Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UK 472/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 10 lipca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Halina Kiryło (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Beata Gudowska
SSN Roman Kuczyński
w sprawie z wniosku Przedsiębiorstwa Handlowego P. Spółki z o.o. w W.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
o podstawę wymiaru składek,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 10 lipca 2014 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 21 marca 2013 r.,
oddala skargę kasacyjną.
UZASADNIENIE
Decyzjami z dnia 5 maja 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustalił dla
płatnika składek PH P. Sp. z o.o. kwoty należnych składek na Fundusz Pracy: za
styczeń 2008 r. – 2.085,02 zł, za luty 2008 r. – 2.360,02 zł, za marzec 2008 r. -
2.281,33 zł i za lipiec 2009 r. – 2.175,92zł oraz kwoty należnych składek na
Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych: za styczeń 2008 r. - 85,10 zł,
za luty 2008 r. - 96,33 zł, za marzec 2008 r. - 93,94 zł i za lipiec 2009 r. - 88,81 zł.
2
Do podstawy wymiaru składek za styczeń, luty i marzec 2008 r. organ rentowy
doliczył koszty przelotu i wycieczki pracowników do Aten, pokryte przez płatnika z
Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych.
Sąd Okręgowy – Sąd Ubezpieczeń Społecznych w W. wyrokiem z dnia 26
marca 2012 r. oddalił odwołania PH P. Sp. z o.o. od powyższych decyzji, a Sąd
Apelacyjny – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 21 marca
2013 r. oddalił apelację płatnika od orzeczenia pierwszoinstancyjnego.
Sądy orzekające w sprawie ustaliły, że PH P. Sp. z o.o. zorganizowała
swoim pracownikom zagraniczną wycieczkę integracyjno- szkoleniową w Atenach
w okresie od 8 do 11 marca 2008 r. Do kosztów ponoszonych przez pracowników
zaliczono koszty przelotu w Atenach, wartość posiłków (oprócz śniadań i kolacji z
dnia 9 marca 2008 r.) oraz wartość biletów wejściowych. Uczestnicy wyjazdu
oprócz zwiedzania miasta mieli zaplanowane szkolenia z zakresu planu rozwoju
spółki, działań handlowych, form płatności klientów, technik ich pozyskiwania,
zasad współpracy, ściągania należności. Wszystkie koszty wycieczki zaksięgowano
na koncie Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych w styczniu, lutym i marcu
2008 r. W dniu 26 stycznia 2011 r. przedłożono do kontroli rozliczenie wydatków
wycieczki do Aten w dniach 8-11 marca 2008 r., zawierające wyszczególnienie
kosztów na kwotę 3038,00 Euro, tj. 10.936,80 zł - płatne gotówką oraz opłaty płatne
przelewem na kwotę 14.671,90 zł, co daje łącznie kwotę 25.608,70 zł. Po dodaniu
kosztów bankowych w wysokości 115,74 zł otrzymano kwotę 25.724,44 zł, która w
całości została zaksięgowana na koncie wydatków z Zakładowego Funduszu
Świadczeń Socjalnych. Obowiązujący u płatnika Regulamin gospodarowania
środkami Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych w P.H. P. Sp. z o.o. w § 2
stanowił, że środki Funduszu przeznaczane są na: dofinansowanie
zorganizowanego wypoczynku dzieci, młodzieży w formie wczasów, kolonii,
zimowisk, kolonii zdrowotnych i wycieczek, dofinansowanie krajowych wczasów
pracowniczych, leczniczych, profilaktyczno - leczniczych, zapomogi pieniężne
bezzwrotne udzielane w wypadkach losowych, pomoc rzeczową przyznawaną
osobom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej, finansowanie działalności
kulturalno - oświatowej w postaci biletów na imprezy kulturalne i rozrywkowe,
finansowanie imprez okolicznościowych oraz na zakupy upominków z okazji Dnia
3
Dziecka, Świąt Bożego Narodzenia i Wielkanocy, Dnia Kobiet, pożegnania
pracowników odchodzących na emeryturę oraz na okresową pomoc dla
zmniejszania miesięcznych wydatków mieszkaniowych pracowników spółki.
Regulamin nie przewidywał żadnej formy dofinansowywania zagranicznych
wyjazdów integracyjno-szkoleniowych pracowników, organizowanych przez spółkę.
Sądy obydwu instancji przyjęły, że przedmiotem niniejszego sporu jest
ustalenie, czy koszty zorganizowanej przez odwołującego się wycieczki do Aten, w
której uczestniczyli pracownicy płatnika, mogą być finansowane ze środków
zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Zasady i warunki korzystania z usług
i świadczeń finansowanych z funduszu świadczeń socjalnych określają przepisy
ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych
(jednolity tekst: Dz. U. z 2012 r., poz. 592 ze zm.). Artykuł 8 ust. 1 ustawy określa
podstawową zasadę wykorzystywania środków funduszu, zgodnie z którą
przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z funduszu
uzależnione jest od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej.
Ustawa nie zawiera przepisu upoważniającego do tworzenia zasad podziału
funduszu będących w sprzeczności z jej art. 8 ust. 1; jest to więc przepis
bezwzględnie obowiązujący. Brzmienie art. 8 ust. 1 ustawy wyklucza przyznawanie
osobom uprawnionym prawa do świadczeń socjalnych w takiej samej wysokości.
