Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 lipca 2015r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSR del. Izabela Cieślińska

Protokolant: Katarzyna Kudzia

po rozpoznaniu w dniu 19 czerwca 2015r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa Agencji Nieruchomości Rolnych w W. Oddział Terenowy we W.

przeciwko Zakładom Rolnym (...) sp. z o.o.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od strony powodowej na rzecz strony pozwanej kwotę 7.217,00 zł tytułem kosztów postępowania

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 2 października 2012r. strona powodowa Agencja Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy we W. wniosła o orzeczenie nakazem zapłaty, by strona pozwana Zakłady Rolne (...) Spółka z o.o. z siedzibą w S. zapłaciła stronie powodowej 2.711.252,74 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty wraz z kosztami procesu w kwocie 107.200,00 zł, w tym koszty zastępstwa procesowego w kwocie 7.200,00 zł w ciągu dwóch tygodni od daty otrzymania nakazu zapłaty.

W uzasadnieniu swego żądania podała, że pozwana była dzierżawcą nieruchomości rolnej o ogólnej powierzchni 2 384,2440 ha położonej w gminach O., D.i W.. Umowa dzierżawy zawarta była na okres 15 lat, licząc od dnia 28.02.1994r. Wobec nieuzgodnienia istotnych warunków dzierżawy na dalszy okres w myśl art. 39 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 3 umowy dzierżawy dzierżawa wygasła z dniem 28.02.2009r. Z takim stanem rzeczy nie godził się pozwany i wystąpił z powództwem o nakazanie złożenia oświadczenia woli, którego treścią miało być przedłużenie umowy dzierżawy na okres 15 lat za czynsz dzierżawny 10.420,33 decyton pszenicy. Sąd Okręgowy we Wrocławiu X Wydział Gospodarczy postanowieniem z dn. 3.03.2009r. sygn. akt XGC 76/09 zabezpieczył powództwo i pozwana mogła korzystać z nieruchomości za świadczenie pieniężne w wysokości dotychczasowego czynszu dzierżawnego do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia o roszczeniu pozwanej. Sąd Okręgowy we Wrocławiu X Wydział Gospodarczy wyrokiem z dn. 18.05.2011r. sygn. akt X GC 76/09 oddalił powództwo. Również Sąd Apelacyjny we Wrocławiu I Wydział Cywilny wyrokiem z dn. 16.11.2011r. sygn. akt I ACa 1138/11 oddalił apelację i postanowieniem z dn. 7.03.2012r. sygn. akt I ACa 1138/11 oddalił wniosek o wstrzymanie wykonania wyroku Sądu Apelacyjnego z dn. 7.03.2011r. Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 28.12.2012r. sygn. akt V CSK 149/12 odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej pozwanej do rozpatrzenia. Wobec braku dobrowolnego wydania nieruchomości za korzystanie z nieruchomości bez tytułu prawnego pozwany został obciążony opłatą według zasad przewidzianych w Kodeksie cywilnym w Dziale V za okres od 16.11.2011r. do 2.12.2011r., a począwszy od 3.12.2011 r. wynagrodzeniem w oparciu o przepis art. 39b ustawy z dnia 16.09.2011r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw /Dz.U.201 1.233.1 382/ w wysokości stanowiącej 5-krotność wywoławczej stawki czynszu, który byłby należny od tej nieruchomości, gdyby była ona przedmiotem umowy dzierżawy po przeprowadzeniu przetargu. Wysokość opłaty została wyliczona, jako równowartość decyton pszenicy w skali roku /według przyjętych zasad jak dla czynszu dzierżawnego za nieruchomości Zasobu (...)/. Opłata miała być wnoszona w postaci miesięcznych zaliczek płatnych na dzień 10-go każdego miesiąca. Szczegółowe zasady naliczania wysokości wynagrodzenia, podstaw i sposobu przeliczania decytony pszenicy na pieniądz, korekty naliczania zaliczek i ich przeliczania w zw. ze zmianą ceny skupu pszenicy publikowanej przez GUS za każde półrocze roku kalendarzowego zostały przedłożone pozwanemu w piśmie z dn. 12.12.2011r. Przy nikłych szansach na dobrowolne wydanie nieruchomości przez pozwaną nawet po zbiorach strona powodowa zdecydowała się na sprzedaż nieruchomości w bezumownym korzystaniu i zostały ogłoszone i przeprowadzone przetargi ograniczone na sprzedaż nieruchomości rolnych niezabudownych Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa z przeznaczeniem na rzecz rolników indywidualnych w rozumieniu przepisów ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego zamierzających powiększyć gospodarstwo rodzinne, jeżeli mają oni miejsce zamieszkania w gminie, w której położona jest nieruchomość wystawiona do przetargu lub w gminie graniczącej z tą gminą. W oparciu o przepisy Ustawy z dnia 19.10.1991r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa /art. 29 ust. 3b/ oraz Ustawy z dn. 1 1.04.2003r. o kształtowaniu ustroju rolnego /art. 5, 6, 7ustawy/ przetargi były przeprowadzone stosownie do procedury przetargu ograniczonego szczegółowo uregulowanego rozporządzeniem (...)z dn. 20.04.2012r. w sprawie szczegółowego trybu sprzedaży nieruchomości Zasobu (...)i ich części składowych, warunków obniżenia ceny sprzedaży nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków oraz stawek szacunkowych gruntów /§ 7-17/. Przetargi ograniczone organizowane na terenie Gminy O., D.i W.były oczekiwane przez środowisko rolników indywidualnych zamieszkałych na terenie tych Gmin. Nieruchomości przeznaczone przez Agencję do przetargów były dotychczas dzierżawione przez Spółkę Zakłady Rolne (...)i po wygaśnięciu dzierżawy możliwe było przeznaczenie nieruchomości na poprawę struktury obszarowej miejscowych gospodarstw rodzinnych. O sprzedaży nieruchomości i korygowaniu wysokości wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości strona pozwana była sukcesywnie informowana.

Na dochodzona kwotę 2.711.252,74 zł składa się : 2.381.974,81 zł - należność główna, 329.277,93zł - odsetki ustawowe liczone od opłat za poszczególne okresy korzystania. Strona pozwana we wskazanych w rachunkach terminach nie dokonała zapłaty, jak również wzywana do zapłaty nie regulowała zadłużenia. Strona powodowa podnosi, iż strona pozwana co do zasady nie kwestionuje swego zobowiązania do zapłaty wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości bez tytułu prawnego i uznaje swoje zobowiązanie w zakresie zapłaty, natomiast pomiędzy stronami doszło do rozbieżności co do sposobu rozliczania juz dokonanych wpłat i obciążenia pozwanej zaliczkami na poczet należnego wynagrodzenia.

W dniu 21 stycznia 2014r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział I Cywilny wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym zasądził od strony pozwanej na rzecz strony powodowej 2.711.252,74 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 2 października 2013r. do dnia zapłaty.

Od nakazu zapłaty strona pozwana wniosła sprzeciw, w którym wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz strony pozwanej kosztów procesu według norm przepisanych.

