Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KRS 15/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 17 lipca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Iwulski (przewodniczący)
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec (sprawozdawca)
SSN Jerzy Kuźniar
w sprawie z odwołania M. D.
od uchwały Krajowej Rady Sądownictwa […] z dnia 16 stycznia 2014 r. w
przedmiocie przedstawienia wniosku o powołanie do pełnienia urzędu na pięć
wolnych stanowisk sędziowskich w Sądzie Rejonowym […], ogłoszonych w
Monitorze Polskim z 2012 r., poz. 669,
z udziałem I. H.
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 17 lipca 2014 r.,
oddala odwołanie.
UZASADNIENIE
Uchwałą Nr 27/2014 z dnia 16 stycznia 2014 r. Krajowa Rada Sądownictwa
postanowiła przedstawić Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej z wnioskiem o
powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu Rejonowego […]
kandydatury: asystenta sędziego R. B., referendarza sądowego A. B., asystenta
sędziego I. H., referendarza sądowego K. M. i adwokat A. W. (pkt I) oraz nie
2
przedstawiać z wnioskiem o powołanie do pełnienia tego urzędu 104 kandydatur, w
tym adwokata M. D. (pkt II ppkt 10), a nadto - na podstawie art. 41 ustawy z dnia 12
maja 2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa (Dz.U. Nr 126, poz. 714 ze zm.; dalej
jako „ustawa”) - postanowiła umorzyć postępowanie w zakresie dotyczącym 16
kandydatur (pkt III).
W uzasadnieniu uchwały podniesiono, że po pierwsze - kandydaci określeni
w pkt I. zostali jednogłośnie rekomendowani przez zespół członków Krajowej Rady
Sądownictwa na posiedzeniu w przedmiocie przygotowania stanowiska
dotyczącego rozpatrzenia i oceny kandydatów przez Radę; po drugie -
przedstawiając listę rekomendowanych kandydatów na pięć stanowisk
sędziowskich zespół wziął pod uwagę załączone do zgłoszeń uczestników
postępowania: oceny kwalifikacyjne kandydatów, opinie przełożonych,
rekomendacje, dokumenty dotyczące doświadczenia zawodowego kandydatów,
opinie Kolegium Sądu Apelacyjnego, ocenę Zgromadzenia Ogólnego Sędziów oraz
inne dołączone dokumenty; po trzecie - przy podejmowaniu uchwały Krajowa Rada
Sądownictwa kierowała się rekomendacją przedstawioną przez zespół członków
Rady oraz uwzględniła kryteria wymienione w art. 35 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy, a
przede wszystkim doświadczenie zawodowe, opinie przełożonych, rekomendacje i
inne dokumenty dołączone do karty zgłoszenia, opinię kolegium właściwego sądu
oraz ocenę właściwego zgromadzenia ogólnego sędziów; po czwarte - o
przedstawieniu kandydatur osób wymienionych w pkt I. uchwały zadecydował
całokształt okoliczności sprawy, w szczególności uzyskane przez wnioskowanych
kandydatów wysokie kwalifikacje zawodowe, doświadczenie zawodowe, poparcie
środowiska sędziowskiego, oceny z ukończenia wyższych studiów prawniczych
oraz egzaminu sędziowskiego, a nadto opinie przełożonych oraz rekomendacje; po
piąte - wnioskowani kandydaci to osoby o wysokich kwalifikacjach zawodowych,
cechujące się terminowością w podejmowaniu i wykonywaniu poszczególnych
czynności, rzetelnością i profesjonalizmem oraz kilkuletnim doświadczeniem
zawodowym w wymiarze sprawiedliwości; po szóste - pozostali kandydaci biorący
udział w konkursie, w tym kandydat M. D., nie spełniają powyższych kryteriów na
takim poziomie jak kandydaci wnioskowani. W konsekwencji Krajowa Rada
Sądownictwa udzieliła kandydaturom wymienionym w pkt I. uchwały poparcia
3
bezwzględną większością głosów (po 17 głosów „za”, przy braku głosów „przeciw” i
głosów „wstrzymujących się”), natomiast kandydatura adwokata M. D. nie uzyskała
wymaganej bezwzględnej większości głosów (brak głosów „za”, 8 głosów „przeciw”
i 9 głosów „wstrzymujących się”).
