Tw 4/06
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
167/5/B/2006
POSTANOWIENIE
z dnia 27 czerwca 2006 r.
Sygn. akt Tw 4/06
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Biruta Lewaszkiewicz-Petrykowska,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce – Związku Pracodawców o stwierdzenie zgodności:
1) art. 1 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 157, poz. 1316) w zakresie, w jakim dotyczy art. 359 § 21 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), z art. 2, art. 7, art. 20, art. 22, art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1, art. 92 ust. 2, art. 97 ust. 1 oraz art. 227 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;
2) art. 1 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 157, poz. 1316) w zakresie, w jakim dotyczy art. 359 § 23 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) z art. 2 Konstytucji;
3) art. 3 pkt 2a ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 157, poz. 1316) w zakresie, w jakim dotyczy art. 4 ust. 2 pkt 13 ustawy z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. Nr 10, poz. 1081 ze zm.) z art. 2, art. 31 ust. 3 Konstytucji;
4) art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 157, poz. 1316) w zakresie, w jakim dotyczy art. 7a ustawy z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. Nr 10, poz. 1081 ze zm.) z art. 2, art. 31 ust. 3 Konstytucji;
5) art. 3 pkt 4 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 157, poz. 1316) w zakresie, w jakim dotyczy art. 18a ustawy z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. Nr 10, poz. 1081 ze zm.) z art. 2, art. 31 ust. 3 Konstytucji;
6) art. 3 pkt 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 157, poz. 1316) w zakresie, w jakim dotyczy części I ust. 4 załącznika do ustawy z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. Nr 10, poz. 1081 ze zm.) z art. 2, art. 9 oraz art. 31 ust. 3 Konstytucji;
7) art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 157, poz. 1316) z art. 2 Konstytucji;
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania wnioskowi dalszego biegu.
UZASADNIENIE:
W dniu 21 lutego 2006 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce – Związku Pracodawców o stwierdzenie zgodności art. 1 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 157, poz. 1316) w zakresie, w jakim dotyczy art. 359 § 21 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) z art. 2, art. 7, art. 20, art. 22, art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1, art. 92 ust. 2, art. 97 ust. 1 oraz art. 227 Konstytucji; art. 1 ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw w zakresie, w jakim dotyczy art. 359 § 23 ustawy – Kodeks cywilny z art. 2 Konstytucji; art. 3 pkt 2a ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw w zakresie, w jakim dotyczy art. 4 ust. 2 pkt 13 ustawy z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. Nr 10, poz. 1081 ze zm.) z art. 2, art. 31 ust. 3 Konstytucji; art. 3 pkt 3 ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw w zakresie, w jakim dotyczy art. 7a ustawy o kredycie konsumenckim z art. 2, art. 31 ust. 3 Konstytucji; art. 3 pkt 4 ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw w zakresie, w jakim dotyczy art. 18a ustawy o kredycie konsumenckim z art. 2, art. 31 ust. 3 Konstytucji; art. 3 pkt 5 ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw w zakresie, w jakim dotyczy części I ust. 4 załącznika do ustawy o kredycie konsumenckim z art. 2, art. 9 oraz art. 31 ust. 3 Konstytucji oraz art. 5 ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw z art. 2 Konstytucji.
Wniosek Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce – Związku Pracodawców nie zawierał braków formalnych, których usunięcie mogłoby nastąpić w trybie art. 36 ust. 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.). Do wniosku nie dołączono jednak szeregu dokumentów wymienionych w przygotowanym przez wnioskodawcę spisie załączników, w tym m.in. opinii ekspertów oraz raportów niezależnych instytucji dotyczących przedmiotu postępowania w niniejszej sprawie.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
1. Legitymacja procesowa podmiotów wymienionych w art. 191 ust. 1 pkt 3-5 Konstytucji obejmuje możliwość kwestionowania w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym jedynie tych aktów normatywnych, które dotyczą spraw objętych ich zakresem działania (art. 191 ust. 2 Konstytucji). Oznacza to zatem, iż uprawnienie przyznane tej grupie podmiotów ma charakter przedmiotowo ograniczony. Dopuszczalność zainicjowania postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym na wniosek jednego z podmiotów o ograniczonej legitymacji procesowej uzależniona jest od tego, czy kwestionowany akt normatywny należy do konstytucyjnie określonego zakresu działania takiego podmiotu (art. 191 ust. 2 Konstytucji).
