Pełny tekst orzeczenia

162



POSTANOWIENIE

z dnia 14 lipca 2003 r.

Sygn. akt Tw 71/02





Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Biruta Lewaszkiewicz-Petrykowska – przewodnicząca

Wiesław Johann – sprawozdawca

Jerzy Ciemniewski,



po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie z dnia 14 stycznia 2003 r. o odmowie nadania dalszego biegu wnioskowi Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy,





p o s t a n a w i a:





nie uwzględnić zażalenia.





UZASADNIENIE:



Dnia 30 października 2002 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Zarządu Krajowego Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy o stwierdzenie zgodności art. 1 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o zmianie ustawy o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe oraz o zmianie ustawy o uposażeniu byłego Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 160, poz. 1065) oraz art. 5a ustawy z dnia 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe (Dz. U. Nr 20, poz. 101 ze zm.) z art. 68 ust. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 19 listopada 2002 r. wezwano wnioskodawcę do uzupełnienia w terminie 7 dni braków formalnych poprzez doręczenie pięciu egzemplarzy oryginału lub uwierzytelnionego odpisu uchwały Nr 1/VIII/2002 Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy, z którego wynikałoby, że uchwała została podjęta w trybie i składzie określonym w statucie Związku.

W dniu 2 grudnia 2002 r. zostało dostarczone do Trybunału Konstytucyjnego pismo, w którym wnioskodawca odniósł się do stwierdzonych przez Trybunał braków formalnych.

Postanowieniem Trybunału Konstytucyjnego z 14 stycznia 2003 r. odmówiono nadania dalszego biegu wnioskowi, uzasadniając odmowę brakiem legitymacji wnioskodawcy do wszczęcia postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, nieusunięciem braków formalnych stwierdzonych w zarządzeniu sędziego z 19 listopada 2002 r. oraz faktem, że kwestionowane we wniosku przepisy nie dotyczą zakresu spraw działania Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy.

W dniu 29 stycznia 2003 r. do Trybunału Konstytucyjnego wpłynęło zażalenie na postanowienie z 14 stycznia 2003 r. z wnioskiem o uchylenie zaskarżonego postanowienia i nadanie dalszego biegu wnioskowi Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Na podmiotach występujących do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o dokonanie abstrakcyjnej kontroli norm na podstawie legitymacji szczególnej ciąży obowiązek wykazania, że należą one do grupy podmiotów wymienionych w art. 191 ust. 1 pkt 3-5 Konstytucji, a ponadto, że kwestionowany akt prawny dotyczy ich zakresu działania. Legitymację procesową wnioskodawca musi posiadać na każdym etapie postępowania. Z punktu widzenia procesowego wnioskodawca jest obowiązany wykazać swoją legitymację nie później niż do momentu wydania postanowienia Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania biegu wnioskowi (por.: postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 27 listopada 2002 r., Tw 25/02, OTK ZU nr 3/B/2002, poz. 190). Rozpatrując bowiem zażalenie Trybunał nie bada ponownie wniosku od strony spełnienia wymogów formalnych, a jedynie stwierdza, czy zaszły przesłanki odmowy nadania dalszego biegu w momencie wydawania tegoż postanowienia.

Jedną z samoistnych przesłanek odmówienia nadania dalszego biegu wnioskowi Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy stanowiła okoliczność, że uchwała będąca podstawą sporządzenia wniosku została podjęta przez nieuprawniony organ Związku. Wnioskodawca podnosi w zażaleniu, że uchwała Nr 1/VIII/2002 r. Prezydium Zarządu Krajowego została podjęta na podstawie § 19 pkt 3 statutu Związku, jako taka, może zainicjować procedurę abstrakcyjnej kontroli norm.

W przypadku braku odmiennego postanowienia statutu, uchwałę o wystąpieniu do Trybunału z wnioskiem powinien podjąć organ posiadający samoistną kompetencję do reprezentowania organizacji wobec organów władzy państwowej. Podjęcie tejże uchwały jest czynnością o charakterze nadzwyczajnym i nie może być dokonana w ramach prowadzenia bieżącej działalności organizacji (por. postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 17 lutego 2003 r., Tw 70/02 – nie publikowane). Uprawnienie przyznane podmiotom określonym w art. 191 ust. 1 pkt 3-5 Konstytucji ma charakter szczególny i nie mieści się w zakresie zwykłych środków prawnych, jakimi mogą posługiwać się te podmioty. Prezydium Zarządu Krajowego Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy nie posiada zastrzeżonej kompetencji do występowania w imieniu Związku przed Trybunałem Konstytucyjnym, ani sądami. Ponadto kompetencja Prezydium do reprezentowania Związku na szczeblu krajowym (o ile w ogóle dotyczy reprezentowania wobec władz) nie jest kompetencją samoistną, gdyż ta należy do Zarządu Krajowego (§ 19 pkt 1 Statutu). W związku z tym, nie można uznać, że Prezydium Zarządu Krajowego było organem uprawnionym do podjęcia uchwały będącej podstawą skierowania do Trybunału Konstytucyjnego wniosku o dokonanie abstrakcyjnej kontroli norm w imieniu Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy.

