II UZ 36/15
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:17-03-2016
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II UZ 36/15
POSTANOWIENIE
Dnia 9 lutego 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jolanta Frańczak (przewodniczący)
SSN Halina Kiryło (sprawozdawca)
SSN Maciej Pacuda
w sprawie z wniosku P. Spółki z o.o. z siedzibą w W.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
z udziałem zainteresowanego M. J.
o wydanie zaświadczenia,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 9 lutego 2016 r.,
zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 4 marca 2015 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie w pkt II, pozostawiając
Sądowi Apelacyjnemu orzeczenie o kosztach postępowania
zażaleniowego.
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 4 marca 2015 r. Sąd Apelacyjny odrzucił apelację
wnioskodawcy P. z o.o. od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w W. z dnia 17 września 2014 r. w sprawie przeciwko Zakładowi
Ubezpieczeń Społecznych, przy udziale zainteresowanego M. J. o wydanie
zaświadczenia dotyczącego ustawodawstwa właściwego, wskazując w
uzasadnieniu, że nie ma w sprawie wątpliwości, że stosunek ubezpieczenia
społecznego jest stosunkiem o charakterze majątkowym. Taki charakter stosunku
2
prawnego, którego dotyczy spór, powoduje obowiązek wskazania przez powoda
(odwołującego się) wartości przedmiotu sporu zgodnie z art. 19 § 2 k.p.c. Wezwany
do uzupełniania braku formalnego apelacji pełnomocnik wnioskodawcy twierdził, że
w przedmiotowej sprawie określenie wartości przedmiotu zaskarżenia jest zbędne.
W ocenie Sądu Apelacyjnego, brak oznaczenia wartości przedmiotu zaskarżenia w
sprawie o prawa majątkowe jest brakiem formalnym apelacji, uzasadniającym jej
odrzucenie w trybie art. 370 k.p.c. W sprawie o podleganie ubezpieczeniu
społecznemu brak oznaczenia przedmiotu zaskarżenia ma zaś dodatkowe
znaczenie dla prawidłowego orzeczenia o kosztach zastępstwa procesowego
zgłoszonego prze strony.
W zażaleniu na to postanowienie pełnomocnik wnioskodawcy wniósł o jego
uchylenie w całości wraz z orzeczeniem o kosztach postępowania zażaleniowego,
zarzucając naruszenie przepisów postępowania - art. 370 k.p.c. i 373 k.p.c. przez
niewłaściwą ocenę prawną sprawy i przyjęcie, iż wnioskodawca nie podał wartości
przedmiotu zaskarżenia, przez co Sąd Apelacyjny odrzucił apelację. W ocenie
pełnomocnika wnioskodawcy, przedmiotem postępowania jest odwołanie od decyzji
organu rentowego, który odmówił wnioskodawcy wydania zaświadczenia
dotyczącego ustawodawstwa właściwego na formularzu A1. Sąd Apelacyjny,
pismem z dnia 27 listopada 2014 r., wezwał wnioskodawcę do wskazania wartości
przedmiotu sporu w terminie 7 dni, pod rygorem odrzucenia apelacji. W odpowiedzi
wnioskodawca ponownie wskazał, że kwestia odmowy wydania zaświadczenia
dotyczącego ustawodawstwa właściwego na formularzu A1 należy do kategorii
spraw z zakresu objęcia obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, podnosząc, że
odrzucenie apelacji z powodu nieuzupełnienia w wyznaczonym terminie jej braków
może dotyczyć tylko takich braków formalnych, które uniemożliwiają nadanie
apelacji prawidłowego biegu (art. 370 k.p.c. i 373 k.p.c.), przywołując postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2005 r., III UZ 29/04, (OSNP 2005 nr 11,
poz. 165).
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie ma uzasadnione podstawy.
3
Wstępnie należy przypomnieć, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego
kategoria spraw „o prawa majątkowe” jest rozumiana szeroko. Do takich spraw
„o charakterze majątkowym” mogą należeć m.in. sprawy o ustalenie, w tym - tak jak
w okolicznościach sprawy - o wydanie zaświadczenia o podleganiu właściwemu
ubezpieczeniu społecznemu. Prawami majątkowymi są bowiem prawa wywodzące
się bezpośrednio ze stosunków prawnych obejmujących ekonomiczne interesy
stron (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2006 r.,
IV CZ 74/06, niepublikowane), tak więc sprawą majątkową jest sprawa, w której
zgłoszone żądanie zmierza bezpośrednio do ochrony takich, ekonomicznych
interesów strony i uczynienie zadość takiemu żądaniu ma bezpośredni wpływ na
ukształtowanie jej stosunków majątkowych (por. np. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 6 października 2006 r., V CZ 67/06, niepublikowane;
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2006 r., V CSK 53/05,
niepublikowane). O majątkowym bądź niemajątkowym charakterze prawa, którego
dotyczy roszczenie, decyduje zatem majątkowy bądź niemajątkowy charakter
dobra, którego naruszenia wnioskodawca upatruje i którego ochrony się domaga.