Po analizie treści Regulaminu gospodarowania środkami Zakładowego
Funduszu Świadczeń Socjalnych w P.H. P. Sp. z o.o. oraz załącznika nr 1 do tego
aktu Sądy orzekające w sprawie stwierdziły, że Regulamin nie przewidywał
możliwości przeznaczenia środków Funduszu na finansowanie imprez
integracyjnych, w szczególności zaś powszechnej dostępności na równych
zasadach do świadczeń w tym zakresie. Wręcz przeciwnie, § 3 ust 1 Regulaminu
wyraźnie wskazywał, że przyznawanie i wysokość dofinansowania z Funduszu do
usług i świadczeń socjalnych dla osób uprawnionych uzależnione jest od ich
sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej. Sądy nie zgodziły się również z
podnoszonym przez stronę odwołującą się argumentem, że wyjazd w dniach 8-11
marca 2008 r. dotyczył imprezy na rzecz pracowników spółki, zorganizowanej w
związku z 15-leciem jej działalności i był to wyjazd jedynie integracyjny. Odwołująca
się nie przedstawiła żadnych dowodów na tę okoliczność. Wyjazd ten należy zatem
4
uznać za rekreacyjno - szkoleniowy. Sam czynnik szkoleniowy sprawia zaś, że
koszty wyjazdu nie powinny być pokryte z zakładowego funduszu świadczeń
socjalnych, gdyż działalność socjalna nie obejmuje tego rodzaju wydatków.
Sądy stwierdziły, że koszty uczestnictwa pracowników w wycieczce
integracyjno-szkoleniowej w Atenach w dniach 8-11 marca 2008 r. należy oceniać
jako świadczenie dodatkowe pracodawcy, co stanowi przychód pracownika w
rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od
osób fizycznych (jednolity tekst: Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.). Dlatego też
przychód ten powinien stanowić podstawę wymiaru składek na Fundusz Pracy w
rozumieniu przepisu art. 104 ust. 1 lit. a) ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o
promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (jednolity tekst: Dz. U. z 2008 r. Nr
69, poz. 415 ze zm.) i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w
rozumieniu przepisu art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie
roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (jednolity tekst:
Dz. U. Nr 2014, poz. 272) oraz rozumieniu przepisu § 1 rozporządzenia Ministra
Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad
ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U.
Nr 161, poz. 1106 ze zm.), bowiem kosztów uczestnictwa w wycieczce integracyjno
- szkoleniowej nie można w tej sytuacji traktować jako świadczeń finansowanych ze
środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach zakładowego funduszu
świadczeń socjalnych w rozumieniu § 2 ust. 1 pkt 19 powołanego rozporządzenia.
Wyrok Sądu drugiej instancji został zaskarżony skargą kasacyjną
odwołującego się. Skargę oparto na podstawie naruszenia przepisów prawa
materialnego: 1/ art. 8 ust. 1 w związku z art. 2 pkt 1 ustawy o zakładowym
funduszu świadczeń socjalnych, przez ich błędną wykładnię, polegającą na
przyjęciu, że kryteria socjalne odnoszą się do przyznawania zarówno ulgowych
świadczeń i usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy, jak i innych świadczeń i
usług, o których mowa w art. 2 pkt. 1 ustawy, podczas gdy z wykładni powyższych
przepisów wynika, że tylko ulgowe świadczenia podlegają kryterium socjalnemu a
ponadto korzystanie z takiej formy działalności socjalnej, jak imprezy grupowe
(wyjazdy, imprezy integracyjne, okolicznościowe) gdyby uzależnione miały być od
kryterium socjalnego, to zaprzeczałoby to istocie tej usługi; 2/ art. 8 ust. 2 ustawy o
5
zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, przez jego błędną wykładnię,
polegającą na przyjęciu, że tworzenie zasad korzystania z innych świadczeń i usług,
o których mowa w art. 2 pkt. 1 ustawy, nie może odbywać się według innych
przesłanek niż kryterium socjalne; 3/ § 2 ust. 6 Regulaminu Gospodarowania
Środkami Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych w P.H. „P.” Sp. z o.o. w
związku z ust. 6 pkt. a) (myślnik 4) Załącznika Nr 1 do Regulaminu w związku z art.
9 k.p., przez ich błędną wykładnię, polegającą na przyjęciu, że w regulaminie nie
przewidziano możliwości wydatkowania środków z ZFŚS na imprezy
okolicznościowe bez stosowania kryterium socjalnego; 4/ § 2 ust. 1 pkt 19
rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w
sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na
ubezpieczenia emerytalne i rentowe, przez jego niezastosowanie.
Skarżący wniósł o uchylenie i zmianę zaskarżonego wyroku w całości, przez
zmianę decyzji ZUS i uznanie, że kwoty należnych składek na Fundusz Pracy za
styczeń, luty, marzec 2008 r. i lipiec 2009 r. oraz na Fundusz Gwarantowanych
Świadczeń Pracowniczych za te same miesiące nie są wyższe niż wskazane przez
odwołującego się; ewentualnie wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i
przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania, w każdym
przypadku z orzeczeniem o kosztach postępowania.
W uzasadnieniu skargi kasacyjnej podkreślono, że ustawa o zakładowym
funduszu świadczeń socjalnych nie wyklucza, a z definicji działalności socjalnej
oraz z art. 1 ust. 1 wynika wręcz, iż możliwe jest kierowanie środków z
zakładowego funduszu świadczeń socjalnych na rzecz grupy, a nie wyłącznie
konkretnego adresata.
