Ts 21/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
147/2/B/2015
POSTANOWIENIE
z dnia 30 lipca 2014 r.
Sygn. akt Ts 21/14
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej I.I. w sprawie zgodności:
art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. z 1991 r. Nr 30, poz. 127, ze zm.) z art. 2 w związku z art. 20 i art. 21 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej, wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 21 stycznia 2014 r., I.I. (dalej: skarżąca) zakwestionowała zgodność art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. z 1991 r. Nr 30, poz. 127, ze zm.) z art. 2 w związku z art. 20 i art. 21 Konstytucji.
Rozpatrywana skarga konstytucyjna została sformułowana w związku z następującą sprawą. K.B., ojciec skarżącej, był właścicielem nieruchomości, którą objęto dekretem z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy (Dz. U. Nr 50, poz. 279; dalej: dekret warszawski) i która z dniem 21 listopada 1945 r. przeszła na własność gminy m.st. Warszawa.
Dnia 27 stycznia 1965 r. Rada Ministrów podjęła uchwałę w sprawie oddania niektórych terenów na obszarze m.st. Warszawy w użytkowanie wieczyste (M. P. Nr 6, poz. 18). K.B. złożył odpowiedni wniosek, który nie został jednak uwzględniony (decyzja Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej Warszawa-Mokotów z 6 maja 1966 r., Nr GM.GT.I/S/478/65). 26 października 1988 r. jego spadkobiercy (w tym skarżąca) wystąpili z wnioskiem o odszkodowanie za grunty zajęte na rzecz Skarbu Państwa. Postanowieniem z 13 września 1994 r. (Nr KOC/351/G/94) Kolegium Odwoławcze przy Sejmiku Samorządowym woj. Warszawskiego wyznaczyło Zarząd Gminy Warszawa-Bielany do rozpoznania wniosku następców prawnych K.B. Decyzją z 13 czerwca 1995 r. (nr 10/95) organ ten orzekł o ustanowieniu na ich rzecz prawa użytkowania wieczystego przedmiotowej nieruchomości na 99 lat. Prezydent m.st. Warszawy złożył wniosek o zbadanie prawidłowości tej decyzji, a 18 marca 1996 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Warszawie (dalej: SKO w Warszawie) wydało decyzję (Nr KOC/667/g/96), w której stwierdziło brak przesłanek do stwierdzenia nieważności decyzji Zarządu Gminy Warszawa-Bielany.
20 czerwca 1996 r. Prezydent m.st. Warszawy zwrócił się do Prokuratury Rejonowej w Warszawie z wnioskiem o wniesienie do Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej: NSA) skargi na ostateczną decyzję SKO w Warszawie z 18 marca 1996 r. (Nr KOC/667/g/96). W konsekwencji NSA uchylił powyższą decyzję (wyrok z 18 lutego 1997 r., sygn. akt I SA 1294/96). Dnia 14 kwietnia SKO w Warszawie wydało decyzję o stwierdzeniu nieważności decyzji Zarządu Gminy Warszawa-Bielany z 13 czerwca 1995 r. (nr KOC/376/96).
Skarżąca wniosła o ustanowienie prawa użytkowania wieczystego na rzecz następców prawnych K.B. Prezydent m.st. Warszawy decyzjami z 22 lipca 1999 r. (nr 114/99 i 115/99) odmówił ustanowienia tego prawa. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Warszawie utrzymało w mocy powyższe decyzje (decyzja z 21 września 1999 r. nr KOC/1488/Go/99). Wyrokiem z 23 maja 2001 r. (sygn. akt I SAB 1951/99 i I SAB 69/00) NSA uchylił zarówno decyzje Prezydenta m.st. Warszawy, jak i decyzję SKO w Warszawie.
Skarżąca wystąpiła do SKO w Warszawie o przyznanie odszkodowania za szkodę wyrządzoną decyzją z 4 kwietnia 1997 r. Organ ten odmówił przyznania odszkodowania (decyzja z 2 sierpnia 2000 r. nr KOC/279/Go/00). Po ogłoszeniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 23 września 2003 r. (K 20/02, OTK ZU nr 7/A 2003, poz. 76) skarżąca ponownie wystąpiła do SKO w Warszawie o przyznanie odszkodowanie. Decyzją z 29 kwietnia 2004 r. (nr KOC/3597/Go/03) SKO w Warszawie odmówiło uchylenia decyzji z 2 sierpnia 2000 r.
