Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 listopada 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – Wydział I Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 27 listopada 2014 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa R.- (...) w Niemczech

przeciwko (...) Spółce z o. o w K.

o ochronę praw autorskich i zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 7 maja 2013 r. sygn. akt IX GC 447/10

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od strony pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 2.970 zł tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

I ACa 1163/14

UZASADNIENIE

Strona powodowa R.- (...) z siedzibą w F., Niemcy wniosła o zakazanie stronie pozwanej (...) sp. z o.o. w K. dalszego kopiowania siedmiu plansz anatomicznych ( szkielet człowieka, układ mięśniowy, układ nerwowy, kręgosłup człowieka wersji polskiej i angielskiej, układ limfatyczny, czaszka człowieka). Chroniony prawami autorskimi powoda przez oznaczenie ich w prawym dolnym rogu logo powoda ze wskazaniem na ochronę praw autorskich przez literę c zakreśloną w kółku, w celach ich sprzedaży poprzez stosowne oświadczenie o zaniechaniu naruszania praw autorskich powoda pod karą grzywny 5000 EUR za każde naruszenie, a nadto nakazanie stronie pozwanej zniszczenia wszystkich wymienionych spornych plansz anatomicznych uzyskanych w drodze nielegalnego kopiowania produktów oryginalnych powoda wraz z przedstawieniem dowodu ich zniszczenia, a także zapłacenia 15 000 EUR stanowiące trzykrotność stosownego wynagrodzenia należnego tytułem udzielenia zgody na korzystanie z utworu, oraz zasądzenie kosztów procesu.

Uzasadniając, żądanie pozwu powódka podała, że jest jedynym właścicielem praw autorskich do spornych plansz anatomicznych jako pierwotny właściciel ich oryginałów. Natomiast wszelkie prawa do powielania, kopiowania itp. zostały widocznie zastrzeżone przez umieszczenie znaku zastrzeżenia na każdej planszy anatomicznej na dole po prawej stronie ( (...), (...) ). Pozwana od 2008 r. kopiowała materiały zamawiane u powódki usuwając znak powódki i umieszczając po lewej stronie planszy u dołu własny znak tj. R. z plusem w kółku i oferowała je jako własny produkt.

Strona powodowa zwróciła się do pozwanej listem w lutym i marcu 2010 r. o zaprzestanie naruszeń, podjęto negocjacje polubowne, ale zachodzi obawa kontynuacji działalności pozwanej. Strona powodowa wskazała na art. 79 ust.1 pkt 3 lit. B ustawy o prawach autorskich i pokrewnych jako podstawie roszczenia o zapłatę za zawinione naruszenie – trzykrotność to 15 000EUR. Wskazała na sprzedaż w ciągu 18 miesięcy 1000- 1300 sztuk tablic przez pozwaną, przy szkodzie nie mniejszej niż 5 EUR za sztukę.

Strona pozwana w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa, zakwestionowała wartość przedmiotu sporu, wniosła o zasądzenie kosztów. Podała własne wartości poszczególnych roszczeń wymienionych w pozwie, kwestionując wartości podane przez powoda. Wnosząc o oddalenie powództwa wskazała, że powód nie wskazał zakresu i rodzaju przysługujących mu praw autorskich do tablic, nie dołączył ich do pozwu, a sprawa jest sprawa gospodarczą i tym samym nie udowodnił roszczenia. Podniósł także brak twórczego charakteru plansz anatomicznych. Pozwana została wpisana do KRS dopiero w grudniu 2008 r, więc nie mogła dzia lać w sierpniu 2008 r. na co wskazano w pozwie. Pozwana wskazała, że w latach 2007 i 2008 nie była klientem powoda, a obecnie nie oferuje w ogóle spornych tablic. Zakwestionowała także wysokość szkody.

Wyrokiem z dnia 7 maja 2013 r. uzupełnionym w dniu 20 maja 2014 r. Sąd Okręgowy w Krakowie uwzględnił w części powództwo zakazując stronie pozwanej (...) sp. z o.o. w K. kopiowania plansz anatomicznych: szkielet człowieka, układ mięśniowy, układ nerwowy, kręgosłup człowieka w wersji angielskiej i polskiej, układ limfatyczny, czaszka człowieka, oznaczonych w prawym dolnym rogu logo strony powodowej, ze wskazaniem na ochronę praw autorskich przez literę c zakreśloną w kółku, i oznaczania ich nazwą R. z plusem w kółku; nakazał zniszczenie wszystkich plansz anatomicznych wymienionych w pkt I uzyskanych w drodze kopiowania; zasądził od strony pozwanej (...) sp. z o. o. w K. na rzecz strony powodowej R. - (...) w Niemczech kwotę 15 000 euro oraz zasądził od strony pozwanej na rzecz strony powodowej koszty procesu w kwocie 10 242,69 zł ; uzupełniając wyrok orzekł o oddaleniu żądania złożenia przez stronę pozwaną oświadczenia o zaniechaniu naruszania praw autorskich strony powodowej pod karą grzywny 5000 EUR za każde pojedyncze naruszenie i oddalił żądanie przedstawienia przez stronę pozwaną dowodu zniszczenia wszystkich spornych plansz anatomicznych uzyskanych w drodze nielegalnego kopiowania produktów oryginalnych strony powodowej.

