Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UZ 44/14
POSTANOWIENIE
Dnia 29 października 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Korzeniowski (przewodniczący)
SSN Roman Kuczyński (sprawozdawca)
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec
w sprawie z wniosku Zakładu Drobiarskiego L. spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością w Z.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych z udziałem zainteresowanego P.
W.
o wysokość podstawy wymiaru składek,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 29 października 2014 r.,
zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […] z dnia 19
grudnia 2013 r.,
oddala zażalenie i zasądza od wnioskodawcy na rzecz
Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w […] kwotę 120 zł
(sto dwadzieścia) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa
procesowego w postępowaniu zażaleniowym.
UZASADNIENIE
Prawomocnym wyrokiem z dnia 17 maja 2013 r. Sąd Apelacyjny - Sąd Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych oddalił apelację Zakładu Drobiarskiego „L.” Sp. z o.o.
od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w E. z dnia
14 sierpnia 2012 r. w sprawie.
2
Pismem procesowym z dnia 12 sierpnia 2013 r. Zakład Drobiarski wniósł
skargę kasacyjną od prawomocnego wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 17 maja
2013 r., podając kwotę 10.068,38 zł jako wartość przedmiotu zaskarżenia.
Zarządzeniem z dnia 3 września 2013 r. przewodniczący wydziału wezwał
Zakład Drobiarski do uzupełnienia braków formalnych skargi kasacyjnej poprzez
wskazanie matematycznego sposobu liczenia wartości przedmiotu zaskarżenia w
terminie 7 dni pod rygorem odrzucenia skargi kasacyjnej. Mieszcząc się w terminie
wyznaczonym zarządzeniem, pismem procesowym z dnia 13 września 2013 r., w
uzupełnieniu braków formalnych skargi kasacyjnej, Zakład Drobiarski wskazał, że
wartość przedmiotu zaskarżenia stanowi suma ustalonych przez organ rentowy
zaskarżoną decyzją podstaw wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, tj.
10.068,38 zł.
Zarządzeniem z dnia 20 września 2013 r. przewodniczący wydziału
zobowiązał pełnomocnika procesowego Zakład Drobiarski do podania różnicy
pomiędzy zaskarżoną podstawą wymiaru składek, tj. 10.068,38 zł, a przyjętą przez
płatnika do obliczenia opłaconej przez niego składki z podaniem wielkości tej
podstawy - w terminie 7 dni pod rygorem odrzucenia skargi kasacyjnej.
Mieszcząc się w terminie wyznaczonym zarządzeniem, pismem procesowym
z dnia 2 października 2013 r., Zakład Drobiarski stwierdził, że brak
matematycznego sposobu wyliczenia wartości przedmiotu zaskarżenia nie stanowi
braku formalnego skargi kasacyjnej, a wartość przedmiotu zaskarżenia została
ustalona zgodnie z zakresem zaskarżonej decyzji na jej podstawie i jest zgodna z
wysokością podstawy wymiaru składek ustaloną przez ZUS.
Postanowieniem z dnia 6 listopada 2013 r. Sąd Apelacyjny na podstawie art.
25 § 1 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. sprawdził z urzędu wartość przedmiotu
zaskarżenia określoną przez Zakład Drobiarski na kwotę 10.069,00 zł i w związku z
tym zarządził dochodzenie przez zwrócenie się do organu rentowego o podanie
różnicy zachodzącej pomiędzy wysokością należnych składek na ubezpieczenia
społeczne oraz na ubezpieczenie zdrowotne P. W., a wysokością faktycznie
zapłaconych składek.
W wykonaniu nałożonego zobowiązania, pismem procesowym z dnia 26
listopada 2013 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował, że różnica w
3
wysokości składek za grudzień 2004 r. wynosi 43,68 zł, a za grudzień 2010 r.
wynosi 69,86 zł.
Postanowieniem z dnia 19 grudnia 2013 r. Sąd Apelacyjny – Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych, w punkcie pierwszym - ustalił wartość przedmiotu
zaskarżenia na kwotę 114 zł, natomiast, w punkcie drugim - odrzucił skargę
kasacyjną. W uzasadnieniu Sąd wskazał, że niniejsza sprawa należy do kręgu tych
spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych, w których skarga kasacyjna jest
niedopuszczalna, jeżeli wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa, niż dziesięć
tysięcy złotych. Stosownie do treści art. 25 § 1 k.p.c. Sąd Apelacyjny sprawdził
wartość przedmiotu sporu oznaczoną przez powoda i zarządził w tym celu
dochodzenie. Po przeprowadzeniu w przedmiotowej sprawie dochodzenia okazało
się, że łączna różnica w wysokości składek za grudzień 2004 r. i za grudzień 2010
r., stanowiąca po zaokrągleniu w górę do pełnego złotego wartość przedmiotu
zaskarżenia w niniejszej sprawie, wynosi 114,00 zł. W myśl art. 3986
§ 2 k.p.c. Sąd
drugiej instancji odrzucił skargę kasacyjną.
Zakład Drobiarski wniósł zażalenie, zaskarżając w całości postanowienie
Sądu Apelacyjnego z dnia 19 grudnia 2013 r. Skarżący zarzucił naruszenie: - art.