W pierwszej kolejności strona pozwana podniosła zarzut przedawnienia co do kwoty 2.683.394,70 zł z uwagi na roczny upływ terminu wskazanego w art. 229 § 1 k.c. Dalej przyznała podane przez powódkę okoliczności dotyczące istnienia umowy dzierżawy nieruchomości rolnych numer (...), jej nieprzedłużenia na okres kolejnych 15 lat, prowadzenia w tym względzie procesu sądowego oraz władania tymi nieruchomościami na podstawie tytułu prawnego jakim było postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiu, X Wydziału Gospodarczego z dnia 3 marca 2009 r., sygn. akt: X GC 76/09 do dnia 16 listopada 2011 r. Strona pozwana nie zgadza się z dokonanym wyliczeniem przez stronę powodową należnego wynagrodzenia, w tym z terminami przyjętymi przez nią dotyczących zwrotu spornych nieruchomości kwestionując również stawkę przyjętą przez stronę powodową. Po uprawomocnieniu się orzeczenia sądowego i wygaśnięciu udzielonego przez Sąd zabezpieczenia, strona powodowa wezwała pozwaną do wydania nieruchomości rolnych o łącznej powierzchni 1,2848 ha i wyznaczyła termin na dzień 07.12.2011r. Strona pozwana poinformowała stronę powodową o tym, że przedmiotowe nieruchomości zostały zasiane zgodnie z zasadami prawidłowej gospodarki, w konsekwencji czego pozwana poniosła z tego tytułu nakłady, które szacuje na łączną minimalną kwotę 4.800.000 zł. Zarząd spółki zaproponował polubowne załatwienie wzajemnych rozliczeń w ten sposób, że posiadanie gruntów rolnych miało pozostać w Spółce do czasu dokonania zbiorów plonów w jesieni 2012r., a po dokonaniu zbiorów wydać dobrowolnie posiadane grunty bądź bezpośrednio powódce, bądź też innym przez nią uprawnionym osobom. Stronie pozwanej zależało na prawidłowym przebiegu uprawy oraz czynnościach agrotechnicznych gruntu, albowiem nieprawidłowości w tym zakresie mogły skutkować niepowetowanymi szkodami. Strona powodowa nie zgodziła się na te warunki i zaproponowała w ocenie pozwanej rażąco wygórowane wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości, nadto wdrożone zostały procedury sprzedaży przedmiotowych nieruchomości, a ogłoszenia przetargowe miały zawierać informacje o obciążeniu użytkowaniem bez tytułu prawnego oraz miały zobowiązywać nabywców do przejęcia nieruchomości w posiadanie na własny koszt i własnym staraniem. W celu zachowania wartości poniesionych przez spółkę nakładów i zapobieżenie ich fizycznemu zniszczeniu niezbędne było również od wczesnej wiosny tj. od miesiąca marca 2012r. ponoszenie kolejnych nakładów według szacunków pozwanej około 5.000.000,00 zł, nakłady te po przejęciu przez stronę powodową gruntów uległyby zniszczeniu. Nadto składane przez stronę powodową propozycje zapłaty wynagrodzenia za korzystanie z gruntów do czasu zbiorów o wartości podwyższonej o ponad 1000 %, bez udostępniania danych źródłowych, świadczyło w ocenie pozwanej o wyjątkowo złej woli i braku jakiejkolwiek chęci polubownego załatwienia sprawy. Pozwana oceniła siebie jako wiodące przedsiębiorstwo rolne w kraju. Jako dzierżawca w sposób wzorowy wywiązywał się ze wszelkich zobowiązań wobec Agencji Rolnych jednak pomimo wielokrotnie podejmowanych przez pozwaną prób polubownego załatwienia sprawy strona powodowa dokonywała kolejnych wyliczeń należnego jej wynagrodzenia stosując przy tym niezgodne z prawem i kwestionowane w sposób permanentny przez pozwaną metody. Jednocześnie strona powodowa podjęła faktyczne działania skutkujące tym, że pozwana po dokonanych zbiorach na poszczególnych polach nie mogła wykonywać żadnych prac polowych i tym samym władać tymi gruntami. W tych warunkach przy ciągłym monitoringu gruntów rolnych będących w posiadaniu pozwanej prowadzonym przez pracowników strony powodowej i opisanych powyżej czynności, pozwana podniosła zarzut niewłaściwego i niezgodnego ze stanem rzeczywistym określenia przez stronę powodową okresów władania przez pozwaną nieruchomościami wchodzącymi w skład (...)za które domaga się wynagrodzenia. Ze względu na powyższe należy przyjąć termin dokonanych zbiorów na poszczególnych polach jako termin zakończenia władania nieruchomościami przez pozwaną. Późniejsze inne oświadczenia strony powodowej składane w sposób absolutnie dowolny nie mogą stanowić żadnej podstawy do określenia terminu utraty władztwa nad poszczególnymi nieruchomościami przez stronę pozwaną. Mając na uwadze precyzyjne określenie terminu zaprzestania władania przez stronę pozwaną nieruchomościami, za które strona powodowa domaga się wynagrodzenia, pozwana sporządziła zestawienia, w których dokonała dokładnego i kompletnego rozliczenia wszystkich nieruchomości oraz przy każdej z nich powołała dowody potwierdzające terminy, w których pozwana zaprzestała władania tymi nieruchomościami, bądź też powódka dokonała ich sprzedaży i z tego tytułu utraciła prawo do żądania wynagrodzenia.

W kwestii podstaw należnego powódce wynagrodzenia, pozwana podnosi zarzut niewłaściwego określenia pierwotnej jego podstawy, kilkukrotnego bezpodstawnego waloryzowania go oraz bezpodstawnego i bezprawnego przyjęcia, że wynagrodzenie to należy się w okresach miesięcznych i w konsekwencji bezpodstawnego naliczenia odsetek w kwocie 329.277,93 zł.

W kwestii naliczonego wynagrodzenia za okres od dnia 16 listopada 2011 r. do dnia 6 grudnia 2011r. pozwana w oparciu o dostępne jej informacje oraz stosowane zasady rozliczeń dokonała szczegółowego rozliczenia w zestawieniu nr 1 z dnia 5 marca 2014 r. i kwestionuje w tym zakresie rozliczenie przez powódkę.

Podniosła także, że jedyną podstawą prawną po dniu 3 grudnia 2011r. określenia tego rodzaju wynagrodzenia stanowi przepis art. 39b ustawy z dnia 19 października 1991r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa. Z przepisu tego jednoznacznie wynika, że ANR przysługuje wynagrodzenie za korzystanie z nieruchomości wchodzących w skład (...)w wysokości 5-krotnej wywoławczej wysokości czynszu który byłby należny od tej nieruchomości, gdyby była ona przedmiotem umowy po przeprowadzeniu przetargu, a wysokość tego wynagrodzenia ustala się na dzień, w którym Agencja zażądała zwrotu nieruchomości. W niniejszej sprawie powódka zażądała wydania nieruchomości w dniu 7 grudnia 2011r. Nadto roszczenie wynikające z cytowanego przepisu nie jest roszczeniem okresowym, jak i również nie można go waloryzować.

Odnośnie zarzutu przedawnienia podniosła, że roszczenia powódki co do których upłynął roczny termin w dniu 1 października 2013. liczony od dnia zwrotu nieruchomości, uległy przedawnieniu. Z dokonanego przez pozwaną Zestawienia nr 3 z dnia 5 marca 2014r. wynika, że kwota, która nie uległa przedawnieniu wynosi 27.858,04 zł. Jednakże mając na uwadze opisany na wstępie stan faktyczny sprawy, stosowanie prawa przez stronę powodową w sposób sprzeczny ze społeczno gospodarczym jego przeznaczeniem oraz zasadami współżycia społecznego, a przede wszystkim wykorzystywanie dominującej pozycji i uniemożliwienie pozwanej rozliczenie poniesionych przez nią nakładów na sporne nieruchomości rolne w inny sposób niż dokończenie upraw i dokonanie zbiorów, pozwana powołując się na przepis art. 5 k.c. stoi na stanowisku, że poza dokonanymi przez nią wpłatami w łącznej kwocie 4.023.673,16 zł stronie powodowej nie przysługuje żadne dodatkowe wynagrodzenie.

W piśmie procesowym z dnia 14 maja 2014r. strona powodowa podtrzymała swoje stanowisko podnosząc w odpowiedzi na zarzut przedawnienia iż doszło do niewłaściwego uznania przez stronę pozwaną wobec faktu przyznania się do zobowiązania do zapłaty wynagrodzenia co spowodowało przerwanie biegu terminu przedawnienia. Nadto podniosła, iż wbrew twierdzeniom pozwanej korzystała ona z nieruchomości po dniu 9 października 2012r., stąd roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z nieruchomości w listopadzie 2012r. jest uzasadnione i nie uległo przedawnieniu. Strona powodowa zaprzeczyła aby zastosowała niewłaściwą metodologię do wyliczenia wysokości wynagrodzenia. Przyznała, że czynsz jest zmienny i uzależniony od rynku nieruchomości w danym rejonie i nie ma przepisu prawa który wprost określałby wysokość czynszu wywoławczego. Za podstawę wyliczenia służy baza stawek czynszu za 1 ha przeliczeniowy obliczana na podstawie umów dzierżawy zawartych przez odział w latach 2009-2010 (za rok 1010-2011) a od 27 sierpnia 2012r. stawki czynszu ustalone zgodnie z pismem Prezesa ANR z dnia 21 sierpnia 2012r. Co do czynszu wyliczonego jako 5 krotność czynszu dzierżawnego wskazała, że zasady płatności czynszu dzierżawnego stosowane przez Agencję są jednolite i nie uległy zmianie, zastosowano do wyliczenia cenę pszenicy obowiązującą za każde półrocze, począwszy od II półrocza 2011r. i za każde półrocze 2012r. z godnie z obwieszczeniem Prezesa GUS. W razie dalszego kwestionowania strona powodowa wniosła o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu rachunkowości na okoliczność prawidłowości wyliczeń.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 21 kwietnia 1994 r. Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa (której następcą prawnym jest strona powodowa) zawarła ze stroną pozwaną Zakładami Rolnymi (...) sp. z o.o. w S. umowę dzierżawy, której przedmiotem były grunty rolne położone w gminach O., D. i W., woj. (...), o ogólnej powierzchni gruntów 2.928,3634 ha oraz budynki i budowle, a także urządzenia z nimi związane. Umowa zawarta została na czas określony, na okres 15 lat, licząc od dnia 28 lutego 1994 r.

Aneksem nr (...)z dnia 14 października 2008 r. zmieniono przedmiot dzierżawy określony w § 2 umowy w ten sposób, że obejmował on grunty rolne o łącznej powierzchni 2.384,2440 ha. W skład gruntów objętych umową dzierżawy, po zawarciu aneksu nr (...)z dnia 14 października 2008 r., wchodziły działki: w D.: działki nr (...); w S.: działki (...); gmina O., pow. (...); w D.: działka nr (...); w K.: działki nr (...); w B.: działki nr (...); w K.: działki nr (...); w G.: działki nr (...); gmina D., pow. (...); w W.: działki nr (...); w J.: działki nr (...); w G.: działki nr (...); w S.: działki nr (...); w W.: działki nr (...); w K.: działki nr (...); w W.: działki nr (...); w J.: działki nr (...); w O.: działki nr (...)oraz w K.: działki nr (...).

Dowód: umowa dzierżawy wraz z aneksami - k. 14-36.