Obowiązujący u skarżącego Regulamin Gospodarowania Środkami
Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych w P.H. „P.” Sp. z o.o. przewidywał
zaś wydatkowanie środków Funduszu na inne jeszcze cele, mieszczące się w
ramach działalności socjalnej, tj. imprezy okolicznościowe, i ustalał możliwość
korzystania z takich świadczeń na zasadzie powszechnej dostępności na równych
prawach. Już samo wymienienie w Regulaminie imprez okolicznościowych jako
jednego z celów, na który można wydatkować środki Funduszu, jest jednoznaczne
z określeniem innego sposobu wydatkowania środków w ramach działalności
6
socjalnej, bez zastosowania kryterium socjalnego. Nie ulega więc wątpliwości, że
wycieczka do Aten była wyjazdem integracyjno - szkoleniowym z okazji 15-lecia
działalności spółki, a więc imprezą okolicznościową. Wyjazd nie był skierowany do
wnioskujących o pomoc poszczególnych pracowników, ale świadczeniem
adresowanym do kadry pracowniczej. Nie przysporzyła ona pracownikom żadnego
dochodu, a wręcz przeciwnie - pokrywali oni koszty wyżywienia i wstępu do
zwiedzanych obiektów, zaś wyjazd odbywał się w dwa dni wolne od pracy. Ponadto
uczestnikom nie wypłacono żadnej gratyfikacji, która mogłaby podlegać
oskładkowaniu na rzecz ZUS.
Skarżący zwrócił także uwagę, że przepisy prawa dotyczące składek ZUS
podlegają regułom prawa daninowego i powinny być interpretowane zgodnie z ich
literalnym brzmieniem, gdyż stanowią odstępstwo od chronionego w art. 64
Konstytucji RP prawa własności. Skoro zatem w § 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia
Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie
szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia
emerytalne i rentowe wskazano, że świadczenia finansowane z ZFŚS na cele
socjalne zwolnione są ze składek, a art. 8 ust. 2 ustawy o ZFŚS pozostawił w gestii
pracodawcy ustalenie w regulaminie zasad korzystania z usług i świadczeń
finansowanych z ZFŚS, to przyznane w niniejszym przypadku świadczenia
finansowane ze środków przeznaczonych na cele socjalne korzystają ze zwolnienia
z wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna nie zasługuje na uwzględnienie.
Przedmiotowy spór dotyczy uwzględnienia w podstawie wymiaru składek na
Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych kosztów
wycieczki pracowników do Aten, sfinansowanych przez płatnika składek PH P. Sp.
z o.o. z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.
Warto zatem przypomnieć, że zgodnie z art. 18 ust. 1 w związku z art. 6 ust.
1 pkt 1 i art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń
społecznych (jednolity tekst: Dz. U. z 2013 r., poz. 1442 ze zm.), podstawę wymiaru
7
składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników stanowią przychody
w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu
zatrudnienia w ramach stosunku pracy. W myśl art. 20 ust. 1 ustawy o systemie
ubezpieczeń społecznych oraz art. 104 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o
promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (jednolity tekst: Dz. U. z 2013 r.,
poz. 674 ze zm.) i art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń
pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (jednolity tekst: Dz. U z
2014 r., poz. 272 ze zm.) przychody te stanowią także podstawę wymiaru składek
na ubezpieczenia chorobowe i wypadkowe oraz składek na Fundusz Pracy i
Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Stosownie do art. 12 ust. 1
ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (jednolity
tekst: Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.) za przychody ze stosunku służbowego,
stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się
wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze
bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń,
a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny
nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany
urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry
ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również
wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Również przepis § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18
grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru
składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 161, poz. 1106 ze zm.)
określa podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jako
przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych,
osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach
stosunku pracy, wyłączając z niego - z mocy § 2 ust. 1 pkt 19 - m. in. świadczenia
finansowane ze środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach zakładowego
funduszu świadczeń socjalnych. Istota niniejszego problemu sprowadza się zatem
do oceny spornych kosztów zagranicznej wycieczki pracowników płatnika składek z
punktu widzenia przepisów regulujących kwestię ich finansowania, a ściślej –
8
ustalenia źródła owego finansowania w środkach przeznaczonych na cele socjalne
w ramach zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.
Wypada zauważyć, że zarówno przepis art. 16 k.p., ustanawiający - jako
jedną z podstawowych zasad prawa pracy - obowiązek pracodawcy zaspokajania
(stosownie do możliwości i warunków) bytowych, socjalnych i kulturalnych potrzeb
pracownika, jak i przepis art. 94 pkt 8 k.p., określający - jako jeden z głównych
obowiązków pracodawcy - zaspokajanie (w miarę posiadanych środków) socjalnych
potrzeb pracowników, mają charakter dyrektywny. Pracodawcy nie mają
bezwzględnego obowiązku prowadzenia działalności socjalnej. Stopień
zabezpieczenia potrzeb socjalnych pracowników zależy od kondycji gospodarczej
pracodawcy, która podlega zmianom. Podstawowe zasady prawa pracy muszą być
jednak uwzględniane w procesie legislacyjnym i w procesie stosowania prawa,
albowiem ich główna rola polega na tym, że wyznaczają kierunek zmian przy
tworzeniu prawa i służą wykładni przepisów przy ich konkretnym stosowaniu.