Skarżąca wystąpiła do Sądu Okręgowego w Warszawie przeciwko Miastu Stołecznemu Warszawie oraz Skarbowi Państwa o odszkodowanie za szkodę wyrządzoną bezprawnym działaniem władzy publicznej w sprawie przyznania użytkowania wieczystego przedmiotowej nieruchomości. Sąd Okręgowy w Warszawie – I Wydział Cywilny wyrokiem z 8 lipca 2009 r. (sygn. akt I C 1222/04) oddalił powództwo. Apelację od powyższego orzeczenia oddalił Sąd Apelacyjny w Warszawie – I Wydział Cywilny (wyrok z 21 kwietnia 2011 r., sygn. akt. I ACa 1252/09; dalej: Sąd Apelacyjny w Warszawie). Trybunał Konstytucyjny ustalił z urzędu, że 26 kwietnia 2011 r., w trybie art. 387 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 101), skarżąca wniosła o doręczenie jej wyżej wskazanego wyroku wraz z uzasadnieniem. Orzeczenie to – jak wynika z informacji udzielonej przez Sąd Apelacyjny w Warszawie – zostało doręczone ówczesnemu pełnomocnikowi skarżącej (p. B. B.-S.) 26 lipca 2011 r.
2 października 2012 r. skarżąca wystąpiła do Sądu Rejonowego dla Warszawy - Żoliborza w Warszawie (dalej: Sąd Rejonowy) o ustanowienie pełnomocnika z urzędu celem wniesienia skargi konstytucyjnej w związku z wydaniem przywołanego wyżej rozstrzygnięcia Sądu Apelacyjnego w Warszawie. Sąd Rejonowy ustanowił dla skarżącej pełnomocnika z urzędu (postanowienie z 11 października 2013 r., sygn. akt I Co 427/13). Okręgowa Rada Adwokacka wyznaczyła skarżącej pełnomocnika, który został o tym fakcie powiadomiony 20 listopada 2013 r.
W rozpatrywanej skardze konstytucyjnej skarżąca wskazała, że przepisem prawa, który przekreślił realizację jej praw podmiotowych, a w szczególności prawa do ochrony własności prywatnej (wywodzonego z art. 20 i art. 21 Konstytucji), jest zaskarżone unormowanie, które wymaga, by oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste i przeniesienie tego prawa było poprzedzone zawarciem umowy i wpisem do księgi wieczystej. Zdaniem skarżącej przepis ten narusza również zasadę dobrej legislacji, gdyż skutki tego, że organ administracji publicznej wydał decyzję z naruszeniem właściwości, obciążyły skarżącą.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Skierowana do Trybunału Konstytucyjnego skarga konstytucyjna podlega, zgodnie z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), wstępnemu rozpoznaniu, którego celem jest zbadanie, czy spełnia ona warunki określone w Konstytucji i ustawie o TK. W szczególności Trybunał Konstytucyjny ustala, czy zaskarżone przepisy stanowiły podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia (art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK), czy i w jaki sposób doszło do naruszenia konstytucyjnych wolności lub praw wskazanych przez skarżącego (art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK), a także czy skarżący wyczerpał przysługującą mu drogę prawną i nie naruszył terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej (art. 46 ust. 1 ustawy o TK).
