Ts 163/09
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
125/2/B/2010
POSTANOWIENIE
z dnia 15 grudnia 2009 r.
Sygn. akt Ts 163/09
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Janusz Niemcewicz,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Powiatu Kluczborskiego w sprawie zgodności:
1) art. 43 ust. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89, ze zm.) z art. 16 ust. 2, art. 22, art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1 i 2, art. 64 ust. 1 i 2 w związku z art. 165 ust. 1, art. 94 w związku z art. 2, art. 165 ust. 2 w związku z art. 166 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;
2) art. 106 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.) z art. 45 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 3 lipca 2009 r., sporządzonej przez pełnomocnika powiatu, zakwestionowana została zgodność art. 43 ust. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89, ze zm.) z art. 16 ust. 2, art. 22, art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1 i 2, art. 64 ust. 1 i 2 w związku z art. 165 ust. 1, art. 94 w związku z art. 2, art. 165 ust. 2 w związku z art. 166 ust. 1 Konstytucji oraz art. 106 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.) z art. 45 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji.
Skarżący wystąpił również z wnioskiem o wydanie przez Trybunał Konstytucyjny w trybie art. 50 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) postanowienia tymczasowego o wstrzymaniu wykonania orzeczenia – wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 10 marca 2009 r. (sygn. akt II OSK 1623/08) oraz poprzedzającego go wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z 27 czerwca 2008 r. (sygn. akt II SA/Op 77/08).
Skarga konstytucyjna została skierowana w oparciu o następujący stan faktyczny.
Uchwałą z 8 lipca 2005 r. Rada Powiatu w Kluczborku podjęła uchwałę XXIX/214/2005 w sprawie likwidacji Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Kluczborku. Wyrokiem z 27 czerwca 2008 r. (sygn. akt II SA/Op 77/08), Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu stwierdził nieważność uchwały. Wniesiona przez Radę Powiatu Kluczborskiego skarga kasacyjna została oddalona przez Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z 10 marca 2009 r. (sygn. akt II OSK 1623/08).
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zasadniczą kwestią wymagającą rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie jest zagadnienie zdolności skargowej jednostek samorządu terytorialnego. Problem ten był już przedmiotem rozważań Trybunału Konstytucyjnego. I tak, w postanowieniu z 12 października 2004 r. (Ts 35/04, OTK ZU nr 1/B/2005, poz. 25) stwierdzono: „Dla wykładni art. 79 Konstytucji istotne znaczenie ma to, że przepis ten został umieszczony w rozdziale II Konstytucji, odnoszącym się – zgodnie z jego tytułem – do wolności, praw i obowiązków człowieka i obywatela, w podrozdziale regulującym środki ochrony tych wolności i praw. Takie usytuowanie przepisu regulującego skargę konstytucyjną wyklucza możliwość traktowania jej jako powszechnego środka ochrony, służącego także w razie naruszenia przepisów Konstytucji, niestanowiących podstawy konstytucyjnych wolności i praw człowieka i obywatela, lub tym bardziej jako środka ochrony praw gwarantowanych jedynie na poziomie ustawowym”. Ponadto, jak podniósł Trybunał Konstytucyjny: „Z istoty uregulowania skargi konstytucyjnej wynika, że stanowi ona przede wszystkim środek ochrony wolności i praw przysługujących osobie fizycznej. Natomiast osoba prawna może wnieść skargę konstytucyjną, o ile ma zdolność bycia podmiotem wolności i praw konstytucyjnych. Zakres podmiotowy skargi konstytucyjnej jest więc wyznaczony przede wszystkim przez zakres podmiotowy poszczególnych wolności lub praw konstytucyjnych. Określając zakres podmiotowy skargi konstytucyjnej trzeba uwzględnić, że podstawową funkcją wolności i praw konstytucyjnych jest określenie pozycji prawnej osoby ludzkiej wobec organów władzy publicznej, a jednocześnie nałożenie na te organy obowiązków związanych z koniecznością zagwarantowania realizacji tych wolności i praw. Wynika z tego, że organy władzy publicznej oraz inne podmioty realizujące zadania publiczne z natury rzeczy nie są adresatami uprawnień wynikających z poszczególnych wolności i praw konstytucyjnych przypisanych podmiotom prywatnym, a tym samym nie mogą korzystać ze skargi konstytucyjnej (zob. postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z: 26 października 2001 r., Ts 72/01, OTK ZU nr 8/2001, poz. 298; 6 lutego 2001 r. i 3 kwietnia 2001 r., Ts 148/00, OTK ZU nr 3/2001, poz. 72 i 73). Dotyczy to także jednostek samorządu terytorialnego, który zgodnie z art. 16 ust. 2 i art. 163 Konstytucji uczestniczy w sprawowaniu władzy publicznej. Istotą skargi konstytucyjnej jest stworzenie ochrony konstytucyjnych wolności i praw jednostki przed działaniami władzy publicznej, a nie stworzenie procedury rozstrzygającej spory między poszczególnymi ogniwami tej władzy (zob. postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z: 11 grudnia 2002 r. i 17 marca 2003 r., Ts 116/02, OTK ZU nr 2/B/2003, poz. 104 i 105)”. W dalszej części orzeczenia wskazano również, że „jeżeli w świetle ustaw lub przepisów niższej rangi jednostkom samorządu terytorialnego przysługują takie same uprawnienia jak osobom fizycznym (np. jako uczestnikom postępowania sądowego), to nie oznacza to, że tym samym ochrona tych praw może być realizowana za pomocą także tych środków, w jakie Konstytucja wyposażyła osoby fizyczne”. Poglądy te zostały następnie podtrzymane w postanowieniu Trybunału Konstytucyjnego z 23 lutego 2005 r. (Ts 35/04, OTK ZU nr 1/B/2005, poz. 26).