Realizując zatem wytyczony normą art. 16 k.p. kierunek działań legislacyjnych
ustawodawca uregulował problematykę zaspokajania przez pracodawcę socjalnych
potrzeb pracownika ustawą z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu
świadczeń socjalnych (jednolity tekst: Dz. U. z 2012 r., poz. 592 ze zm., dalej
ustawa o z.f.ś.s. lub ustawa). Przepis art. 1 ust. 1 ustawy stanowi, że akt ten
określa zasady tworzenia przez pracodawców zakładowego funduszu świadczeń
socjalnych (dalej Fundusz) i zasady gospodarowania środkami tego Funduszu oraz
przewiduje, że Fundusz ten jest przeznaczony na finansowanie działalności
socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych do korzystania z Funduszu
oraz na dofinansowanie zakładowych obiektów socjalnych. Według art. 2 pkt 1
ustawy, działalność socjalna oznacza usługi świadczone przez pracodawców na
rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-
rekreacyjnej, udzielanie pomocy materialnej - rzeczowej lub finansowej, a także
zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych
umową. Wraz z wejściem z życie ustawy została wzmocniona socjalna sfera
działalności pracodawcy wskutek ustanowienia instytucji prawnej (Funduszu)
będącej wyrazem socjalnej funkcji pracodawcy oraz swoistego upodmiotowienia
Funduszu przez ustalenie zasad jego tworzenia (art. 5 ustawy), wydzielenie
9
środków Funduszu na odrębnym rachunku bankowym i wyłączenie ich spod
egzekucji (art. 12 ustawy), wykreowanie obowiązku dysponowania środkami
Funduszu zgodnie z regulaminem ustanowionym przez pracodawcę w uzgodnieniu
ze związkami zawodowymi lub wybranymi przez załogę jej reprezentantami i
ochronę tych środków w drodze powództw o zwrot Funduszowi środków
wydatkowanych niezgodnie z przepisami lub o przekazanie należnych środków na
Fundusz (art. 8 ustawy) oraz wprowadzenie sankcji karnych za działania niezgodne
z przepisami ustawy (art. 12a ustawy). Ustawa o z.f.ś.s. nakładając z mocy art. 3 na
pracodawców obowiązek prowadzenia działalności socjalnej w określonym
rozmiarze, wprowadza wyjątek od sformułowanej w Kodeksie pracy zasady,
zgodnie z którą prowadzenie zakładowej działalności socjalnej jest uzależnione od
możliwości finansowych i organizacyjnych pracodawcy. I chociaż w myśl art. 3
ust. 1 i 2 ustawy nie wszyscy pracodawcy mają obowiązek tworzenia Funduszu, a
jedynie pracodawcy zatrudniający odpowiednią liczbę pracowników oraz - bez
względu na liczbę zatrudniony pracowników - pracodawcy prowadzący działalność
w formie jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych, to krąg
podmiotów objętych regulacją tego aktu prawnego jest bardzo szeroki. Ustawa o
z.f.ś.s. nie dotyczy tylko małych pracodawców niebędących jednostkami
organizacyjnymi państwowej i samorządowej sfery budżetowej i zatrudniającymi do
dwudziestu pracowników. Wskazani pracodawcy mogą jednak - w myśl art. 3 ust.
ustawy - dobrowolnie, w miarę posiadanych możliwości, utworzyć zakładowy
fundusz świadczeń socjalnych i prowadzić działalność socjalną określoną w
ustawie, albo nie tworząc funduszu – wypłacać świadczenie urlopowe. Jak
zauważył Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 4 kwietnia 2007 r., I PK
243/07 (OSNP 2009 nr 17-18, poz. 222), ustawa o z.f.ś.s. ma charakter
powszechny i uniwersalny w swej dziedzinie, gdyż wyłączenie jej stosowania, a
ściślej - zaniechanie dokonywania odpisów, może wynikać tylko z niezatrudniania
pracowników.
Co do samego Funduszu, w orzecznictwie sądów administracyjnych
podkreśla się, że jest on odrębną od majątku zakładu pracy masą majątkową,
stanowiącą przedmiot korzystania według ściśle określonych ustawą i regulaminem
zasad i na rzecz określonych podmiotów. Według art. 10 ustawy o z.f.ś.s., środkami
10
Funduszu administruje pracodawca. W kompetencji tej mieści się między innymi
obowiązek przekazania na rachunek bankowy Funduszu równowartości
naliczonych na dany rok odpisów i zwiększeń w terminie oznaczonym w ustawie
(art. 5 ust. 1 i 4 oraz art. 6 ust. 2) oraz obowiązek gospodarowania Funduszem
zgodnie z przepisami ustawy. Pracodawca zobowiązany do utworzenia i
administrowania Funduszem podejmuje działania techniczne o charakterze
nieodpłatnym, które pozostają całkowicie poza prowadzoną przez niego
działalnością gospodarczą, gdyż nie rozpoczyna on i nie prowadzi działalności
gospodarczej w celu dysponowania Funduszem . Wykonuje zaś te czynności tylko
dlatego, że taki obowiązek nakłada na niego ustawa o z.f.ś.s. Pracodawca ponosi
koszty związane z administrowaniem Funduszem, nie pobierając z tego tytułu
wynagrodzenia. Wynagrodzeniem tym nie są także odsetki uzyskane z udzielonych
w ramach Funduszu pożyczek mieszkaniowych. Te bowiem powiększają masę
majątkową Funduszu, a nie pracodawcy (wyrok Naczelnego Sądu
Administracyjnego z dnia 18 stycznia 2011 r., I FSK 91/10, LEX nr 951843 i
powołane tam orzecznictwo).