W myśl art. 46 ust. 1 ustawy o TK skarga konstytucyjna może być wniesiona po wyczerpaniu drogi prawnej, w ciągu trzech miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. Oznacza to, że uprzednio skarżący musi uzyskać orzeczenie niepodlegające zaskarżeniu za pomocą zwykłych środków zaskarżenia, co w postępowaniu cywilnym obejmuje prawomocny wyrok lub postanowienie. Konstytucja i ustawa o TK nie wymagają natomiast użycia środków nadzwyczajnych, których wniesienie jest uzależnione od spełnienia szczególnych wymagań. Trybunał Konstytucyjny przypomina, że w postępowaniu cywilnym kasacja jest nadzwyczajnym, przysługującym w szczególnych sytuacjach środkiem wzruszania prawomocnych orzeczeń. Uruchomienie kasacyjnych kompetencji Sądu Najwyższego nie mieści się w wymogu wyczerpania drogi prawnej. Jak wynika z dotychczasowego orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, termin do wniesienia skargi konstytucyjnej biegnie od daty doręczenia skarżącemu prawomocnego orzeczenia sądu drugiej instancji, niezależnie od tego, czy w sprawie może jeszcze zostać złożona skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego (zob. postanowienia TK z 16 maja 2007 r., Ts 99/06 i Ts 105/06, OTK ZU nr 3/B/2007, poz. 119 i 123 oraz 23 października 2009 r., Ts 391/08, OTK ZU nr 5/B/2010, poz. 342).
W rozpatrywanej sprawie skarżąca jako ostateczne orzeczenie – w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji – wskazała wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 21 kwietnia 2011 r. (sygn. I ACa 1252/09). Jednocześnie podniosła, że orzeczenie to nie zostało jej nigdy doręczone. W konsekwencji, jej zdaniem termin do wniesienia skargi konstytucyjnej rozpoczął bieg z dniem wyznaczenia pełnomocnika z urzędu do sporządzenia skargi konstytucyjnej. Skoro jednak Trybunał Konstytucyjny ustalił z urzędu, że orzeczenie to zostało skarżącej doręczone 26 lipca 2011 r., to od tej daty rozpoczął bieg trzymiesięczny termin złożenia skargi konstytucyjnej do Trybunału. W konsekwencji w rozpatrywanej sprawie termin wniesienia skargi konstytucyjnej ostatecznie upłynął 27 października 2011 r.
Nie ulega zatem wątpliwości to, że skoro rozpoznawaną skargę konstytucyjną wniesiono do Trybunału Konstytucyjnego 21 stycznia 2014 r., to trzymiesięczny termin – przewidziany w art. 46 ust. 1 ustawy o TK – został wyraźnie przekroczony.
Trybunał podziela przy tym pogląd wyrażony w dotychczasowym orzecznictwie, zgodnie z którym – w świetle art. 48 ust. 2 ustawy o TK – do czasu rozstrzygnięcia przez sąd wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu nie biegnie termin do wniesienia skargi konstytucyjnej. Wystąpienie z wnioskiem o ustanowienie pełnomocnika z urzędu powoduje bowiem zawieszenie terminu do złożenia skargi, które kończy się dopiero w dniu powiadomienia przez właściwy organ konkretnego adwokata lub radcy prawnego mającego sporządzić w imieniu skarżącego skargę konstytucyjną, iż został on ustanowiony pełnomocnikiem z urzędu. Niemniej jednak w rozpatrywanej sprawie termin do wniesienia skargi konstytucyjnej nie mógł ulec zawieszeniu, gdyż upłynął 27 października 2011 r., tj. zanim skarżąca zwróciła się do Sądu Rejonowego z wnioskiem o ustanowienie pełnomocnika z urzędu (2 października 2012 r.).
Jednocześnie należy zaznaczyć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego trzymiesięczny termin do wniesienia skargi konstytucyjnej ma charakter materialnoprawny i nie podlega przywróceniu. Wynika to ze szczególnego charakteru skargi, która nie stanowi zwykłej czynności procesowej dokonywanej w normalnym toku instancji (por. postanowienia z: 21 stycznia 1998 r., Ts 2/98, OTK ZU nr 2/1998, poz. 21; 28 stycznia 1998 r., Ts 21/97, OTK ZU nr 2/1998, poz. 23; 15 lipca 1998 r., Ts 79/98, OTK ZU nr 5/1998, poz. 82; 10 sierpnia 1998 r., Ts 73/98, OTK ZU nr 5/1998, poz. 79).
Przekroczenie terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej jest samodzielną przesłanką odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu (art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o TK).