Sąd Okręgowy w uzasadnieniu orzeczenia wskazał, że strona powodowa – niemieckie przedsiębiorstwo prowadzące dystrybucję wydawanych przez siebie plansz anatomicznych z rysunkami szkieletu, układu mięśniowego, układu nerwowego, kręgosłupa i czaszki człowieka autorstwa szwajcarskiej ilustratorki S. B., wystąpiło przeciwko (...) spółce z o.o., w której funkcję członka zarządu pełni S. L. (1) – wcześniej samodzielny przedsiębiorca i kontrahent strony powodowej prowadzący sprzedaż tych plansz na terenie Polski. Strona powodowa nie ma dokładnych informacji w jakim czasie strona pozwana prowadziła dystrybucję plansz opisanych w pozwie i podajała okres od sierpnia 2008 r. (...) przyznała, że zdarzenia takie miały miejsce, ale dopiero od czerwca 2009 r. i trwały do 2010 r. Łączna ilość wytworzonych przez nią plansz wyniosła 370 sztuk i plansze, z czego 137 uległy uszkodzeniu, przyniosły zysk w kwocie 3 108,80 zł. W związku z tym strona pozwana wnosiła o oddalenie powództwa, ale również dlatego, że przeczyła istnieniu praw strony powodowej do utworu.

Sąd Okręgowy ustalił, że strona powodowa jest wydawcą plansz medycznych sygnowanych jej logiem, których podstawowym elementem są rysunki anatomiczne szkieletu, układu mięśniowego, układu nerwowego, kręgosłupa, układu limfatycznego i czaszki człowieka, w wersji angielskiej i polskiej, autorstwa S. B.. Rysunki posiadają znamiona utworu o indywidualnym twórczym charakterze. Ilustracje cechuje oryginalna kreacja artystyczna, stanowiąca odrębną formę plastyczną. Indywidualna jest również jakość tablic, jakie wyróżnia od innych tego typu utworów plastycznych sposbem zestawienia rysunków według autorskiego zamysłu stanowiącego projekt kompozycyjny całości układu. (...) oferuje do sprzedaży na swojej stronie internetowej identyczne plansze, ale ze swoim logo.

Z powyższego wynika, że produkty strony powodowej, znamienne ze względu na ich indywidualne cechy, są kopiowane i oznaczane w sposób mający wprowadzić odbiorców w błąd co do osoby wydawcy, co stanowi czyn nieuczciwej konkurencji zindywidualizowany w art. 13 ust. 1 uznk.

Popełnienie czynu nieuczciwej konkurencji rodzi po stronie poszkodowanego prawo do uzyskania tytułu egzekucyjnego nakazującego zaniechanie naruszeń i nakazującego zniszczenie wytworzonych bezprawnie wyrobów ( art. 18 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2 uznk).
Zatem uwzględniono powództwo. Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, ani ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych nie daje natomiast podstaw do wydania orzeczenia nakazującego złożenie oświadczenia o poddaniu się karze grzywny na wypadek kolejnych naruszeń, którego to żądania w związku z tym nie uwzględniono.
Popełnienie czynu nieuczciwej konkurencji skutkuje powstaniem wierzytelności o zapłatę odszkodowania (art. 18 ust. 1 pkt 3), między innymi w celu pokrycia uszczerbku wynikającego z utraty korzyści ( art. 361 par. 2 kc).

Postanowienie dowodowe z opinii wydane w celu ustalenia wysokości wynagrodzenia za udzielenie zezwolenia na korzystanie z utworu – plansz z rysunkami, wskutek braku koniecznych dla jej sporządzenia informacji zostało zmienione w ten sposób, że zlecono zbadania ksiąg handlowych (...) w celu ustalenia zysku, jaki osiągnęła strona pozwana z obrotu planszami. Pozwana spółka uchyliła się od okazania biegłej H. Ż. pełnej dokumentacji. Ujawniła tylko niektóre, wybrane przez siebie dowody, ażeby potwierdzić przedstawione w toku sporu twierdzenia co do ilości wyprodukowanych, zbytych i zniszczonych tablic. Zaniechanie strony pozwanej uzasadnia w świetle art. 233 par. 2 kpc dokonanie przez sąd oceny znaczenia odmowy przedstawienia dowodów. Jedynym wytłumaczeniem takiego zachowania wydaje się być obawa strony przed ujawnieniem rzeczywistych ilości wprowadzonych do obrotu plansz, a tym samym obawa przed potwierdzeniem zasadności żądania zapłaty. Reasumując należało dojść do wniosku, że bezpodstawnie uzyskane przez (...) korzyści wynoszą co najmniej 15 000 euro i kwotę tę zasądzić. O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c.

Wyrok ten zaskarżyła strona pozwana apelacją w której zarzuciła naruszenie prawa procesowego, a to art. 321 k.p.c. – co przedstawiła w czterech punktach – a) przez orzeczenie o innym żądaniu niż objęte pozwem w szczególności w punkcie I, gdyż strona powodowa, oprócz żądania zaniechania naruszania przysługujących jej praw autorskich do plansz anatomicznych, domagała się nakazania stronie pozwanej złożenia oświadczenia o zaniechaniu naruszeń pod karą grzywny 5 000 EUR za każde pojedyncze naruszenie i nakazania przedstawienia dowodu zniszczenia wszystkich plansz uzyskanych w drodze nielegalnego kopiowania, a sąd orzekł o innym żądaniu, ograniczając się do zakazu kopiowania plansz; b) nakazania zniszczenia plansz na innej podstawie prawnej – art. 18 ust. 1 pkt 1 uoznk, niż podana przez powoda ; c) orzeczenie na podstawie przepisów o nieuczciwej konkurencji o odszkodowaniu, co nie było przedmiotem żądania powódki, gdy żądanie wywodzono z prawa autorskiego, z czym związane jest określenie podstawy zasądzenia 15000 euro, powódka żądała trzykrotności wynagrodzenia z prawa autorskiego, a sąd orzekł o odszkodowaniu; d) wskazanie w uzasadnieniu że zasądzona kwota to utracone korzyści powódki, która twierdzeń takich nie zgłaszała, ani nie formułowała żądania ewentualnego. Kolejny zarzut dotyczył naruszenia art. 328 k.p.c. przez nie wskazanie ustalonych faktów, dowodów, podstaw prowadzenia dowodów z urzędu, nie wyjaśnił praw autorskich do plansz powódki, nie odniósł się do wniosków dowodowych. Dalsze zarzuty odnoszą się do naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. przez przyjęcie, że pozwana przyznała, że wprowadzała plansze do obrotu, co kwestionowała, że na stronie internetowej plansze są tożsame z oferowanymi przez pozwaną, przy przyznaniu przez pozwaną wycofania z obrotu plansz ze strony internetowej, art. 227 k.p.c. - nie rozpoznanie wniosku o przesłuchanie stron, przeprowadzenie sprekludowanych dowodów – art. 479 ¹² k.p.c., nie odroczenie rozprawy 3 września 2012 r. pomimo znanej sądowi przyczyny niestawiennictwa pełnomocnika pozwanej – art.214 k.p.c., nieprawidłowe wnioskowanie w związku z dowodem z ksiąg handlowych pozwanej – art. 233 § 2 k.p.c.

Zarzut naruszenia prawa materialnego dotyczy naruszenia art. 13 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Strona pozwana wniosła o zmianę wyroku i oddalenie powództwa.

Strona powodowa w odpowiedzi na apelację wniosła o jej oddalenie i podniosła, że zmiana kwalifikacji na zgodną z uzasadnieniem pozwu nie wpłynie na treść wyroku, zarzuty procesowe są nieuzasadnione, w szczególności odnośnie nie odroczenia rozprawy i dopuszczenia dowodów, a także co do oceny nie udostępnienia dokumentów przez pozwaną.

Powódka już w pozwie wskazała podstawę swoich praw autorskich, wnioskowała o przesłuchanie osoby wykonującej na zlecenie powódki projekty plansz. W związku z tym orzeczenie jest zasadne.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej nie jest zasadna. Wyrok Sądu Okręgowego odpowiada prawu.

Sąd Apelacyjny przy orzekaniu uwzględnił także treść orzeczenia uzupełniającego wyrok Sądu Okręgowego z dnia 7 maja 2013 r.

Kodeks postępowania cywilnego reguluje postępowanie apelacyjne jako apelację pełną, przy zastrzeżeniach związanych ze sposobem zebrania materiału dowodowego, granicami apelacji i możliwością przeprowadzenia nowych, bądź ponowienia dowodów. Sąd Apelacyjny odwołując się do treści art. 382 k. p. c. wskazuje, że orzeka na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w postępowaniu w pierwszej instancji i w postępowaniu apelacyjnym, przy uwzględnieniu zasad jego zbierania, w tym wypracowanych w orzecznictwie. ( por. m. in. T. Wiśniewski Komentarz do art. 382 k.p.c. LEX ).

Rozpoznanie zarzutów apelacji należy rozpocząć od zarzutów naruszenia prawa procesowego, przy czym by móc odnieść się do naruszenia art. 321 k.p.c. najpierw koniecznym jest rozpoznanie zarzutu naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. i zarzutów dotyczących ustaleń faktycznych i oceny dowodów.

Sąd Apelacyjny podziela w części zarzuty związane z konstrukcję uzasadnienia i poczynionymi ustaleniami faktycznymi a w konsekwencji wynikającymi z nich wnioskami co do kwalifikacji prawnej. Nie oznacza to jednak, że wyrok nie jest zasadny merytorycznie.

W związku z powyższym Sąd Apelacyjny poczynił własne ustalenia faktyczne, na podstawie dowodów przeprowadzonych przed Sądem I instancji.

Sąd II instancji zauważa, że apelacja nie zawiera żadnych wniosków dowodowych, a nie jest nim zarzut nie rozpoznania przez Sąd I instancji wniosku o przesłuchania stron.