Z treści art. 1 ust. 1 ustawy o z.f.ś.s. wynika, że pracodawca tworzy Fundusz,
do korzystania z którego uprawnione są osoby wskazane w art. 2 pkt 5. Skoro
tworzenie Funduszu jest instrumentem realizacji obowiązku pracodawcy
wynikającego z art. 16 k.p. i art. 94 pkt 8 k.p., to uprawnionymi do świadczeń z
Funduszu są przede wszystkim pracownicy. Fundusz jest tworzony dla załogi
zakładu pracy i prawo do korzystania ze świadczeń finansowanych z niego jest
kolektywnym prawem tejże załogi. Trzeba bowiem zauważyć, iż powołane przepisy
Kodeksu pracy kreując obowiązek pracodawcy zaspokajania potrzeb socjalnych
ukierunkowują ten obowiązek tylko na pracowników. Zagwarantowanie w art. 13 i
nast. Kodeksu pracy prawa do godziwego wynagrodzenia za pracę oraz innych
świadczeń należnych ze stosunku pracy nie może jednak pozostawać w oderwaniu
od społecznych korzyści płynących z pracy, a w tym socjologicznym kontekście – z
pominięciem rodziny. Przepisy ustawy o z.f.ś.s. obejmując swoją regulacją
wszystkich pracowników (bez względu na podstawę nawiązania stosunku pracy,
wymiar obowiązującego pracownika czasu pracy czy staż zakładowy), rozszerzają
zatem krąg osób uprawnionych do świadczeń na rodziny pracowników oraz na
11
byłych pracowników, a obecnie emerytów i rencistów i ich rodziny, a także na inne
osoby, którym pracodawca przyznał w regulaminie prawo korzystania z tych
świadczeń (przed nadmiernym rozszerzaniem tej ostatniej grupy uprawnionych
chroni tryb ustanawiania regulaminu, wymagający uzgodnienia przez pracodawcę
treści tego aktu z zakładową organizacją związkową lub delegatem wybranym prze
załogę). W judykaturze podkreśla się jednak ścisły związek uprawnień do
świadczeń z Funduszu z istnieniem stosunku pracy zauważając, iż przepisy ustawy
dotyczą z jednej strony pracodawcy, który ten Fundusz tworzy, z drugiej zaś strony
pracowników tego pracodawcy oraz emerytów i rencistów będących byłymi jego
pracownikami.
W myśl art. 8 ust. 2 ustawy o z.f.ś.s. zasady i warunki korzystania z usług i
świadczeń finansowanych z Funduszu oraz zasady przeznaczania środków
Funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej określa
pracodawca w regulaminie ustalanym zgodnie z art. 27 ust. 1 albo art. 30 ust. 5
ustawy o związkach zawodowych. Niedopełnienie przez pracodawcę nakazu
uzgodnienia regulaminu z zakładową organizacją związkową jak i decyzja
pracodawcy o rozdysponowaniu środków Funduszu z naruszeniem przepisów
ustawy implikuje zaś określoną w art. 8 ust. 3 ustawy o z.f.ś.s. możliwość
dochodzenia przez związki zawodowe na drodze sądowej roszczenia o zwrot
Funduszowi wydatkowanych środków lub o przekazanie należnych środków na
Fundusz (por. też J. Skoczyński: Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych po
nowelizacji ustawy, PiZS z 1996 r. z. 8-9, s. 80 oraz wyrok Sądu Najwyższego z
dnia 11 maja 2010 r., II PK 234/09, LEX nr 577382). Pracodawca administrujący
środkami Funduszu nie może ich wydatkować niezgodnie z regulaminem
zakładowej działalności socjalnej (będącego aktem wewnętrznego prawa pracy w
rozumieniu art. 9 § 1 k.p.), zaś postanowienia tego regulaminu nie mogą zawierać
treści sprzecznych z przepisami ustawy, m. in. z przepisami uzależniającymi
przyznawanie świadczeń z Funduszu według kryterium socjalnego (art. 8 ust. 1).
Gdyby jednak treść regulaminu była niezgodna z wymienioną zasadą, to
pracodawca również i w takiej sytuacji ponosi odpowiedzialność za dysponowanie
Funduszem, ponieważ on przede wszystkim odpowiada za wydatkowanie środków
Funduszu "niezgodnie z przepisami ustawy" (art. 8 ust. 3). Ponadto pracodawca,
12
jako podmiot uprawniony do wydania regulaminu i ustalenia jego treści (choć po
uzgodnieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi lub z przedstawicielem
załogi), jest także z tego tytułu odpowiedzialny za zgodność regulaminu z ustawą
(wyroki Sądu Najwyższego z dnia 20 sierpnia 2001 r., I PKN 579/00, OSNP 2003 nr
14, poz. 331, z dnia 25 sierpnia 2004 r., I PK 22/03, OSNP 2005 nr 6, poz. 80, z
dnia 16 sierpnia 2005 r., I PK 12/05, OSNP 2006 nr 11-12, poz. 182, z dnia 6 lutego
2008 r., II PK 156/07, OSNP 2009 nr 7-8, poz. 96 i z dnia 28 października 2008 r.,
II PK 74/08, OSNP 2010 nr 7-8, poz. 88).
Reasumując wypada stwierdzić, że spełnianie świadczeń z Funduszu
stanowi realizację obowiązku zaspokajania socjalnych potrzeb pracownika,
będącego jedną z podstawowych zasad prawa pracy i zarazem jednym z
podstawowych obowiązków pracodawcy, jako strony stosunku pracy. Realizacja ta
następuje ze specjalnie powołanego w tym celu Funduszu, tworzonego z odpisów
od przeciętnych wynagrodzeń lokowanych na koncie bankowym, którego majątek
ma odrębny byt od majątku samego pracodawcy i którym pracodawca bezpłatnie
administruje oraz przyznaje świadczenia zgodnie z ustawą i regulaminem
działalności socjalnej, a samo przekazanie środków na Fundusz i wydatkowanie
tych środków podlega kontroli związkowej z możliwością wystąpienia na drogę
sądową ze stosownymi roszczeniami.