Po upływie 15 letniego terminu dzierżawy strona pozwana zainteresowana była przedłużeniem umowy dzierżawy. Po negocjacjach strony nie doszły jednak do porozumienia w zakresie oczekiwanych warunków nowej umowy dzierżawy. W dniu 25 lutego 2009r. strona pozwana wniosła pozew do Sądu Okręgowego we Wrocławiu Wydział X Gospodarczy przeciwko Agencji Nieruchomości Rolnych w W.oddział terenowy we W.o nakazanie złożenia oświadczenia woli którego treścią miało być przedłużenie umowy dzierżawy nieruchomości rolnej położonej w obrębach: D.: działki nr (...), dla których Sąd Rejonowy w Oławie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...); S.: działki (...), dla których Sąd Rejonowy w Oławie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...)oraz działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Oławie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...); gmina O., pow. (...), w obrębach D., działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Oławie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...), K.: działki nr (...), dla których Sąd Rejonowy w Oławie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...), B.: działki nr (...), dla których Sąd Rejonowy w Oławie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...), K.: działki nr (...), dla których Sąd Rejonowy w Oławie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...), G.: działki nr (...), dla których Sąd Rejonowy w Oławie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...); gmina D., pow. (...), w obrębach: W.: działki nr (...), dla których Sąd Rejonowy w Strzelinie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...), J.: działki nr (...), dla których Sąd Rejonowy w Strzelinie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...), G.: działki nr (...), dla których Sąd Rejonowy w Strzelinie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...)oraz działka nr (...), dla których Sąd Rejonowy w Strzelinie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...), S.: działki nr (...), dla których Sąd Rejonowy w Strzelinie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...), W.: działki nr (...), dla których Sąd Rejonowy w Strzelinie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...), K.: działki nr (...), dla których Sąd Rejonowy w Strzelinie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...), W.: działki nr (...), dla których Sąd Rejonowy w Strzelinie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...), J.: działki nr (...), dla których Sąd Rejonowy w Strzelinie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...), O.: działki nr (...), dla których Sąd Rejonowy w Strzelinie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...), K.: działki nr (...), dla których Sąd Rejonowy w Strzelinie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...); gmina W., pow. (...), woj. (...), których grunty określono w zestawieniu stanowiącym załącznik nr (...) do aneksu nr (...)z dnia 14 października 2008r. o ogólnej powierzchni 2.384, 2440 ha łącznie z udziałami w działce (...)z obrębu G.w wysokości (...).

W toku postępowania postanowieniem z dnia 3 marca 2009r. Sad Okręgowy udzielił zabezpieczenia roszczeniu o nakazanie złożenia oświadczenia woli , w ten sposób, że nakazał znoszenie korzystania przez Agencję Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy we W. z nieruchomości rolnej objętej tym postępowaniem.

Wyrokiem z dnia 18 maja 2011r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział X Gospodarczy oddalił powództwo o nakazanie złożenia oświadczenia woli Zakładów Rolnych (...) sp. zo.o. przeciwko Agencji Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy we W..

Wyrokiem z dnia 16 listopada 2011r. Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w sprawie o sygn.akt I A Ca 1138/11 oddalił apelację Zakładów Rolnych (...) sp. zo.o. od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 18 maja 2011r. (sygn.akt X GC 76/09).

Postanowieniem z dnia 28 grudnia 2012r. Sąd Najwyższy w sprawie o sygn.akt V CSK 149/12 odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.

Dowód;

- wyrok z dnia 18 maja 2011r. wraz z uzasadnieniem w sprawie o sygn.akt X GC 76/09 Sądu Okręgowego we Wrocławiu – k. 44-91,

- wyrok Sadu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 16 listopada 2011r. sygn.akt I ACa 1138/11 – k. 52-60,

- postanowienie z dnia 3 marca 2009r. w sprawie o sygn.akt X GC 76/09 Sądu Okręgowego we Wrocławiu – k. 37-43,

- postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 grudnia 2012r. sygn. akt. C CSK 149/12 – k. 62-63

Pismem z dnia 22 listopada 2011r. doręczonym stronie pozwanej dnia 29 listopada 2011r. Agencja Nieruchomości Rolnych w związku z wygaśnięciem umowy dzierżawy z dnia 21 kwietnia 1994r. wezwała stronę pozwaną do wydania w wyznaczonym terminie nieruchomości położonych w miejscowościach: B. : działki nr (...), dla których Sąd Rejonowy w Oławie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...); D. , działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Oławie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...); G.: działki nr (...), dla których Sąd Rejonowy w Oławie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...); K. : działki nr (...), dla których Sąd Rejonowy w Oławie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...); K.: działki nr (...), dla których Sąd Rejonowy w Oławie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...); D. : działki nr (...), dla których Sąd Rejonowy w Oławie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...); S. : działki (...), dla których Sąd Rejonowy w Oławie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...); W. : działki nr (...), dla których Sąd Rejonowy w Strzelinie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...); G.: działki nr (...), dla których Sąd Rejonowy w Strzelinie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...)oraz działka nr (...), dla których Sąd Rejonowy w Strzelinie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...); J.: działki nr (...), dla których Sąd Rejonowy w Strzelinie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...); J.: działki nr (...), dla których Sąd Rejonowy w Strzelinie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...); K.: działki nr (...), dla których Sąd Rejonowy w Strzelinie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...); K. : działki nr (...), dla których Sąd Rejonowy w Strzelinie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...); O.: działki nr (...), dla których Sąd Rejonowy w Strzelinie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...); S. : działki nr (...), dla których Sąd Rejonowy w Strzelinie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...); W.: działki nr (...), dla których Sąd Rejonowy w Strzelinie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...) ; W. : działki nr (...), dla których Sąd Rejonowy w Strzelinie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...).

Strona powodowa wyznaczyła termin wydania na dzień 7 grudnia 2011r.

Dowód;

- pismo z dnia 22 listopada 2011r. wraz potwierdzeniem odbioru – k. 64-65

Po rozwiązaniu umowy oraz wezwaniu do wydania nieruchomości strona pozwana nadal korzystała z nieruchomości będącej uprzednio przedmiotem umowy.

Wobec odmowy wydania w terminie nieruchomości strona powodowa wezwała stronę pozwaną do zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości wyliczając to wynagrodzenie od dnia 16 listopada 2011r. do dnia 2 grudnia 2011r. na równowartość 97.748,53 zł dt pszenicy w skali roku zaś od dnia 3 grudnia 2011r. do dnia zwrotu równowartość 79.382,1427 dt pszenicy w stosunku rocznym. Strona pozwana kwestionowała wysokość wynagrodzenia oraz sposób jego wyliczenia.

dowód:

- wezwanie do zapłaty z dnia 12 grudnia 2011r. wraz z dowodem odbioru k. 70-72,

- pismo z dnia 22 grudnia 2011r. – k. 73-75,

- pismo z dnia 30 stycznia 201r. – k. 79-80.

W dniu 10 lutego 2012r. strona pozwana zwróciła powodowej Agencji nieruchomości rolne położone w D.: działki nr (...), G. działki nr (...), w J. : działki nr (...); K.: działki nr (...); S. działki (...). Nadto gotowe do oddania były nieruchomości położone w D.nr (...), w G. działka nr (...), w K.nr (...), w S.nr (...).

Dowód;

- protokół zdawczo odbiorczy z dnia 10 lutego 2012r. – k. 84-86.

Z dniem 6 września 2012r. strona powodowa objęła w posiadanie działki położone w B.nr (...), w G.nr (...), w K.nr (...), w K.nr działki nr (...), w D.nr (...), w (...), (...), w W.nr (...)., w G.nr (...), ½ udziału w działce nr (...), w J. działki nr (...), w J. działki nr (...), w K. działki nr (...), w S. działkę nr (...), w W. działki nr (...)oraz w W. działki nr (...).

Z dniem 26 września 2012r. strona powodowa objęła w posiadanie działki położone w S. nr 161.

Z dniem 2 października 2012r. Agencja Nieruchomości Rolnych objęła w posiadanie nieruchomości położone w K. nr 314.

Z dniem 8 listopada 2012r. Agencja Nieruchomości Rolnych objęła w posiadanie nieruchomość oznaczoną jako działka nr (...) w K..

Z dniem 30 listopada 2012r. Agencja Nieruchomości Rolnych objęła w posiadanie nieruchomości położone w K. działki nr (...).

Dowód;

- oświadczenie z dnia 6 września 2012r. – k. 113-115,

- oświadczenie z dnia 26 września 2012r. – k. 119-120,

- oświadczenie z dnia 2 października 2012r. – k. 122-123,

- oświadczenie z dnia 30 listopada 2012r. – k. 131,

- pismo z dnia 12 listopada 2012r. – k. 253-254,

- oświadczenie z dnia 8 listopada 2012r. – k. 305-307.