Konferencja Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce – Związek Pracodawców kwestionuje we wniosku przepisy ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw, wprowadzające nowe rozwiązania dotyczące udzielania kredytów i pożyczek konsumpcyjnych oraz ustalania wysokości odsetek wynikających z czynności prawnych. Jak wskazuje wnioskodawca, konieczność wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego wynika z braku możliwości uzyskania na innej drodze, możliwości realnego wpływu na kształt prawa dotyczącego sfery podaży pieniądza i wysokości oprocentowania kredytów. Jest także podyktowana faktem zmniejszenia, przez zakwestionowane rozwiązania, bezpieczeństwa prowadzenia działalności gospodarczej przez członków Konferencji.
Odnosząc się do stanowiska wnioskodawcy Trybunał Konstytucyjny podkreśla, iż pojęcie spraw objętych zakresem działania jest w przypadku podmiotów wymienionych w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji wyraźnie ograniczone i dotyczy wyłącznie tych aktów normatywnych, które bezpośrednio kształtują relacje pomiędzy pracownikiem a pracodawcą. Tego rodzaju stanowisko było wielokrotnie prezentowane w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego i opiera się na odczytywaniu przesłanki określonej w art. 191 ust. 2 Konstytucji, w ścisłym powiązaniu z art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji. Przyznanie uprawnienia do inicjowania abstrakcyjnej kontroli norm trzem różnym podmiotom, ale w obrębie jednego przepisu ustawy zasadniczej oznacza, iż intencją ustrojodawcy było zwrócenie uwagi na szczególny rodzaj interesów związanych z działalnością podmiotów legitymowanych. Są to odpowiednio interesy pracodawców w związku z zatrudnianiem pracowników, interesy pracownicze oraz interesy związane z wykonywaniem zawodu (por. postanowienia z: 17 marca 2003 r., sygn. Tw 63/02, OTK ZU nr 1/B/2003, poz. 11; 25 lutego 2003 r., sygn. Tw 77/02, OTK ZU nr 3/B/2003, poz. 163; 19 marca 2003 r., sygn. Tw 73/02, OTK ZU nr 2/B/2003, poz. 80; 21 maja 2003 r., sygn. Tw 6/03, OTK ZU nr 2/B/2003, poz. 85; 28 stycznia 2004 r., sygn. Tw 74/02, OTK ZU nr 1/B/2004, poz. 2; 30 marca 2004 r., sygn. Tw 10/03, OTK ZU nr 1/B/2004, poz. 6 oraz 14 kwietnia 2004 r., sygn. Tw 22/03, OTK ZU nr 2/B/2004, poz. 105).
Przepisy kwestionowane we wniosku Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce – Związku Pracodawców nie odnoszą się w bezpośredni sposób do sfery zatrudniania pracowników oraz wzajemnych relacji pracowników z pracodawcami. Określają natomiast nowe warunki prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie udzielania i obsługi kredytów i pożyczek konsumpcyjnych. Trzeba jednocześnie podkreślić, iż regulacje te nie dotyczą wyłącznie działalności pracodawców zrzeszonych w Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce – Związku Pracodawców, ale kształtują prawa i obowiązki wszystkich podmiotów biorących udział w szeroko rozumianym obrocie cywilnoprawnym i stosujących w tym zakresie przepisy kodeksu cywilnego. Wnioskodawca – jako związek pracodawców, domaga się zatem przeprowadzenia kontroli konstytucyjności takich aktów normatywnych, które w sposób generalny ustanawiają podstawowe zasady funkcjonowania tego rodzaju obrotu.
Tak wyznaczony przedmiot zaskarżenia nie może podlegać ocenie Trybunału Konstytucyjnego na podstawie wniosku jednego z podmiotów o ograniczonej legitymacji procesowej, wskazanych w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji. Mając na względzie przedstawione powyżej stanowisko Trybunału Konstytucyjnego należy podkreślić, iż przepisy kwestionowane we wniosku Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce – Związku Pracodawców nie dotyczą spraw objętych zakresem działania wnioskodawcy w rozumieniu art. 191 ust. 2 w zw. z art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji. Stanowi to samoistną przesłankę odmowy nadania dalszego biegu wnioskowi pochodzącemu od tego podmiotu.