Co do istotnej dla rozstrzygnięcia niniejszego sporu kwestii kryteriów
przyznawania świadczeń z Funduszu warto zauważyć, że w judykaturze dominuje
pogląd, zgodnie z którym przyznawanie świadczeń z zakładowego funduszu
świadczeń socjalnych wymaga stosowania kryteriów socjalnych z art. 8 ust. 1
ustawy. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w motywach wyroku z dnia 20 sierpnia
2001 r., I PKN 579/00 (OSNP 2003 nr 14, poz. 331), treść art. 8 ust. 1 ustawy
uzasadnia tezę, że pracodawca nie może ustalić w regulaminie warunków
korzystania przez osoby uprawnione z usług i świadczeń finansowanych z
Funduszu według wybranych przez siebie kryteriów, z pominięciem naczelnej
zasady wyrażonej w tym przepisie, tej mianowicie, że przyznawanie ulgowych usług
i świadczeń oraz wysokość dopłat z Funduszu zostało uzależnione wyłącznie od
sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z
Funduszu. Ustawa o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych nie upoważnia
13
do tworzenia takich zasad podziału funduszu socjalnego, które pozostawałyby w
sprzeczności z jej art. 8 ust. 1, ten zaś przepis wyraźnie powiązał zasady
korzystania z ulgowych usług i świadczeń z sytuacją życiową, rodzinną i materialną
osób uprawnionych. Jest to tzw. kryterium socjalne, którego przyjęcie przez
ustawodawcę prowadzi do wniosku, że jest wykluczone przyznawanie ulgowych
usług i świadczeń z Funduszu ogółowi zatrudnionych w tej samej wysokości,
według zasady "każdemu po równo".
Pogląd ten był następnie wielokrotnie powtarzany w orzeczeniach Sądu
Najwyższego, w których akcentowano sprzeczność z ustawą o z.f.ś.s.
wydatkowania środków Funduszu na finansowanie ulgowych usług i świadczeń
oraz dopłat z pominięciem wspomnianych kryteriów socjalnych (wyroki Sądu
Najwyższego z dnia 25 sierpnia 2004 r., I PK 22/03, OSNP 2005 nr 6, poz. 80; z
dnia 16 sierpnia 2005 r., I PK 12/05, OSNP 2006 nr 11-12, poz. 182; z dnia 6 lutego
2008 r., II PK 156/07, OSNP 2009 nr 7-8, poz. 96). W wyroku z dnia 16 września
2009 r., I UK 121/09 (OSNP 2011 nr 9-10, poz. 133) Sąd Najwyższy podkreślił, że
podstawowa zasada dysponowania środkami funduszu została określona w art. 8
ust. 1 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Zasada ta stanowi, że
przyznawanie ulgowych świadczeń i wysokość dopłat z funduszu powinno być
uzależnione od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby korzystającej z
funduszu. Nie ma w tym zakresie wyjątków. Nawet regulamin zakładowego
funduszu świadczeń socjalnych nie może zmienić tej zasady. Stąd świadczenia
wypłacone przez pracodawcę z pominięciem owej zasady podstawowej nie mogą
być ocenione w sensie prawnym jako świadczenia socjalne, a jeżeli tak, to nie
mogą korzystać z uprawnień przyznanych tym świadczeniom przez system
ubezpieczeń społecznych. Innymi słowy pomoc z funduszu może być dokonywana
jedynie wówczas, gdy uzależnia się jej przyznawanie od sytuacji życiowej, rodzinnej
i materialnej pracownika. Podobnie w wyroku z dnia 20 czerwca 2012 r., I UK
140/12 (OSNP 2013 nr 13-14, poz. 160) Sąd Najwyższy wyjaśnił, że przepis § 2 ust.
1 pkt 19 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w
sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na
ubezpieczenie emerytalne i rentowe, wyłączając z podstawy wymiaru składek na
ubezpieczenia emerytalne i rentowe świadczenia finansowane ze środków
14
przeznaczonych na cele socjalne w ramach zakładowego funduszu świadczeń
socjalnych, nie tylko wskazuje źródło finansowania wymienionych świadczeń
(fundusz świadczeń socjalnych), lecz także odnosi się do zasad ich wypłacania,
skoro są to świadczenia wypłacane pracownikom "w ramach zakładowego
funduszu świadczeń socjalnych". Ramy te zaś zakreślają przepisy ustawy o z.f.ś.s.
oraz regulaminy ustanawiające zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń
finansowanych z Funduszu. Regulamin zakładowego funduszu świadczeń
socjalnych stanowi źródło prawa pracy na podstawie art. 9 k.p. i jest on wiążący nie
tylko w zakresie ogólnych zasad (kryteriów) podziału środków funduszu świadczeń
socjalnych, ale także w odniesieniu do ustanowionego w nim trybu ich
przyznawania pracownikom, uwzględniającego indywidualną ocenę każdego
przypadku według przyjętych kryteriów. Przepis art. 8 ust. 1 ustawy o z.f.ś.s.
wyraźnie wiąże wysokość przyznawanego świadczenia (będącego pomocą
finansową w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy) z rozpatrywaną łącznie sytuacją
życiową, rodzinną i materialną osoby uprawnionej. Można się zgodzić ze
stwierdzeniem, że o ile zbliżona sytuacja materialna i rodzinna pracowników
prowadzi do oceny, że przyznanie im określonych świadczeń (w tym przypadku
bonów z okazji Świąt Bożego Narodzenia i Świąt Wielkiej Nocy) w tej samej
wysokości nie narusza art. 8 ust. 1 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń
socjalnych, o tyle winna być ona rozpatrywana indywidualnie w sposób
przewidziany w regulaminie. Przyznanie zaś świadczenia poza wymaganym trybem
- nawet za zgodą organizacji związkowej - oznacza naruszenie przez pracodawcę
regulaminu wykorzystania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, a tym
samym naruszenie art. 8 ust. 2 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń
socjalnych.
Odmienny pogląd Sąd Najwyższy wyraził natomiast w wyroku z dnia 23
października 2008 r., II PK 74/08 (OSNP 2010 nr 7-8, poz. 88) stwierdzając, że
przepis art. 8 ust. 1 ustawy o z.f.ś.s. nie odnosi się do całości działalności socjalnej
w rozumieniu art. 2 pkt 1 tej ustawy, a jedynie do ulgowych świadczeń i usług.