W dniu 1 sierpnia 2012r. strona powodowa sprzedała działki położone w S.nr (...)i (...)o łącznej pow. 5 ha. W dniu 18 sierpnia 2012r. strona powodowa sprzedała działki nr (...)położone w K., nr (...)oraz (...)położone w W.. W dniu 17 sierpnia 2012r. dokonała sprzedaży działek nr (...)w K.. W dniu 24 sierpnia 2012r. działkę nr (...)położoną w S.pow. 11,2775 ha. W dniu 5 września 2012r. działki nr (...)w J.o pow. 40 ha oraz nr (...)położone w G.o pow. 59,85 ha, udział wynoszący ½ w działce (...)AM2 poł. w G.o pow. 1,03 ha. W dniu 7 września 2012r. działki nr (...)w J.o pow. 17,79 ha, działki położonej w S.o nr (...)o pow. 25,054 ha, nr (...)o pow. 5 ha, nr (...)o pow. 5 ha, nr (...)o pow. 5 ha. W dniu 13 września 2012r. Agencja sprzedała działki położone w K.nr (...)pow. 54,25 ha, nr (...)o pow. 114,48 ha, nr (...)o pow. 31,65 ha, nr (...)o pow. 8,05 ha. W dniu 14 września 2012r. sprzedano działkę nr (...)w W.o pow. 80,2585 ha. W dniu 20 września 2012r. sprzedano działkę w O.nr (...)pow. 40,24 ha. W dniu 26 września 2012r. sprzedano działki nr (...)w J., nr (...)w J.. W dniu 30 października 2012r. sprzedała działki nr (...)w K., w dniu 8 listopada 2012r. w S.nr (...), (...), (...), w G.nr (...), w D.nr (...), w S.nr (...), w J.nr (...)oraz (...). W dniu 15 listopada 2012r. sprzedano działki nr (...), położoną w D., nr (...)położone w K.. W dniu 27 listopada 2012r. sprzedano działkę nr (...)położoną w W..

Dowód

Bezsporne a ponadto

- pismo z dnia 10 sierpnia 2012r. – k. 110,

- pismo z dnia 4 września 2012r. – k. 112,

- pismo z dnia 10 września 2012r. – k. 116,

- pismo z dnia 17 września 2012r. – k. 117,

- pismo z dnia 21 września 2012r. – k. 118,

- pismo z dnia 1 października 2012r. – k. 121,

- pismo z dnia 12 listopada 2012r. – k. 127,

- pismo z dnia 27 listopada 2012r. – k. 129,

- pismo z dnia 20sierpnia 2012r. – k. 248-249.

Pismem z dnia 12 grudnia 2011r. doręczonym stronie pozwanej w dniu 14 grudnia 2011r. Agencja Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy we W.wezwała stronę pozwaną do zapłaty kwoty stanowiącej równowartość 97.748,53 dt pszenicy za okres od 16 listopada 2011r. do 2 grudnia 2011r. oraz od dnia 3 grudnia 2011r. do dnia zwrotu przedmiotu użytkowania wynagrodzenie stanowiące równowartość 79.382,1427 dt pszenicy w stosunku rocznym. W piśmie wskazano, że wysokość wynagrodzenia za pierwszy okres została określona na podstawie średnich stawek czynszu dzierżawnego za 1 ha przeliczeniowy uzyskanych przez Agencję na przetargach zorganizowanych i przeprowadzonych przez Oddział terenowy w latach 2009-2010 na dzierżawy nieruchomości Zasobu (...)z terenu powiatu (...)i (...), które zostały sfinalizowane zawarciem stosownych umów dzierżawy. Natomiast wysokość wynagrodzenia od daty 3 grudnia 2011r. została określona zgodnie z art. 1 ust. 24 Ustawy z dnia 16 września 2011r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz zmianie niektórych innych ustaw w wysokości stanowiącej 5-krotność wywoławczej wysokości czynszu, który byłby należny od tej nieruchomości, gdyby była ona przedmiotem umowy dzierżawy po przeprowadzeniu przetargu. Pismem z dnia 12 marca 2012r. strona powodowa wezwała stronę pozwaną do zapłaty kwoty 1.838.670,12 zł, na którą składała się należność główna w kwocie 1.820.962,17 zł oraz odsetki w kwocie 17.707,95 zł. Pismem z dnia 23 kwietnia 2012r. strona powodowa wezwała ponownie stronę pozwaną oznaczając wezwanie jako ostateczne do zapłaty kwoty 2.380.515,96 zł, na którą składała się kwota główna 2.336.439,14 zł oraz odsetki w wysokości 44.076,82 zł. W dniu 15 maja 2012r. strona powodowa wezwała stronę pozwaną do zapłaty kwoty 2.887.242,70 zł, na którą składała się 2.835.287,82 zł należności głównej oraz 51.954,88 zł odsetek.

dowód:

- pismo z dnia 12 grudnia 2011r. – k. 70-71,

- wezwanie do zapłaty z dnia 12 marca 2012r. wraz z potwierdzeniem odbioru – k. 169-170,

- wezwanie ostateczne do zapłaty z dnia 23 kwietnia 2012r. – k. 171,

- wezwanie do zapłaty z dnia 15 maja 2012r. – k. 172

- zeznania świadka E. K. - k. 402-405 i e- protokół z dnia 23 stycznia 2015r. – min. 02:14-59:01,

- przesłuchanie za stronę powodową S. S.– e protokół z dnia 23 stycznia 2015r. – min. 01:00:16-01:39:38 oraz z dnia 13 marca 2015r. – min. 04:52 – 01:41:12,

- przesłuchanie za stronę pozwaną K. W.– protokół z dnia 13 marca 2015r. – min. 01:42:12-03:07:53

Strona pozwana uiściła na rzecz strony powodowej łącznie kwotę 4.023,673,16 zł tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie.

Bezsporne.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie strona powodowa domagała się zasądzenia od strony pozwanej wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości stanowiące uprzednio przedmiot dzierżawy, które w chwili wygaśnięcia umowy dzierżawy obejmowały grunty w D.: działki nr (...); w S.: działki (...); gmina O., pow. (...); w D.: działka nr (...); w K.: działki nr (...); w B.: działki nr (...); w K.: działki nr (...); w G.: działki nr (...); gmina D., pow. (...); we W.: działki nr (...); w J.: działki nr (...); w G.: działki nr (...); w S.: działki nr (...); w W.: działki nr (...); w K.: działki nr (...); w W.: działki nr (...); w J.: działki nr (...); w O.: działki nr (...); w K.: działki nr (...)o łącznej powierzchni gruntów 2.384,2440 ha.

Strona powodowa wskazała dwa okresy za które należy jej się wynagrodzenie; pierwszy to od 16 listopada 2011r. do 2 grudnia 2011r., drugi zaś od 3 grudnia 2011r. do dnia zwrotu nieruchomości. Podział okresów rozliczenia wynikał z wejścia w życie od dnia 3 grudnia 2011r. przepisów regulujących sposób naliczania wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości należących do Agencji Nieruchomości Rolnych.

Podstawę prawną zgłoszonych przez stronę powodową żądań stanowiły przepisy art. 225 k.c. w związku z art. 224 § 2 k.c. [za pierwszy z okresów] oraz art. 39b ustawy z 19 października 1991 roku o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz. U. z 2012 roku, nr 1187 t.j.) [za okres drugi].

Stosownie do art. 224 § 2 k.c. samoistny posiadacz w dobrej wierze od chwili, w której dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest zobowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że nastąpiły one bez jego winy (…). Zgodnie natomiast z art. 225 k.c., obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, gdy ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz ulegałby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego.

Przewidziane w przytoczonych przepisach roszczenia mają charakter uzupełniający, albowiem dopełniają one roszczenie windykacyjne i służą naprawieniu uszczerbków spowodowanych przez to, że właściciel został pozbawiony możliwości korzystania ze swojej rzeczy. Zakres roszczeń uzupełniających, których treścią może być żądanie wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy, zwrot pożytków oraz odszkodowanie z powodu zużycia, utraty lub pogorszenia rzeczy, zależy od złej lub dobrej wiary posiadacza. Za posiadacza w złej wierze uznaje się tego, kto na podstawie towarzyszących okoliczności powinien przypuszczać, że posiadana przezeń rzecz stanowi własność innej osoby. Zaostrzenie odpowiedzialności posiadacza w złej wierze, wynikające z art. 225 k.c. jest zatem uzasadnione faktem, iż wie on o tym, że nie przysługuje mu prawo do rzeczy, które faktycznie wykonuje ( wyrok Sądu Najwyższego z 17 czerwca 2005 roku, sygn. akt III CZP 29/05, OSN z 2006 r., nr 4, poz. 64).

W orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, że regulacja roszczeń uzupełniających dotyczy wyłącznie stosunków bezumownych, w sytuacji, gdy rzecz znalazła się w samoistnym posiadaniu osoby nie będącej właścicielem rzeczy, a między właścicielem rzeczy a tą osobą nie ma żadnego stosunku prawnego, na podstawie którego osoba ta mogłaby korzystać z rzeczy ( wyrok Sądu Najwyższego z 13 kwietnia 2000 roku, sygn. akt III CKN 65/99, LEX numer 51567). Jednocześnie zaznaczyć należy, że zgodnie z treścią powołanych na wstępie przepisów posiadacz jest zobowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z cudzej rzeczy bez względu na to, czy właściciel rzeczy, nie korzystając z niej, poniósł jakąkolwiek stratę i niezależnie od tego, czy posiadacz faktycznie korzystał z rzeczy – odnosząc wymierną korzyść. Skuteczność roszczenia nie zależy od tego, czy posiadacz był w zwłoce z wydaniem rzeczy, czy nie. Również wysokość wynagrodzenia jest niezależna od rzeczywistych strat właściciela i rzeczywistych korzyści odniesionych przez posiadacza ( System Prawa Prywatnego; Tom 3 – Prawo Rzeczowe pod redakcją Tomasza Dybowskiego, Edward Gniewek, Wydawnictwo C.H. Beck, Instytut Nauk Prawniczych PAN, Warszawa 2003 r., s. 513).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy w pierwszej kolejności należy stwierdzić, że strona powodowa w niniejszym procesie wykazała, że strona pozwana we wskazanym w pozwie okresie posiadała bez podstawy prawnej nieruchomości rolne szczegółowo wyżej wskazane. Powyższe przyznaje również sama strona pozwana, kwestionując jednakże okres końcowy posiadania poszczególnych działek. Pomimo rozwiązania umowy dzierżawy, strona pozwana nie zwróciła Agencji dzierżawionych nieruchomości, wbrew obowiązkowi wynikającemu z § 10 umowy dzierżawy. Przedłożone przez powoda dokumenty w postaci umowy dzierżawy z 21 kwietnia 1994r., wyrok w sprawie o nakazanie oświadczenia woli w zakresie przedłużenia umowy dzierżawy (X GC 76/09 oddalający to żądanie oraz wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu (I ACa 1138/11) utrzymujący w mocy wyrok Sądu Okręgowego we Wrocławiu jednoznacznie wskazują na fakt bezumownego korzystania przez stronę pozwaną z nieruchomości rolnych, znajdujących się w zarządzie strony powodowej.

Fakt zapadnięcia prawomocnego rozstrzygnięcia oddalającego roszczenie o nakazanie złożenia oświadczenia woli w zakresie przedłużenia umowy dzierżawy, zdaniem Sądu jednoznacznie pozwala uznać, że strona pozwana co najmniej od chwili uprawomocnienia się wyroku była posiadaczem spornej nieruchomości w złej wierze, albowiem miała ona świadomość, iż nie przysługuje jej żaden tytuł prawny do władania przedmiotową nieruchomością. Konsekwencją powyższego jest przyjęcie, iż stronie powodowej przysługuje z mocy art. 225 k.c. w związku z art. 224 k.c. oraz na podstawie art. 39b ustawy z 19 października 1991 roku o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa ( Dz. U. z 2012 roku, nr 1187 t.j.) roszczenie o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości.

Jeżeli chodzi o kodeksowy zakres obowiązku wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy, to przyjmuje się, iż objęte jest nim wszystko, co właściciel mógłby uzyskać, gdyby na podstawie odpłatnego stosunku prawnego (np. najmu, czy dzierżawy) oddał rzecz do odpłatnego korzystania innemu podmiotowi. O wysokości należnego właścicielowi wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości z reguły decydują stawki rynkowe za korzystanie z danego rodzaju rzeczy w określonych warunkach i czas posiadania rzeczy przez adresata roszczenia ( por. Andrzej Cisek [w:] Kodeks cywilny. Komentarz pod redakcją Edwarda Gniewka, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2008, s. 375). Sposób ustalania wysokości takiego świadczenia nie budzi żadnych wątpliwości w praktyce orzeczniczej. Wynagrodzenie obejmuje zatem to wszystko, co uzyskałby właściciel, gdyby rzecz wynajął wydzierżawił lub oddał do odpłatnego korzystania na podstawie innego stosunku prawnego. Zarówno powstanie roszczenia o wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy, jak i wysokość wynagrodzenia nie zależą od tego, czy właściciel w rzeczywistości poniósł jakiś uszczerbek, a posiadacz uzyskał jakąś korzyść. O wysokości należnego właścicielowi wynagrodzenia decydują stawki rynkowe za korzystanie z danego rodzaju rzeczy i czas posiadania rzeczy przez adresata roszczenia ( por. m.in. wyrok Sadu Najwyższego z dnia 15 kwietnia 2004 r, IVCK 273/03, Lex nr 183707). Odmienny sposób obliczenia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy musi wynikać z ustawy lub umowy stron.

W niniejszej sprawie strona powodowa, wyliczając należne jej od strony pozwanej wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości w okresie od 16 listopada 2011r. do 2 grudnia 2011 roku, wskazała, że zastosowała zasadę rozliczenia przewidzianą w dziale V tytuł pierwszy księga druga k.c., po tej dacie natomiast w oparciu o art. 39b Ustawy z dnia 16 września 2011r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi SP oraz zmianie niektórych ustaw.

W dalszych pismach strona powodowa wskazała, że wysokość wynagrodzenia za pierwszy okres wyliczyła na podstawie średnich stawek czynszu dzierżawnego za 1 ha przeliczeniowy uzyskanych przez Agencję na przetargach zorganizowanych i przeprowadzonych przez Oddział Terenowy w latach 2009-2010 na dzierżawy nieruchomości Zasobu (...) z terenu powiatu (...) i (...), które zostały sfinalizowane zawarciem stosownych umów dzierżawy odpowiednio do terenu poszczególnych powiatów, co daje stawkę czynszu dzierżawnego w wysokości 22 dt pszenicy za 1 ha przeliczeniowy dla terenu powiatu (...) i 28,4 dt pszenicy za 1 ha przeliczeniowy dla terenu powiatu (...) i daje równowartość 4.515,557 dt pszenicy za opisany okres.

Natomiast wynagrodzenie za drugi okres po wejściu w życie ww ustawy strona powodowa ustaliła jako 5 krotność wywoławczej wysokości czynszu, który byłby należny od tej nieruchomości gdyby była ona przedmiotem umowy dzierżawy po przeprowadzeniu przetargu. Wysokość czynszu ustalono posługując się stawką za 1 h gruntów ornych i użytków zielonych w zależności od rodzaju użytków i klasy gruntów oraz okręgu podatkowego, które zostały określone na podstawie Zarządzenia nr (...)Prezesa Agencji nieruchomości Rolnych z dnia 28 września 2009r. w sprawie zasad dzierżawy nieruchomości (...).

Strona pozwana przeczyła prawidłowości wyliczenia zarzucając zarówno nieprawidłowości w zakresie dat do których było naliczane wynagrodzenia jak i wysokość przyjętej średniej stawki za 1 ha. Pozwana podnosiła, że poszczególne działki zdawane były znaczenie wcześniej niż to wskazuje strona powodowa. Pozwana przedstawiła własne wyliczenia w oparciu o daty przez nią wskazane, jednakże na okoliczność terminów oddania poszczególnych działek przedstawiła jedynie rozliczenie w zakresie zbiorów płodów rolnych, co jej zdaniem stanowiło o dacie oddania. Przy ustaleniu stanu faktycznego w zakresie dat ustania bezumownego korzystania z poszczególnych działek gruntów rolnych, Sąd oparł się na dokumentach w postaci protokołu zdawczo odbiorczego oraz oświadczeń strony powodowej w zakresie przejęcia poszczególnych działek, powołanych szczegółowo w stanie faktycznym. Sąd przyjął jednakże odmiennie od strony powodowej i ustalił, że protokołem z dnia 10 lutego 2012r. doszło do przejęcia również tych nieruchomości, których strona powodowa odmówiła przyjęcia. Wskazać bowiem należy, że jeżeli przyjmujący bezpodstawnie odmawia przyjęcia nieruchomości, nie można uznać, iż nie doszło do przeniesienia posiadania, pomimo gotowości do ich oddania. Dopiero uzasadniona podstawa odmowy stanowiłaby podstawę do ustalenia, iż do objęcia w posiadanie nieruchomości nie doszło. Strona powodowa nie przejawiła w tym zakresie inicjatywy dowodowej ograniczając się do samych twierdzeń. Na podstawie więc dowodów zaoferowanych w sprawie a w szczególności protokołu zdawczo odbiorczego, przyjąć należało, że strona pozwana zaoferowała do zdania działki tam wymienione i wobec nie wykazania twierdzeń strony powodowej przyjąć należało, że były one gotowe do przyjęcia. Czynności zdawczo odbiorcze z dnia 18 lutego 2011r. stanowiły wystarczający dowód na zewnętrzny przejaw woli strony pozwanej. Z uwagi na powyższe Sąd ustalił, iż na podstawie protokołu zdawczo odbiorczego doszło do zwrotu nieruchomości rolnych położonych w D.: działki nr (...), G. działki nr (...), w J. : działki nr (...); K.: działki nr (...); S. działki (...)oraz w D. działki nr (...), w G. działka nr (...), w K.nr (...), w S.nr (...).

Działki wymienione w protokole zdawczo odbiorczym stanowiły jedynie część nieruchomości których dotyczyła wygasła umowa dzierżawy. Co do zaś pozostałych działek to większość z nich została objęta w posiadanie przez stronę powodową na podstawie pisemnych oświadczeń strony powodowej. Zaznaczyć należy w tym miejscu, że co do części działek strona powodowa dwukrotnie złożyła oświadczenie w zakresie ich objęcia w posiadanie, stąd też Sąd uznał za skuteczne oświadczenie złożone z datą wcześniejszą i taką też datę przyjął jako koniec bezumownego korzystania.

