Pełny tekst orzeczenia

242/3/B/2015

POSTANOWIENIE
z dnia 23 grudnia 2014 r.
Sygn. akt Ts 27/14

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Andrzej Rzepliński,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej M. L.-M. w sprawie zgodności:
1) art. 19 ust. 3 w związku z art. 9 ust. 3 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego (Dz. U. Nr 104, poz. 710, ze zm.) w związku z art. 6 i art. 104 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 267, ze zm.) z art. 2, art. 7 w związku z art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;
2) art. 24 § 1 pkt 1, 4, 5, 7 w związku z art. 8, art. 15 i art. 127 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 267, ze zm.) z art. 2 w związku z art. 78 Konstytucji,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 31 stycznia 2014 r. (data nadania) M. L.-M. (dalej: skarżący) wystąpił o zbadanie zgodności art. 19 ust. 3 w związku z art. 9 ust. 3 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego (Dz. U. Nr 104, poz. 710, ze zm.; dalej: ustawa o służbie funkcjonariuszy SKW i SWW) w związku z art. 6 i art. 104 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 267, ze zm.; dalej: k.p.a.) w zakresie, w jakim przepisy te uprawniają Szefa Służby Kontrwywiadu Wojskowego (dalej: Szefa SKW) do wydania decyzji o zwolnieniu funkcjonariusza tej służby po upływie sześciu miesięcy od pisemnego zgłoszenia przez niego chęci wystąpienia ze służby, z art. 2, art. 7 w związku z art. 32 ust. 1 Konstytucji.
Skarżący wystąpił także o stwierdzenie niezgodności z art. 2 w związku z art. 78 Konstytucji:
po pierwsze, art. 24 § 1 pkt 1 w związku z art. 8, art. 15 i art. 127 § 3 k.p.a. w zakresie, w jakim przepisy te nie wyłączają z toczącego się postępowania pracownika (funkcjonariusza) Służby Kontrwywiadu Wojskowego (dalej: SKW), którego zachowanie było przedmiotem skargi inicjującej wszczęcie tego postępowania;
po drugie, art. 24 § 1 pkt 4 w związku z art. 8, art. 15 i art. 127 § 3 k.p.a. w zakresie, w jakim unormowania te nie wyłączają z toczącego się postępowania pracownika (funkcjonariusza) SKW, który został przesłuchany w jego toku jako świadek;
po trzecie, art. 24 § 1 pkt 5 w związku z art. 8, art. 15 i art. 127 § 3 k.p.a. w zakresie, w jakim regulacje te nie wyłączają pracownika (funkcjonariusza) SKW z postępowania wszczętego na wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy wtedy, gdy pracownik (funkcjonariusz) ten brał udział w wydaniu zaskarżonej decyzji,
po czwarte, art. 24 § 1 pkt 7 w związku z art. 8, art. 15 i art. 127 § 3 k.p.a. w zakresie, w jakim przepisy te nie wyłączają pracownika (funkcjonariusza) SKW „z postępowania z wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, w którym jako podstawę zaskarżenia decyzji wskazano działanie bezpośredniego przełożonego tego pracownika [funkcjonariusza] i, w którym to postępowaniu wykonuje on czynności dotyczące swojego przełożonego oraz wykonuje czynności wobec swojego przełożonego”.
Skarga konstytucyjna została sformułowana w związku z następującą sprawą. Od lipca 2007 r. skarżący był funkcjonariuszem SKW. W okresie od listopada 2007 r. do sierpnia 2010 r. był oddelegowany do pełnienia służby w Biurze Bezpieczeństwa Narodowego. Po powrocie z oddelegowania raportem z 7 września 2010 r. (zarejestrowanym 28 kwietnia 2011 r.) skarżący złożył dyrektorowi Biura Kadr i Szkolenia SKW Jackowi Słoninie prośbę o zwolnienie ze służby w SKW z dniem 10 września 2011 r. Szef SKW, rozkazem personalnym nr 498/BKS/11 z 17 maja 2011 r., zwolnił skarżącego ze służby w SKW z dniem 10 września 2011 r.
Pismem z 31 maja 2011 r. skarżący wystąpił z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy. Złożył także raport o odwołaniu oświadczenia woli o odejściu ze służby. Podniósł w nim, że raport w sprawie odejścia ze służby złożył pod wpływem groźby bezprawnej dyrektora Biura Kadr i Szkolenia SKW Jacka Słoniny i w jego obecności. Zaznaczył, że nigdy nie deklarował dobrowolnego odejścia z SKW.
Po ponownym rozpatrzeniu wniosku Szef SKW, rozkazem personalnym nr 1532/BKS/11 z 6 września 2011 r., postanowił utrzymać w mocy rozkaz personalny w całości. W toku postępowania w charakterze świadka został przesłuchany również dyrektor Biura Kadr i Szkolenia SKW Jacek Słonina.
Skarżący wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie (dalej: WSA). Wskazał w niej m.in., że rozkaz personalny został wydany z naruszeniem sześciomiesięcznego terminu określonego w art. 19 ust. 3 ustawy o służbie funkcjonariuszy SKW i SWW. Raport o odejściu ze służby został bowiem przez niego złożony 7 września 2010 r., zatem rzeczony termin upłynął 7 marca 2011 r. Oznacza to, że po tej dacie raport nie mógł wywołać żadnych skutków prawnych.
Ponadto skarżący podkreślił, że oba rozkazy zostały przygotowane przez tych samych funkcjonariuszy Biura Kadr i Szkolenia SKW, a ich pracę nadzorował dyrektor tego biura Jacek Słonina. W trakcie przesłuchania przeprowadzonego 7 lipca 2011 r. Jacek Słonina potwierdził, że sam rozpoznawał skargę, którą złożył na niego skarżący i wydawał w tej sprawie polecenia. Skarżący zaznaczył również, że przesłuchanie dyrektora Biura Kadr i Szkolenia SKW przeprowadzili jego podwładni.
Wyrokiem z 5 kwietnia 2012 r. (sygn. akt II SA/Wa 2435/11) WSA oddalił skargę. Wyrokiem z 10 października 2013 r. (sygn. akt I OSK 1855/12) Naczelny Sąd Administracyjny (dalej: NSA) oddalił skargę kasacyjną skarżącego. Trybunał ustalił, że orzeczenie to doręczono skarżącemu 31 października 2013 r.
W skardze konstytucyjnej skarżący zarzucił, że art. 19 ust. 3 w związku z art. 9 ust. 3 ustawy o służbie funkcjonariuszy SKW i SWW w związku z art. 6 i art. 104 § 1 k.p.a. w zakresie, w jakim regulacja ta uprawnia Szefa SKW do wydania decyzji o zwolnieniu funkcjonariusza tej służby po upływie sześciu miesięcy od dnia pisemnego zgłoszenia przez niego wystąpienia ze służby, jest niezgodny z art. 2, art. 7 i art. 32 ust. 1 Konstytucji.
W myśl art. 19 ust. 3 ustawy o służbie funkcjonariuszy SKW i SWW „[f]unkcjonariusza zwalnia się ze służby w terminie do 6 miesięcy od dnia pisemnego zgłoszenia przez niego wystąpienia ze służby”. Zgodnie z art. 9 ust. 3 tej ustawy sprawy osobowe – w tym m.in. zwolnienie ze służby przez Szefa SKW – są załatwiane rozkazem personalnym. Zdaniem skarżącego wskazany sześciomiesięczny termin jest terminem zawitym prawa materialnego. Oznacza to, że Szef SKW musi podjąć decyzję o zwolnieniu funkcjonariusza przed upływem tego okresu. W przeciwnym wypadku, aby móc go zwolnić, musiałby cofnąć raport o wystąpieniu ze służby i przyjąć nowy raport z nowym terminem zwolnienia. W omawianej sprawie skarżący zabiegał o takie właśnie działanie Szefa SKW i – jak podkreśla – miał prawo oczekiwać, że skoro nie został zwolniony ze służby w ustawowo przewidzianym terminie, to decyzja ta została anulowana. Potwierdzeniem takiego przekonania – jego zdaniem – było to, że 18 maja 2011 r. wystąpił z powództwem do Sądu Okręgowego w Warszawie o naruszenie przez Szefa SKW zasady równego traktowania w związku ze zwłoką w wyznaczeniu na stanowisko służbowe.
W ocenie skarżącego zachowanie Szefa SKW (zwolnienie skarżącego ze służby po sześciu miesiącach od dnia złożenia przez niego raportu) narusza wyrażoną w art. 32 ust. 1 Konstytucji zasadę równego traktowania. Zachowanie to doprowadziło bowiem do podziału funkcjonariuszy, którzy występują ze służby na tych zwalnianych zgodnie z art. 19 ust. 3 ustawy o służbie funkcjonariuszy SKW i SWW oraz tych niepodlegających temu obostrzeniu. Skarżący, który należy do drugiej z wymienionych grup, „miał złudne – jak się okazało – przekonanie, że żyjąc w państwie prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej oraz zgodnie z zasadą legalizmu Szef SKW nie wyda już wobec niego decyzji o zwolnieniu bowiem nie będzie miał ku temu podstawy materialnoprawnej”.