Uzasadniając swoje stanowisko w tej kwestii Sąd Najwyższy zauważył, że
działalność socjalna została zdefiniowana w art. 2 ust. 1 ustawy o z.f.ś.s. Według
tego przepisu działalność socjalna oznacza usługi świadczone przez pracodawcę
15
na rzecz różnych form krajowego wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej,
sportowo-rekreacyjnej, udzielanie pomocy materialnej - rzeczowej lub finansowej, a
także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach
określonych umową. Nie ulega wątpliwości, że działalność w postaci imprez
masowych, jak pikniki, "andrzejki", organizowanie wycieczek - mieści się w pojęciu
działalności socjalnej jako rodzaj działalności rekreacyjnej, względnie działalności w
postaci różnych form krajowego wypoczynku.
Zdaniem Sądu Najwyższego, art. 8 ust. 1 ustawy o z.f.ś.s., określający
zasady przyznawania usług i świadczeń, nie odnosi się do całości działalności
socjalnej zakładu pracy. Według jego wyraźnego brzmienia odnosi się on wyłącznie
do przyznawania ulgowych usług i świadczeń, co powinno być uzależnione od
sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania ze
środków Funduszu. Jest oczywiście dopuszczalne przeznaczenie regulaminem
zakładowym całości środków Funduszu na usługi (świadczenia) przyznawane na
zasadach ulgowych i wówczas znajduje zastosowanie zasada przyznawania
świadczeń wedle kryteriów określonych art. 8 ust. 1, czyli według tzw. kryterium
socjalnego. Natomiast w wypadku, kiedy regulamin przewiduje wydatkowanie
środków na inne jeszcze cele - mieszczące się w ramach działalności socjalnej -
może on ustalać inne zasady korzystania z tych świadczeń, np. powszechnej
dostępności na równych zasadach imprez integracyjnych. Interpretacja taka
znajduje uzasadnienie nie tylko w wyraźnym brzmieniu art. 8 ust. 1, ale wynika
również z wykładni językowo-logicznej ustępu drugiego tego przepisu. Ustęp drugi
ma szerszy zakres znaczeniowy niż ustęp pierwszy. Nie odnosi się on bowiem
wyłącznie do przyznawania ulgowych świadczeń i usług, ale dotyczy "korzystania z
usług i świadczeń finansowanych z Funduszu", to znaczy dotyczy on wszystkich
świadczeń (usług), które może finansować Fundusz. Zasady korzystania z nich
określa regulamin "z uwzględnieniem ust. 1", co oznacza, że odnośnie do innych
świadczeń niż wymienione w ustępie 1, regulamin może określać odmienne zasady
korzystania z nich. Na rzecz prezentowanego stanowiska przemawia też wykładnia
funkcjonalna. Trudno bowiem przyjąć, że korzystanie z takich form działalności
socjalnej jak spotkania integracyjne miałoby być uzależnione od tzw. kryterium
socjalnego, czyli od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do
16
korzystania z Funduszu. Zaprzeczałoby to istocie tej usługi. Gdyby jednak w
ramach tej usługi przewidziano na rzecz uczestników dodatkowo ulgowe
świadczenia (usługi), to powinny one zostać uzależnione od kryterium socjalnego.
W literaturze akceptując powyższy pogląd Sądu Najwyższego (por. P.
Prusinowski, Kryteria socjalne a dystrybucja środków z zakładowego funduszu
świadczeń socjalnych, Mo Pr 2010 nr 10, s. 621 – 626 oraz I. Sierpowska, Nowe
spojrzenie na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych w orzecznictwie Sądu
Najwyższego, MoPr 2010 nr 6, s. 288 -290), zwraca się uwagę na niejednoznaczne
wyniki językowej wykładni przepisów ustawy o z.f.ś.s., skłaniające do sięgania po
inne metody interpretacji tekstu tego aktu prawnego i uzasadniające zastosowanie
wykładni funkcjonalnej. Zauważa się , iż ustawodawca nie jest konsekwentny w
zakresie nazewnictwa form dystrybucji środków funduszu. W przepisie art. 2 pkt 1
ustawy posługuje się określeniami: ʺusługiʺ, ʺudzielenie pomocyʺ oraz ʺudzielenie
zwrotnej lub bezzwrotnej pomocyʺ. Z kolei w art. 8 ust. 1 wskazuje wprawdzie na
ʺulgowe usługi i świadczeniaʺ, ale dodatkowo wspomina o ʺwysokości dopłat z
funduszuʺ. Dopłaty nie dość, że nie zostały wymienione w art. 8 ust. 2, to jeszcze
niekoniecznie odnosi się do nich zwrot ulgowy. W rezultacie wyprowadzenia
wiążących wniosków z wykładni językowo – logicznej powołanych przepisów może
okazać się zawodne. Skoro wykładnia literalna nie prowadzi do logicznych
wniosków, to zachodzi konieczność sięgania do pozostałych sposobów egzegezy
prawniczej, w tym wykładni funkcjonalnej.
Odwołując się zaś do wykładni funkcjonalnej przepisów ustawy o z.f.ś.s.
podkreśla się, że termin ʺsocjalnyʺ używany w prawie pracy, tj. w Kodeksie pracy i
ustawie o z.f.ś.s,. nie jest tożsamy ze znaczeniem nadawanym mu w przepisach
prawa publicznego. Termin ʺsocjalnyʺ jest w ujęciu norm prawa publicznego
oceniany przez pryzmat podstawowej funkcji każdego państwa, która materializuje
się w obowiązku pomocy obywatelom, którzy pozostają w ubóstwie i nie mogą
zapewnić sobie podstawowych potrzeb egzystencjalnych. Pomoc socjalna państwa
z reguły ukierunkowana jest na podmioty niemające innych środków do życia.