Sąd Apelacyjny zauważa, że stan prawny w tym zakresie w trakcie postępowania uległ zmianie. Ponadto w odpowiedzi na pozew wskazanej w apelacji nie zawarto wniosku o przesłuchanie stron, a wnioskowano o przesłuchanie ówczesnego prezesa zarządu spółki na okoliczność : nie kopiowania tablic powoda i podjęcia przez spółkę działalności w dacie późniejszej niż wskazana przez stronę powodową. W istocie więc nie zgłoszono wniosku o przesłuchanie stron w odpowiedzi na pozew – art. 299 k.p.c., a nadto wskazane okoliczności, co do daty rozpoczęcia działalności wynikają z publicznego rejestru, pozostałe zaś dotyczą okoliczności negatywnej. Z przedstawionych powodów zarzut ten nie był zasadny. Chybiony był także zarzut naruszenia art. 214 k.p.c. polegający na nie odroczeniu rozprawy w dniu 3 września 2012 r.

W pierwszej kolejności podkreślić należy, że po tej dacie postępowanie było kontynuowane na kolejnych posiedzeniach i pomiędzy 3 września 2012 r., a kolejną rozprawą w dniu 9 kwietnia 2013 r. prowadzony był dowód z opinii biegłego do którego pozwana odniosła się między innymi pismem z dnia 28 stycznia 2013 r., a wcześniej 15 listopada 2012 r. wystąpiła o wydanie zapisu z rozprawy.

Najistotniejsze jednak jest to, że wniosek o odroczenie rozprawy, która rozpoczęła się po godzinie trzynastej, wpłynął faksem z kancelarii pełnomocnika pozwanej, mieszczącej się przy ul. (...) w K., skąd do sądu piechotą jest 15 – 20 minut. W piśmie nadanym z Kancelarii przez jej pracownika z uzasadnieniem, że pełnomocnik nie może dotrzeć do sądu z powodu awarii samochodu, brak było dalszych danych. W tych okolicznościach Sąd I instancji by uprawniony do nie uwzględnienia wniosku. Wreszcie , Sąd Apelacyjny zwraca uwagę, że pełnomocnik pozwanej w piśmie z dnia 28 stycznia 2013 r. /k. 300/ nie podaje gdzie doszło do awarii samochodu, jak też wskazując na korzystanie z pomocy drogowej nie przedkłada dokumentu – faktury, innego dokumentu, potwierdzającego skorzystanie w tym dniu i w określonym czasie z takiej usługi. Powoduje to potwierdzenie trafności decyzji Sądu także retrospektywnie.

Podkreślić jednak należy, że okoliczność nie odroczenia rozprawy nie miała wpływu na możliwości działania strony w postępowaniu i nie odniesiono się do czynności dokonanych na tej rozprawie.

Po odniesieniu się do powyższych zarzutów formalnych Sąd Apelacyjny ustalił następujący stan faktyczny:

Strona powodowa R.- (...) z siedzibą w F., Niemcy w pozwie z dnia 15 lipca 2010 r. wniosła o zakazanie stronie pozwanej (...) sp. z o.o. w K. dalszego kopiowania siedmiu plansz anatomicznych ( szkielet człowieka, układ mięśniowy, układ nerwowy, kręgosłup człowieka wersji polskiej i angielskiej, układ limfatyczny, czaszka człowieka). Chroniony prawami autorskimi powoda przez oznaczenie ich w prawym dolnym rogu logo powoda ze wskazaniem na ochronę praw autorskich przez literę c zakreśloną w kółku, w celach ich sprzedaży poprzez stosowne oświadczenie o zaniechaniu naruszania praw autorskich powoda pod karą grzywny 5000 EUR za każde naruszenie, a nadto nakazanie stronie pozwanej zniszczenia wszystkich wymienionych spornych plansz anatomicznych uzyskanych w drodze nielegalnego kopiowania produktów oryginalnych powoda wraz z przedstawieniem dowodu ich zniszczenia, a także zapłacenia 15 000 EUR stanowiące trzykrotność stosownego wynagrodzenia należnego tytułem udzielenia zgody na korzystanie z utworu, oraz zasądzenie kosztów procesu. W uzasadnieniu pozwu wskazała między innymi na kopiowanie plansz strony powodowej przy usuwanie jej znaku praw zastrzeżonych i oznaczaniu ich znakiem pozwanej. Wskazała na osobę S. L. (1) jako pozostającej w kontakcie ze stroną powodową i będącej członkiem zarządu pozwanej. W treści pozwu wskazała na zapewnienie pełnomocnika pozwanej o woli zawarcia stosownej umowy polubownej. W pozwie wskazała, że liczy wynagrodzenie za 1 planszę w wysokości 5 euro, przy przyjęciu 1000sztuk plansz, co stanowi dolną granicę sprzedaży za analogiczny wcześniejszy okres czasu. / k. 1-3 akt /.

Wezwania kierowane do pozwanej dotarły w lutym, marcu 2010 r., przy czym pozwana przyznała otrzymanie jednego z wezwań, a powódka wskazała na telefoniczny kontakt z p. S. L. / k. 17-23 i k. 42 odp. na pozew /.

W piśmie / e-mailu / z 2 marca 2010 r. strona powodowa podała zarzuty i żądania zbliżone do treści pozwu / k. 22 /.

Pozwana w odpowiedzi na pozew przyznała otrzymanie wezwania i rozmowy z powodem / k. 42 odwrót/.