Odnosząc się do zarzutu strony pozwanej, która stała na stanowisku, że terminy zakończenia upraw są terminami końcowymi naliczania wynagrodzenia; wtedy bowiem doszło do objęcia w posiadanie nieruchomości przez stronę powodową, wskazać należy, że dla przeniesienia posiadania nieruchomości ustawa nie przewiduje żadnej formy, wystarcza więc samo jej wydanie. Nawet gdyby zapadło orzeczenie nakazujące wydanie nieruchomości objętej żądaniem pozwu, data jego wydania nie oznaczałaby daty zwrotu rzeczy. Dopiero dobrowolne wydanie lub wprowadzenie wierzyciela w posiadanie w toku egzekucji (art. 1046 § 1 k.p.c.) jest rozumiane jako zwrot rzeczy. Skoro nawet orzeczenie sądu potwierdzające obowiązek wydania rzeczy nie jest tożsame z jej zwrotem, tym bardziej sporządzenie przez stronę pozwaną dokumentu prywatnego dotyczącego zakończenia upraw czy zebrania plonów oraz wykonania prac poplonowych, nie oznacza tożsame z dokonaniem jej zwrotu, jeśli nie doszło do wprowadzenia uprawnionego w posiadanie. Nie można podzielić wykładni, że za zwrot rzeczy w rozumieniu art. 229 § 1 k.c. należy uznać każdą sytuację, w której właściciel uzyskał możność bezpośredniego władztwa nad rzecz ( por. Wyrok Sądu Najwyższego 2015-01-28, I CSK 78/14, publ. w LEX nr 1650273). Analizując to stanowisko Sądu Najwyższego trzeba stwierdzić, że w istocie prowadzi ono do wniosku, iż wprawdzie zwrot rzeczy może nastąpić w każdy sposób, jednak jeżeli odbywa się w drodze działań podjętych przez strony, musi to być sytuacja, w której dotychczasowy posiadacz samoistny uznaje inną osobę za właściciela i poprzez swoje zachowanie wyraża wolę wyzbycia się władania rzeczą a właściciel wyraża wolę jej odebrania. Jest to zatem świadome działanie obu stron, nakierowane ze strony posiadacza na wyzbycie się władania rzeczą, a ze strony właściciela na jej odebranie. Podkreślił to Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 grudnia 2006 r. V CSK 324/06 (niepubl.) stwierdzając, że "zwrot rzeczy", w rozumieniu art. 229 § 1 k.c. wymaga po stronie posiadacza świadomości oddania rzeczy właścicielowi a po stronie właściciela objęcia władztwa nad rzeczą, czego nie sposób domniemywać ani zakładać na zasadzie tzw. fikcji prawnej. Także w wyroku z dnia 4 listopada 2011 r. I CSK 22/11 (niepubl.) Sąd Najwyższy wskazując, że zwrot rzeczy może nastąpić w różny sposób, nie tylko przez wydanie rzeczy, stwierdził, że jednak w każdym wypadku zwrotu rzeczy chodzi o sytuację, w której dotychczasowy posiadacz samoistny uznaje inną osobę za właściciela i poprzez swoje zachowanie wyraża wolę wyzbycia się władania rzeczą, a właściciel wyraża wolę jej odebrania. Podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy także w wyroku z dnia 28 marca 2014 r. III CNP 18/13 (niepubl.) stwierdzając, że do zwrotu rzeczy potrzebna jest wola wyzbycia się władania rzeczą przez jej posiadacza samoistnego albo wyzbycia się przez niego dotychczasowej formy władania rzeczą. Pojęcie "zwrotu rzeczy", oznacza oddanie rzeczy właścicielowi, a więc aktywne, intencjonalne zachowanie się dotychczasowego posiadacza, który co najmniej ma zamiar, jeśli nie wolę, oddania rzeczy właścicielowi.

W przedmiotowej sprawie strona pozwana nie wykazała, że wydała sporne obiekty stronie powodowej, co nie polega wyłącznie na zwolnieniu nieruchomości przez nią, lecz także na przekazaniu ich stronie powodowej. W tej sytuacji wobec braku dowodów co do tego kiedy konkretnie strona pozwana opuściła sporne nieruchomości oraz braku odpowiedniego oświadczenia w tym zakresie strony pozwanej czy też wyznaczenia terminu odbioru, bądź choćby pisma informującego o zwolnieniu posiadania nieruchomości przez stronę pozwaną należało opierając się na oświadczeniu strony powodowej ustalić okres bezumownego korzystania do dat złożenia tych oświadczeń uznając, że twierdzenia strony pozwanej o wcześniejszym terminie za nieudowodnione.

Z tego też względu Sąd ustalił, iż z dniem 6 września 2012r. strona powodowa objęła w posiadanie działki położone w B.nr (...), w G.nr (...), w K.nr (...), w K.nr działki nr (...), w D.nr (...), w (...), (...), w W.nr (...)., w G.nr (...), ½ udziału w działce nr (...), w J. działki nr (...), w J. działki nr (...), w K. działki nr (...), w S. działkę nr (...), w W. działki nr (...)oraz w W. działki nr (...). Z dniem 26 września 2012r. działkę położoną w S.nr (...). Z dniem 2 października 2012r. nieruchomość położoną w K.nr (...). Z dniem 8 listopada 2012r. nieruchomości oznaczone jako działka nr (...)w K.zaś z dniem 30 listopada 2012r. nieruchomości położone w K.oznaczone jako działki nr (...).

Protokół zdawczo odbiorczy oraz oświadczenia strony powodowej w zakresie objęcia w posiadanie działek gruntu rolnego nie obejmowały także wszystkich działek gruntów, za które powodowa Agencja domaga się wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania. Za końcową datę korzystania bezumownego w zakresie tych działek które nie zostały zwrócone stronie powodowej, Sąd przyjął datę ich sprzedaży. Okoliczności te zostały ustalone w oparciu o pisma strony powodowej kierowane do strony pozwanej w postępowaniu przedsądowym, w których strona powodowa powoływała się na konkretne akty sprzedaży wymienionych w pismach działek gruntu. Daty sprzedaży nie był też kwestionowane przez stronę pozwaną. Do tych dat stronie powodowej przysługiwała legitymacja czynna do dochodzenia wynagrodzenia za okres poprzedzający sprzedaż. Odpowiadając w tym miejscu na zarzut strony pozwanej dotyczący utraty legitymacji do dochodzenia roszczenia z tytułu bezumownego korzystania wobec sprzedaży tych działek wskazać należy, że prawo do wytoczenia powództwa przysługuje osobie, która była właścicielem nieruchomości w czasie objętym żądaniem ( vide: Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 26 maja 2006r., III CZP 19/06 publ. w OSNC 2006/12/195).

Na podstawie więc powyższych dokumentów Sąd ustalił, że w dniu 1 sierpnia 2012r. strona powodowa sprzedała działki położone w S.nr (...)i (...)o łącznej pow. 5 ha. W dniu 18 sierpnia 2012r. strona powodowa sprzedała działki nr (...)położone w K., nr (...)oraz nr (...)położone w W.. W dniu 17 sierpnia 2012r. dokonała sprzedaży działek nr (...)w K.. W dniu 24 sierpnia 2012r. działkę nr (...)położoną w S.pow. 11,2775 ha. W dniu 5 września 2012r. działki nr (...)w J.o pow. 40 ha oraz nr (...)położone w G.o pow. 59,85 ha, udział wynoszący ½ w działce (...)AM2 poł. w G.o pow. 1,03 ha. W dniu 7 września 2012r. działki nr (...)w J.o pow. 17,79 ha, działki położonej w S.o nr (...)o pow. 25,054 ha, (...)o pow. 5 ha, nr (...)o pow. 5 ha, nr (...)o pow. 5 ha. W dniu 13 września 2012r. Agencja sprzedała działki położone w K.nr (...)o pow. 54,25 ha, nr (...)o pow. 114,48 ha, nr (...)o pow. 31,65 ha, nr (...)o pow. 8,05 ha. W dniu 14 września 2012r. sprzedano działkę nr (...)w W.o pow. 80,2585 ha. W dniu 20 września 2012r. sprzedano działkę w O.nr (...)o pow. 40,24 ha. W dniu 26 września 2012r. sprzedano działki nr (...)w J., nr (...)w J.. W dniu 30 października 2012r. sprzedała działki nr (...)w K., w dniu 8 listopada 2012r. w S.nr (...), w G.nr (...), w D.nr (...), w S.nr (...), w J.nr (...)oraz (...). W dniu 15 listopada 2012r. sprzedano działki nr (...), położoną w D., nr (...)położone w K., w dniu 27 listopada 2012r. sprzedano działkę nr (...)położoną w W..

Co do działek nr (...)położonej w K.nr (...)położonej w W.oraz nr (...)położonej w J., nr (...) położonej w K.wobec braku zarówno oświadczenia strony powodowej w zakresie objęcia ich w posiadanie, jak i informacji na temat sprzedaży tych działek oraz jako, że nie zostały wymienione w protokole zdawczo odbiorczym brak było podstaw do ustalenia, wobec nich że bezumowne korzystanie z nich przez stronę pozwaną ustało, a zatem stronie powodowej przysługiwało roszczenie o wynagrodzenie z tytułu bezumownego korzystania tych działek za okresy przez nią wskazane. W tym miejscu wypada zwrócić uwagę na okoliczność, iż strona powodowa w pozwie nie wskazała za jakie konkretnie działki żąda wynagrodzenia za bezumowne korzystanie odsyłając w tym względzie do umowy dzierżawy wraz z aneksami. Z uwagi na to Sąd przyjął iż strona powodowa domaga się zapłaty z tytułu bezumownego korzystania za działki wskazane w piśmie z dnia 22 listopada 2011r., (k. 64-65) w którym strona powodowa domagała się zwrotu poszczególnych działek w związku z wygaśnięciem umowy dzierżawy z dnia 21 kwietnia 1994r.