Stosowane dochodowe kryteria ubóstwa oscylują poniżej minimalnego
wynagrodzenia lub emerytury. Adresatami środków z z.f.ś.s. są natomiast osoby
posiadające stałe dochody (wynagrodzenie, emeryturę lub rentę). Ocena zakresu
17
pomocy socjalnej wobec podmiotów uprawnionych do korzystania z z.f.ś.s. znajduje
punkt wyjścia na innym poziomie statusu majątkowego niż w sytuacji pomocy
społecznej realizowanej przez państwo. Ma to swoje odzwierciedlenie w przepisach
ustawy o z.f.ś.s. Socjalny charakter działalności w ramach z.f.ś.s. jest też pojęciowo
szerszy niż powinność zaspokajania potrzeb socjalnych wyartykułowana w art. 16
k.p. i art. 94 pkt 8 k.p. Przejawy działalności socjalnej są wprawdzie ukierunkowane
na jednostkę, ale dopuszczalny jest także ich zbiorowy charakter. Niektóre
przejawy działalności socjalnej mogą zatem dotyczyć przedsięwzięć wspólnych dla
większej liczby uprawnionych W tym ostatnim przypadku to istota poszczególnych
usług determinuje, czy kryterium socjalne określone w art. 8 ust. 1 ustawy powinno
mieć wpływ na ich dystrybucję.
Ale nawet zwolennicy poglądu wyrażonego w wyroku Sądu Najwyższego z
dnia 23 października 2008 r., II PK 74/08, zwracają uwagę, że dokonując
przewartościowania spojrzenia na reguły wydatkowania środków z.f.ś.s., nie można
tracić z pola widzenia zasadniczego celu wynikającego z funkcji socjalnej
realizowanej przez pracodawców. Uwzględnienie argumentów funkcjonalnych nie
może prowadzić do wykładni rozszerzającej. Fundusz jest bowiem instytucją
mającą łagodzić różnice w poziomie życia pracowników i ich rodzin, a jego
adresatami są zwłaszcza rodziny o najniższych dochodach. Realizowanie ze
środków Funduszu innych celów dopuszczalne jest w ograniczonym zakresie i
jedynie w przypadkach, gdy jego podstawowa funkcja ze względu na
uwarunkowania podmiotowe traci rację bytu. Wydatkowanie środków Funduszu z
pominięciem sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej musi być oceniane w
odniesieniu do poszczególnych okoliczności faktycznych, a przede wszystkim
zważywszy na stronę podmiotową, zarówno pracodawców, jak i ogółu
uprawnionych. Postulat ten zmusza do oceny konkretnego przypadku i do zbadania,
czy w danych okolicznościach przy wydatkowaniu środków funduszu uprawnione
było odstąpienie od ustawowych wyznaczników przyznania świadczenia (aspekt
indywidualny).
Sąd Najwyższy w obecnym składzie podziela pogląd, że pojęcie działalności
socjalnej pracodawcy w rozumieniu przepisów ustawy o z.f.ś.s. nie jest tożsame z
socjalną działalnością w ujęciu prawa publicznego i szersze od obowiązku
18
zaspokajania socjalnych potrzeb pracownika, o jakim mowa w art. 16 i art. 94 pkt 8
k.p., a jej przejawy mogą być ukierunkowane nie tylko na indywidulanego
pracownika, ale także na większą liczbę uprawnionych, co w konkretnej sytuacji,
zważywszy na charakter finansowanej ze środków Funduszu usługi lub
świadczenia, może stawiać pod znakiem zapytania celowość zastosowania
kryteriów socjalnych wymienionych w art. 8 ust. 1 ustawy. Odstąpienie od tychże
kryteriów przyznawania świadczeń z Funduszu powinno być jednak zjawiskiem
wyjątkowym i mieć przekonywające uzasadnienie w okolicznościach danej sprawy.
I właśnie owo indywidualne spojrzenie na niniejszy przypadek skłania do
stwierdzenia, że w przedmiotowej sprawie nie zachodzą przesłanki wyłączenia z
podstawy wymiaru składek kosztów zagranicznej wycieczki pracowników płatnika.
Przede wszystkim jak wynika z wiążących dla Sądu Najwyższego ustaleń Sądów
obydwu instancji, wspomniana wycieczka miała charakter wypoczynkowo –
szkoleniowy i nie była imprezą okolicznościową w rozumieniu przepisu § 2 ust. 6
Regulaminu Gospodarowania Środkami Zakładowego Funduszu Świadczeń
Socjalnych w P.H. „P.” Sp. z o.o. Niezależna od tego, w § 6 pkt 1 Regulaminu
przyznawanie i wysokość wszelkich usług i świadczeń uzależniono od ustawowych
kryteriów socjalnych, tj. sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej uprawnionych.
Skarżący nie wykazał zatem, aby przepisy Regulaminu upoważniały do odstąpienia
od stosowania tychże kryteriów w odniesieniu do jakichkolwiek świadczeń
przyznawanych z Funduszu, ani nie przedstawił żadnej argumentacji
uzasadniającej - z uwagi na charakter świadczenia - sfinansowanie wszystkim
uczestnikom wycieczki do Aten, ze środków Funduszu i w równiej wysokości,
kosztów tego rodzaju imprezy. Sytuacja jest zatem zasadniczo odmienna od tej, w
której zapadł powoływany przez autora skargi kasacyjnej wyrok Sądu Najwyższego
z dnia 23 października 2008 r., II PK 74/08. Przedmiotem niniejszego sporu nie jest
bowiem – jak w tym ostatnim przypadku – sfinansowanie ze środków Funduszu,
zgodnie z obowiązującym u pracodawcy regulaminem, kosztów organizowanych na
zasadzie powszechnej dostępności i równości, imprez integracyjnych dla
pracowników zakładu.
19
Nie podzielając zarzutów kasacyjnych, Sąd Najwyższy z mocy art. 39814
k.p.c. orzekł jak w sentencji.