Odwołanie od powyższej uchwały złożył M. D., zaskarżając ją w zakresie pkt
I. w części przedstawienia wniosku o powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku
sędziego Sądu Okręgowego kandydatury I. H. - asystenta sędziego w Sądzie
Apelacyjnym w […] oraz w zakresie pkt II. w części nieprzedstawienia wniosku o
powołanie do pełnienia tego urzędu kandydatury skarżącego (ppkt 10).
Skarżący zarzucił zaskarżonej uchwale: 1) sprzeczność z art. 35 ust. 2
ustawy, polegającą na dokonaniu wyboru kandydatury I. H. w sposób sprzeczny ze
zgromadzonym materiałem dowodowym w sytuacji, w której kandydatura
skarżącego, w świetle ustalonych w uchwale kryteriów wyboru, spełnia wyższe
wymagania w zakresie doświadczenia i dorobku zawodowego, stażu pracy, opinii i
ocen sędziów wizytatorów, a także indywidualnych cech i predyspozycji do
wykonywania zawodu sędziego; 2) sprzeczność z art. 33 ust. 1 ustawy w związku z
art. 32 ust. 1 i art. 60 Konstytucji RP, polegającą na podjęciu uchwały w
zaskarżonej części bez wszechstronnego rozważenia sprawy, a nadto z
naruszeniem zasad jednakowego dostępu do stanowisk w sferze publicznej oraz
równego traktowania i niedyskryminacji, poprzez dokonanie oceny kandydatury
skarżącego w sposób sprzeczny ze zgromadzonym materiałem dowodowym,
nieuzasadnione pominięcie przy ocenie kandydatury skarżącego szeregu
korzystnych dla jego wyboru okoliczności, jak ocen, opinii i rekomendacji zawartych
w analizach i ocenach sporządzonych przez sędziów wizytatorów oraz
doświadczenia zawodowego i stażu pracy, bez odpowiedniego wyjaśnienia i
podania motywów takiej decyzji.
Wskazując na powyższe zarzuty, skarżący wniósł o uchylenie uchwały w
zaskarżonej części i przekazanie sprawy Krajowej Radzie Sądownictwa do
ponownego rozpoznania.
W odpowiedzi na odwołanie Krajowa Rada Sądownictwa wniosła o
oddalenie odwołania.
4
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Odwołanie nie zawiera nieusprawiedliwionych zarzutów.
Zgodnie z art. 60 Konstytucji RP obywatele polscy korzystający z pełni praw
publicznych mają prawo dostępu do służby publicznej na jednakowych zasadach. Z
kolei art. 32 ustawy zasadniczej statuuje zasadę równości wszystkich wobec prawa
i równości traktowania wszystkich przez władze publiczne (ust. 1) oraz zakazuje
dyskryminacji w życiu politycznym, społecznym i gospodarczym z jakiejkolwiek
przyczyny (ust. 2). W myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o Krajowej Radzie
Sądownictwa, do kompetencji Rady należy rozpatrywanie i ocena kandydatów do
pełnienia urzędu na stanowiskach sędziowskich oraz - będące wynikiem realizacji
tego zadania - podjęcie uchwały w przedmiocie przedstawienia lub
nieprzedstawienia Prezydentowi RP wniosku o powołanie sędziego. Przepis art. 33
ust. 1 ustawy zobowiązuje Krajową Radę Sądownictwa, aby przed podjęciem
uchwały w indywidualnych sprawach należących do jej kompetencji,
wszechstronnie rozważyła sprawę, na podstawie udostępnionej dokumentacji oraz
wyjaśnień uczestników postępowania lub innych osób, jeśli zostały złożone. W myśl
art. 35 ustawy, jeżeli na stanowisko sędziowskie zgłosił się więcej niż jeden
kandydat, zespół Krajowej Rady Sądownictwa opracowuje listę rekomendowanych
kandydatów (ust. 1), kierując się przy ustalaniu kolejności kandydatów na liście
przede wszystkim oceną kwalifikacji kandydatów, a ponadto uwzględnia
doświadczenie zawodowe, opinie przełożonych, rekomendacje, publikacje i inne
dokumenty dołączone do karty zgłoszenia, a także opinie kolegium właściwego
sądu oraz ocenę właściwego zgromadzenia ogólnego sędziów (ust. 2).