W kontekście zdolności skargowej jednostek samorządu terytorialnego na uwagę zasługuje również postanowienie Trybunału z 22 maja 2007 r. (SK 70/05, OTK ZU nr 6/A/2007, poz. 60). W orzeczeniu tym wskazano, że gmina nie jest podmiotem legitymowanym do wniesienia skargi konstytucyjnej, w konsekwencji – w ocenie Trybunału Konstytucyjnego – jednostka samorządu terytorialnego, w tym także powiat, nie ma zdolności skargowej.
Reasumując, należy raz jeszcze podkreślić, że skarga konstytucyjna nie jest instrumentem służącym rozstrzyganiu sporów o charakterze publicznoprawnym i z tego względu, na podstawie art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.), odmówiono nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.
Z uwagi na powyższe, bezprzedmiotowe stało się orzekanie co do zasadności wydania postanowienia, o którym mowa w art. 50 ustawy o TK.
POSTANOWIENIE
z dnia 15 grudnia 2009 r.
Sygn. akt Ts 163/09
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Janusz Niemcewicz,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Powiatu Kluczborskiego w sprawie zgodności:
1) art. 43 ust. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89, ze zm.) z art. 16 ust. 2, art. 22, art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1 i 2, art. 64 ust. 1 i 2 w związku z art. 165 ust. 1, art. 94 w związku z art. 2, art. 165 ust. 2 w związku z art. 166 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;
2) art. 106 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.) z art. 45 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 3 lipca 2009 r., sporządzonej przez pełnomocnika powiatu, zakwestionowana została zgodność art. 43 ust. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89, ze zm.) z art. 16 ust. 2, art. 22, art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1 i 2, art. 64 ust. 1 i 2 w związku z art. 165 ust. 1, art. 94 w związku z art. 2, art. 165 ust. 2 w związku z art. 166 ust. 1 Konstytucji oraz art. 106 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.) z art. 45 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji.
Skarżący wystąpił również z wnioskiem o wydanie przez Trybunał Konstytucyjny w trybie art. 50 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) postanowienia tymczasowego o wstrzymaniu wykonania orzeczenia – wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 10 marca 2009 r. (sygn. akt II OSK 1623/08) oraz poprzedzającego go wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z 27 czerwca 2008 r. (sygn. akt II SA/Op 77/08).
Skarga konstytucyjna została skierowana w oparciu o następujący stan faktyczny.
Uchwałą z 8 lipca 2005 r. Rada Powiatu w Kluczborku podjęła uchwałę XXIX/214/2005 w sprawie likwidacji Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Kluczborku. Wyrokiem z 27 czerwca 2008 r. (sygn. akt II SA/Op 77/08), Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu stwierdził nieważność uchwały. Wniesiona przez Radę Powiatu Kluczborskiego skarga kasacyjna została oddalona przez Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z 10 marca 2009 r. (sygn. akt II OSK 1623/08).
