Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 93/14
POSTANOWIENIE
Dnia 20 marca 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Maria Szulc
SSN Karol Weitz
w sprawie ze skargi M. Z. i Z. Z.
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu
Apelacyjnego z dnia 6 lutego 2014r., wydanym
w sprawie z powództwa M. Z. i Z. Z.
przeciwko "A." Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W.
o ochronę dóbr osobistych,
oraz z powództwa wzajemnego "A." Spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością w W.
przeciwko M. Z. i Z. Z.
o ochronę dóbr osobistych,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 20 marca 2015 r.,
zażalenia powodów - pozwanych wzajemnych
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 14 maja 2014 r.,
1) uchyla zaskarżone postanowienie w zakresie odrzucenia
skargi o wznowienie postępowania (punkt 2),
2) odrzuca zażalenie w pozostałej części,
3) rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego
pozostawia do orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie.
2
UZASADNIENIE
Powodowie M. Z. i Z. Z. wnieśli dnia 20 marca 2014 r. skargę o wznowienie
postępowania w sprawie z ich powództwa przeciwko „A.” Spółce z ograniczoną
odpowiedzialnością w W. o ochronę dóbr osobistych oraz powództwa wzajemnego
o ochronę dóbr osobistych. W tym samym piśmie zwrócili się o wstrzymanie
wykonania prawomocnego wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 6 lutego 2014 r. sygn.
akt … 922/13.
Według powodów, podstawę wznowienia postępowania stanowi art. 403 § 2
k.p.c. a ujawnioną nową okolicznością jest wydane na ich wniosek postanowienie
Sądu Rejonowego w W. z dnia 30 stycznia 2014 r. w przedmiocie egzekucji
świadczeń niepieniężnych przez ukaranie Spółki „A.” grzywną w związku
z nierespektowaniem wyroku Sądu Okręgowego w S. z dnia 5 marca 2008 r.
wydanego w sprawie … 287/06 zakazującego określania produkowanych i
wprowadzanych do obrotu przez tę Spółkę nawozów organiczno-mineralnych „b.”, z
którego to dowodu nie mogli skorzystać w postępowaniu zakończonym
prawomocnie wyrokiem Sądu Apelacyjnego albowiem o postanowieniu dowiedzieli
się dnia 27 lutego 2014 r. z rozmowy telefonicznej z pracownikiem Biura Obsługi
Interesantów Sądu Rejonowego w W.
Postanowieniem z dnia 14 maja 2014 r. Sąd Apelacyjny oddalił wniosek
powodów wstrzymanie wykonania wyroku oraz odrzucił skargę o wznowienie
postępowania.
Zdaniem Sądu Apelacyjnego, powołana przez skarżących okoliczność nie
stanowi ustawowej podstawy restytucyjnej określonej w art. 403, jak też w art. 401
i 4011
k.p.c. albowiem nierespektowanie zakazu orzeczonego w sprawie … 287/06
nie podważa ustalonej ostatecznie przez Sąd Apelacyjny w sprawie … 922/13
odpowiedzialności wnoszących skargę. Poza tym Sąd Apelacyjny odwołując się do
orzecznictwa Sądu Najwyższego wskazał, że nowe okoliczności i dowody w
rozumieniu art. 403 § 2 k.p.c. to takie okoliczności i dowody, z których strona nie
mogła skorzystać w prawomocnie zakończonym postępowaniu. Tymczasem
3
powodowie doskonale wiedzieli o toczącym się z ich inicjatywy postępowaniu
egzekucyjnym.
Dlatego Sąd Apelacyjny na podstawie art. 410 § 1 k.p.c. odrzucił skargę
o wznowienie postępowania. Oddalenie wniosku o wstrzymanie wykonania wyroku
Sąd Apelacyjny usprawiedliwił brakiem chociażby uprawdopodobnienia
okoliczności wymienionych w art. 411 k.p.c.
Powodowie wnieśli zażalenie na postanowienie Sądu Apelacyjnego.
Zaskarżyli je w całości. W zażaleniu zarzucili naruszenie art. 411 k.p.c. przez
niesłuszne oddalenie wniosku o wstrzymanie wykonania wyroku, podczas gdy jego
wykonanie może wyrządzić niepowetowaną szkodę. Ponadto zdaniem powodów
doszło do naruszenia art. 403 § 2 k.p.c. przez uznanie, że podane przez powodów
okoliczności nie stanowią podstawy do wznowienia postępowania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Przepis art. 410 § 1 k.p.c. zawiera nakaz odrzucenia skargi o wznowienie
postępowania wniesionej po upływie przepisanego terminu, niedopuszczalnej lub
nieopartej na ustawowej podstawie. W orzecznictwie początkowo zarysowały się
dwa kierunki interpretacji powyższego przepisu dotyczące zakresu wstępnego
badania, czy skarga oparta została na ustawowej podstawie. Według jednego,
ocena podstaw skargi na etapie wstępnym ogranicza się do ustalenia, czy skarżący
wskazuje podstawę wznowienia, która odpowiada jednej z podanych w Kodeksie
postępowania cywilnego przyczyn uzasadniających żądanie wznowienia, nie zaś,
czy podstawa ta rzeczywiście istnieje (np. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia
11 stycznia 2006 r., II CZ 121/05, niepubl.; z dnia 10 sierpnia 2007 r., II UZ 9/07,
OSNP 2008 nr 19-20, poz. 303) .