Na tle przytoczonych przepisów w orzecznictwie Sądu Najwyższego
przyjmuje się, że po pierwsze - przedmiotem sprawowanej przez ten Sąd kontroli
jest formalny aspekt dostępu do służby, związany z przestrzeganiem przez Radę
zastosowanych kryteriów i procedur postępowania, a nie sama ocena kwalifikacji
czy też predyspozycji danej osoby z punktu widzenia kryteriów stosowanych w
ramach postępowania przed Radą, gdyż mogłoby to oznaczać naruszenie jej
uprawnień i kompetencji wynikających z art. 179 Konstytucji RP i art. 3 ust. 1 pkt 1 i
2 ustawy. W konsekwencji ocena doboru kryteriów oraz znaczenie przywiązywane
5
do poszczególnych kryteriów przy ocenie kandydatów na stanowiska sędziowskie
pozostają poza zakresem kompetencji Sądu Najwyższego do kontroli zgodności
uchwał Rady z prawem (art. 44 ust. 1 ustawy), chyba że naruszają podstawowe
zasady prawne lub opierają się na zastosowaniu niedozwolonych kryteriów oceny
(por. wyroki z dnia 20 października 2009 r., III KRS 13/09, OSNP 2011 nr 13-14,
poz. 196; z dnia 17 sierpnia 2010 r., III KRS 6/10, OSNP 2012 nr 1-2, poz. 25; z
dnia 5 sierpnia 2011 r., III KRS 10/11, LEX nr 1001316; z dnia 5 sierpnia 2011 r.,
III KRS 11/11, LEX nr 1001318; z dnia 20 września 2011 r., III KRS 13/11, LEX nr
1001319; z dnia 15 grudnia 2011 r., III KRS 12/11, LEX nr 1106742). Po drugie,
żadne z kryteriów oceny poszczególnych kandydatów na wolne stanowiska
sędziowskie brane pod uwagę w postępowaniu przed Krajową Radą Sądownictwa
nie ma charakteru decydującego ani też nie jest koniecznie wymagane
uszeregowanie kandydatów w oparciu o każde z nich. O przeprowadzeniu
prawidłowej oceny zgłoszonych kandydatur decyduje bowiem ocena całościowa
(kompleksowa) wynikająca z łącznego zastosowania tych kryteriów, co wynika z
obowiązku wszechstronnego rozważenia przez Radę okoliczności sprawy (por.
wyrok z dnia 5 września 2013 r., III KRS 212/13, LEX nr 1402637 i powołane w nim
wcześniejsze orzecznictwo). Po trzecie - nie ma podstaw do przyjęcia, że Rada, nie
zamieszczając w uzasadnieniu uchwały szczegółowej charakterystyki
niewybranego kandydata, nie dokonała wnikliwej oceny jego kandydatury, skoro
uzasadnienie uchwały wskazuje, iż o wyborze kandydata zadecydowała całościowa
ocena wynikająca z łącznego zastosowania przyjętych kryteriów (por. wyroki z dnia
12 czerwca 2012 r., III KRS 15/12, OSNP 2013 nr 13-14, poz. 166; z dnia 13 lipca
2012 r., III KRS 17/12, OSNP 2013 nr 15-16, poz. 194; z dnia 15 stycznia 2013 r.,
III KRS 33/12, LEX nr 1294470). Po czwarte - ponieważ Sąd Najwyższy nie ma
kompetencji do merytorycznego rozpatrywania kwalifikacji zawodowych i moralnych
kandydata do pełnienia urzędu sędziego, to samo niezadowolenie lub subiektywne
poczucie pokrzywdzenia nie stanowi usprawiedliwionej podstawy odwołania od
uchwały Krajowej Rady Sądownictwa, jeżeli odwołujący się nie wskazał
uzasadnionych zarzutów, które potwierdzałyby rzeczywiste zastosowanie wobec
jego kandydatury nierównych lub dyskryminujących go kryteriów dostępu do
wakujących stanowisk sędziowskich w porównaniu do innych kandydatur
6
zgłoszonych w tej procedurze konkursowej (por. wyrok z dnia 10 czerwca 2009 r.,
III KRS 6/08, LEX nr 523533).