Zdaniem skarżącego rozkaz personalny nr 1532/BKS/11 z 6 września 2011 r. kończący postępowanie przed Szefem SKW, a także wydane w sprawie wyroki (WSA z 5 kwietnia 2012 r. oraz NSA z 10 października 2013 r. w zakresie, w jakim sądy te uznały zarzuty skarżącego dotyczące naruszenia materialnego terminu zawartego w art. 19 ust. 3 ustawy o służbie funkcjonariuszy SKW i SWW za niezasadne i nie stwierdziły nieważności wskazanego rozkazu) naruszyły jego prawo do sprawiedliwego i równego traktowania przez działające na podstawie i w granicach prawa władze publiczne w ramach państwa prawnego, urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej (art. 2, art. 7 w związku z art. 32 ust. 1 Konstytucji).
W skardze konstytucyjnej skarżący zarzucił również, że art. 24 § 1 pkt 1, 4, 5, 7 w związku z art. 8, art. 15 i art. 127 § 3 k.p.a. narusza art. 2 w związku z art. 78 Konstytucji. W uzasadnieniu zarzutu skarżący odwołał się do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 15 grudnia 2008 r., wydanego w sprawie o sygn. P 57/07 (OTK ZU nr 10/A/2008, poz. 178). W orzeczeniu tym Trybunał uznał za niezgodny z art. 2 w związku z art. 78 Konstytucji art. 24 § 1 pkt 5 w związku z art. 27 § 1 i art. 127 § 3 k.p.a. w zakresie, w jakim nie wyłącza członka samorządowego kolegium odwoławczego z postępowania z wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, gdy członek ten brał udział w wydaniu zaskarżonej decyzji. Skarżący, przywołując argumentację Trybunału, podkreślił, że ustawodawca jest zobowiązany do ukształtowania postępowania w sposób, który zapewni mechanizm umożliwiający wyeliminowanie czynników mogących budzić wątpliwości co do bezstronności osób zaangażowanych w rozstrzyganie o prawach i obowiązkach jednostek. Jedną z gwarancji bezstronności członków składu orzekającego jest instytucja wyłączenia od orzekania w postępowaniu zainicjowanym wniesieniem środka odwoławczego osoby, która brała udział w orzekaniu w pierwszej instancji.
Tymczasem w sprawie, w związku z którą skarżący wniósł skargę osoby zaangażowane w wydanie rozkazu personalnego z 17 maja 2011 r. nie zostały wyłączone. Tym samym, zdaniem skarżącego, doszło do naruszenia art. 24 § 1 pkt 1 k.p.a. „przez wyznaczenie dyrektora Biura Kadr i Szkolenia Jacka Słoninę do rozpatrzenia wniosku skarżącego o ponowne rozpatrzenie rozkazu personalnego nr 498/BKS/11 Szefa SKW z 17 maja 2011 roku, pomimo iż w przedmiotowym wniosku Jacek Słonina został imiennie wskazany jako osoba, która groźbą bezprawną zmusiła skarżącego do napisania raportu o odejściu ze służby w SKW, poświadczyła nieprawdę co do daty jego wpłynięcia, a wynik sprawy, którą rozpatrywał i nadzorował dotyczył de facto jego samego i naruszeń prawa, których się dopuścił. Zamiast zostać wyłączony z postępowania (…) prowadził on nadzór nad tym postępowaniem, zlecał wykonanie czynności, sporządzenie dokumentów i osobiście przedstawił zaskarżoną decyzję Szefowi SKW do podpisu”.
Skarżący zarzucił również, że w jego sprawie doszło do naruszenia art. 24 § 1 pkt 4 k.p.a. – na skutek niewyłączenia z postępowania Jacka Słoniny, po tym jak został on w nim przesłuchany w charakterze świadka, oraz art. 24 § 1 pkt 5 k.p.a. – w wyniku prowadzenia postępowania o ponowne rozpatrzenie rozkazu personalnego nr 498/BKS/11 przez te same osoby, które brały bezpośredni udział w jego wydaniu. W przekonaniu skarżącego art. 24 § 1 pkt 7 k.p.a. został zaś naruszony wskutek niewyłączenia Naczelnika Wydziału II Biura Kadr i Szkolenia SKW w postępowaniu o ponowne rozpatrzenie rozkazu personalnego nr 498/BKS/11, w którym jako winien naruszeń został wskazany dyrektor Biura Kadr i Szkolenia SKW. Naruszenia te – jak zaznaczył skarżący – „mają zasadniczy wpływ na obiektywizm postępowania w II instancji”.
Skarżący – podsumowując zawartą w uzasadnieniu skargi argumentację – zauważył, że postępowanie zakończone wydaniem rozkazu personalnego nr 1532/BKS/11 oraz wyroki WSA z 5 kwietnia 2012 r. i NSA z 10 października 2013 r. odebrały mu prawo do obiektywnego, sprawiedliwego i zgodnego z obowiązującymi przepisami rozpoznania sprawy w dwóch instancjach.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Skarga konstytucyjna jest nadzwyczajnym środkiem ochrony konstytucyjnych praw lub wolności, którego rozpatrzenie zostało uwarunkowane spełnieniem wielu przesłanek wynikających zarówno z art. 79 ust. 1 Konstytucji, jak i z przepisów ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK).