Z odpisu KRS z 20.08 2010 r. / k. 48 i n./. wynika, że prezesem zarządu strony pozwanej była S. L. (1), dysponująca 99 udziałami na 100 w spółce. W piśmie z dnia 8 listopada 2010 r. odnosząc się do stanowiska pozwanej powódka przedłożyła dowód z treści e-maila pozwanej z propozycją ugody. Powódka podkreśliła, że potrzeba dowodu wynika ze stanowiska, zmienionego, pozwanej./ e-mail k.64/.

Z treści dokumentu przesłanego przez pełnomocnika pozwanej wynika, że w ramach porozumienia strona pozwana złoży oświadczenie, że potwierdza zaniechanie sprzedaży spornych tablic; nie będzie w przyszłości sprzedawał spornych tablic i zobowiązuje się do uiszczenia 5000 Euro za każde naruszenie; sporne tablice będzie nabywał wyłącznie od strony powodowej lub jej przedstawiciela, przedstawi protokół zniszczenia spornych tablic, lub przekaże je powodowi; przekaże uzyskany zysk w kwocie 5000 zł stronie powodowej w zamian za cofnięcie pozwu za zrzeczeniem się roszczenia. Kwota 5000 zł odpowiada korzyści ze sprzedaży 250 tablic bez uwzględnienia kosztów ogólnych zarządu. Dokument nosi datę 2 czerwca 2010 r. / k. 64/.

Strona powodowa nie przedstawiła oryginałów plansz wskazując, że przechowywane są w specjalnych warunkach , / k. 58 / oferując dowód z przesłuchania autorki plansz, a nadto przedstawiając plansze w formie w jakiej są sprzedawane biegłemu./ k. 144/. Strona pozwana nie przedstawiła plansz wykonanych przez siebie wskazując, że zostały sprzedane bądź uległy zniszczeniu przed wytoczeniem powództwa w niniejszej sprawie./ k. 142 pismo pełnomocnika pozwanej/. Sąd ustalił na podstawie opinii biegłego prof. Dr hab. M. S. (1), że plansze powódki spełniają wymagania utworu, a co istotniejsze plansze pozwanej są kopią plansz powódki i nie stanowią utworu w rozumieniu prawa autorskiego / k. 118 – 141/, oraz / k. 177i 178 /. Opinia uzupełniająca / k. 193 i n. / pozwoliła sadowi na ustalenie wysokości wynagrodzenia według stawek polskich za jedną planszę w przedziale 1500 – 2000 zł.

Autorka prac S. B. wyceniła prace na 3100 do 5000 Euro – stawki talie podała biegłemu / k. 194 /. Dotyczy to samych plansz bez warunków zbycia, tantiem, konsultacji medycznych, przy przedstawieniu przez zlecającego modeli, przykładów anatomicznych itp.

Biegły w zakresie księgowości stwierdził, że przedstawione przez stronę pozwaną dokumenty nie umożliwiają sprawdzenia, że są częścią ksiąg rachunkowych pozwanej, jak i że podane transakcje zostały ujęte w bilansie zysków i strat pozwanej za 2009 i 2010 r. / k. 252 /. Biegły stwierdził, że na podstawie przedstawionej dokumentacji, a raczej braku odpowiedniej, nie jest możliwym potwierdzenie przez biegłego i sprawdzenie kompletności udokumentowań wykazanych przychodów ze sprzedaży plansz. / k. 253 i k. 323 /. Z przedstawionych dokumentów wynika wykonanie w 2009 r. 370 sztuk plansz, sprzedano 233 a przedstawiono protokoły zniszczenia na 5, 11 i 121 sztuk z dat 11 listopad, 31 grudnia 2009 r. i 1 lipca 2010 r. przy rozbieżności dat wydania do zniszczenia i jego wykonania / k. 252 /. Dane zakwestionowała powódka.

Sąd Apelacyjny poczynił ustalenia faktyczne na podstawie dokumentów pochodzących od stron, ich twierdzeń i stanowisk, które uznał za wiarygodne. Ponadto z dowodu z opinii biegłych – biegłego M. S., którego opinia jest logiczna, spójna, jednoznacznie wskazuje, że plansze powódki są utworami w rozumieniu prawa autorskiego. Biegły stwierdził, że pozwana kopiowała utwór oznaczony logiem powoda. Uzupełniająca opinia odnosi się także do stawek wynagrodzenia twórców. Sąd Apelacyjny w pełni podziela opinię.

Odnośnie opinii biegłego księgowego jej istota dotyczy negatywnej konstatacji wynikającej z nie dostarczenia dokumentacji księgowej przez pozwaną. Opinia ta także jest wiarygodna, choć nie odpowiada na pytania sądu, z przyczyn leżących i obciążających stronę pozwaną. Dowód ten nie miał decydującego znaczenia w sprawie. Sąd Okręgowy dopuścił go w istocie z urzędu do czego był uprawniony. W sprawie nie tyle treść opinii ma znaczenie co stwierdzenie o nie przedłożeniu całości dokumentacji księgowej strony pozwanej biegłemu, a więc nie przeprowadzenie przez pozwaną dowodu – art. 6 k.c. z deklarowanego nie prowadzenia sprzedaży plansz.

Odnosząc się do zarzutu prekluzji to powódka prawidłowo zgłosiła wniosek dowodowy z treści e-maila pozwanej. W pozwie wskazuje na zapewnienia pełnomocnika co do polubownego załatwienia sporu, a potrzeba wykazania tej okoliczności i treści stanowiska pozwanej pojawiła się dopiero w chwili zajęcia przez pozwaną stanowiska w odpowiedzi na pozew kwestionującego nawet okoliczności wcześniej przyznane. W odpowiedzi na pozew / k. 42 / „pozwana stwierdza, że nieprawdziwe są również twierdzenia iż pozwana nie nawiązała kontaktu z powodem …strony prowadziły …rozmowy.. w formie elektronicznej”. W tym stanie rzeczy ujawnienie treści tych „ rozmów” wynikało także ze stanowiska pozwanego i w oczywisty sposób nie mogło być uznana za objęte prekluzją – art. 479 ¹² k.p.c.

Sąd Apelacyjny przypomina orzeczenia Sądu Najwyższego: ” Z art. 479 ¹² k.p.c. nie wynika obowiązek przewidywania przez powoda jakie możliwe zarzuty podniesie pozwany, lecz obowiązek odniesienia się do znanych mu w chwili wnoszenia pozwu twierdzeń i dowodów, ale tylko tych które wskazują, że jego powództwo jest zasadne”. (wyrok z dnia 18 kwietnia 2008 r. II CSK 667/07 LEX nr 398415), przy czy podkreśla kontekst lojalności procesowej który istniał przed zmianą art. 3 k.p.c. z dniem 3 maja 2012 r. Poprzednio przepis nakazywał stronom i uczestnikom postępowania” obowiązani są dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody”. Ponadto zdaniem Sądu Apelacyjnego spełnione zostały okoliczności o których wypowiadał się Sąd Najwyższy w orzeczeniach z dni 6 kwietnia 2006 r.,/ IV CSK 182/05 LEX 177305 /; 15 listopada 2006 r. V CSK 243/06 / LEX 358789 /; 16 stycznia 2009 r. V CSK231/08 / LEX 496382 /. Sąd Apelacyjny wskazuje nadto na orzeczenia w których Sąd Najwyższy wyraził pogląd o indywidualizacji oceny potrzeby zgłoszenia dowodu, jak i jego rozkładzie, a także prawie sądu do przeprowadzenia dowodu z urzędu, przy uwagach poczynionych o konkretnym dowodzie powyżej : „Nie jest wyłączone dopuszczenie przez sąd z urzędu - na podstawie art. 232 zdanie drugie k.p.c. - dowodu, który nie może być powołany przez stronę na podstawie art. 479 ¹² § 1 k.p.c.” ( 22 luty 2006 r. III CK 341/05 OSNC 2006/10/174 );

„W przypadku przepisów, które mają na celu dyscyplinowanie stron i zapobieganie nadmiernemu przedłużaniu postępowania nie można dokonywać takiej ich wykładni, która wypacza istotę wymiaru sprawiedliwości.” ( 5 grudnia 2008 r. ICSK 295?07 M. Prawn. 2008/2/61 ); „1. W sprawie gospodarczej o zapłatę potrzeba powołania przez powoda kolejnych dowodów w celu wykazania zasadności żądania i jego wysokości powstaje z reguły dopiero po zakwestionowaniu przez pozwanego dowodów zgłoszonych na tę okoliczność w pozwie. 2. Przeprowadzenie dowodu bez wydania postanowienia przewidzianego w art. 236 k.p.c. nie jest z reguły uchybieniem mogącym mieć wpływ na wynik sprawy w rozumieniu przepisu określającego drugą podstawę kasacyjną.”( 30 październik 2008 r. II CSK 254/08 LEX 511999) ; „Istnienie "potrzeby" powoływania przez powoda środków dowodowych i twierdzeń w późniejszym terminie podlega ocenie sądu meriti in concreto. Przepisy o prekluzji dowodowej, przewidzianej w art. 479 ^{( 12 )}§ 1 k.p.c., nie mogą być interpretowane i stosowane w sposób formalistyczny kosztem możliwości merytorycznego rozpoznania sprawy.”( 12 luty 2009r. III CSK 292/08 LEX 518122 );

„1. Zastosowanie art. 47912 § 1 k.p.c. wymaga uwzględnienia, jakie znane powodowi okoliczności faktyczne mogą zostać uznane za sporne w chwili wnoszenia pozwu, a przy tym istotne dla rozstrzygnięcia. Ponadto konieczne jest uwzględnienie zasad rozkładu ciężaru dowodu, wynikających z art. 6 k.c. 2. Przepis art. 47912 § 1 k.p.c. nie może być uważany za podstawę obowiązku przedstawienia przez powoda wszelkich możliwych twierdzeń i dowodów na wszystkie okoliczności, jakie istnieją lub mogą, choćby tylko hipotetycznie i ewentualnie, pojawić się w konkretnej sprawie. „ ( 25 listopad 2011 r. II CSK 81/11 LEX 1101651).