Wobec tego należy uznać, że prawami majątkowymi są wszelkie prawa wywodzące
się bezpośrednio ze stosunków prawnych obejmujących ekonomiczne interesy
stron.
Przedmiotem żądania w rozpoznawanej sprawie, nie jest objęcie
ubezpieczeniem społecznym (to bowiem nie jest kwestionowane), ale wydanie
zaświadczenia na formularzu A1, określającego ustawodawstwo właściwe, co ma
oczywisty wymiar majątkowy, przekładający się na wysokość należnych
składek na obowiązkowe ubezpieczenie emerytalno-rentowe zainteresowanego, co
uzasadniało wezwanie pełnomocnika wnioskodawcy do uzupełnienia apelacji i
wskazanie wartości przedmiotu zaskarżenia. Niewątpliwie również obowiązku tego
pełnomocnik nie wykonał, nie można bowiem uznać za spełnienie tego obowiązku
wskazanie, że „wartość przedmiotu zaskarżenia w przedmiotowej sprawie stanowi
objęcie ubezpieczeniem społecznym”. Niemniej jednak trzeba zwrócić uwagę, że co
prawda zgodnie z art. 373 k.p.c., sąd odrzuca apelację m.in. wówczas, gdy strona
nie uzupełniła braków pisma procesowego w terminie, ale dotyczy to jednak nie
wszystkich braków formalnych, ale takich, bez których pismo nie może otrzymać
4
prawidłowego biegu. W ramach zatem postępowania wstępnego sąd bada, czy
pismo procesowe zawierające apelację może mieć nadany prawidłowy bieg.
Przepis art. 373 k.p.c. (i także art. 370 k.p.c.) należy odczytywać łącznie z art. 130
k.p.c. Odrzucenie apelacji z powodu nieuzupełnienia braków formalnych w
wyznaczonym terminie dotyczy zatem tylko takich braków, które uniemożliwiają
nadanie apelacji prawidłowego biegu (por. także postanowienia Sądu Najwyższego
z dnia 28 stycznia 2005 r., III UZ 29/04 (OSNP 2005 nr 11, poz. 165), z 11 grudnia
2009 r.,, II UZ 43/09 oraz z 17 maja 2013 r., II UZ 30/13 (niepublikowane), a także
uchwałę z dnia 7 lipca 2005 r., II UZP 7/05 (OSNP 2005 nr 24, poz. 396).
W okolicznościach sprawy, skoro brak określenia wartości przedmiotu
zaskarżenia nie uniemożliwiał nadania biegu sprawie w zakresie postępowania
apelacyjnego, należało orzec jak w postanowieniu, stosownie do art. 39815
§ 1
k.p.c. w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.
kc
POSTANOWIENIE
Dnia 9 lutego 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jolanta Frańczak (przewodniczący)
SSN Halina Kiryło (sprawozdawca)
SSN Maciej Pacuda
w sprawie z wniosku P. Spółki z o.o. z siedzibą w W.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
z udziałem zainteresowanego M. J.
o wydanie zaświadczenia,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 9 lutego 2016 r.,
zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 4 marca 2015 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie w pkt II, pozostawiając
Sądowi Apelacyjnemu orzeczenie o kosztach postępowania
zażaleniowego.
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 4 marca 2015 r. Sąd Apelacyjny odrzucił apelację
wnioskodawcy P. z o.o. od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w W. z dnia 17 września 2014 r. w sprawie przeciwko Zakładowi
Ubezpieczeń Społecznych, przy udziale zainteresowanego M. J. o wydanie
zaświadczenia dotyczącego ustawodawstwa właściwego, wskazując w
uzasadnieniu, że nie ma w sprawie wątpliwości, że stosunek ubezpieczenia
społecznego jest stosunkiem o charakterze majątkowym. Taki charakter stosunku
2
prawnego, którego dotyczy spór, powoduje obowiązek wskazania przez powoda
(odwołującego się) wartości przedmiotu sporu zgodnie z art. 19 § 2 k.p.c. Wezwany
do uzupełniania braku formalnego apelacji pełnomocnik wnioskodawcy twierdził, że
w przedmiotowej sprawie określenie wartości przedmiotu zaskarżenia jest zbędne.
W ocenie Sądu Apelacyjnego, brak oznaczenia wartości przedmiotu zaskarżenia w
sprawie o prawa majątkowe jest brakiem formalnym apelacji, uzasadniającym jej
odrzucenie w trybie art. 370 k.p.c. W sprawie o podleganie ubezpieczeniu
społecznemu brak oznaczenia przedmiotu zaskarżenia ma zaś dodatkowe
znaczenie dla prawidłowego orzeczenia o kosztach zastępstwa procesowego
zgłoszonego prze strony.
W zażaleniu na to postanowienie pełnomocnik wnioskodawcy wniósł o jego
uchylenie w całości wraz z orzeczeniem o kosztach postępowania zażaleniowego,
zarzucając naruszenie przepisów postępowania - art. 370 k.p.c. i 373 k.p.c. przez
niewłaściwą ocenę prawną sprawy i przyjęcie, iż wnioskodawca nie podał wartości
przedmiotu zaskarżenia, przez co Sąd Apelacyjny odrzucił apelację. W ocenie
pełnomocnika wnioskodawcy, przedmiotem postępowania jest odwołanie od decyzji
organu rentowego, który odmówił wnioskodawcy wydania zaświadczenia
dotyczącego ustawodawstwa właściwego na formularzu A1. Sąd Apelacyjny,
pismem z dnia 27 listopada 2014 r., wezwał wnioskodawcę do wskazania wartości
przedmiotu sporu w terminie 7 dni, pod rygorem odrzucenia apelacji. W odpowiedzi
wnioskodawca ponownie wskazał, że kwestia odmowy wydania zaświadczenia
dotyczącego ustawodawstwa właściwego na formularzu A1 należy do kategorii
spraw z zakresu objęcia obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, podnosząc, że
odrzucenie apelacji z powodu nieuzupełnienia w wyznaczonym terminie jej braków
może dotyczyć tylko takich braków formalnych, które uniemożliwiają nadanie
apelacji prawidłowego biegu (art. 370 k.p.c. i 373 k.p.c.), przywołując postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2005 r., III UZ 29/04, (OSNP 2005 nr 11,
poz. 165).
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie ma uzasadnione podstawy.
3
Wstępnie należy przypomnieć, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego
kategoria spraw „o prawa majątkowe” jest rozumiana szeroko. Do takich spraw
„o charakterze majątkowym” mogą należeć m.in. sprawy o ustalenie, w tym - tak jak
w okolicznościach sprawy - o wydanie zaświadczenia o podleganiu właściwemu
ubezpieczeniu społecznemu. Prawami majątkowymi są bowiem prawa wywodzące
się bezpośrednio ze stosunków prawnych obejmujących ekonomiczne interesy
stron (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2006 r.,
IV CZ 74/06, niepublikowane), tak więc sprawą majątkową jest sprawa, w której
zgłoszone żądanie zmierza bezpośrednio do ochrony takich, ekonomicznych
interesów strony i uczynienie zadość takiemu żądaniu ma bezpośredni wpływ na
ukształtowanie jej stosunków majątkowych (por. np. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 6 października 2006 r., V CZ 67/06, niepublikowane;
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2006 r., V CSK 53/05,
niepublikowane). O majątkowym bądź niemajątkowym charakterze prawa, którego
dotyczy roszczenie, decyduje zatem majątkowy bądź niemajątkowy charakter
dobra, którego naruszenia wnioskodawca upatruje i którego ochrony się domaga.
Wobec tego należy uznać, że prawami majątkowymi są wszelkie prawa wywodzące
się bezpośrednio ze stosunków prawnych obejmujących ekonomiczne interesy
stron.
Przedmiotem żądania w rozpoznawanej sprawie, nie jest objęcie
ubezpieczeniem społecznym (to bowiem nie jest kwestionowane), ale wydanie
zaświadczenia na formularzu A1, określającego ustawodawstwo właściwe, co ma
oczywisty wymiar majątkowy, przekładający się na wysokość należnych
składek na obowiązkowe ubezpieczenie emerytalno-rentowe zainteresowanego, co
uzasadniało wezwanie pełnomocnika wnioskodawcy do uzupełnienia apelacji i
wskazanie wartości przedmiotu zaskarżenia. Niewątpliwie również obowiązku tego
pełnomocnik nie wykonał, nie można bowiem uznać za spełnienie tego obowiązku
wskazanie, że „wartość przedmiotu zaskarżenia w przedmiotowej sprawie stanowi
objęcie ubezpieczeniem społecznym”. Niemniej jednak trzeba zwrócić uwagę, że co
prawda zgodnie z art. 373 k.p.c., sąd odrzuca apelację m.in. wówczas, gdy strona
nie uzupełniła braków pisma procesowego w terminie, ale dotyczy to jednak nie
wszystkich braków formalnych, ale takich, bez których pismo nie może otrzymać
4
prawidłowego biegu. W ramach zatem postępowania wstępnego sąd bada, czy
pismo procesowe zawierające apelację może mieć nadany prawidłowy bieg.
Przepis art. 373 k.p.c. (i także art. 370 k.p.c.) należy odczytywać łącznie z art. 130
k.p.c. Odrzucenie apelacji z powodu nieuzupełnienia braków formalnych w
wyznaczonym terminie dotyczy zatem tylko takich braków, które uniemożliwiają
nadanie apelacji prawidłowego biegu (por. także postanowienia Sądu Najwyższego
z dnia 28 stycznia 2005 r., III UZ 29/04 (OSNP 2005 nr 11, poz. 165), z 11 grudnia
2009 r.,, II UZ 43/09 oraz z 17 maja 2013 r., II UZ 30/13 (niepublikowane), a także
uchwałę z dnia 7 lipca 2005 r., II UZP 7/05 (OSNP 2005 nr 24, poz. 396).
W okolicznościach sprawy, skoro brak określenia wartości przedmiotu
zaskarżenia nie uniemożliwiał nadania biegu sprawie w zakresie postępowania
apelacyjnego, należało orzec jak w postanowieniu, stosownie do art. 39815
§ 1
k.p.c. w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.
kc