Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 56/15
POSTANOWIENIE
Dnia 17 września 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Anna Kozłowska (przewodniczący)
SSN Wojciech Katner
SSN Krzysztof Strzelczyk (sprawozdawca)
w sprawie ze skargi B. A.
przy uczestnictwie Skarbu Państwa - Prezesa Sądu Okręgowego w P.
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu
Apelacyjnego z dnia 9 grudnia 2010r., po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w
Izbie Cywilnej
w dniu 17 września 2015 r.,
zażalenia B. A.
na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 11 lutego 2015 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie i przekazuje sprawę do
ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu, pozostawiając
temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania
zażaleniowego.
2
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 11 lutego 2015 r. Sąd Apelacyjny odrzucił skargę B. A.
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu
Apelacyjnego z dnia 9 grudnia 2010 r. w sprawie z powództwa B. A. przeciwko
Skarbowi Państwa – Prezesowi Sądu Okręgowego w P. o zapłatę.
W uzasadnieniu postanowienia z dnia 11 lutego 2015 r. Sąd Apelacyjny
wskazał, że skarga powoda nie została oparta na ustawowej podstawie wznowienia
(art. 410 k.p.c.). Zdaniem Sądu Apelacyjnego, nie zachodziły wskazane przez
skarżącego podstawy wznowienia postępowania określone w art. 403 § 2 i 3 k.p.c.
Sąd uznał, że skarżący, powołując jako nowe środki dowodowe dokumenty
dotyczące budowy domu Rolnika w M., nie sprecyzował, w jaki sposób
uwzględnienie tych dokumentów mogłoby wpłynąć na zmianę dokonanych
w sprawie ustaleń faktycznych i w konsekwencji – na jej rozstrzygnięcie. Zwrócił
też uwagę, że skarżący wskazał jedynie, że w dniu 25 października 2014 r. uzyskał
dostęp do powołanych dokumentów, nie zostało natomiast stwierdzone, że nie miał
o nich wiedzy, w chwili gdy toczyło się postępowanie. Zdaniem Sądu Apelacyjnego
nie było też możliwe wznowienie postępowania na podstawie art. 403 § 1 k.p.c.,
albowiem nie można żądać wznowienia postępowania na tej podstawie, że wyrok
został oparty na dokumencie podrobionym lub przerobionym, gdy zarzut fałszu
dokumentu był zgłoszony w dotychczasowym postępowaniu i został przez sąd
uznany za bezzasadny.
W zażaleniu na to postanowienie skarżący zarzucił naruszenie art. 410 § 1
k.p.c. oraz art. 403 § 1 i 2 k.p.c. Wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia
i przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu w celu rozpoznania skargi o
wznowienie postępowania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 410 § 1 zd. 1 k.p.c. sąd odrzuca skargę wniesioną po upływie
przepisanego terminu, niedopuszczalną lub nieopartą na ustawowej podstawie.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że ustalenie na etapie
wstępnego badania skargi o wznowienie postępowania, czy skarga opiera się na
ustawowej przesłance, powinno zostać dokonane na podstawie twierdzeń
zawartych w skardze; wstępne badanie skargi nie obejmuje oceny, czy wskazana
3
podstawa jest uzasadniona, ponieważ należy to do zakresu merytorycznego
rozstrzygnięcia skargi (zob. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 11 stycznia
2006 r.; II CZ 121/05, niepubl.; z dnia 15 grudnia 2011 r., II CZ 123/11, niepubl.;
z dnia 8 maja 2015 r., III CZ 17/15; niepubl.). Sąd Apelacyjny uznał, że skarżący,
powołując dokumenty dotyczące budowy domu rolnika w M. (protokoły z dnia 9
grudnia 1980 r. i 24 listopada 1987 r.), nie wyjaśnił, w jakim zakresie mogą one
zmienić podstawę orzekania, tym samym wpłynąć na wynik sprawy. Zdaniem Sądu,
brak precyzyjnego wyjaśnienia przesądza o niemożliwości domagania się
wznowienia postępowania.
Hipoteza art. 410 § 1 zdanie pierwsze k.p.c., w części dotyczącej nieoparcia
skargi na ustawowej podstawie wznowienia jako przesłance jej odrzucenia, nie jest
tożsama z merytoryczną weryfikacją restytucyjnej podstawy skargi z art. 403 § 2
k.p.c. Odrzucenie skargi na posiedzeniu niejawnym stanowi tylko orzeczenie
formalne i stąd nie może dotyczyć badania, czy wykryta okoliczność faktyczna lub
środek dowodowy mogły mieć wpływ na wynik sprawy. Jeżeli więc strona wskazuje
taką podstawę, to podlega ona ocenie merytorycznej. Przyjęcie skargi do
rozpoznania - a więc jej nieodrzucenie, co też może nastąpić w dalszym
postępowaniu - nie zależy od stwierdzenia, że nowy dowód ma moc zmiany ustaleń
i rozstrzygnięcia w poprzedniej sprawie, ale że istniał przed jej zakończeniem
i strona nie mogła go wcześniej powołać. Odrzucenie skargi mogłoby więc nastąpić,
gdyby nie była ona oparta na ustawowej podstawie wznowienia.
W związku z podniesieniem przez Sąd Apelacyjny wątpliwości dotyczących
wcześniejszej wiedzy powoda o istnieniu dokumentów, na które powołuje się
w skardze o wznowienie postępowania, trzeba uwzględnić, że odrzucenie skargi
o wznowienie postępowania dlatego, że wskazana w skardze podstawa
wznowienia nie występuje, jest możliwe jedynie wtedy, gdy nie zachodzą w tym
względzie żadne wątpliwości (por. zwł. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia
6 czerwca 2012 r., IV CZ 38/12, niepubl.; z dnia 14 stycznia 2015 r., I CZ 110/14,
niepubl.; z dnia 20 marca 2015 r., II CZ 93/14, niepubl.). Jeżeli zaś takie
wątpliwości występują, ocena przez sąd dopuszczalności wznowienia obejmująca
także dopuszczalność powołania jako podstawy wznowienia określonych
okoliczności i dowodów powinna być stosownie do treści art. 410 § 2 k.p.c.
4
poprzedzona wezwaniem skarżącego do uprawdopodobnienia okoliczności to
stwierdzających. (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 30 października
2008 r., II CZ 74/08, niepubl.; z dnia 8 maja 2013 r., I CZ 3/13, niepubl.; z dnia
21 lutego 2013 r., sygn. akt IV CZ 179/12 niepubl.; z dnia 23 lipca 2014 r. V CZ
46/14 niepubl.).
Z tych względów Sąd Najwyższy orzekł jak wyżej na podstawie art. 39815
§ 1
k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.
kc
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13