Przedstawione orzeczenia, zdaniem Sądu Apelacyjnego potwierdzają zasadność zajętego w sprawie stanowiska. Ustalenia faktyczne Sądu Apelacyjnego i odniesienie się do zarzutów apelacji powyżej wskazanych powoduje brak podstaw do uznania za zasadne zarzutów odwołujących się do art. 233 § 1 i 2 k.p.c.

W związku z tym należało odnieść się do zarzutów wywiedzionych z art. 321 k.p.c.

Przepis ten stanowi, że sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie. Zarzut odnoszący się do przyjęcia innej treści zakazu naruszania w punkcie I wyroku nie jest zasadny w szczególności po uzupełnieniu wyroku o orzeczenie o oddaleniu powództwa w pozostałej części. Sąd Apelacyjny wskazuje, że w sprawie o ochronę praw autorskich sąd uprawniony jest do modyfikacji treści żądania, w ograniczonym zakresie, jak też nie uwzględnienie całości żądań.

Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 2 października 2014 r. IV CZ 55/14 ( LEX 1540144 ) wyraził pogląd mający zastosowanie w sprawie „ Nie stanowi nierozpoznania istoty sprawy, wydanie przez sąd pierwszej instancji orzeczenia o treści zmodyfikowanej w stosunku do żądania pozwu. Zgodnie z art. 321 k.p.c. sąd jest bowiem związany granicami żądania, co jednak nie oznacza, że jest także związany w sposób bezwzględny samym sformułowaniem zgłoszonego żądania. Jeżeli treść żądania sformułowana jest niewłaściwie, niewyraźnie lub nieprecyzyjnie sąd może, a nawet ma obowiązek odpowiednio ją zmodyfikować, jednakże zgodnie z wolą powoda i w ramach podstawy faktycznej powództwa. Dotyczy to także sądu drugiej instancji, który niezależnie od tego ma również obowiązek odpowiedniej modyfikacji sentencji wyroku sądu pierwszej instancji, jeżeli uzna ją za nieprecyzyjną, niejasną lub nie nadającą się do egzekucji”. ( LEX 1540144). Ponadto Sąd Najwyższy stwierdził w orzeczeniach z dni : 13 maja 2010 r. II PK 346/09 LEX 603423 stwierdził, że „Sąd drugiej instancji jako instancja nie tylko kontrolna, lecz także merytoryczna, jest nie tylko uprawniony, ale i zobowiązany, niezależnie od zarzutów apelacji, do rozważenia na nowo całego zebranego w sprawie materiału i dokonania jego własnej oceny prawnej. W razie dostrzeżenia błędów powinien naprawić wszystkie stwierdzone naruszenia prawa materialnego popełnione przez Sąd pierwszej instancji, bez względu na to, czy zostały wytknięte w apelacji, pod warunkiem, że rozpoznanie ich mieści się w granicach zaskarżenia.”; zaś z 18 lutego 2010 r. III SK 28/09 ( OSNP 2011/17-18/234) „Przedmiotem żądania w sprawach z zakresu ochrony konkurencji jest stwierdzenie, że przedsiębiorca nie naruszył przepisów ustawy, ewentualnie naruszył je w węższym zakresie niż wynika to z decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów”, a nadto z 13 grudnia 1976 r. IV CR 525/76 ( LEX 7891). Podsumowując, przy rozpoznawaniu żądania wywiedzionego z art. 79 ustawy prawo autorskie sąd jest uprawniony do zmiany dosłownego brzmienia pozwu, jak też , jak w niniejszej sprawie, uwzględnienia żądania w części, co nie narusza art. 321 k.p.c.

