Ts 227/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
69/1/B/2013
POSTANOWIENIE
z dnia 22 lutego 2012 r.
Sygn. akt Ts 227/11
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Teresa Liszcz,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Krzysztofa M. w sprawie zgodności:
art. 101 ust. 1 i art. 107 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227, ze zm.) w związku z art. 9 ust. 2 i art. 15 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144, ze zm.) z art. 2, art. 32 ust. 2, art. 67 ust. 1 oraz art. 87 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej, wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 22 lipca 2011 r., Krzysztof M. (dalej: skarżący) zakwestionował zgodność art. 101 ust. 1 i art. 107 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227, ze zm.) w związku z art. 9 ust. 2 i art. 15 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144, ze zm.) w zakresie, w jakim te przepisy umożliwiają organowi rentowemu weryfikację stanu zdrowia osoby korzystającej z ochrony praw nabytych, z art. 2, art. 32 ust. 2, art. 67 ust. 1 oraz art. 87 ust. 1 Konstytucji.
Rozpatrywana skarga konstytucyjna sformułowana została w związku z następującą sprawą. Skarżący od 28 maja 1983 r. pobierał rentę inwalidzką z tytułu wypadku przy pracy. Decyzją z 8 września 2003 r. (znak 15/PP/4758795) Zakład Ubezpieczeń Społecznych – Oddział w Sosnowcu (dalej: ZUS) wstrzymał wypłacanie skarżącemu renty. Z uzasadnienia decyzji wynika, że jej podstawą było wydane zaocznie na podstawie ekspertyzy orzeczniczo-lekarskiej Instytutu Medycyny Pracy orzeczenie lekarza orzecznika ZUS, w którym nie stwierdzono niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy. Wyrokiem z 22 lutego 2005 r. Sąd Okręgowy w Tarnowie (sygn. akt IV U 296/04) oddalił odwołanie od decyzji ZUS. Natomiast Sąd Apelacyjny w Krakowie – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, Wydział III (dalej: Sąd Apelacyjny w Krakowie) wyrokiem z 6 grudnia 2006 r. (sygn. akt III AUa 1898/05) oddalił apelację skarżącego. W dniu 1 października 2009 r. skarżący wniósł skargę o wznowienie postępowania zakończonego wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Krakowie. Postanowieniem z 26 października 2009 r. (sygn. akt III AUa 2088/09) sąd ten odrzucił skargę o wznowienie postępowania jako nieopartą na ustawowej podstawie. Kolejna skarga o wznowienie postępowania wniesiona przez skarżącego została odrzucona przez Sąd Apelacyjny w Krakowie postanowieniem z 3 lutego 2011 r. (sygn. akt III AUa 1749/10). W orzeczeniu tym wskazano, że skarga nie została oparta na ustawowej podstawie. Dodatkowo sąd podkreślił, że skarżący nie wskazał na jakąkolwiek wadliwość postępowania przeprowadzonego w sprawie o sygn. akt III AUa 1898/05, natomiast po raz kolejny kwestionował merytoryczną słuszność orzeczenia wydanego w tym postępowaniu. Powyższe orzeczenie zostało zaskarżone skargą kasacyjną do Sądu Najwyższego wniesioną 31 marca 2011 r., która nie została dotąd rozpoznana.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Skierowana do Trybunału Konstytucyjnego skarga konstytucyjna podlega, zgodnie z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), wstępnemu rozpoznaniu, którego celem jest zbadanie, czy spełnia stawiane jej przez Konstytucję i ustawę o TK wymogi. W szczególności Trybunał Konstytucyjny ustala, czy zaskarżone przepisy stanowiły podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia (art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK), czy i w jaki sposób doszło do naruszenia wskazanych przez skarżącego konstytucyjnych wolności lub praw (art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK), a także czy skarżący wyczerpał przysługującą mu drogę prawną i nie uchybił terminowi do wniesienia skargi konstytucyjnej (art. 46 ust. 1 ustawy o TK).
W myśl art. 46 ust. 1 ustawy o TK skarga konstytucyjna może być wniesiona po wyczerpaniu drogi prawnej, w ciągu trzech miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. Oznacza to, że konieczne jest uprzednie uzyskanie orzeczenia niepodlegającego zaskarżeniu przy użyciu zwykłych środków zaskarżenia, co w postępowaniu cywilnym obejmuje prawomocny wyrok lub postanowienie. Konstytucja i ustawa o TK nie wymagają natomiast skorzystania ze środków o charakterze nadzwyczajnym, których wniesienie uzależnione jest od spełnienia szczególnych wymagań. Przenosząc powyższe rozważania na płaszczyznę postępowania cywilnego, Trybunał Konstytucyjny przypomina, że zarówno skarga kasacyjna, jak i skarga o wznowienie postępowania stanowią nadzwyczajne, przysługujące w szczególnych sytuacjach, środki wzruszania orzeczeń prawomocnych. Wystąpienie ze środkami o charakterze nadzwyczajnym pozostaje poza zakresem wymogu wyczerpania drogi prawnej, a także nie zawiesza biegu terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej (por. postanowienie TK z 16 maja 2007 r., Ts 144/06, OTK ZU nr 3/B/2007, poz. 130).
Jak wynika z dotychczasowego orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, termin do wniesienia skargi konstytucyjnej biegnie od daty doręczenia skarżącemu prawomocnego orzeczenia sądu drugiej instancji (por. postanowienia TK z 16 maja 2007 r., Ts 99/06 i Ts 105/06, OTK ZU nr 3/B/2007, poz. 119 i 123, a także 23 października 2009 r., Ts 391/08, OTK ZU nr 5/B/2010, poz. 342).
Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że przedmiotem skargi konstytucyjnej skarżący uczynił przepisy ustawy o emeryturach, które były podstawą wydania wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 6 grudnia 2006 r. (sygn. akt III AUa 1898/05). Jednocześnie, jak wynika z treści załączonych do skargi orzeczeń, podstawą kolejnych wydanych w sprawie skarżącego postanowień (tj. postanowień Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 26 października 2009 r., sygn. akt III AUa 2088/09 oraz z 3 lutego 2011 r., sygn. akt III AUa 1749/10) był art. 410 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.), którego zgodność z Konstytucją nie została przez skarżącego zakwestionowana.
Wobec powyższego, Trybunał uznał, że ostatecznym rozstrzygnięciem, o którym mowa w art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, w analizowanej sprawie jest wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 6 grudnia 2006 r. (sygn. akt III AUa 1898/05), który został doręczony pełnomocnikowi skarżącego 2 lutego 2007 r. (co Trybunał ustalił z urzędu). Od daty jego doręczenia rozpoczął bieg trzymiesięczny termin skierowania do Trybunału skargi konstytucyjnej. W konsekwencji termin ten w niniejszej sprawie ostatecznie upłynął 2 maja 2007 r.
Nie ulega zatem wątpliwości, że skoro rozpoznawana skarga konstytucyjna została wniesiona do Trybunału Konstytucyjnego 22 lipca 2011 r., to tym samym trzymiesięczny termin – przewidziany w art. 46 ust. 1 ustawy o TK – został wyraźnie przekroczony. Okoliczność ta stanowi samodzielną przesłankę odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu (art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 ustawy o TK).
W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
z dnia 22 lutego 2012 r.
Sygn. akt Ts 227/11
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Teresa Liszcz,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Krzysztofa M. w sprawie zgodności:
art. 101 ust. 1 i art. 107 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227, ze zm.) w związku z art. 9 ust. 2 i art. 15 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144, ze zm.) z art. 2, art. 32 ust. 2, art. 67 ust. 1 oraz art. 87 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej, wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 22 lipca 2011 r., Krzysztof M. (dalej: skarżący) zakwestionował zgodność art. 101 ust. 1 i art. 107 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227, ze zm.) w związku z art. 9 ust. 2 i art. 15 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144, ze zm.) w zakresie, w jakim te przepisy umożliwiają organowi rentowemu weryfikację stanu zdrowia osoby korzystającej z ochrony praw nabytych, z art. 2, art. 32 ust. 2, art. 67 ust. 1 oraz art. 87 ust. 1 Konstytucji.
Rozpatrywana skarga konstytucyjna sformułowana została w związku z następującą sprawą. Skarżący od 28 maja 1983 r. pobierał rentę inwalidzką z tytułu wypadku przy pracy. Decyzją z 8 września 2003 r. (znak 15/PP/4758795) Zakład Ubezpieczeń Społecznych – Oddział w Sosnowcu (dalej: ZUS) wstrzymał wypłacanie skarżącemu renty. Z uzasadnienia decyzji wynika, że jej podstawą było wydane zaocznie na podstawie ekspertyzy orzeczniczo-lekarskiej Instytutu Medycyny Pracy orzeczenie lekarza orzecznika ZUS, w którym nie stwierdzono niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy. Wyrokiem z 22 lutego 2005 r. Sąd Okręgowy w Tarnowie (sygn. akt IV U 296/04) oddalił odwołanie od decyzji ZUS. Natomiast Sąd Apelacyjny w Krakowie – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, Wydział III (dalej: Sąd Apelacyjny w Krakowie) wyrokiem z 6 grudnia 2006 r. (sygn. akt III AUa 1898/05) oddalił apelację skarżącego. W dniu 1 października 2009 r. skarżący wniósł skargę o wznowienie postępowania zakończonego wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Krakowie. Postanowieniem z 26 października 2009 r. (sygn. akt III AUa 2088/09) sąd ten odrzucił skargę o wznowienie postępowania jako nieopartą na ustawowej podstawie. Kolejna skarga o wznowienie postępowania wniesiona przez skarżącego została odrzucona przez Sąd Apelacyjny w Krakowie postanowieniem z 3 lutego 2011 r. (sygn. akt III AUa 1749/10). W orzeczeniu tym wskazano, że skarga nie została oparta na ustawowej podstawie. Dodatkowo sąd podkreślił, że skarżący nie wskazał na jakąkolwiek wadliwość postępowania przeprowadzonego w sprawie o sygn. akt III AUa 1898/05, natomiast po raz kolejny kwestionował merytoryczną słuszność orzeczenia wydanego w tym postępowaniu. Powyższe orzeczenie zostało zaskarżone skargą kasacyjną do Sądu Najwyższego wniesioną 31 marca 2011 r., która nie została dotąd rozpoznana.