W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
z dnia 30 lipca 2014 r.
Sygn. akt Ts 21/14
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej I.I. w sprawie zgodności:
art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. z 1991 r. Nr 30, poz. 127, ze zm.) z art. 2 w związku z art. 20 i art. 21 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej, wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 21 stycznia 2014 r., I.I. (dalej: skarżąca) zakwestionowała zgodność art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. z 1991 r. Nr 30, poz. 127, ze zm.) z art. 2 w związku z art. 20 i art. 21 Konstytucji.
Rozpatrywana skarga konstytucyjna została sformułowana w związku z następującą sprawą. K.B., ojciec skarżącej, był właścicielem nieruchomości, którą objęto dekretem z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy (Dz. U. Nr 50, poz. 279; dalej: dekret warszawski) i która z dniem 21 listopada 1945 r. przeszła na własność gminy m.st. Warszawa.
Dnia 27 stycznia 1965 r. Rada Ministrów podjęła uchwałę w sprawie oddania niektórych terenów na obszarze m.st. Warszawy w użytkowanie wieczyste (M. P. Nr 6, poz. 18). K.B. złożył odpowiedni wniosek, który nie został jednak uwzględniony (decyzja Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej Warszawa-Mokotów z 6 maja 1966 r., Nr GM.GT.I/S/478/65). 26 października 1988 r. jego spadkobiercy (w tym skarżąca) wystąpili z wnioskiem o odszkodowanie za grunty zajęte na rzecz Skarbu Państwa. Postanowieniem z 13 września 1994 r. (Nr KOC/351/G/94) Kolegium Odwoławcze przy Sejmiku Samorządowym woj. Warszawskiego wyznaczyło Zarząd Gminy Warszawa-Bielany do rozpoznania wniosku następców prawnych K.B. Decyzją z 13 czerwca 1995 r. (nr 10/95) organ ten orzekł o ustanowieniu na ich rzecz prawa użytkowania wieczystego przedmiotowej nieruchomości na 99 lat. Prezydent m.st. Warszawy złożył wniosek o zbadanie prawidłowości tej decyzji, a 18 marca 1996 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Warszawie (dalej: SKO w Warszawie) wydało decyzję (Nr KOC/667/g/96), w której stwierdziło brak przesłanek do stwierdzenia nieważności decyzji Zarządu Gminy Warszawa-Bielany.
20 czerwca 1996 r. Prezydent m.st. Warszawy zwrócił się do Prokuratury Rejonowej w Warszawie z wnioskiem o wniesienie do Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej: NSA) skargi na ostateczną decyzję SKO w Warszawie z 18 marca 1996 r. (Nr KOC/667/g/96). W konsekwencji NSA uchylił powyższą decyzję (wyrok z 18 lutego 1997 r., sygn. akt I SA 1294/96). Dnia 14 kwietnia SKO w Warszawie wydało decyzję o stwierdzeniu nieważności decyzji Zarządu Gminy Warszawa-Bielany z 13 czerwca 1995 r. (nr KOC/376/96).
Skarżąca wniosła o ustanowienie prawa użytkowania wieczystego na rzecz następców prawnych K.B. Prezydent m.st. Warszawy decyzjami z 22 lipca 1999 r. (nr 114/99 i 115/99) odmówił ustanowienia tego prawa. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Warszawie utrzymało w mocy powyższe decyzje (decyzja z 21 września 1999 r. nr KOC/1488/Go/99). Wyrokiem z 23 maja 2001 r. (sygn. akt I SAB 1951/99 i I SAB 69/00) NSA uchylił zarówno decyzje Prezydenta m.st. Warszawy, jak i decyzję SKO w Warszawie.
Skarżąca wystąpiła do SKO w Warszawie o przyznanie odszkodowania za szkodę wyrządzoną decyzją z 4 kwietnia 1997 r. Organ ten odmówił przyznania odszkodowania (decyzja z 2 sierpnia 2000 r. nr KOC/279/Go/00). Po ogłoszeniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 23 września 2003 r. (K 20/02, OTK ZU nr 7/A 2003, poz. 76) skarżąca ponownie wystąpiła do SKO w Warszawie o przyznanie odszkodowanie. Decyzją z 29 kwietnia 2004 r. (nr KOC/3597/Go/03) SKO w Warszawie odmówiło uchylenia decyzji z 2 sierpnia 2000 r.
Skarżąca wystąpiła do Sądu Okręgowego w Warszawie przeciwko Miastu Stołecznemu Warszawie oraz Skarbowi Państwa o odszkodowanie za szkodę wyrządzoną bezprawnym działaniem władzy publicznej w sprawie przyznania użytkowania wieczystego przedmiotowej nieruchomości. Sąd Okręgowy w Warszawie – I Wydział Cywilny wyrokiem z 8 lipca 2009 r. (sygn. akt I C 1222/04) oddalił powództwo. Apelację od powyższego orzeczenia oddalił Sąd Apelacyjny w Warszawie – I Wydział Cywilny (wyrok z 21 kwietnia 2011 r., sygn. akt. I ACa 1252/09; dalej: Sąd Apelacyjny w Warszawie). Trybunał Konstytucyjny ustalił z urzędu, że 26 kwietnia 2011 r., w trybie art. 387 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 101), skarżąca wniosła o doręczenie jej wyżej wskazanego wyroku wraz z uzasadnieniem. Orzeczenie to – jak wynika z informacji udzielonej przez Sąd Apelacyjny w Warszawie – zostało doręczone ówczesnemu pełnomocnikowi skarżącej (p. B. B.-S.) 26 lipca 2011 r.
2 października 2012 r. skarżąca wystąpiła do Sądu Rejonowego dla Warszawy - Żoliborza w Warszawie (dalej: Sąd Rejonowy) o ustanowienie pełnomocnika z urzędu celem wniesienia skargi konstytucyjnej w związku z wydaniem przywołanego wyżej rozstrzygnięcia Sądu Apelacyjnego w Warszawie. Sąd Rejonowy ustanowił dla skarżącej pełnomocnika z urzędu (postanowienie z 11 października 2013 r., sygn. akt I Co 427/13). Okręgowa Rada Adwokacka wyznaczyła skarżącej pełnomocnika, który został o tym fakcie powiadomiony 20 listopada 2013 r.
W rozpatrywanej skardze konstytucyjnej skarżąca wskazała, że przepisem prawa, który przekreślił realizację jej praw podmiotowych, a w szczególności prawa do ochrony własności prywatnej (wywodzonego z art. 20 i art. 21 Konstytucji), jest zaskarżone unormowanie, które wymaga, by oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste i przeniesienie tego prawa było poprzedzone zawarciem umowy i wpisem do księgi wieczystej. Zdaniem skarżącej przepis ten narusza również zasadę dobrej legislacji, gdyż skutki tego, że organ administracji publicznej wydał decyzję z naruszeniem właściwości, obciążyły skarżącą.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Skierowana do Trybunału Konstytucyjnego skarga konstytucyjna podlega, zgodnie z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), wstępnemu rozpoznaniu, którego celem jest zbadanie, czy spełnia ona warunki określone w Konstytucji i ustawie o TK. W szczególności Trybunał Konstytucyjny ustala, czy zaskarżone przepisy stanowiły podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia (art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK), czy i w jaki sposób doszło do naruszenia konstytucyjnych wolności lub praw wskazanych przez skarżącego (art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK), a także czy skarżący wyczerpał przysługującą mu drogę prawną i nie naruszył terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej (art. 46 ust. 1 ustawy o TK).