W zażaleniu wnioskodawca podnosi również, że z uwagi na fakt, że uchwała Prezydium Zarządu Krajowego została zatwierdzona przez Zarząd Krajowy należy uznać, że pochodzi ona od uprawnionego organu. Twierdzenie takie jest nieuprawnione.

Nie ulega wątpliwości, że uchwała z 30 sierpnia 2002 r. o wystąpieniu z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego została podjęta przez Prezydium Zarządu Krajowego. Natomiast uchwała Zarządu Krajowego z 20 września 2002 r. nie mogła konwalidować wcześniejszej czynności dokonanej przez nieuprawniony organ osoby prawnej. Zgodnie z art. 39 k.c. czynności dokonane przez nieuprawniony organ osoby prawnej są nieważne. Niedopuszczalność analogicznego stosowania art. 103 k.c. do osób prawnych została potwierdzona przez SN w wyroku z 12 grudnia 1996 r. (I CKN 22/96, OSN 1997, Nr 6-7, poz. 75). Kompetencje organów osoby prawnej są określone ustawowo i – co do zasady – nie mogą być przenoszone na inne podmioty (por. postanowienia TK z 16 stycznia 2001 r., T 55/00, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 29 oraz z 18 grudnia 2002 r., Tw 45/02 – nie publikowane). Należy również podkreślić, że brak jest w aktach sprawy uchwały Zarządu Krajowego o wystąpieniu z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego. Uchwała z 20 września 2002 r. Nr 2/IX/02 r. mówi jedynie o zatwierdzeniu uchwały Prezydium Zarządu Krajowego.

W świetle jednoznacznego stanowiska zajmowanego w orzecznictwie oraz zgodnie z postanowieniami statutu Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy, uchwała Prezydium Zarządu Krajowego, ani zatwierdzająca ją uchwała Zarządu Krajowego, nie mogą być uznane za skutecznie złożone oświadczenie woli w imieniu Związku o wystąpieniu z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego.

Trybunał pragnie zwrócić uwagę na jeszcze jeden problem. Wniosek został sporządzony przez Przewodniczącego Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy. Natomiast obie uchwały – o wystąpieniu z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego podjęta przez Prezydium Zarządu Krajowego oraz zatwierdzająca ją Zarządu Krajowego – upoważniają go jedynie do reprezentowania Związku przed Trybunałem. Należy zatem uznać, że wniosek będący przedmiotem wstępnej kontroli został sporządzony przez podmiot nieuprawniony.

Odnośnie do zarzutu, że kwestionowane we wniosku przepisy należą do zakresu działania Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy, Trybunał podtrzymuje twierdzenie wyrażone w zaskarżonym postanowieniu. Trudno byłoby zgodzić się z poglądem, że obowiązek leczenia pacjentów w jakikolwiek sposób narusza prawa lub interesy moralne lekarzy. Ponadto, co także nadmienia sam wnioskodawca, obrona praw wszystkich obywateli nie stanowi zakresu działania Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy. Legitymację do występowania do Trybunału Konstytucyjnego o dokonanie abstrakcyjnej kontroli w sprawach ogólnospołecznych posiadają jedynie podmioty legitymowane ogólnie, czyli wymienione w art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji. Również fakt, że świadczenia zdrowotne osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe są opłacane ze środków publicznych nie narusza w żaden sposób interesów materialnych członków Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy.

W zażaleniu Ogólnopolski Związek Zawodowy Lekarzy nie kwestionuje natomiast zarzutu niewypełnienia zarządzenia sędziego poprzez usunięcie braków formalnych wniosku, który stanowił samoistną przesłankę odmowy nadania biegu wnioskowi. Trybunał podtrzymuje, że również z tego powodu należało wydać postanowienie o odmowie nadania dalszego biegu wnioskowi.



Z tych względów Trybunał Konstytucyjny uznając, że zażalenie nie podważyło zasadności stanowiska zajętego w zaskarżonym postanowieniu, orzekł jak w sentencji.





4