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Skierowana do Trybunału Konstytucyjnego skarga konstytucyjna podlega, zgodnie z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), wstępnemu rozpoznaniu, którego celem jest zbadanie, czy spełnia stawiane jej przez Konstytucję i ustawę o TK wymogi. W szczególności Trybunał Konstytucyjny ustala, czy zaskarżone przepisy stanowiły podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia (art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK), czy i w jaki sposób doszło do naruszenia wskazanych przez skarżącego konstytucyjnych wolności lub praw (art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK), a także czy skarżący wyczerpał przysługującą mu drogę prawną i nie uchybił terminowi do wniesienia skargi konstytucyjnej (art. 46 ust. 1 ustawy o TK).
W myśl art. 46 ust. 1 ustawy o TK skarga konstytucyjna może być wniesiona po wyczerpaniu drogi prawnej, w ciągu trzech miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. Oznacza to, że konieczne jest uprzednie uzyskanie orzeczenia niepodlegającego zaskarżeniu przy użyciu zwykłych środków zaskarżenia, co w postępowaniu cywilnym obejmuje prawomocny wyrok lub postanowienie. Konstytucja i ustawa o TK nie wymagają natomiast skorzystania ze środków o charakterze nadzwyczajnym, których wniesienie uzależnione jest od spełnienia szczególnych wymagań. Przenosząc powyższe rozważania na płaszczyznę postępowania cywilnego, Trybunał Konstytucyjny przypomina, że zarówno skarga kasacyjna, jak i skarga o wznowienie postępowania stanowią nadzwyczajne, przysługujące w szczególnych sytuacjach, środki wzruszania orzeczeń prawomocnych. Wystąpienie ze środkami o charakterze nadzwyczajnym pozostaje poza zakresem wymogu wyczerpania drogi prawnej, a także nie zawiesza biegu terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej (por. postanowienie TK z 16 maja 2007 r., Ts 144/06, OTK ZU nr 3/B/2007, poz. 130).
Jak wynika z dotychczasowego orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, termin do wniesienia skargi konstytucyjnej biegnie od daty doręczenia skarżącemu prawomocnego orzeczenia sądu drugiej instancji (por. postanowienia TK z 16 maja 2007 r., Ts 99/06 i Ts 105/06, OTK ZU nr 3/B/2007, poz. 119 i 123, a także 23 października 2009 r., Ts 391/08, OTK ZU nr 5/B/2010, poz. 342).
Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że przedmiotem skargi konstytucyjnej skarżący uczynił przepisy ustawy o emeryturach, które były podstawą wydania wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 6 grudnia 2006 r. (sygn. akt III AUa 1898/05). Jednocześnie, jak wynika z treści załączonych do skargi orzeczeń, podstawą kolejnych wydanych w sprawie skarżącego postanowień (tj. postanowień Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 26 października 2009 r., sygn. akt III AUa 2088/09 oraz z 3 lutego 2011 r., sygn. akt III AUa 1749/10) był art. 410 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.), którego zgodność z Konstytucją nie została przez skarżącego zakwestionowana.
Wobec powyższego, Trybunał uznał, że ostatecznym rozstrzygnięciem, o którym mowa w art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, w analizowanej sprawie jest wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 6 grudnia 2006 r. (sygn. akt III AUa 1898/05), który został doręczony pełnomocnikowi skarżącego 2 lutego 2007 r. (co Trybunał ustalił z urzędu). Od daty jego doręczenia rozpoczął bieg trzymiesięczny termin skierowania do Trybunału skargi konstytucyjnej. W konsekwencji termin ten w niniejszej sprawie ostatecznie upłynął 2 maja 2007 r.
Nie ulega zatem wątpliwości, że skoro rozpoznawana skarga konstytucyjna została wniesiona do Trybunału Konstytucyjnego 22 lipca 2011 r., to tym samym trzymiesięczny termin – przewidziany w art. 46 ust. 1 ustawy o TK – został wyraźnie przekroczony. Okoliczność ta stanowi samodzielną przesłankę odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu (art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 ustawy o TK).
W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.