Dominujący obecnie pogląd przyjmuje, że badanie tej przesłanki
dopuszczalności skargi nie ogranicza się do kontroli, czy wskazane w skardze
okoliczności odpowiadają ustawowym podstawom wznowienia, ale obejmuje
również ustalenie, czy podstawa wznowienia rzeczywiście istnieje (tak np.
postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 15 czerwca 2005 r., IV CZ 50/05, niepubl.;
z dnia 7 lipca 2005 r., IV CO 6/05, Biul. SN 2005 nr 9, poz. 14; z dnia 10 lutego
2006 r., I PZ 33/05, OSNP 2007 nr 3-4, poz. 48; z dnia 9 maja 2008 r., II PZ 65/07,
4
OSNP 2009 nr 17-18, poz. 233; z dnia 14 maja 2009 r., I CZ 20/09, niepubl. z dnia
18 lipca 2014 r., sygn. akt IV CZ 37/14, niepubl.; zob. z dnia 25 czerwca 2014 r.,
sygn. akt IV CZ 35/14, niepubl.; z dnia 30 maja 2014 r., sygn. akt III CZ 16/14,
niepubl.; z dnia 28 lutego 2014 r., sygn. akt IV CZ 126/13, niepubl.; z dnia
16 stycznia 2014 r., sygn. akt IV CZ 105/13, niepubl.). Stanowisko to wspiera
uchylenie z dniem 6 lutego 2006 art. 411 k.p.c. ( art. 6 ustawy z dnia 22 grudnia
2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz….(Dz. U. Nr 13,
poz. 98), który przewidywał, że na rozprawie sąd rozstrzyga przede wszystkim
o dopuszczalności wznowienia i odrzuca skargę, jeżeli brak jest ustawowej
podstawy wznowienia. Należy przyjąć, że obecnie - wobec braku takiej regulacji -
nastąpiło poszerzenie kognicji sądu badającego na posiedzeniu niejawnym, czy
skarga opiera się na ustawowej podstawie wznowienia i sąd ten istotnie powinien
ocenić, czy powołana w skardze podstawa wznowienia rzeczywiście istnieje.
Sąd Apelacyjny dokonując w tym zakresie oceny przedmiotowej skargi
o wznowienie postępowania wadliwie uznał, że postanowienie Sądu Rejonowego
w W. z dnia 30 stycznia 2014 r. nie spełnia kryterium nowego środka dowodowego,
z którego strona nie mogła skorzystać w postępowaniu prawomocnie zakończonym
w dniu 6 lutego 2014 r. Należy bowiem uwzględnić, że dowód ten powstał
wcześniej, a wobec doręczenia skarżącym odpisu tego postanowienia po
prawomocnym zakończeniu postępowania nie mogli oni z niego w tym
postępowaniu skorzystać. Postanowienie Sądu Rejonowego w W. wydane
w związku z działaniem spółki A. sprzecznym z treścią tytułu wykonawczego
wyroku Sądu Okręgowego w S. z dnia 5 marca 2008 r. jest samodzielnym,
podlegającym ocenie dowodem, niezależnym od samego postępowania toczącego
się z inicjatywy wierzycieli M. Z. i Z. Z. o egzekucję świadczeń niepieniężnych.
Odrzucenie skargi dlatego, że już z samego jej uzasadnienia wynika,
iż przytoczona podstawa wznowienia nie występuje, jest możliwe tylko wtedy, gdy
nie zachodzą w tym względzie żadne wątpliwości (por. postanowienia Sądu
Najwyższego z dnia 6 czerwca 2012 r., IV CZ 38/12, niepubl.; z dnia 26 marca
2013 r., III UZ 3/13, OSNCP 2014/2/32). Uzasadnienie zaskarżonego
postanowienia nie daje podstaw do takiego jednoznacznego wnioskowania tym
bardziej, iż w zakresie braku wpływu nowych dowodów i okoliczności na wynik
5
prawomocnie zakończonego postepowania ocena Sądu Apelacyjnego nie jest
stanowcza i sprowadza się do ogólnego stwierdzenia, że nierespektowanie przez
pozwaną spółkę A. wymienionego wyroku Sądu Okręgowego w S. nie podważa
ustalonej ostatecznie odpowiedzialności skarżących za naruszenie dóbr osobistych.
Dodać też trzeba, iż zgodnie z treścią wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 6 lutego
2014 r., nałożony na powodów – pozwanych wzajemnie obowiązek przeproszenia
odnosi do bliżej nieokreślonego rozpowszechniania nieprawdziwych informacji na
temat A. spółki z o.o.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 398 15
§ 1 w związku z art.
3941
§ 3 k.p.c. uchylił zaskarżone postanowienie w części dotyczącej odrzucenia
skargi o wznowienie postępowania.
Ponieważ postanowienie Sądu drugiej instancji oddalające wniosek
o wstrzymanie wykonania wyroku nie kończy postępowania w sprawie (art. 3941
§ 3 k.p.c. zob. też postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 lipca 2008 r., II CZ
41/08 niepubl.) należało na podstawie art. 3986
§ 3 w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.
odrzucić zażalenie skierowane do tej części postanowienia.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13