniu przed Trybunałem. Oznacza to konieczność odczytywania przesłanki z art. 191 ust. 2 Konstytucji, w ścisłym powiązaniu z art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji.
Już pobieżna analiza art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji pozwala stwierdzić, że uprawnienie do inicjowania abstrakcyjnej kontroli norm przyznane zostało trzem różnym podmiotom, ale w obrębie jednego przepisu ustawy zasadniczej. Prowadzi to zdaniem Trybunału Konstytucyjnego do wniosku, iż intencją ustrojodawcy było przyznanie ochrony tylko takim interesom tychże organizacji, które mają pewien wspólny mianownik. Są to zatem odpowiednio interesy pracodawców w związku z zatrudnianiem pracowników, interesy pracownicze oraz interesy związane z wykonywaniem zawodu (por. postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z: 17 marca 2003 r., Tw 63/02, OTK ZU nr 1/B/2003, poz. 11, s. 27; 25 lutego 2003 r., Tw 77/02, OTK ZU nr 3/B/2003, poz. 163, s. 411; 19 marca 2003 r., Tw 73/02, OTK ZU nr 2/B/2003, poz. 80; 21 maja 2003 r., Tw 6/03, OTK ZU nr 2/B/2003, poz. 85).
Należy przyznać, że realizacja interesów gospodarczych jest najczęściej podstawowym elementem, uzasadniającym kreowanie więzi prawnej pomiędzy pracownikiem i pracodawcą. Interesy gospodarcze są zatem w naturalny sposób związane z funkcjonowaniem także tych przedsiębiorców, którzy wchodzą w skład Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan. Trzeba jednak podkreślić, iż gospodarczy cel funkcjonowania podmiotów zrzeszonych w organizacji pracodawców nie musi automatycznie przekładać się na zakres uprawnień konstytucyjnych przyznanej takiej organizacji. Zakres ten określa na gruncie konstytucyjnym wskazany przez ustrojodawcę zestaw podmiotów legitymowanych do inicjowania kontroli konstytucyjności. Z szeregu różnych interesów, które mogą odnosić się do działalności pracodawców, Konstytucja zwraca uwagę na te, które przesądzają o istocie funkcjonowania organizacji pracodawców i wyznaczają jednocześnie zakres ich konstytucyjnego uprawnienia. Należy stwierdzić, że interes gospodarczy, którego ochrona miałaby uzasadniać celowość wszczęcia procedury kontroli konstytucyjności, nie jest, zdaniem Trybunału, tego rodzaju interesem, który stanowi o istocie każdej z trzech organizacji wskazanej w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji. Innymi słowy, nie determinuje on powstania ani funkcjonowania tych organizacji, a zatem nie można go uznać za uzasadniający żądanie dokonania abstrakcyjnej kontroli norm.
Należy podkreślić, iż określona tutaj przesłanka odmowy nadania dalszego biegu wnioskowi organizacji pracodawców, z uwagi na niedochowanie materialnego zakresu zaskarżenia wyznaczonego w art. 191 ust. 2 Konstytucji, stanowiła wielokrotnie podstawę jednolitych rozstrzygnięć podejmowanych przez Trybunał Konstytucyjny. Trudno zatem zgodzić się z twierdzeniami wnioskodawcy co do istnienia w tym zakresie jakiegokolwiek sporu interpretacyjnego (por. wydane w pełnym składzie postanowienie TK z 28 stycznia 2004 r. Tw 74/02, OTK ZU nr 1/B/2004, poz. 2, oraz późniejsze postanowienia z: 30 marca 2004 r., Tw 10/03, OTK ZU nr 1/B/2004, poz. 6, oraz 14 kwietnia 2004 r., Tw 22/03, OTK ZU nr 2/B/2004, poz. 105).

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.