2. Na marginesie powyższych rozważań Trybunał Konstytucyjny stwierdza, iż zakres zaskarżenia wskazany we wniosku Konfederacji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce Związku Pracodawców, nie jest tożsamy z treścią uchwały Komitetu Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce Związku Pracodawców z 30 listopada 2005 r. (nr 08/11/2005), stanowiącej podstawę wszczęcia postępowania przed Trybunałem w niniejszej sprawie. Domagając się zbadania art. 1 ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw w zakresie, w jakim przepis ten dotyczy art. 359 § 21 ustawy – Kodeks cywilny wnioskodawca powołał dodatkowe wzorce kontroli w postaci art. 2 oraz art. 31 ust. 3 Konstytucji. Także w przypadku zarzutu niezgodności art. 3 pkt 4 ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw w zakresie, w jakim przepis ten dotyczy art. 18a ustawy o kredycie konsumenckim wnioskodawca odwołał się do niewskazanego w uchwale uprawnionego podmiotu art. 31 ust. 3 Konstytucji jako wzorca kontroli. Ostatecznie we wniosku sformułowano nowy zarzut niezgodności art. 3 pkt 3 ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw w zakresie, w jakim przepis ten dotyczy art. 7a ustawy o kredycie konsumenckim z art. 2 oraz art. 31 ust. 3 Konstytucji, który nie był uprzednio wskazany w uchwale Komitetu Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce Związku Pracodawców z 30 listopada 2005 r.
Jak wielokrotnie wskazywał Trybunał Konstytucyjny, skuteczne wszczęcie postępowania przez jeden z podmiotów wymienionych w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji wymaga określenia zakresu zaskarżenia w danej sprawie, poprzez wskazanie przedmiotu oraz wzorca kontroli. Tego rodzaju obowiązek spoczywa wyłącznie na podmiotach, którym ustrojodawca przyznał możliwość inicjowania abstrakcyjnej kontroli norm. Jak podkreślał Trybunał, wola wszczęcia postępowania wyrażona w określonej formie przez legitymowany podmiot musi mieć charakter uprzedni w stosunku do złożonego w Trybunale wniosku. Oba oświadczenia woli muszą się także charakteryzować niezbędną tożsamością treściową dotyczącą zakresu zaskarżenia. Pełnomocnik sporządzający wniosek na podstawie wcześniejszej uchwały uprawnionego podmiotu nie może zatem samodzielnie modyfikować treści przedstawionych zarzutów powołując nowe wzorce kontroli w sprawie, bądź domagając się zbadania konstytucyjności dodatkowych przepisów kwestionowanego aktu prawnego. Wykraczając poza zakres zaskarżenia określony w uchwale, musi zostać uznany za podmiot nieuprawniony na podstawie art. 191 ust. 1 Konstytucji. Powoduje to jednocześnie konieczność stwierdzenia niedopuszczalności orzekania w zakresie zarzutów sformułowanych przez tego rodzaju podmiot.
Mając na uwadze powyższe okoliczności, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
z dnia 27 czerwca 2006 r.
Sygn. akt Tw 4/06
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Biruta Lewaszkiewicz-Petrykowska,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce – Związku Pracodawców o stwierdzenie zgodności:
1) art. 1 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 157, poz. 1316) w zakresie, w jakim dotyczy art. 359 § 21 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), z art. 2, art. 7, art. 20, art. 22, art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1, art. 92 ust. 2, art. 97 ust. 1 oraz art. 227 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;
2) art. 1 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 157, poz. 1316) w zakresie, w jakim dotyczy art. 359 § 23 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) z art. 2 Konstytucji;
3) art. 3 pkt 2a ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 157, poz. 1316) w zakresie, w jakim dotyczy art. 4 ust. 2 pkt 13 ustawy z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. Nr 10, poz. 1081 ze zm.) z art. 2, art. 31 ust. 3 Konstytucji;
4) art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 157, poz. 1316) w zakresie, w jakim dotyczy art. 7a ustawy z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. Nr 10, poz. 1081 ze zm.) z art. 2, art. 31 ust. 3 Konstytucji;
5) art. 3 pkt 4 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 157, poz. 1316) w zakresie, w jakim dotyczy art. 18a ustawy z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. Nr 10, poz. 1081 ze zm.) z art. 2, art. 31 ust. 3 Konstytucji;
6) art. 3 pkt 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 157, poz. 1316) w zakresie, w jakim dotyczy części I ust. 4 załącznika do ustawy z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. Nr 10, poz. 1081 ze zm.) z art. 2, art. 9 oraz art. 31 ust. 3 Konstytucji;
7) art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 157, poz. 1316) z art. 2 Konstytucji;
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania wnioskowi dalszego biegu.