2. W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji przedmiotem skargi konstytucyjnej może być jedynie zarzut niekonstytucyjności przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie których ostatecznie rozstrzygnięto o konstytucyjnych wolnościach lub prawach przysługujących skarżącemu. Wniesienie skargi dopuszczalne jest zatem tylko wtedy, gdy do naruszenia konstytucyjnych wolności lub praw doszło na skutek wydania rozstrzygnięcia w sprawie skarżącego i gdy naruszenie to wynika z zastosowania przez orzekające w sprawie organy przepisu ustawy lub innego aktu normatywnego, sprzecznego z Konstytucją. Innymi słowy, naruszenie wolności lub praw konstytucyjnych, których ochrony skarżący chce dochodzić w trybie skargi konstytucyjnej, ma być skutkiem niekonstytucyjnej treści przepisu zastosowanego przy rozpatrywaniu jego sprawy, nie może zaś wynikać z niewłaściwego zastosowania tego przepisu przez organy orzekające w sprawie. Celem skargi jest bowiem usunięcie z systemu prawa niekonstytucyjnego przepisu, którego stosowanie skutkuje naruszeniem chronionych konstytucyjnie wolności lub praw.

3. Skarga konstytucyjna nie jest zatem skargą na rozstrzygnięcie, lecz skargą na przepis prawa.
Jak zauważył Trybunał w wyroku z 15 października 2002 r. „kształtuje [to] w szczególny sposób dowodowe powinności skarżącego: nawet bowiem wykazanie istnienia związku koniecznego (typu conditio sine qua non) między zarzucanym naruszeniem wolności (praw) konstytucyjnych a rozstrzygnięciem, które ów skutek spowodowało, nie jest tożsame z dowodem, że przyczyną zarzucanego naruszenia jest niekonstytucyjność samego przepisu będącego prawną podstawą rozstrzygnięcia. Niezbędne jest bowiem wykazanie, że związek ten istnieje między brakiem konstytucyjności przepisu a naruszeniem prawa lub wolności” (SK 6/02, OTK ZU nr 5/A/2002, poz. 65).

4. W niniejszej sprawie Trybunał uznaje, że sposób przedstawienia zarzutów przez skarżącego oraz jego argumenty zarówno za niekonstytucyjnością art. 19 ust. 3 w związku z art. 9 ust. 3 ustawy o służbie funkcjonariuszy SKW i SWW w związku z art. 6 i art. 104 § 1 k.p.a., jak i za niekonstytucyjnością art. 24 § 1 pkt 1, 4, 5, 7 w związku z art. 8, art. 15 i art. 127 § 3 k.p.a. świadczą o tym, że przedmiotem skargi uczynił on stosowanie prawa.
Stanowi to samodzielną podstawę odmowy nadania jej dalszego biegu.

5. Skarżący, zarzucając niekonstytucyjność art. 19 ust. 3 w związku z art. 9 ust. 3 ustawy o służbie funkcjonariuszy SKW i SWW w związku z art. 6 i art. 104 § 1 k.p.a., konsekwentnie wskazuje, że naruszenie art. 2, art. 7 w związku z art. 32 ust. 1 Konstytucji wynikało z „zachowania Szefa SKW” i wydania rozkazu personalnego o zwolnieniu ze służby po upływie, określonego w art. 19 ust. 3 ustawy o służbie funkcjonariuszy SKW i SWW, sześciomiesięcznego terminu od dnia pisemnego zgłoszenia przez skarżącego chęci wystąpienia ze służby.
W przekonaniu skarżącego po upływie tego terminu, który jest terminem materialnym, Szef SKW może jedynie – czego oczekiwał skarżący – cofnąć raport funkcjonariusza o zwolnieniu ze służby i przyjąć nowy raport z nowym terminem zwolnienia.
W uzasadnieniu skargi skarżący podkreślił także, że wskazane zachowanie Szefa SKW doprowadziło de facto do podziału funkcjonariuszy na dwie grupy – tych wobec, których ma zastosowanie termin określony w art. 19 ust. 3 ustawy o służbie funkcjonariuszy SKW i SWW, oraz tych, wobec których termin ten może zostać przekroczony.
Ponadto skarżący wyraźnie zaznaczył, że sądy orzekające w jego sprawie dokonały nieprawidłowej oceny tego zachowania na gruncie zakwestionowanej normy, co doprowadziło do naruszenia „prawa do sprawiedliwego i [równego] traktowania przez działające na podstawie i w granicach prawa władze publiczne w ramach państwa prawnego, urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej”.

6. Biorąc pod rozwagę przedstawioną w skardze argumentację, Trybunał stwierdza, że skarżący nie upatruje niekonstytucyjności w treści zakwestionowanej regulacji.
W jego przeświadczeniu art. 19 ust. 3 ustawy o służbie funkcjonariuszy SKW i SWW, określający termin materialny, w jakim możliwe jest zwolnienie ze służby funkcjonariusza na jego prośbę, stanowi gwarancję, że po jego upływie funkcjonariusz nie może zostać zwolniony.
Naruszenia swoich praw konstytucyjnych skarżący wiąże z nieprawidłowym – jego zdaniem – zastosowaniem tej normy i przyjęciem, że dopuszczalne jest „przedłużanie” określonego w niej terminu. Innymi słowy, źródłem ingerencji w sferę praw skarżącego jest – w jego przekonaniu – nieprawidłowe zastosowanie w jego sprawie zakwestionowanej regulacji, a nie jej treść.