W myśl art. 46 ust. 1 ustawy o TK skarga konstytucyjna może być wniesiona po wyczerpaniu drogi prawnej, w ciągu trzech miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. Oznacza to, że uprzednio skarżący musi uzyskać orzeczenie niepodlegające zaskarżeniu za pomocą zwykłych środków zaskarżenia, co w postępowaniu cywilnym obejmuje prawomocny wyrok lub postanowienie. Konstytucja i ustawa o TK nie wymagają natomiast użycia środków nadzwyczajnych, których wniesienie jest uzależnione od spełnienia szczególnych wymagań. Trybunał Konstytucyjny przypomina, że w postępowaniu cywilnym kasacja jest nadzwyczajnym, przysługującym w szczególnych sytuacjach środkiem wzruszania prawomocnych orzeczeń. Uruchomienie kasacyjnych kompetencji Sądu Najwyższego nie mieści się w wymogu wyczerpania drogi prawnej. Jak wynika z dotychczasowego orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, termin do wniesienia skargi konstytucyjnej biegnie od daty doręczenia skarżącemu prawomocnego orzeczenia sądu drugiej instancji, niezależnie od tego, czy w sprawie może jeszcze zostać złożona skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego (zob. postanowienia TK z 16 maja 2007 r., Ts 99/06 i Ts 105/06, OTK ZU nr 3/B/2007, poz. 119 i 123 oraz 23 października 2009 r., Ts 391/08, OTK ZU nr 5/B/2010, poz. 342).
W rozpatrywanej sprawie skarżąca jako ostateczne orzeczenie – w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji – wskazała wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 21 kwietnia 2011 r. (sygn. I ACa 1252/09). Jednocześnie podniosła, że orzeczenie to nie zostało jej nigdy doręczone. W konsekwencji, jej zdaniem termin do wniesienia skargi konstytucyjnej rozpoczął bieg z dniem wyznaczenia pełnomocnika z urzędu do sporządzenia skargi konstytucyjnej. Skoro jednak Trybunał Konstytucyjny ustalił z urzędu, że orzeczenie to zostało skarżącej doręczone 26 lipca 2011 r., to od tej daty rozpoczął bieg trzymiesięczny termin złożenia skargi konstytucyjnej do Trybunału. W konsekwencji w rozpatrywanej sprawie termin wniesienia skargi konstytucyjnej ostatecznie upłynął 27 października 2011 r.
Nie ulega zatem wątpliwości to, że skoro rozpoznawaną skargę konstytucyjną wniesiono do Trybunału Konstytucyjnego 21 stycznia 2014 r., to trzymiesięczny termin – przewidziany w art. 46 ust. 1 ustawy o TK – został wyraźnie przekroczony.
Trybunał podziela przy tym pogląd wyrażony w dotychczasowym orzecznictwie, zgodnie z którym – w świetle art. 48 ust. 2 ustawy o TK – do czasu rozstrzygnięcia przez sąd wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu nie biegnie termin do wniesienia skargi konstytucyjnej. Wystąpienie z wnioskiem o ustanowienie pełnomocnika z urzędu powoduje bowiem zawieszenie terminu do złożenia skargi, które kończy się dopiero w dniu powiadomienia przez właściwy organ konkretnego adwokata lub radcy prawnego mającego sporządzić w imieniu skarżącego skargę konstytucyjną, iż został on ustanowiony pełnomocnikiem z urzędu. Niemniej jednak w rozpatrywanej sprawie termin do wniesienia skargi konstytucyjnej nie mógł ulec zawieszeniu, gdyż upłynął 27 października 2011 r., tj. zanim skarżąca zwróciła się do Sądu Rejonowego z wnioskiem o ustanowienie pełnomocnika z urzędu (2 października 2012 r.).
Jednocześnie należy zaznaczyć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego trzymiesięczny termin do wniesienia skargi konstytucyjnej ma charakter materialnoprawny i nie podlega przywróceniu. Wynika to ze szczególnego charakteru skargi, która nie stanowi zwykłej czynności procesowej dokonywanej w normalnym toku instancji (por. postanowienia z: 21 stycznia 1998 r., Ts 2/98, OTK ZU nr 2/1998, poz. 21; 28 stycznia 1998 r., Ts 21/97, OTK ZU nr 2/1998, poz. 23; 15 lipca 1998 r., Ts 79/98, OTK ZU nr 5/1998, poz. 82; 10 sierpnia 1998 r., Ts 73/98, OTK ZU nr 5/1998, poz. 79).
Przekroczenie terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej jest samodzielną przesłanką odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu (art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o TK).
W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.