Przed odniesieniem się do pozostałych zarzutów dotyczących art. 321 k.p.c. Sąd Apelacyjny stwierdza, że powódka w pozwie wskazała jako podstawę żądania przepisy prawa autorskiego i Sąd Apelacyjny orzekł w sprawie na ich podstawie. Podstawą orzeczenia są przepisy prawa autorskiego, a w szczególności art. 79 ust 1 pkt 1,2,3b i ust 4 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t. j. Dz. U. 2006 r., Nr 90, poz. 631). W związku z tym zarzuty dotyczące orzeczenia ponad żądanie ujęte jako orzeczenie na podstawie przepisów o nieuczciwej konkurencji o odszkodowaniu, co nie było przedmiotem żądania powódki, gdy żądanie wywodzono z prawa autorskiego, z czym związane jest określenie podstawy zasądzenia 15000 euro, powódka żądała trzykrotności wynagrodzenia z prawa autorskiego, a sąd orzekł o odszkodowaniu, jak i wskazanie w uzasadnieniu że zasądzona kwota to utracone korzyści powódki, która twierdzeń takich nie zgłaszała, ani nie formułowała żądania ewentualnego stały się bezprzedmiotowe i nie zasadne. Odnosząc się do zarzutów związanych z udowodnieniem praw autorskich przez powódkę Sąd Apelacyjny zauważa, że art. 59 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych statuuje wymóg formy pisemnej dla nabycia tych praw, a nie dowodzenia ich w stosunku do osoby trzeciej jaką jest pozwana. Powód w pozwie wskazał, że jest uprawionym do utworu, a pozwana w szczególności w opisanym powyżej e-mailu przyznała tą okoliczność, uznając prawa powódki i negocjując warunki, w związku z tym, późniejsza zmiana stanowiska pozwanej przy w istocie uznaniu zasady swej odpowiedzialności za naruszenie praw powódki nie skutkowała podważeniem tej okoliczności. Wreszcie należy wskazać na wywód pkt 4 Komentarza do art. 59 J. Barty, R. Markiewicza w systemie LEX i orzeczenie V KKN 323/01 z 19 listopada 2002 r. LEX 56874. Sąd zauważa nadto, że wykonawcą plansz była p. S. B. zamieszkała w Szwajcarii, z którą umowę zawarła powodowa spółka mająca siedzibę w Niemczech. Nadto p. S. B. potwierdziła wykonanie plansz podając kwotę wynagrodzenia biegłemu. Wreszcie nie w płaszczyźnie dowodowej, jednak nie sposób nie zauważyć, że na stronie autorki www.sonjaburger.ch zawarta jest informacja o wykonaniu plansz dla powódki. Sąd Apelacyjny podkreśla, że przy rozstrzygnięciu uwzględnił przyznanie tych praw przez pozwaną. Powódka wykazała dopuszczenie się przez pozwaną kopiowania plansz, w tym usuwanie oznaczeń praw powódki, jak też okoliczność, że przedmiot sporu jest utworem w rozumieniu prawa autorskiego. Pozwana nie wykazywała, ani nie twierdziła, że dysponuje prawami autorskimi do według jej twierdzeń własnych plansz wprowadzanych do obrotu.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego w konsekwencji apelacja jako nieuzasadniona podlegała oddaleniu na podstawie art.385 k.p.c.

Sąd Apelacyjny przyjął odpowiedzialność strony pozwanej na podstawie art. 79 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, przyjmując trafność wskazania tej podstawy przez stronę powodową. Przepis ten przewiduje możliwość orzeczenia zakazu naruszania praw powoda na przyszłość i okoliczności sprawy wskazują na zasadność tego żądania, w szczególności przemawia za tym także sposób prowadzenia postępowania w sprawie – przeczenie okolicznościom przyznanym, nie przedłożenie dokumentacji księgowej.

Ustalenie przez Sąd Apelacyjny i potwierdzenie dokumentem księgowym wydrukowania plansz z logiem pozwanej po usunięciu loga powódki w kilkuset egzemplarzach uzasadnia orzeczenie o nakazie zniszczenia plansz uzyskanych z naruszeniem praw powódki. Stanowi to element usunięcia skutków naruszenia. Pozwana twierdząc, że zniszczyła część wydrukowanych na własne zlecenie plansz, przyznała dodatkowo, obok już wskazanych dowodów i okoliczności, pośrednio fakt naruszenia praw powódki. Zasądzenie kwoty 15 000euro wynika z przyjęcia przez Sąd Apelacyjny spełnienia przesłanki zawinionego naruszenia praw powódki. Fakt naruszenia został przyznany w e-mailu, a sposób skopiowania utworów nie pozostawia wątpliwości co do zawinionego działania. Usunięcie oryginalnego znaku powódki i zastąpienie go na kopii własnym spełnia tą przesłankę. Odnosząc się do wysokości zasądzonej kwoty ma ona stanowić stosowne wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu. Powódka w pozwie wskazała, że właściwą kwotą była kwota 5 euro za sprzedawaną planszę. Bez znaczenia pozostaje dochód, czy zysk uzyskany przez pozwaną. Powódka w pozwie przedstawiła sposób wyliczenia kwoty, wskazując na wysokość osiąganej przed naruszenia w Polsce sprzedaży plansz, zmniejszyła ją do niższej oszacowanej granicy i wskazała, że takie wynagrodzenie było należne / k. 5/ . W odpowiedzi na pozew pozwana nie odniosła się do tak wyliczonego wynagrodzenia kwestionując natomiast tą kwotę w płaszczyźnie szkody. W istocie więc nie zaprzeczyła tak określonemu wynagrodzeniu. Ponadto nie przedłożyła dokumentacji księgowej która, rzetelnie prowadzana mogła być elementem pozwalającym na ustalenie rzeczczywistej ilości sprzedanych plansz, a co za tym następuje wpływającym na określenie tej kwoty. Zauważyć należy, że kwota ta koresponduje z wyliczeniem, nie uwzględnionym przez Sąd Apelacyjny, Sądu I instancji i żądaniem skierowanym przez powódkę do pozwanej przed procesem. Na marginesie Sąd Apelacyjny zauważa, że pozwana miała możliwość przedstawienia wysokości wynagrodzenia przez zgłoszenie właściwych dowodów w tym osobowych, czego nie uczyniła. Sąd zauważa, że powódka nie występowała także o zasądzenie dalszych możliwych roszczeń od pozwanej.

Podsumowując, zebrany materiał dowodowy pozwalał na ustalenie stanu faktycznego i przyjęcie wskazanej podstawy prawnej orzeczenia, przy nie uwzględnieniu z podanych przyczyn apelacji. W konsekwencji zasadne okazało się orzeczenie kosztach postępowania za I instancję, a o kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 w zw. z art. 391 § 1 k.p.c.