UZASADNIENIE:
W dniu 21 lutego 2006 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce – Związku Pracodawców o stwierdzenie zgodności art. 1 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 157, poz. 1316) w zakresie, w jakim dotyczy art. 359 § 21 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) z art. 2, art. 7, art. 20, art. 22, art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1, art. 92 ust. 2, art. 97 ust. 1 oraz art. 227 Konstytucji; art. 1 ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw w zakresie, w jakim dotyczy art. 359 § 23 ustawy – Kodeks cywilny z art. 2 Konstytucji; art. 3 pkt 2a ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw w zakresie, w jakim dotyczy art. 4 ust. 2 pkt 13 ustawy z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. Nr 10, poz. 1081 ze zm.) z art. 2, art. 31 ust. 3 Konstytucji; art. 3 pkt 3 ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw w zakresie, w jakim dotyczy art. 7a ustawy o kredycie konsumenckim z art. 2, art. 31 ust. 3 Konstytucji; art. 3 pkt 4 ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw w zakresie, w jakim dotyczy art. 18a ustawy o kredycie konsumenckim z art. 2, art. 31 ust. 3 Konstytucji; art. 3 pkt 5 ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw w zakresie, w jakim dotyczy części I ust. 4 załącznika do ustawy o kredycie konsumenckim z art. 2, art. 9 oraz art. 31 ust. 3 Konstytucji oraz art. 5 ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw z art. 2 Konstytucji.
Wniosek Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce – Związku Pracodawców nie zawierał braków formalnych, których usunięcie mogłoby nastąpić w trybie art. 36 ust. 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.). Do wniosku nie dołączono jednak szeregu dokumentów wymienionych w przygotowanym przez wnioskodawcę spisie załączników, w tym m.in. opinii ekspertów oraz raportów niezależnych instytucji dotyczących przedmiotu postępowania w niniejszej sprawie.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
1. Legitymacja procesowa podmiotów wymienionych w art. 191 ust. 1 pkt 3-5 Konstytucji obejmuje możliwość kwestionowania w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym jedynie tych aktów normatywnych, które dotyczą spraw objętych ich zakresem działania (art. 191 ust. 2 Konstytucji). Oznacza to zatem, iż uprawnienie przyznane tej grupie podmiotów ma charakter przedmiotowo ograniczony. Dopuszczalność zainicjowania postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym na wniosek jednego z podmiotów o ograniczonej legitymacji procesowej uzależniona jest od tego, czy kwestionowany akt normatywny należy do konstytucyjnie określonego zakresu działania takiego podmiotu (art. 191 ust. 2 Konstytucji).
Konferencja Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce – Związek Pracodawców kwestionuje we wniosku przepisy ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw, wprowadzające nowe rozwiązania dotyczące udzielania kredytów i pożyczek konsumpcyjnych oraz ustalania wysokości odsetek wynikających z czynności prawnych. Jak wskazuje wnioskodawca, konieczność wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego wynika z braku możliwości uzyskania na innej drodze, możliwości realnego wpływu na kształt prawa dotyczącego sfery podaży pieniądza i wysokości oprocentowania kredytów. Jest także podyktowana faktem zmniejszenia, przez zakwestionowane rozwiązania, bezpieczeństwa prowadzenia działalności gospodarczej przez członków Konferencji.
Odnosząc się do stanowiska wnioskodawcy Trybunał Konstytucyjny podkreśla, iż pojęcie spraw objętych zakresem działania jest w przypadku podmiotów wymienionych w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji wyraźnie ograniczone i dotyczy wyłącznie tych aktów normatywnych, które bezpośrednio kształtują relacje pomiędzy pracownikiem a pracodawcą. Tego rodzaju stanowisko było wielokrotnie prezentowane w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego i opiera się na odczytywaniu przesłanki określonej w art. 191 ust. 2 Konstytucji, w ścisłym powiązaniu z art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji. Przyznanie uprawnienia do inicjowania abstrakcyjnej kontroli norm trzem różnym podmiotom, ale w obrębie jednego przepisu ustawy zasadniczej oznacza, iż intencją ustrojodawcy było zwrócenie uwagi na szczególny rodzaj interesów związanych z działalnością podmiotów legitymowanych. Są to odpowiednio interesy pracodawców w związku z zatrudnianiem pracowników, interesy pracownicze oraz interesy związane z wykonywaniem zawodu (por. postanowienia z: 17 marca 2003 r., sygn. Tw 63/02, OTK ZU nr 1/B/2003, poz. 11; 25 lutego 2003 r., sygn. Tw 77/02, OTK ZU nr 3/B/2003, poz. 163; 19 marca 2003 r., sygn. Tw 73/02, OTK ZU nr 2/B/2003, poz. 80; 21 maja 2003 r., sygn. Tw 6/03, OTK ZU nr 2/B/2003, poz. 85; 28 stycznia 2004 r., sygn. Tw 74/02, OTK ZU nr 1/B/2004, poz. 2; 30 marca 2004 r., sygn. Tw 10/03, OTK ZU nr 1/B/2004, poz. 6 oraz 14 kwietnia 2004 r., sygn. Tw 22/03, OTK ZU nr 2/B/2004, poz. 105).