Co do zaś wysokości przyjętej przez stronę powodową stawki stanowiącej średnie ceny dzierżawy działek w tamtym okresie przez Agencję, strona pozwana kwestionowała te stawki żądając wykazania przez stronę powodową zestawień umów dzierżaw, na podstawie których wyliczono stawkę średnią.

Zarzut strony pozwanej w tym zakresie okazał się skuteczny.

W obecnym kształcie procesu cywilnego bardzo mocno podkreśla się jego kontradyktoryjny charakter, czego wyrazem jest przede wszystkim dyspozycja art. 232 k.p.c., określająca obowiązek stron do wskazywania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne, co z kolei jest potwierdzeniem reguły art. 6 k.c., wyznaczającej sposób rozłożenia ciężaru dowodu. Przepis art. 6 k.c. ma charakter generalny, jednak podkreślić należy, iż ciężar dowodu w polskim procesie cywilnym wiąże się z obowiązkiem twierdzenia i obowiązkiem dowodzenia tych wszystkich okoliczności, które mogą być, stosownie do art. 227 k.p.c., przedmiotem dowodu. Wynika stąd, iż powód musi udowodnić fakty tworzące jego prawo, a pozwany fakty, które przeszkodziły powstaniu prawa powoda lub je zniweczyły.

Zasadę kontradyktoryjności (sporności) w polskim procesie cywilnym potwierdza nadto norma art. 3 k.p.c., w związku z art. 227 k.p.c. Zgodnie z dyspozycją art. 3 k.p.c. strony i uczestnicy postępowania obowiązani są dokonywać czynności procesowych zgodnie z dobrymi obyczajami, dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody, a na podstawie art. 232 k.p.c. strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Sąd może dopuścić dowód niewskazany przez stronę. Obecny kształt art. 3 i art. 232 k.p.c., powtarzającego w zasadzie regułę art. 6 k.c., jest przejawem dążenia ustawodawcy do wzmocnienia uprawnień i obowiązków stron w zakresie wskazywania stosunków i okoliczności faktycznych, spornych między nimi, z których wywodzą swoje prawa i na których opierają swe żądania. Skutkiem wyraźnej konstrukcji praw i obowiązków stron w zakresie poszukiwania i przedstawiania dowodów na poparcie swych twierdzeń, jest wyznaczenie sądowi roli polegającej na inspirowaniu stron co do zgłaszania odpowiednich twierdzeń i przedstawiania dowodów na ich poparcie, zamiast faktycznego wykonywania obowiązków procesowych ciążących na stronach. Sąd jako bezstronny arbiter, rozstrzygający istniejący między stronami spór, nie jest zupełnie bezczynny w postępowaniu dowodowym, bowiem może dopuścić dowód nie wskazany przez stronę, co więcej dyspozycja art. 5 k.p.c. obliguje sąd do udzielenia stronom i uczestnikom postępowania, występującym w sprawie bez adwokata lub radcy prawnego, potrzebnych wskazówek co do czynności procesowych oraz pouczania ich o skutkach prawnych tych czynności i skutkach zaniedbań, w tym także spoczywającym na nich ciężarze dowodu i skutkach nie przedstawienia dowodów na oparcie swych twierdzeń.

Podkreślić należy, iż zasady art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c., nie określają jedynie zakresu obowiązku zgłaszania dowodów przez strony, ale rozumiane muszą być przede wszystkim w ten sposób, że strona która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swych twierdzeń, ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu co do tych okoliczności na tej stronie spoczywał. Zaznaczyć należy, iż nie jest rzeczą sądu poszukiwanie za stronę dowodów przez nią nie wskazanych, mających na celu udowodnienie jej twierdzeń, co wyraźnie zaznaczył Sąd Najwyższy w wyroku z 17 grudnia 1996 r. [sygn. akt I CKU 45/96; OSNC z 1997, z 6-7, poz. 76; LEX numer 29440]. Zasadnicza rola sądu sprowadza się do prawnej i faktycznej oceny materiału dowodowego przedstawionego przez strony. Dopuszczenie dowodów z urzędu jest bowiem prawem, a nie obowiązkiem sądu, z którego to prawa powinien korzystać nader ostrożnie, tak by swoim działaniem nie wspierać żadnej ze stron procesu, a w szczególności nie działać na rzecz strony, która pomimo tego, iż dysponuje profesjonalną obsługą prawną, w procesie zachowuje się biernie.

Dla zobrazowania rozważań sądu w przedmiotowej sprawie, należy zatem prześledzić jak rozkładał się między stronami ciężar dowodu, co dopiero pozwoli ocenić jak strony z obowiązków w tym zakresie się wywiązały i jaki wpływ miało to na ich sytuację procesową.

Bezsprzecznie na stronie powodowej spoczywał ciężar dowodu zarówno, co do wykazania bezprawności posiadania strony pozwanej, rozumianego jako posiadanie w złej wierze, o czym mowa była wyżej, jak i wysokości dochodzonego wynagrodzenia. Przypomnieć w tym miejscu należy, że strona pozwana co do zasady nie kwestionowała okoliczności zajmowania spornej nieruchomości bez tytułu prawnego, za wyjątkiem daty końcowych korzystania bezumownego, lecz wysokość dochodzonego roszczenia domagając się przedstawienia danych źródłowych stanowiącej stawkę wyliczenia średniej ceny czynszu naliczanej na podstawie art. 224 i 225 kc. oraz art. 39 b cyt. Ustawy.

W świetle powyższych uwag, inicjatywa strony powodowej, w zakresie pierwszego z okresów naliczania wynagrodzenia, która w niniejszej sprawie poprzestała na przedstawieniu sposobu wyliczeń (podając okresy i powierzchnię poszczególnych działek) nie przedkładając jednak danych dotyczących osiąganych przez Agencję stawek czynszu stanowiącego podstawę do dalszych wyliczeń, nie byłą wystarczająca dla udowodnienia należnego stronie powodowej wynagrodzenia. Skoro pozwana kwestionowała wysokości stawek czynszu dzierżawnego, których dotyczyły umowy zawierane przez Agencję to ciężar dowodu przerzucony został na stronę powodową, która nie wywiązała się z obowiązku wynikającego z art. 6 k.c. należycie. Reasumując spornym w sprawie była przyjęta do wyliczenia średnia stawka czynszu dzierżawnego, którą strona powodowa przyjęła jako podstawę naliczenia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie, a której to wysokości nie udowodniła opierając się na samych twierdzeniach w tym zakresie. Również zeznania świadka E. K. nic nie wniosły w tym zakresie, świadek ten powtórzył bowiem twierdzenia strony powodowej wskazując, iż stawki czynszu opierały się na średniej cenie uzyskanej z umów dzierżawy przez Agencję w odpowiednich latach. Z tych też powodów Sąd uznał za nie udowodnioną wysokość roszczenia w zakresie okresu pierwszego.

Co do zaś okresu drugiego naliczania wynagrodzenia za bezumowne korzystanie tj. od dnia 3 grudnia 2011r. do dnia zakończenia bezumownego korzystania, wskazać należy, że zgodnie treścią art. 39b ustawy z 19 października 1991 roku o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz. U. z 2012 roku, nr 1187 t.j.), obowiązującego od 03 grudnia 2011 roku, osoba władająca nieruchomością wchodzącą w skład Zasobu bez tytułu prawnego jest zobowiązana do zapłaty na rzecz Agencji wynagrodzenia za korzystanie z tej nieruchomości w wysokości stanowiącej 5-krotność wywoławczej wysokości czynszu, który byłby należny od tej nieruchomości, gdyby była ona przedmiotem umowy dzierżawy po przeprowadzeniu przetargu.

Ustęp 3 powołanego przepisu stanowi, że do roszczenia o wynagrodzenie za korzystanie bez tytułu prawnego z nieruchomości Zasobu nie stosuje się przepisów art. 224-231 Kodeksu cywilnego, z wyłączeniem art. 229.

W ocenie Sądu nie może budzić wątpliwości bezwzględnie obowiązujący charakter tego przepisu, który co oczywiste, wyłącza tak regulacje ustawowe, jak i umowne.

Jednocześnie zauważyć należy, że przesłankami wyliczenia należnego na podstawie art. 39b ustawy z 19 października 1991 roku o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa świadczenia jest wykazanie przez stronę powodową wywoławczej wysokości czynszu, który byłby należny od tej nieruchomości, gdyby była ona przedmiotem umowy dzierżawy po przeprowadzeniu przetargu.

Bez wątpienia konieczny w tej sytuacji był dowód z opinii biegłego, który okoliczność – wymagającą przecież wiedzy specjalnej – to jest możliwej do uzyskania wywoławczej wysokości czynszu, który byłby należny od tej nieruchomości, mógł wykazać. Dodatkowo zauważyć należy, że wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z dziedziny rachunkowości nie był przydatny w niniejszej sprawie, skoro nieudowodniona została stawka czynszu przyjęta do rozliczenia. Na marginesie wskazać można, że w Sąd mógłby samodzielnie dokonać sprawdzenia prawidłowości wyliczeń pod względem matematycznym, powyższe jednak było niecelowe z uwagi na brak udowodnienia stawki czynszu którą strona powodowa posłużyła się przy wyliczeniu. Ponadto wyliczenie przedstawione przez stronę powodową nie kreuje żadnego zobowiązania, będąc jedynie dokumentem księgowym, je dokumentującym (potwierdzającym).