Wbrew twierdzeniom skarżącego, z uzasadnienia zaskarżonej uchwały jasno
wynika, że Rada uwzględniła w odniesieniu do wszystkich kandydatów będących
uczestnikami postępowania jednolite okoliczności rzutujące na ocenę ich
predyspozycji do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu Rejonowego […] i
dochowała wynikającego z art. 33 ust. 1 ustawy wymagania wszechstronnego
rozważenia sprawy, przy uwzględnieniu przyjętych i określonych w art. 35 ust. 2
ustawy kryteriów. Kryteria te wyraźnie wynikają ze szczegółowego umotywowania
przyczyn dokonanego wyboru. Rada przypisała szczególne znaczenie wysokim
kwalifikacjom zawodowym oraz doświadczeniu zawodowemu wybranych
kandydatów (z podkreśleniem takich okoliczności, jak terminowość w
podejmowaniu i wykonywaniu poszczególnych czynności, rzetelność i
profesjonalizm oraz kilkuletnie doświadczenie zawodowe w wymiarze
sprawiedliwości), uwzględniając również skalę poparcia środowiska sędziowskiego,
oceny z ukończenia studiów prawniczych i egzaminu sędziowskiego, opinie
przełożonych oraz rekomendacje. Na podstawie tych kryteriów Rada dokonała - w
procedurze głosowania - jednoznacznie niekorzystnej dla skarżącego oceny jego
kandydatury w porównaniu z kandydaturą I. H. (skarżący nie otrzymał ani jednego
głosu poparcia). Oceny tej nie może podważyć przeciwstawienie jej przez
skarżącego własnej oceny, opartej na tym samym materiale, przy zastosowaniu
innej hierarchii „ważności” kryteriów, gdyż ta należy do wyłącznej kompetencji
Rady. Należy przy tym zaznaczyć, że powinność stosowania w postępowaniu przed
Radą jednolitych kryteriów wyboru nie oznacza, że Krajowa Rada Sądownictwa
powinna wobec wszystkich zgłoszonych kandydatów (niezależnie od ich statusu)
stosować jednakowe (identyczne) kryteria oceny. Jednolite kryterium odnoszące się
do kwalifikacji zawodowych (dorobku, doświadczenia zawodowego) kandydatów na
wolne stanowisko sędziowskie w sądzie powszechnym nie może być jednakowo
stosowane do różnych kandydatów. Inaczej ich ocena będzie dokonywana np. w
odniesieniu do asystenta sędziego lub referendarza sądowego, a inaczej będzie
kształtować się w przypadku kandydatury zgłoszonej przez adwokata, radcę
prawnego lub pracownika naukowego szkoły (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia
7
21 sierpnia 2012 r., III KRS 21/12, niepublikowany). Wreszcie to, że w uzasadnieniu
kwestionowanej uchwały pominięto omówienie - w kontekście przyjętych kryteriów -
okoliczności dotyczących skarżącego, nie oznacza, że Rada ich nie rozpoznała i
nie wzięła pod uwagę, skoro dokonała oceny wszystkich kandydatur „po
wszechstronnym rozważeniu całokształtu okoliczności sprawy”, a więc z
uwzględnieniem całej dokumentacji pozostającej w jej dyspozycji. Uzasadnienie
uchwały Krajowej Rady Sądownictwa ograniczone do szczegółowego
przedstawienia kandydatur wybranych w głosowaniu nie stanowi naruszenia prawa
również dlatego, że uchwała jest aktem podejmowanym przez organ kolegialny.
Wyniki takiego głosowania trudno przedstawić w formie uzasadnienia, gdyż
niemożliwe jest jednoznaczne ustalenie rzeczywistych intencji poszczególnych
głosujących. W takim przypadku kontrola sądowa musi ograniczać się do oceny,
czy zachowane zostały podstawowe reguły proceduralne, a te nie zostały
naruszone.
Z powyższych względów - wobec niewykazania sprzeczności zaskarżonej
uchwały z prawem - odwołanie podlega oddaleniu na podstawie art. 39814
k.p.c. w
związku z art. 44 ust. 3 ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa.