Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KRS 83/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 13 stycznia 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Halina Kiryło (przewodniczący)
SSN Dawid Miąsik
SSN Krzysztof Staryk (sprawozdawca)
w sprawie z odwołania M. M.
od uchwały Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 16 czerwca 2015 r. w przedmiocie
przedstawienia wniosku o powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego
Sądu Rejonowego w […], ogłoszonym w Monitorze Polskim […]
z udziałem A.R.
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 13 stycznia 2016 r.,
oddala odwołanie.
UZASADNIENIE
Krajowa Rada Sądownictwa uchwałą z dnia 16 czerwca 2015 r., w
przedmiocie przedstawienia wniosku o powołanie do pełnienia urzędu na
stanowisku sędziego Sądu Rejonowego w […], ogłoszonym w Monitorze Polskim –
powołując się na art. 3 ust. 1 pkt 2 i art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o
Krajowej Radzie Sądownictwa (Dz.U. Nr 126, poz. 714 ze zm.; dalej jako: „ustawa o
2
KRS”) – postanowiła przedstawić Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej z
wnioskiem o powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu
Rejonowego kandydaturę A. R. (pkt I. ppkt 1.). W pkt I. ppkt 2. KRS postanowiła nie
przedstawiać Prezydentowi RP z wnioskiem o powołanie do pełnienia urzędu na
stanowisku sędziego Sądu Rejonowego w […] pozostałych wymienionych
kandydatur biorących udział w przedmiotowej procedurze konkursowej, w tym
kandydatury M. M. W pkt II. Rada na podstawie art. 41 ustawy o KRS postanowiła
umorzyć postępowanie z wniosku Pani A. Z. o powołanie do pełnienia urzędu na
stanowisku sędziego Sądu Rejonowego w […].
W uzasadnieniu uchwały Rada wskazała, że zespół członków Krajowej Rady
Sądownictwa odbył w dniu 4 maja 2015 r. posiedzenie w przedmiocie
przygotowania stanowiska do rozpatrzenia i oceny na posiedzeniu Krajowej Rady
Sądownictwa kandydatów na jedno wolne stanowisko sędziowskie w Sądzie
Rejonowym w […]. Zespół ten oceniając, że materiały nie są wystarczające do
zajęcia stanowiska w sprawie i kierując się przede wszystkim kwalifikacjami
zawodowymi kandydatów oraz uzyskanym poparciem środowiska sędziowskiego,
jednogłośnie postanowił odroczyć posiedzenie w celu wysłuchania w trybie
wideokonferencji kandydatów: […]. Zespół członków KRS w dniu 10 czerwca 2015
r. przeprowadził rozmowy w trybie wideokonferencji z kandydatami zaproszonymi
przez Krajową Radę Sądownictwa dotyczące przygotowania stanowiska do
rozpatrzenia i oceny na posiedzeniu Krajowej Rady Sądownictwa kandydatur na
stanowisko sędziego Sądu Rejonowego w […]. Zespół członków Krajowej Rady
Sądownictwa po przeprowadzeniu narady, uwzględniając oceny kwalifikacyjne
kandydatów, opinie przełożonych, rekomendacje, informacje dokumentujące
doświadczenie zawodowe, publikacje, opinie Kolegium Sądu, ocenę Zgromadzenia
Ogólnego Sędziów oraz inne dokumenty dołączone do kart zgłoszenia kandydatów
ocenił, że materiały są wystarczające do zajęcia stanowiska w sprawie i biorąc pod
uwagę wszystkie ustawowe kryteria, jednogłośnie (4 głosami „za”, przy braku
głosów „przeciw” i braku głosów „wstrzymujących się”) przyjął stanowisko w
przedmiocie zarekomendowania Radzie kandydatury A. R.
Krajowa Rada Sądownictwa stwierdziła, że podjęła uchwałę po
wszechstronnym rozważeniu całokształtu okoliczności i podzielając stanowisko
3
zespołu członków KRS uznała, że w przedmiotowej procedurze nominacyjnej
najlepszą kandydatką jest A. R.
W ocenie Rady za przedstawieniem wskazanej kandydatury z wnioskiem o
powołanie na jedno wolne stanowisko sędziowskie w Sądzie Rejonowym
przemawiają kwalifikacje A. R., posiadane przez tą kandydatkę doświadczenie
zawodowe, wnioski płynące z opinii na temat jej pracy oraz uzyskane poparcie
środowiska sędziowskiego. Rekomendowana kandydatka posiada obszerną i
pogłębioną wiedzę merytoryczną, predysponującą do objęcia stanowiska sędziego
oraz odpowiednie doświadczenie zawodowe i staż pracy, a ponadto i otrzymała
drugie co do wielkości poparcie organów środowiska sędziowskiego.
Krajowa Rada Sądownictwa wskazała, że D. I. została pozytywnie
zaopiniowana w równoległej procedurze nominacyjnej, uchwałą Krajowej Rady
Sądownictwa z dnia 16 czerwca 2015 r., na stanowisko sędziego Sądu
Rejonowego w […]; L. K. została pozytywnie zaopiniowana w równoległej
procedurze nominacyjnej, uchwałą Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 16 czerwca
2015 r., na stanowisko sędziego Sądu Rejonowego w […]. A. Z. […] została
pozytywnie zaopiniowana, uchwałą Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 10 grudnia
2014 r., na stanowisko sędziego Sądu Rejonowego w […]. W dniu 15 kwietnia 2015
r. otrzymała od Prezydenta RP nominację. W związku z tym dalsze postępowanie
wszczęte w następstwie złożenia jej wniosku stało się bezprzedmiotowe.
Według Krajowej Rady Sądownictwa pozostali wskazani kontrkandydaci
ubiegający się o stanowisko sędziego Sądu Rejonowego w […], w tym M. M. w
przedmiotowej procedurze konkursowej nie spełniają w tak dużym stopniu kryteriów
wyboru jak rekomendowana kandydatka. Krajowa Rada Sądownictwa
uwzględniając łącznie wszystkie przesłanki i kryteria związane z powołaniem na
stanowisko sędziego Sądu rejonowego uznała, że A. R. spełnia je w wyższym
stopniu.
Powyżej przedstawione okoliczności spowodowały, że na posiedzeniu
Krajowej Rady Sądownictwa w dniu 16 czerwca 2015 r. na kandydaturę: A. R.
oddano 14 głosów „za”, nie oddano głosów „przeciw” oraz nie oddano głosów
„wstrzymujących się”, udzielając tej kandydaturze jednogłośnego poparcia. Na
kandydaturę M. M. nie oddano głosów „za”, oddano 2 głosy „przeciw” przy 12
4
głosach „wstrzymujących się”, w związku z czym wskazana kandydatura nie
uzyskała wymaganej bezwzględnej większości głosów.
Powyższą uchwałę Krajowej Rady Sądownictwa M. M. zaskarżyła
odwołaniem do Sądu Najwyższego „w zakresie dotyczącym powołania na
stanowisko sędziego Sądu Rejonowego” A. R.
Odwołująca się zarzuciła naruszenie:
a) art. 32 ust. 1 i art. 60 Konstytucji RP oraz art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy o KRS
przez ich niewłaściwe zastosowanie i pozbawienie skarżącej dostępu do
stanowiska sędziego sądu rejonowego na takich samych zasadach jak innych
kandydatów na sędziów sądów rejonowych, to jest oparcie oceny kandydatów na
wynikach głosowania Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Sądu Okręgowego w […],
pomimo że organ ten głosuje wyłącznie na kandydatów zatrudnionych w ramach
tego okręgu, pomijając pozostałe osoby, które mogą posiadać wyższe kwalifikacje,
co stanowi o nierównym traktowaniu w dostępie do służby publicznej i znaczącym
ograniczeniu dostępu do zawodu, nie opartym na kryteriach ustawowych;
b) art. 33 ust. 1 ustawy o KRS przez brak wszechstronnego rozważenia
sprawy na podstawie niezbędnej i pełnej dokumentacji oraz wyjaśnień uczestników;
c) art. 33 ust. 2 ustawy o KRS przez nieuwzględnienie wyników
wideokonferencji podczas wyboru kandydata na wolne stanowisko sędziowskie
oraz brak jakiejkolwiek wzmianki w uchwale dotyczącej uzyskanych przez
kandydatów wyników wideokonferencji;
d) art. 35 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o KRS przez:
- nieopracowanie listy rekomendacyjnej kandydatów z uwzględnieniem
ustawowych przesłanek,
- całkowite pominięcie, że kandydatka przedstawiona z wnioskiem o
powołanie nie podnosi swoich kwalifikacji zawodowych oraz niewyjaśnienie,
dlaczego mimo to jest najlepszym kandydatem spośród wszystkich osób
uczestniczących w konkursie, a ponadto niewyjaśnienie, w jaki sposób wybrana
kandydatka zaprezentowała się na wideokonferencji,
- całkowite pominięcie nadesłanej dokumentacji stanowiącej uaktualnienie
danych zawartych w karcie zgłoszenia podczas oceny posiadanego przez
kandydatów doświadczenia zawodowego;
5
e) art. 42 ust. 1 w związku z art. 44 ust. 1 ustawy o KRS przez doręczenie
uzasadnienia uchwały o treści wewnętrznie sprzecznej i uniemożliwiającej
skuteczną kontrolę przez Sąd Najwyższy oraz uniemożliwiającej realizację prawa
do odwołania, ponieważ jego treść nie zawiera analizy żadnych kryteriów
ustawowych ocen kandydatów, a jedynie ukazuje koncentrację wnioskowania na
okolicznościach nieistotnych, określonych w sposób ogólnikowy, niejasny i
nieprzejrzysty oraz nie wskazanie cech wyróżniających wybraną kandydatkę
spośród pozostałych kandydatów biorących udział w konkursie.
Odwołująca się wniosła o uchylenie zaskarżonej uchwały Rady i przekazanie
sprawy Krajowej Radzie Sądownictwa do ponownego rozpoznania.
Krajowa Rada Sądownictwa w odpowiedzi na odwołanie wniosła o jego
oddalenie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kompetencje Krajowej Rady Sądownictwa - konstytucyjnego organu
stojącego na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów (art. 186 oraz
art. 187 Konstytucji RP) - zostały określone w obecnie obowiązującej ustawie z dnia
12 maja 2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 tej
ustawy do kompetencji Rady należy między innymi rozpatrywanie i ocena
kandydatów do pełnienia urzędu na stanowiskach sędziowskich w sądach
powszechnych. W świetle art. 44 ust. 1 ustawy o KRS kognicja Sądu Najwyższego
do oceny uchwał Krajowej Rady Sądownictwa obejmuje badanie, czy uchwała nie
pozostaje w sprzeczności z prawem. Sąd Najwyższy nie jest właściwy dla
dokonania wyboru najlepszego kandydata spośród osób starających się o
stanowisko sędziego. Taka kompetencja jest domeną Krajowej Rady Sądownictwa,
natomiast weryfikacja rozstrzygnięć Rady przez Sąd Najwyższy polega zasadniczo
na kontroli zachowania przewidzianej procedury (por. wyroki Sądu Najwyższego: z
dnia 15 lipca 2009 r., III KRS 7/09 i III KRS 11/09, niepublikowane, oraz z dnia
20 października 2009 r., III KRS 13/09, Zeszyty Naukowe Sądownictwa
Administracyjnego 2011 nr 11, poz. 93). W konsekwencji określonego
ukształtowania kognicji Sądu Najwyższego w zakresie kontroli postępowania
6
dotyczącego przedstawienia Prezydentowi RP wniosku o powołanie sędziego,
kontrola sądowa obejmuje w szczególności badanie, czy w danym postępowaniu
zostały zachowane właściwe kryteria oceny zgłaszających się kandydatów oraz czy
przeprowadzono wymagane czynności organów sądowych. Analiza tego, czy
uchwała nie pozostaje w sprzeczności z prawem, dotyczy w szczególności
przestrzegania przez Radę ustawowych warunków powoływania na stanowisko
sędziego, określonych w ustawie - Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz
reguł proceduralnych obowiązujących w postępowaniu przed tym organem,
określonych zwłaszcza w rozdziale 3 ustawy o KRS, w szczególności zaś w art. 33,
art. 35 oraz w art. 44 powołanej ustawy.
Stosownie do art. 44 ust. 1 ustawy o KRS uczestnik postępowania przed
Krajową Radą Sądownictwa może odwołać się do Sądu Najwyższego z powodu
sprzeczności uchwały Rady z prawem. Rozpoznanie odwołania następuje przy
zastosowaniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o skardze kasacyjnej
(art. 44 ust. 3 tej ustawy). Określenie sprzeczności uchwały Rady z prawem, która
może stanowić podstawę jej weryfikacji przez Sąd Najwyższy powinno - najogólniej
rzecz biorąc - uwzględniać dwa aspekty. Pierwszy dotyczy konstytucyjnie (art. 186 i
art. 187 Konstytucji RP) i ustawowo (por. w szczególności art. 3 ustawy o KRS)
określonej kompetencji Krajowej Rady Sądownictwa, że do kompetencji Rady
należy między innymi rozpatrywanie i ocena kandydatów do pełnienia urzędu na
stanowiskach sędziowskich w sądach powszechnych. Jest to kompetencja
należąca wyłącznie do Krajowej Rady Sądownictwa, której Rada nie traci ze
względu na przewidziany tryb odwoławczy od jej uchwał, a z kolei rozpatrując
odwołanie Sąd Najwyższy nie przejmuje kompetencji i związanej z nią
odpowiedzialności za przedstawienie Prezydentowi RP wniosków o powołanie
sędziów. Drugi aspekt, zresztą ściśle uzależniony od pierwszego, wiąże się z
zasadami postępowania przed Sądem Najwyższym, według reguł postępowania
kasacyjnego. W postępowaniu tym nie prowadzi się postępowania dowodowego,
gdyż wyjaśnienie istotnych okoliczności już zostało zakończone w postępowaniu
przed Radą (por. art. 39813
§ 2 k.p.c.). Zarzucona w odwołaniu sprzeczność z
prawem odnosi się - jak wynika to wprost z art. 44 ust. 1 ustawy o Krajowej Radzie
Sądownictwa - do uchwały Rady. Ponieważ chodzi o sprzeczność z prawem
7
uchwały Rady, to jeżeli zarzucona sprzeczność odnosiłaby się do przepisów
postępowania (por. druga podstawa skargi kasacyjnej z art. 3983
§ 1 pkt 2 k.p.c.) to
powinna wskazać tylko takie uchybienia, które mogły mieć istotny wpływ na zawarte
w uchwale Rady rozstrzygnięcie. Jeżeli zaś chodzi o sprzeczność z prawem
materialnym, polegającą - jak to wynika z art. 3983
§ 1 pkt 1 k.p.c. - na błędnej
wykładni lub niewłaściwym zastosowaniu, to odwołanie powinno wskazywać
przepis (przepisy), który rozstrzygnięcie uchwały Rady narusza.
Rozpatrzenie – z uwzględnieniem przedstawionych wyżej założeń
interpretacyjnych – zarzutów odwołania M. M. od uchwały Krajowej Rady
Sądownictwa z dnia 16 czerwca 2015 r., nie ujawniło sprzeczności z prawem
zaskarżonej uchwały KRS.
Artykuł 33 ust. 1 ustawy o KRS zobowiązuje Krajową Radę Sądownictwa,
aby przed podjęciem uchwały w indywidualnych sprawach należących do jej
kompetencji, wszechstronnie rozważyła sprawę, na podstawie udostępnionej
dokumentacji oraz wyjaśnień uczestników postępowania lub innych osób, jeśli
zostały złożone. Z treści tego przepisu, przy uwzględnieniu zasad ogólnie
przyjętych w działaniu organów państwa w demokratycznym państwie prawnym
(art. 2 Konstytucji RP) wynika zatem obowiązek wszechstronnego rozpatrzenia i
oceny przez Radę kandydatów do pełnienia urzędu na stanowiskach sędziowskich,
a jego naruszenie może polegać na pominięciu istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy
okoliczności wynikających z owej dokumentacji lub wyjaśnień, albo dokonaniu
ustaleń sprzecznych z tymże materiałem. Przepis art. 35 ust. 2 ustawy o KRS
stanowi natomiast, że przy ustalaniu kolejności kandydatów na liście zespół kieruje
się przede wszystkim oceną kwalifikacji kandydatów, a ponadto uwzględnia:
1) doświadczenie zawodowe, opinie przełożonych, rekomendacje, publikacje i inne
dokumenty dołączone do karty zgłoszenia; 2) opinie kolegium właściwego sądu
oraz ocenę właściwego zgromadzenia ogólnego sędziów. Warto w tym miejscu
zauważyć, że ów katalog (adresowany w pierwszej kolejności do zespołu Rady przy
sporządzaniu listy rekomendowanych kandydatów, a w dalszej również do
Rady podejmującej uchwałę) nie ma wyczerpującego charakteru i - poza
wyeksponowaniem oceny kwalifikacji kandydatów - w żadnym razie nie
hierarchizuje kolejnych przymiotów, którymi powinna odznaczać się osoba
8
ubiegająca się o to stanowisko. Ustawodawca nie zastosował też w art. 35 ust. 2
ustawy o KRS „gradacji kryteriów”. Wszystkim kryteriom - poza oceną kwalifikacji
kandydatów - przypisał bowiem takie samo znaczenie. Co do samych kwalifikacji
kandydatów należy z kolei podkreślić, że wymieniony przepis nie precyzuje tego
pojęcia. Z pewnością jednak nie można utożsamiać owych kwalifikacji tylko z
wymaganiami stawianymi kandydatom w przepisach ustawy o ustroju sądów
powszechnych, gdyż te wyznaczają jedynie minimum standardów dla osoby
ubiegającej się o stanowisko sędziego. Chodzi więc raczej o uwzględnienie w
ocenie kandydatów - poza owym ustawowym minimum - dodatkowych elementów
składających się na teoretyczne i praktyczne umiejętności potrzebne do
wykonywania tego zawodu, jak np. wyniki ukończenia studiów i egzaminu
sędziowskiego, uzyskane stopnie naukowe, ukończone studia podyplomowe i
szkolenia, reprezentowana w toku wykonywania dotychczasowej pracy i
analizowana przez sędziów wizytatorów oraz przełożonych wiedza prawnicza,
sposób organizowania pracy i wywiązywania się z obowiązków. W wyroku z dnia
17 sierpnia 2010 r., III KRS 10/10, LEX nr 678015, Sąd Najwyższy wyraził
stanowisko, zgodnie z którym żadne z kryteriów przyjętych przez KRS przy ocenie
kandydatów do pełnienia urzędu sędziego nie ma charakteru decydującego, ani też
nie jest koniecznie wymagane uszeregowanie kandydatów w oparciu o każde z
nich. Decyduje ocena całościowa wynikająca z łącznego zastosowania tych
kryteriów.
Sąd Najwyższy stwierdza, że zaskarżona przez odwołującą się uchwała KRS
respektuje tak rozumiane regulacje zawarte w przepisach art. 33 ust. 1 i art. 35 ust.
2 ustawy o KRS.
Odwołująca się zarzucaną sprzeczność zaskarżonej uchwały z art. 33 ust. 1
ustawy o KRS uzasadnia twierdzeniem o braku wszechstronnego rozważenia
sprawy na podstawie niezbędnej i pełnej dokumentacji oraz wyjaśnień uczestników.
W tak określonym uzasadnieniu zarzutów odwołania odwołująca się podejmuje
próbę podważenia ustaleń faktycznych dokonanych przez KRS, przeciwstawiając
im własną ocenę stanowiącego podstawę tych ustaleń materiału dowodowego i
wywodząc z niej twierdzenie, że jest lepszą kandydatką niż kandydatka
rekomendowana na wolne stanowisko sędziowskie w Sądzie Rejonowym […].
9
Należy podkreślić jeszcze raz, że Sąd Najwyższy nie ma kompetencji do
merytorycznego rozpatrywania kwalifikacji kandydata na sędziego (a tym bardziej
jego kontrkandydatów). Sąd Najwyższy nie przejmuje bowiem kompetencji Rady
jako organu umocowanego przez Konstytucję RP do rozpatrywania i oceny
kandydatów do pełnienia urzędu sędziego, ale ją uwzględnia. W postępowaniu
zainicjowanym odwołaniem wniesionym od uchwały Rady podjętej w tym
przedmiocie z mocy art. 39813
§ 2 k.p.c., znajdującego zastosowanie w tym
postępowaniu na podstawie art. 44 ust. 3 o KRS, poza gestią Sądu Najwyższego
pozostają dokonane przez Radę ustalenia faktyczne i ocena dowodów (por. wyrok
Sądu Najwyższego z dnia 22 lipca 2013 r., III KRS 209/13, dotychczas
niepublikowany).
Z uzasadnienia zaskarżonej uchwały Krajowej Rady Sądownictwa wynika, że
KRS, rozpatrując i oceniając kandydatury zgłoszone na wolne stanowisko
sędziowskie w Sądzie Rejonowym w […] dysponowała kompletną dokumentacją
dotyczącą osób biorących udział w konkursie. Podkreślić trzeba, że uzasadnienie
uchwały Rady nie może być powtórzeniem treści całego zgromadzonego materiału
sprawy. Z uzasadnienia zaskarżonej uchwały wynika jednak tryb procedowania
przez Radę oraz to, że Krajowa Rada Sądownictwa, rozpatrując kandydatury na
wolne stanowisko sędziowskie w Sądzie Rejonowym w […] – podzielając
przedstawioną przez Zespół członków KRS rekomendację – wzięła pod uwagę
wszystkie okoliczności dotyczące poszczególnych uczestników postępowania,
rzutujące na ocenę ich predyspozycji do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego
tego Sądu, a zwłaszcza te, o których mowa w art. 35 ust. 2 ustawy o KRS, tj.
kwalifikacje, doświadczenie zawodowe kandydatów, opinie wizytatorów i
przełożonych, rekomendacje oraz wyniki głosowań organów sądu i samorządu
sędziowskiego. Kryteria, którymi kierowała się Rada, podejmując decyzję o
przedstawieniu Prezydentowi RP konkretnych osób z wnioskiem o powołanie do
pełnienia urzędu na stanowisku sędziego, są określone w uzasadnieniu
zaskarżonej uchwały i wynikają ze szczegółowego umotywowania przyczyn
dokonanego wyboru. Są nimi między innymi: kwalifikacje i doświadczenie
zawodowe, oceny kwalifikacyjne, opinie przełożonych oraz uzyskane poparcie
środowiska sędziowskiego. KRS podkreśliła, że przy uwzględnieniu oceny
10
całościowej wynikającej z łącznego zastosowania ustawowych kryteriów, w
niniejszym postępowaniu nominacyjnym Rada uznała, że najlepszą kandydatką jest
A. R. Rada dokonując takiej oceny miała na uwadze przymioty wskazane w
wyróżniającej ocenie kwalifikacyjnej dotyczącej pracy kandydatki oraz w równie
pozytywnych licznych opiniach przełożonych oraz osób z nią współpracujących.
Rekomendowana kandydatka posiada obszerną i pogłębioną wiedzę merytoryczną,
predysponującą do objęcia stanowiska sędziego oraz odpowiednie doświadczenie
zawodowe i staż pracy, a ponadto i otrzymała drugie co do wielkości poparcie
organów środowiska sędziowskiego. Kolegium Sądu Okręgowego na posiedzeniu
w dniu 5 marca 2015 r., przyznało A. R. ocenę bardzo dobrą plus z pozytywnym
rokowaniem na przyszłość, co do wykonywania urzędu sędziego, rekomendowało
jej kandydaturę na drugim miejscu (8 głosów „za”). Na posiedzeniu Zgromadzenia
Ogólnego Sędziów Sądu Okręgowego w […] w dniu 9 marca 2015 r.
rekomendowana kandydatka uzyskała: 62 głosy „za” oraz 14 głosów „przeciw” przy
13 głosach „wstrzymujących się” (3 głosy nieważne). W ocenie Rady pozostali
wskazani kontrkandydaci ubiegający się o stanowisko sędziego Sądu Rejonowego
w […], w przedmiotowej procedurze konkursowej nie spełniają w tak dużym stopniu
kryteriów wyboru jak rekomendowana kandydatka. Krajowa Rada Sądownictwa
uwzględniając łącznie wszystkie przesłanki i kryteria związane z powołaniem na
stanowisko sędziego sądu rejonowego uznała, że A. R. spełnia je w wyższym
stopniu.
Odwołująca się nie przedstawiła zasadnych argumentów wskazujących na
to, że w większym niż jej kontrkandydatka stopniu spełnia kryteria wyboru na
wakujące stanowisko sędziowskie. KRS - w ocenie odwołującej się jako kandydatki
na wolne stanowisko sędziowskie w przedmiotowej procedurze konkursowej -
oceniła jej kandydaturę w oparciu o wskazane w zaskarżonej uchwale kryteria;
wzięła przy tym pod uwagę jej kwalifikacje i doświadczenie zawodowe, oceny
kwalifikacyjne, opinie przełożonych oraz uzyskane poparcie środowiska
sędziowskiego.
Bezzasadny jest zarzut odwołania dotyczący naruszenia art. 33 ust. 2
ustawy o KRS przez nieuwzględnienie wyników wideokonferencji podczas wyboru
kandydata na wolne stanowisko sędziowskie oraz brak jakiejkolwiek wzmianki w
11
uchwale dotyczącej uzyskanych przez kandydatów wyników wideokonferencji.
Wypowiedzi kandydatów zaproszonych na wideokonferencję zostały przedstawione
w protokole z posiedzenia zespołu członków KRS z dnia 10 czerwca 2015 r.,
którym członkowie Rady dysponowali przed podjęciem zaskarżonej uchwały. Nie
było potrzeby odrębnego przedstawiania przeprowadzonych w trakcie
wideokonferencji rozmów z kandydatami w uzasadnieniu uchwały. Każdy z
kandydatów biorących udział w konkursie ma dostęp do akt sprawy i mógł
zapoznać się z protokołem odzwierciedlającym przebieg wideokonferencji.
Zaprezentowana w uzasadnieniu zaskarżonej uchwały ocena kandydatur,
wbrew odmiennemu stanowisku odwołującej się, jest wynikiem rozważenia przez
Krajową Radę Sądownictwa wszystkich aspektów sprawy i nie można przypisać jej
sprzeczności z prawem, w tym zwłaszcza z art. 33 ust. 1 oraz art. 35 ust. 2 ustawy
o KRS. Zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej uchwały wyjaśnienia dotyczące
dokonanego przez Radę wyboru innego kandydata świadczyły o tym, że o wyborze
A. R. na wolne stanowisko sędziowskie w Sądzie Rejonowym w […] decydowała
całościowa ocena wynikająca z łącznego zastosowania właściwych kryteriów tej
oceny. Z tych samych przyczyn nie mogą być uzasadnione również podnoszone w
odwołaniu zarzuty naruszenia wskazanych przepisów Konstytucji RP; w tym art. 60
Konstytucji RP. Przedmiotem ochrony wynikającej z art. 60 Konstytucji RP jest
przede wszystkim formalny aspekt dostępu do służby, a więc związany z
przestrzeganiem jednolitych kryteriów i procedur postępowania, a nie sama ocena
kwalifikacji, czy też wiarygodności danej osoby z punktu widzenia kryteriów
stosowanych w ramach tego postępowania. Z tego względu sądowa kontrola
dokonywana przez pryzmat wymienionego przepisu nie stwarza podstaw do
wkraczania w zakres kompetencji Krajowej Rady Sądownictwa, ponieważ mogłoby
to oznaczać naruszenie konstytucyjnych uprawnień i kompetencji Rady
wynikających z art. 179 Konstytucji RP. Ochrona sądowa udzielana kandydatowi na
określone stanowisko sędziowskie, dokonywana przy uwzględnieniu art. 60
Konstytucji RP powinna zatem obejmować kontrolę postępowania przed Radą pod
względem jego zgodności z prawem, a więc musi być ograniczona do oceny
zgodności z prawem zastosowanej in casu procedury oceny kandydatury bądź
kandydatur i w efekcie przedstawienia Prezydentowi RP wniosku o powołanie lub
12
odmowy objęcia danego kandydata takim wnioskiem. Art. 32 ust. 1 Konstytucji RP
statuuje zasadę równości wszystkich wobec prawa i równości traktowania
wszystkich przez władze publiczne oraz zakazuje dyskryminacji w życiu
politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny. Z tego
względu kontrola sądowa postępowania przed Radą w zakresie jego zgodności z
tym przepisem powinna sprowadzać się do oceny, czy wszyscy kandydaci
uczestniczący w procedurze konkursowej byli traktowani jednakowo oraz czy żaden
z nich nie był w jakikolwiek sposób dyskryminowany. Poddanie kontroli sądowej
wyników postępowania przed KRS w takiej indywidualnej sprawie nie może
natomiast oznaczać, że Sąd uczestniczyłby w decydowaniu o obsadzie
określonego stanowiska sędziowskiego. Zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej
uchwały wyjaśnienia Rady nie zawierały niczego, co można by uznać za
dyskryminację odwołującej się, świadczącą o naruszeniu art. 32 ust. 1 Konstytucji
RP. Z uzasadnienia uchwały nie wynika, aby względem odwołującej się
zastosowano inne kryteria oceny, niż te zastosowane przez Radę w stosunku do
rekomendowanej kandydatki.
Bezzasadny jest zarzut dotyczący naruszenia przepisu art. 3 ust. 1 pkt 2
ustawy o KRS. Zgodnie art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy o KRS do kompetencji Krajowej
Rady Sądownictwa należy: przedstawianie Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej
wniosków o powołanie sędziów w Sądzie Najwyższym, sądach powszechnych,
sądach administracyjnych i sądach wojskowych. Krajowa Rada Sądownictwa nie
naruszyła powołanej regulacji, skoro właśnie stosownie do przyznanej na jej
podstawie kompetencji rozpatrywała kandydatury zgłoszone na wolne stanowisko
sędziowskie w Sądzie Rejonowym w […] w procedurze konkursowej zakończonej
wydaniem zaskarżonej w niniejszej sprawie uchwały.
Bezzasadny jest zarzut naruszenia art. 42 ust. 1 w związku z art. 44 ust. 1
ustawy o KRS. Zgodnie z treścią art. 42 ust. 1 ustawy o KRS uchwały Rady w
sprawach indywidualnych wymagają uzasadnienia. Przepis ten nie określa jednak
wymogów, które powinno spełniać to uzasadnienie. Dlatego też należy przyjąć, że
do naruszenia powołanego przepisu może dojść wówczas, gdy uchwała w ogóle
nie będzie zawierała uzasadnienia, bądź gdy uzasadnienie zostanie wprawdzie
sporządzone, ale jego treść uniemożliwi sądową kontrolę zgodności zaskarżonej
13
uchwały z prawem. Z punktu widzenia ochrony interesów poszczególnych
kandydatów trzeba przyjąć, że KRS nie ma obowiązku szczegółowego opisywania
każdego z nich, wystarczające jest dokładne przedstawienie kandydata (lub
kandydatów) wybranych przez Radę. Pozostali kandydaci znają bowiem dokładnie
własną sytuację, a co za tym idzie mogą ją porównać z opisaną w uzasadnieniu
uchwały sytuacją kandydata wybranego przez Radę. Ponadto, dla ochrony
interesów kandydata nieprzedstawionego z wnioskiem o powołanie go do pełnienia
urzędu na stanowisku sędziowskim nie jest konieczne posiadanie informacji
dotyczących innych kandydatów niewybranych, skoro może on wnieść odwołanie
tylko pod takim zarzutem, że to on został bezpodstawnie pominięty, nie może zaś
skarżyć uchwały Rady, zarzucając jej pominięcie innego kandydata. Nie ma też
żadnych podstaw do uznania za słuszną tezy, że Rada, nie zamieszczając w
uzasadnieniu uchwały szczegółowej charakterystyki kandydata, nie dokonała tym
samym wnikliwej oceny jego kandydatury (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22
lipca 2013 r., III KRS 209/13 i powołane tam orzecznictwo Sądu Najwyższego).
Rada zaskarżoną uchwałą nie naruszyła przepisu art. 42 ust. 1 ustawy o KRS.
Z uzasadnienia zaskarżonej uchwały wynika, że Krajowa Rada Sądownictwa,
rozpatrując kandydatury na wolne stanowisko sędziowskie w Sądzie Rejonowym w
[…], wzięła pod uwagę wszystkie okoliczności dotyczące poszczególnych
uczestników postępowania, rzutujące na ocenę ich predyspozycji do pełnienia
urzędu na stanowisku sędziego tego Sądu, a zwłaszcza te, o których mowa w
art. 35 ust. 2 ustawy o KRS, tj. kwalifikacje i doświadczenie zawodowe kandydatów,
opinie wizytatorów i przełożonych, rekomendacje oraz wyniki głosowań organów
sądu i samorządu sędziowskiego. Kryteria, którymi kierowała się Rada, podejmując
decyzję o przedstawieniu Prezydentowi RP konkretnej osoby z wnioskiem o
powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego, są określone w
uzasadnieniu zaskarżonej uchwały i wynikają ze szczegółowego umotywowania
przyczyn dokonanego wyboru.
Podkreślić trzeba, że podstawą odwołania od uchwały KRS nie mogą być -
stanowiące wyraz subiektywnych odczuć skarżącej - zarzuty, które dotyczą
ustalenia faktów lub oceny dowodów w sprawie (art. 3983
§ 3 k.p.c. w związku z
art. 44 ust. 3 ustawy o KRS). Samo niezadowolenie lub subiektywne poczucie
14
pokrzywdzenia kandydata do objęcia wolnego stanowiska sędziego nie stanowi
uzasadnionej lub usprawiedliwionej podstawy odwołania od uchwały KRS o
nieprzedstawieniu Prezydentowi RP wniosku o powołanie na wakujące stanowisko
sędziowskie. Weryfikacja kwalifikacji poszczególnych kandydatów ubiegających się
o stanowiska sędziowskie należy do Rady, a podstaw do twierdzenia, że zostały
przekroczone granice swobodnego uznania, nie mogą stanowić odmienne - z
natury subiektywne - zapatrywania w odniesieniu do własnych osiągnięć, walorów i
przymiotów (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 lipca 2014 r., III KRS 17/14,
dotychczas niepublikowany).
Zaprezentowana w uzasadnieniu zaskarżonej uchwały ocena kandydatur
jest wynikiem wszechstronnego rozważenia przez Krajową Radę Sądownictwa
wszystkich aspektów sprawy i nie można przypisać jej cech dowolności. Wyklucza
to dalszą ingerencję Sądu Najwyższego w dokonany przez Radę wybór kandydata
na wolne stanowisko sędziowskie.
Podkreślić trzeba, że w rozstrzygnięciu Krajowej Rady Sądownictwa nie
zawiera się negatywne określenie kwalifikacji odwołującej się z punktu widzenia
przymiotów osoby starającej się o urząd sędziego. Istotą rozstrzygnięcia jest
bowiem wybór innej osoby, jako kandydata lepszego, bez jednakże jakiejkolwiek
dyskwalifikacji odwołującej się. Wskazane bowiem przez nią w odwołaniu cechy,
predyspozycje, kwalifikacje i kompetencje zawodowe, czyniły ją bowiem
wartościowym kandydatem na urząd sędziego sądu rejonowego.
Z powyższych przyczyn wobec braku wykazania w odwołaniu naruszenia
prawa przez Krajową Radę Sądownictwa, Sąd Najwyższy orzekł stosownie do
art. 39814
k.p.c. w związku z art. 44 ust. 3 ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa.
kc