W tym stanie rzeczy bierność dowodowa strony powodowej w zakresie wykazania wynikającej z art. 39b ustawy z 19 października 1991 roku o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, wysokości dochodzonego roszczenia, skutkować musiała również oddaleniem powództwa w zakresie drugiego okresu rozliczeniowego tj. po 3 grudnia 2011r.

Z uwagi na powyższe roszczenie o zapłatę jako nieudowodnione co do wysokości podlegało oddaleniu.

Na marginesie wskazać należy, iż na uwzględnienie zasługuje również drugi podnoszony przez stronę pozwaną zarzut przedawnienia.

Odnośnie charakteru roszczenia o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z rzeczy wskazać należy, że w orzecznictwie przeważa stanowisko zgodnie z którym, wynagrodzenie to nie dzieli się na świadczenia okresowe, gdyż okresowej płatności nie przewiduje ustawa ani umowa, lecz jest narastającym świadczeniem ciągłym za cały okres korzystania z rzeczy przez posiadacza bez tytułu prawnego.

Okoliczność, że roszczenie o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z rzeczy jest świadczeniem jednorazowym zdaniem Sądu nie wyklucza możliwości domagania się przez uprawnionego zapłaty tego wynagrodzenia za poszczególne okresy, w których doszło do bezumownego korzystania z rzeczy.

Roszczenia o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z cudzej rzeczy, jako roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu zgodnie z regułą z art. 117 § 1 k.c., z tym, że do przedawnienia tych roszczeń mają zastosowanie regulacje szczególne w zakresie przedawnienia zawarte w art. 229 § 1 k.c.

Zgodnie zaś z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego w tym zakresie, tak zwane roszczenie uzupełniające właściciela, o którym mowa w art. 229 i 230 k.c. to roszczenia mające zastosowanie gdy stron nie łączył stosunek umowny. Roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy odpowiada pod względem wartości temu, co właściciel uzyskałby, gdyby ją wynajął, wydzierżawił lub oddał do odpłatnego korzystania i można go dochodzić, z uwzględnieniem ogólnych terminów przedawnienia wynikających z art. 118 k.c. Właściciela przy dochodzeniu roszczeń uzupełniających obowiązuje więc dodatkowy, roczny termin liczony od daty jej zwrotu. Taka właśnie jest szczególna rola normy restrykcyjnej zawartej w art. 229 k.c., że obejmując roszczenie nieprzedawnione, skraca termin dochodzenia roszczeń do jednego roku od zwrotu rzeczy ( por. wyroki Sądu Najwyższego z 25 marca 1986r., IV CK 29/86, z 22 września 2005r., IV CK 109/05, LEX nr 346083 i z 24 lutego 2006r., II CSK 139/05, LEX nr 20105). W tym miejscu odnosząc się do zarzutu przerwania biegu terminu wskazać należy, że tylko do ogólnych terminów przedawnienia (art. 117 i 118 k.c.) mają równocześnie zastosowanie przepisy o przerwie w biegu przedawnienia i nie stosuje się ich do terminu wskazanego w art. 229 k.c.

Z uwagi na powyższe dla oceny zarzutu przedawnienia niezbędnym okazało się ustalenie dat zwrotu rzeczy, z tego też względu Sąd dokonał odpowiednich ustaleń w zakresie końcowych terminów bezumownego korzystania o czym mowa była wyżej. Nie przywołując ponownie powyższych rozważań, Sąd ograniczy się jedynie do przedstawienia które z żądań dotyczących konkretnych nieruchomości skutecznie objęte zostały zarzutem przedawnienia.

Pozew w niniejszej sprawie wniesiony został w dniu 2 października 2013r. co wynika z pieczęci Urzędu Pocztowego na kopercie. Zgodnie z art. 112 k.c. jeśli termin oznaczony jest w latach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu. W związku z powyższym mając na uwadze roczny termin wskazany w art. 229 k.c. tylko te żądania strony powodowej są nieprzedawnione, które dotyczą nieruchomości, zwróconych stronie powodowej po dniu 1 października 2012r. (licząc więc od dnia 2 października 2012r.). Co do wynagrodzenia za pozostałe nieruchomości jako, że zostały zwrócone stronie powodowej przed tą datą są one przedawnione.

I tak w dniu 10 lutego 2012r. strona pozwana zwróciła powodowej Agencji nieruchomości rolne położone w D.: działki nr (...), G. działki nr (...), w J. : działki nr (...); K.: działki nr (...); S. działki (...)oraz w D. działki nr (...), w G. działka nr (...), w K.nr (...), w S.nr (...).

Z dniem 6 września 2012r. strona powodowa objęła w posiadanie działki położone w B.nr (...), w G.nr (...), w K.nr (...), w K.nr działki nr (...), w D.nr (...), w (...), (...), w W.nr (...)., w G.nr (...), ½ udziału w działce nr (...), w J. działki nr (...), w J. działki nr (...), w K. działki nr (...), w S. działkę nr (...), w W. działki nr (...)oraz w W. działki nr (...).

Z dniem 26 września 2009r. Strona powodowa objęła w posiadanie działki położone w S.nr (...).

W dniu 1 sierpnia 2012r. strona powodowa sprzedała działki położone w S.nr (...)i (...)o łącznej pow. 5 ha. W dniu 18 sierpnia 2012r. strona powodowa sprzedała działki nr (...)położone w K., nr (...)oraz (...)położone w W.. W dniu 17 sierpnia 2012r. dokonała sprzedaży działek nr (...)w K.. W dniu 24 sierpnia 2012r. działkę nr (...)położoną w S.pow. 11,2775 ha. W dniu 5 września 2012r. działki nr (...)w J.o pow. 40 ha oraz nr (...)położone w G.o pow. 59,85 ha, udział wynoszący ½ w działce (...)AM2 poł. w G.o pow. 1,03 ha. W dniu 7 września 2012r. działki nr (...)w J.o pow. 17,79 ha, działki położonej w S.o nr (...)o pow. 25,054 ha, (...)o pow. 5 ha, nr (...)o pow. 5 ha, nr (...)o pow. 5 ha. W dniu 13 września 2012r. Agencja sprzedała działki położone w K.nr (...)o pow. 54,25 ha, nr (...)o pow. 114,48 ha, nr (...)o pow. 31,65 ha, nr (...)o pow. 8,05 ha. W dniu 14 września 2012r. sprzedano działkę nr (...)w W.o pow. 80,2585 ha. W dniu 20 września 2012r. sprzedano działkę w O.nr (...)o pow. 40,24 ha. W dniu 26 września 2012r. sprzedano działki nr (...)w J., nr (...) w J..

Wynagrodzenie z tytułu bezumownego korzystania za nieruchomości wymienione wyżej jest przedawnione, z uwagi na fakt, że do ich zwrotu bądź sprzedaży doszło rok przed wniesieniem pozwu w niniejszej sprawie, a zatem nie został zachowany termin wskazany w art. 229 k.c.

Co do pozostałych zaś nieruchomości, wskazać należy, że z dniem 2 października 2012r. Agencja Nieruchomości Rolnych objęła w posiadanie nieruchomości położone w K.nr (...). W dniu 30 października 2012r. sprzedała działki nr (...)w K., w dniu 8 listopada 2012r. w S.nr (...), w G.nr (...), w D.nr (...), w S.nr (...), w J.nr (...). Z dniem 8 listopada 2012r. Agencja Nieruchomości Rolnych objęła w posiadanie nieruchomości oznaczone jako działka nr (...)w K.. W dniu 15 listopada 2012r. sprzedano działki nr (...), położoną w D., nr (...)położone w K., w dniu 27 listopada 2012r. sprzedano działkę nr (...)położone w W.. Z dniem 30 listopada 2012r. Agencja Nieruchomości Rolnych objęła w posiadanie nieruchomości położone w K. działki nr (...). Jako, że zwrot tych nieruchomości nastąpił w okresie roku przed wniesieniem pozwu bądź też nie doszło do zwrotu w ogóle, zaś nastąpiła ich sprzedaż, wyłącznie w tym zakresie roszczenie o wynagrodzenia za bezumowne korzystanie za wskazane powyżej nieruchomości nie jest przedawnione.

Z uwagi na powyższe wskazać należy, że również zarzut przedawnienia okazał się skuteczny w zakresie opisanym wyżej, z tych też względów powództwo co do roszczeń przedawnionych również polegało oddaleniu.

Z tych też względów Sąd orzekł jak w pkt I wyroku oddalając powództwo w całości.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., nakładając na stronę powodową obowiązek zwrócenia pozwanej poniesionych przez nią kosztów procesu. Nie ulega bowiem wątpliwości, że wobec oddalenia powództwa w odniesieniu do strony powodowej to ona jest stroną przegrywającą proces, a ponadto – strona pozwana już w sprzeciwie do nakazu zapłaty zgłosiła stosowne żądanie zwrotu kosztów procesu. Na zasądzoną w pkt II. wyroku na rzecz pozwanego tytułem zwrotu poniesionych kosztów kwotę składają się: 7.200 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego (wynagrodzenie wynikające z § 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, Dz.U z 2002 r., nr.163, poz.1349) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.