7. W świetle tak sformułowanych zarzutów niewątpliwe jest to, że przedmiotem skargi jest stosowanie prawa.

8. Z tej racji Trybunał stwierdza, że skierowanie skargi „na rozstrzygnięcie” zamiast „na przepis” oznacza, że nie spełnia ona wymogów wynikających z art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz z art. 49 w związku z art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, co przesądza o konieczności odmowy nadania jej dalszego biegu we wskazanym zakresie.

9. Trybunał stwierdza, że również zarzut skargi o niekonstytucyjności art. 24 § 1 pkt 1, 4, 5, 7 w związku z art. 8, art. 15 i art. 127 § 3 k.p.a. nie spełnia wskazanej przesłanki.

10. Skarżący uzasadniając naruszenie art. 2 w związku z art. 78 Konstytucji, przywołał fragmenty wyroku Trybunału z 15 grudnia 2008 r., dotyczące instytucji wyłączenia jako jednego z elementów zapewnienia bezstronności w postępowaniu odwoławczym. Jednakże sposób sformułowania tych zarzutów świadczy, że również tu przedmiotem skargi czyni sam proces stosowania prawa. Skarżący kwestionuje bowiem okoliczności faktyczne sprawy i niewyłączenie przez Szefa SKW przy ponownym rozpoznawaniu sprawy m.in. osób, których zachowanie było podstawą złożenia wniosku o ponowne rozpoznanie, ani osób, które brały udział w wydaniu rozkazu personalnego nr 498/BKS/11 z 17 maja 2011 r.

10.1 Trybunał przypomina zatem, że skarga konstytucyjna jest sformalizowanym środkiem ochrony wolności i praw. Oznacza to m.in., że kontroli w trybie skargi podlega jedynie zgodność z Konstytucją normy zastosowanej w indywidualnej sprawie skarżącego, a prowadzącej do naruszenia przysługującego mu prawa podmiotowego. Skarżący zobowiązany jest więc do określenia tego, w jaki sposób zostało naruszone jego wolność lub prawo konstytucyjne przez zakwestionowaną normę, a nie tego – jak ma to miejsce w rozpoznawanej skardze: w jaki sposób norma ta (art. 24 § 1 pkt 1, 4, 5, 7 w związku z art. 8, art. 15 i art. 127 § 3 k.p.a.) została naruszona w postępowaniu przed organem oraz sądami orzekającymi w jego sprawie.

10.2 Z tej racji Trybunał stwierdza, że sposób sfomułowania zarzutów naruszenia praw i wolności konstytucyjnych oznacza, że również w tym zakresie przedmiotem skargi skarżący uczynił stosowanie prawa, co skutkuje koniecznością odmowy nadania jej dalszego biegu na podstawie art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 49 w związku z art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK.

11. Skarżący zarzucając niekonstytucyjność art. 19 ust. 3 w związku z art. 9 ust. 3 ustawy o służbie funkcjonariuszy SKW i SWW w związku z art. 6 i art. 104 § 1 k.p.a. nie wskazał wolności ani prawa podmiotowego naruszonego przez kwestionowaną normę.

11.1. W skardze skarżący zarzucił niezgodność zaskarżonej normy z art. 2, art. 7 w związku z art. 32 ust. 1 Konstytucji i prawem „do sprawiedliwego i [równego] traktowania przez działające na podstawie i w granicach prawa władze publiczne w ramach państwa prawnego, urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej”. Trybunał przypomina zatem, że – zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą – żaden ze wskazanych przez skarżącego przepisów Konstytucji nie jest źródłem wolności ani praw podmiotowych i nie może być samodzielną podstawą kontroli konstytucyjności dokonywanej w trybie skargi konstytucyjnej.