25 § 2 k.p.c. w związku z art. 26 k.p.c. poprzez sprawdzenie wartości przedmiotu
zaskarżenia dopiero na etapie wnoszenia skargi kasacyjnej, nie zaś bezpośrednio
po wniesieniu odwołania, w okoliczności, gdy ZUS nie kwestionuje wartości
przedmiotu zaskarżenia, a zatem wartość przedmiotu zaskarżenia należy uznać za
ustaloną; - nart. 3982
§ 1 k.p.c. poprzez ograniczenie wartości przedmiotu
zaskarżenia, od której uzależniona jest dopuszczalność skargi kasacyjnej do części
zakresu zaskarżenia w okoliczności, gdy decyzja organu została, zaskarżona w
całości; - art. 328 § 2 k.p.c. w związku z art. 361 k.p.c. poprzez niewyjaśnienie na
jakiej podstawie Sąd ustalił wartość przedmiotu zaskarżenia na kwotę 114,00
złotych w okoliczności, gdy obie strony postępowania wskazywały inną wartość
przedmiotu zaskarżenia, nie czyniąc jednak tej wartości sporną; - art. 6 Konwencji
o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, z dnia 4 listopada 1950 r.
poprzez ograniczenie stronie powodowej prawa do Sądu, polegające na
bezpodstawnym ograniczaniu wartości przedmiotu zaskarżenia. W związku z
powyższym skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia w kierunku
4
przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, ewentualnie uchylenie zaskarżonego
postanowienia z uwagi na to, iż zażalenie jest oczywiście uzasadnione oraz
zasądzenie od organu na rzecz strony skarżącej kosztów postępowania
zażaleniowego według norm przepisanych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kwestionując wartość podaną przez stronę wnoszącą skargę, Sąd drugiej
instancji był zobowiązany do sprawdzenia wskazanej w skardze wartości
przedmiotu zaskarżenia (postanowienie SN z 17 października 2011 r., I UZ 32/11,
niepubl., z 26 stycznia 2012 r., III UZ 31/11, LEX nr 1130398). Wbrew twierdzeniu
wnoszącego zażalenie, wartość przedmiotu zaskarżenia określona przez
wnoszącego skargę kasacyjną z naruszeniem art. 19-25 k.p.c. nie jest wiążąca dla
oceny jej dopuszczalności i podlega sprawdzeniu z urzędu przez sąd drugiej
instancji oraz przez Sąd Najwyższy (postanowienie SN z 29 października 2010 r.,
I PZ 26/10, niepubl.). Co więcej, nieskorzystanie przez Sąd Apelacyjny w
postępowaniu zmierzającym do określenia wartości przedmiotu zaskarżenia z
uprawnień przewidzianych w art. 25 k.p.c. i odrzucenie skargi powoduje
konieczność uchylenia postanowienia o odrzuceniu skargi kasacyjnej
(postanowienie SN z 13 października 2000 r., II UZ 102/00, niepubl.). W niniejszej
sprawie istotne znaczenie miał fakt, że Sąd Apelacyjny zwrócił się do organu
rentowego o ustosunkowanie się do wskazanej w skardze kasacyjnej wartości
przedmiotu zaskarżenia, co jest uprawnionym sposobem jej weryfikacji
(postanowienie SN z 8 czerwca 2010 r., II UZ 10/10, LEX nr 611822).
Sprawa, w której wniesiono skargę kasacyjną, była sprawą o prawa
majątkowe. Ustalenie podleganiu ubezpieczeniom społecznym, czy określenie
wysokości świadczeń z tego ubezpieczenia wymaga oznaczenia wartość
przedmiotu zaskarżenia (art. 3984
§ 2 k.p.c.) m.in. w celu sprawdzenia jej
dopuszczalności, stosownie do art. 3982
§ 1 k.p.c., przewidującego, że skarga
kasacyjna jest niedopuszczalna w sprawach o prawa majątkowe, w których wartość
przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż dziesięć tysięcy złotych, chyba że
5
przedmiotem sprawy jest objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego,
przyznanie lub wstrzymanie emerytury lub renty.
Ze względu na treść art. 3982
§ 1 k.p.c. nie jest możliwe w niniejszej sprawie
przyjęcie, że sprawa wszczęta odwołaniem, w którym kwestionowana jest
wyłącznie wysokość świadczenia, uzależniona od przyjętej podstawy wyliczenia
(wynagrodzenia), dotyczy „objęcia obowiązkiem ubezpieczenia społecznego”.
Pojęcia te nie pokrywają się w żadnym zakresie, a Sąd Najwyższy przyjmuje, że
spór o włączenie określonych świadczeń do podstawy wymiaru składek na
ubezpieczenie społeczne nie jest sporem o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia
społecznego (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 17 lipca 2009 r., I UZ
22/09, OSNP 2011 nr 5-6, poz. 88, z dnia 8 lutego 2002 r., II UKN 45/01, OSNP
2003 nr 22, poz. 553, z dnia 9 października 2002 r., II UZ 94/02, OSNP 2004 nr 6,
poz. 107, z dnia 17 września 2008 I UZ 14/08 OSNP 2010 nr 3-4, poz. 54 oraz z
dnia 8 września 2009 r., I UZ 61/09, z dnia 1 września 2009 r., I UZ 72/09 i z dnia
16 czerwca 2009 r., I UZ 16/09 - niepublikowane).
Wartość przedmiotu zaskarżenia w sprawie o wysokość podstawy wymiaru
składki na ubezpieczenie społeczne równa jest różnicy między wysokością składki
wskazywaną przez ubezpieczonego i należną, ustaloną w zaskarżonej decyzji za
okres sporny, jeżeli jest krótszy niż 12 miesięcy (art. 22 w związku z art. 3982
§ 1
k.p.c.).
Mając to na względzie, Sąd Najwyższy zażalenie oddalił jako bezzasadne
(art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.).