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zasadniczą kwestią wymagającą rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie jest zagadnienie zdolności skargowej jednostek samorządu terytorialnego. Problem ten był już przedmiotem rozważań Trybunału Konstytucyjnego. I tak, w postanowieniu z 12 października 2004 r. (Ts 35/04, OTK ZU nr 1/B/2005, poz. 25) stwierdzono: „Dla wykładni art. 79 Konstytucji istotne znaczenie ma to, że przepis ten został umieszczony w rozdziale II Konstytucji, odnoszącym się – zgodnie z jego tytułem – do wolności, praw i obowiązków człowieka i obywatela, w podrozdziale regulującym środki ochrony tych wolności i praw. Takie usytuowanie przepisu regulującego skargę konstytucyjną wyklucza możliwość traktowania jej jako powszechnego środka ochrony, służącego także w razie naruszenia przepisów Konstytucji, niestanowiących podstawy konstytucyjnych wolności i praw człowieka i obywatela, lub tym bardziej jako środka ochrony praw gwarantowanych jedynie na poziomie ustawowym”. Ponadto, jak podniósł Trybunał Konstytucyjny: „Z istoty uregulowania skargi konstytucyjnej wynika, że stanowi ona przede wszystkim środek ochrony wolności i praw przysługujących osobie fizycznej. Natomiast osoba prawna może wnieść skargę konstytucyjną, o ile ma zdolność bycia podmiotem wolności i praw konstytucyjnych. Zakres podmiotowy skargi konstytucyjnej jest więc wyznaczony przede wszystkim przez zakres podmiotowy poszczególnych wolności lub praw konstytucyjnych. Określając zakres podmiotowy skargi konstytucyjnej trzeba uwzględnić, że podstawową funkcją wolności i praw konstytucyjnych jest określenie pozycji prawnej osoby ludzkiej wobec organów władzy publicznej, a jednocześnie nałożenie na te organy obowiązków związanych z koniecznością zagwarantowania realizacji tych wolności i praw. Wynika z tego, że organy władzy publicznej oraz inne podmioty realizujące zadania publiczne z natury rzeczy nie są adresatami uprawnień wynikających z poszczególnych wolności i praw konstytucyjnych przypisanych podmiotom prywatnym, a tym samym nie mogą korzystać ze skargi konstytucyjnej (zob. postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z: 26 października 2001 r., Ts 72/01, OTK ZU nr 8/2001, poz. 298; 6 lutego 2001 r. i 3 kwietnia 2001 r., Ts 148/00, OTK ZU nr 3/2001, poz. 72 i 73). Dotyczy to także jednostek samorządu terytorialnego, który zgodnie z art. 16 ust. 2 i art. 163 Konstytucji uczestniczy w sprawowaniu władzy publicznej. Istotą skargi konstytucyjnej jest stworzenie ochrony konstytucyjnych wolności i praw jednostki przed działaniami władzy publicznej, a nie stworzenie procedury rozstrzygającej spory między poszczególnymi ogniwami tej władzy (zob. postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z: 11 grudnia 2002 r. i 17 marca 2003 r., Ts 116/02, OTK ZU nr 2/B/2003, poz. 104 i 105)”. W dalszej części orzeczenia wskazano również, że „jeżeli w świetle ustaw lub przepisów niższej rangi jednostkom samorządu terytorialnego przysługują takie same uprawnienia jak osobom fizycznym (np. jako uczestnikom postępowania sądowego), to nie oznacza to, że tym samym ochrona tych praw może być realizowana za pomocą także tych środków, w jakie Konstytucja wyposażyła osoby fizyczne”. Poglądy te zostały następnie podtrzymane w postanowieniu Trybunału Konstytucyjnego z 23 lutego 2005 r. (Ts 35/04, OTK ZU nr 1/B/2005, poz. 26).
W kontekście zdolności skargowej jednostek samorządu terytorialnego na uwagę zasługuje również postanowienie Trybunału z 22 maja 2007 r. (SK 70/05, OTK ZU nr 6/A/2007, poz. 60). W orzeczeniu tym wskazano, że gmina nie jest podmiotem legitymowanym do wniesienia skargi konstytucyjnej, w konsekwencji – w ocenie Trybunału Konstytucyjnego – jednostka samorządu terytorialnego, w tym także powiat, nie ma zdolności skargowej.
Reasumując, należy raz jeszcze podkreślić, że skarga konstytucyjna nie jest instrumentem służącym rozstrzyganiu sporów o charakterze publicznoprawnym i z tego względu, na podstawie art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.), odmówiono nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.
Z uwagi na powyższe, bezprzedmiotowe stało się orzekanie co do zasadności wydania postanowienia, o którym mowa w art. 50 ustawy o TK.