Przepisy kwestionowane we wniosku Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce – Związku Pracodawców nie odnoszą się w bezpośredni sposób do sfery zatrudniania pracowników oraz wzajemnych relacji pracowników z pracodawcami. Określają natomiast nowe warunki prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie udzielania i obsługi kredytów i pożyczek konsumpcyjnych. Trzeba jednocześnie podkreślić, iż regulacje te nie dotyczą wyłącznie działalności pracodawców zrzeszonych w Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce – Związku Pracodawców, ale kształtują prawa i obowiązki wszystkich podmiotów biorących udział w szeroko rozumianym obrocie cywilnoprawnym i stosujących w tym zakresie przepisy kodeksu cywilnego. Wnioskodawca – jako związek pracodawców, domaga się zatem przeprowadzenia kontroli konstytucyjności takich aktów normatywnych, które w sposób generalny ustanawiają podstawowe zasady funkcjonowania tego rodzaju obrotu.
Tak wyznaczony przedmiot zaskarżenia nie może podlegać ocenie Trybunału Konstytucyjnego na podstawie wniosku jednego z podmiotów o ograniczonej legitymacji procesowej, wskazanych w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji. Mając na względzie przedstawione powyżej stanowisko Trybunału Konstytucyjnego należy podkreślić, iż przepisy kwestionowane we wniosku Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce – Związku Pracodawców nie dotyczą spraw objętych zakresem działania wnioskodawcy w rozumieniu art. 191 ust. 2 w zw. z art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji. Stanowi to samoistną przesłankę odmowy nadania dalszego biegu wnioskowi pochodzącemu od tego podmiotu.
2. Na marginesie powyższych rozważań Trybunał Konstytucyjny stwierdza, iż zakres zaskarżenia wskazany we wniosku Konfederacji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce Związku Pracodawców, nie jest tożsamy z treścią uchwały Komitetu Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce Związku Pracodawców z 30 listopada 2005 r. (nr 08/11/2005), stanowiącej podstawę wszczęcia postępowania przed Trybunałem w niniejszej sprawie. Domagając się zbadania art. 1 ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw w zakresie, w jakim przepis ten dotyczy art. 359 § 21 ustawy – Kodeks cywilny wnioskodawca powołał dodatkowe wzorce kontroli w postaci art. 2 oraz art. 31 ust. 3 Konstytucji. Także w przypadku zarzutu niezgodności art. 3 pkt 4 ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw w zakresie, w jakim przepis ten dotyczy art. 18a ustawy o kredycie konsumenckim wnioskodawca odwołał się do niewskazanego w uchwale uprawnionego podmiotu art. 31 ust. 3 Konstytucji jako wzorca kontroli. Ostatecznie we wniosku sformułowano nowy zarzut niezgodności art. 3 pkt 3 ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw w zakresie, w jakim przepis ten dotyczy art. 7a ustawy o kredycie konsumenckim z art. 2 oraz art. 31 ust. 3 Konstytucji, który nie był uprzednio wskazany w uchwale Komitetu Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce Związku Pracodawców z 30 listopada 2005 r.
Jak wielokrotnie wskazywał Trybunał Konstytucyjny, skuteczne wszczęcie postępowania przez jeden z podmiotów wymienionych w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji wymaga określenia zakresu zaskarżenia w danej sprawie, poprzez wskazanie przedmiotu oraz wzorca kontroli. Tego rodzaju obowiązek spoczywa wyłącznie na podmiotach, którym ustrojodawca przyznał możliwość inicjowania abstrakcyjnej kontroli norm. Jak podkreślał Trybunał, wola wszczęcia postępowania wyrażona w określonej formie przez legitymowany podmiot musi mieć charakter uprzedni w stosunku do złożonego w Trybunale wniosku. Oba oświadczenia woli muszą się także charakteryzować niezbędną tożsamością treściową dotyczącą zakresu zaskarżenia. Pełnomocnik sporządzający wniosek na podstawie wcześniejszej uchwały uprawnionego podmiotu nie może zatem samodzielnie modyfikować treści przedstawionych zarzutów powołując nowe wzorce kontroli w sprawie, bądź domagając się zbadania konstytucyjności dodatkowych przepisów kwestionowanego aktu prawnego. Wykraczając poza zakres zaskarżenia określony w uchwale, musi zostać uznany za podmiot nieuprawniony na podstawie art. 191 ust. 1 Konstytucji. Powoduje to jednocześnie konieczność stwierdzenia niedopuszczalności orzekania w zakresie zarzutów sformułowanych przez tego rodzaju podmiot.
Mając na uwadze powyższe okoliczności, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.