11.2. W wydanym w pełnym składzie postanowieniu z 24 października 2001 r. (SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225) Trybunał stwierdził, że wynikająca z art. 32 Konstytucji zasada równości samodzielnie jest jedynie zasadą ogólną, mającą charakter niejako prawa „drugiego stopnia”, tzn. przysługującego w związku z konkretnymi normami prawnymi, a nie w oderwaniu od nich – „samoistnie”. Z tego względu przepis ten może zostać powołany jako wzorzec kontroli jedynie wtedy, gdy skarżący wykaże istnienie konkretnej wolności lub konkretnego prawa o charakterze konstytucyjnym, w ramach którego dochodzi do naruszenia zasady zawartej w art. 32 ust. 1 Konstytucji. Innymi słowy, skarżący, formułując zarzut naruszenia równości wobec prawa, powinien wskazać jako wzorce kontroli nie tylko unormowania wyrażające zasadę równości jako taką, ale także te przepisy konstytucyjne, które są źródłem konkretnych podmiotowych wolności lub praw jednostki (zob. np. postanowienia TK z: 3 listopada 1998 r., Ts 116/98, OTK ZU nr 1/1999, poz. 10; 1 marca 2000 r., Ts 57/99, OTK ZU nr 2/2000, poz. 72; 21 lutego 2013 r., Ts 148/12, OTK ZU nr 5/B/2013, poz. 482). W rozpoznawanej skardze skarżący tego wymogu nie spełnił.

11.3. Trybunał wielokrotnie zwracał uwagę również na to, że art. 2 ustawy zasadniczej nie można uznać za samodzielny wzorzec kontroli w postępowaniu inicjowanym wniesieniem skargi konstytucyjnej; przepis ten nie jest bowiem źródłem wolności lub praw (zob. wydane w pełnym składzie postanowienie TK z 23 stycznia 2002 r., Ts 105/00, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 60 oraz postanowienia TK z: 10 stycznia 2001 r., Ts 72/00, OTK ZU nr 1/2001, poz. 12; 23 stycznia 2002 r., SK 13/01, OTK ZU nr 1/A/2002, poz. 9; 14 grudnia 2004 r., SK 29/03, OTK ZU nr 11/A/2004, poz. 124; 20 lutego 2008 r., SK 27/07, OTK ZU nr 1/A/2008, poz. 22). Trybunał konsekwentnie podkreśla, że skarżący może powołać art. 2 Konstytucji jako wzorzec kontroli jedynie wówczas, gdy zasadę demokratycznego państwa prawnego odniesie do przepisów Konstytucji, które wolności i prawa wyrażają.

11.4. Również statuowana w art. 7 Konstytucji zasada legalizmu (czy też zasada praworządności) nie może być samodzielnym wzorcem kontroli konstytucyjności dokonywanej w wyniku wniesienia skargi konstytucyjnej. Istotą tej zasady jest nakaz działania organów władzy publicznej w granicach wyznaczonych przez prawo, w którym powinna być zawarta zarówno podstawa działania, jak i zakreślone granice ich działania. Zasada legalizmu ma charakter ustrojowy, nie można z niej wywodzić konstytucyjnych wolności ani praw jednostki. Zarzut jej naruszenia nie może być więc przedmiotem skargi konstytucyjnej (zob. np. wyroki TK z 13 stycznia 2004 r., SK 10/03 i 26 kwietnia 2005 r., SK 36/03 oraz postanowienie TK z 19 kwietnia 2006 r., SK 12/05, OTK ZU nr 4/A/2006, poz. 50).

12. Trybunał stwierdza, że skarżący nie wskazał konstytucyjnej wolności ani prawa podmiotowego, w związku z którym doszło do naruszenia art. 2, art. 7 oraz art. 32 ust. 1 Konstytucji. Na tej podstawie Trybunał uznaje, że we wskazanym zakresie skarga konstytucyjna nie spełnia wymogów formalnych, co przesądza o konieczności odmowy nadania jej dalszego biegu na podstawie art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 49 w związku z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK.

W związku z powyższym należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.