Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 grudnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 15 grudnia 2016r. w Kaliszu

apelacji Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w W.

od wyroku Sądu Rejonowego w Kaliszu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 29 sierpnia 2016 r. sygn. akt IV P 75/16

w sprawie z powództwa M. B.

przeciwko Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w W.

o odszkodowanie`

1. Oddala apelację;

2. Zasądza od Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w W.na rzecz powódki M. B. kwotę 1350 zł ( jeden tysiąc trzysta pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za instancję odwoławczą.

SSO Stanisław Pilarczyk (spr.) SSO Marzena Głuchowska SSO Piotr Leń

UZASADNIENIE

M. B. działająca przez profesjonalnego pełnomocnika, w dniu 5 kwietnia 2016 roku złożyła do Sądu Rejonowego w Kaliszu pozew – doprecyzowany w piśmie procesowym datowanym na dzień 25 kwietnia 2016 roku oraz piśmie procesowym datowanym na dzień 24 sierpnia 2016 roku – przeciwko Agencji (...)w W.o odszkodowanie w wysokości 16 719,60 zł za niezgodne z przepisami odwołanie ze stanowiska wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 5 kwietnia 2016 roku do dnia zapłaty. Ponadto powódka wniosła o zasądzenie od pozwanej na jej rzecz kosztów postępowania sądowego wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka podała, iż pozwana, aktem odwołania z dnia 14 marca 2016 roku, odwołała powódkę ze stanowiska Zastępcy Kierownika K.Biura Powiatowego (...) Oddziału (...)Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. M. B. podniosła, iż powyższe rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło z naruszeniem przepisów art. 70 § 1 ² k.p. w związku z art. 22 § 2 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym. Powódka wskazała, iż pracodawca nie mógł rozwiązać z nią stosunku pracy bez uprzedniej zgody rady powiatu, a Rada Powiatu K., w uchwale z dnia 10 marca 2016 roku, odmówiła wyrażenia zgody na rozwiązanie stosunku pracy z powódką, w uzasadnieniu podając, że organ nie widzi podstaw do takiego rozstrzygnięcia, ponieważ ta należycie wywiązywała się ze wszystkich swoich obowiązków wynikających z zajmowanego stanowiska. Ponadto powódka podniosła, iż pracodawca nie wykazał w żaden sposób, że jego działanie nie było związane z wykonywaniem przez powódkę mandatu radnej mimo, że powinien był udowodnić, że do rozwiązania stosunku pracy nie doszłoby, gdyby pracownik nie posiadał mandatu radnego, a także, że u podstaw rozwiązania stosunku pracy legły inne zdarzenia, obiektywnie uzasadniające konieczność zwolnienia pracownika.

Powódka w pozwie wskazała, iż nie uchybiła obowiązkom pracowniczym, była doceniana za wykonywaną pracę, czego konsekwencją był awans na stanowisko Zastępcy Kierownika Biura Powiatowego.

W odpowiedzi na pozew pozwana Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (...) w W., działająca przez profesjonalnego pełnomocnika, wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwana podała, iż pracownik zatrudniony na podstawie powołania może być w każdym czasie odwołany niezwłocznie lub w określonym terminie przez organ który go powołał. Pozwana podniosła, iż rada powiatu może odmówić wyrażenia zgody na zwolnienie z pracy radnego tylko w sytuacji, gdy przyczyną zwolnienia radnego są zdarzenia związane z wykonywaniem mandatu przez pracownika, a w każdym innym przypadku odmowa wyrażenia przez radę powiatu zgody na zwolnienie chronionego pracownika musi być traktowana jako nadużycie prawa. Pozwana wskazała, iż w związku z faktem, iż przyczyną odwołania powódki z zajmowanego stanowiska nie były zdarzenia związane z wykonywaniem przez nią mandatu radnego, pozwana podjęła decyzję o jej odwołaniu z zajmowanego stanowiska. Ponadto wskazała, iż skoro powódka wywodzi skutki prawne z faktu niewyrażenia przez organ powiatu zgody na odwołanie z zajmowanego stanowiska, to na niej spoczywa ciężar wskazania, że przyczyną odwołania były zdarzenia związane z wykonywaniem przez powódkę mandatu radnego, któremu to obowiązkowi powódka uchybiła. Pozwana wskazała, iż Rada Powiatu K., podejmując uchwałę z dnia 10 marca 2016 roku, nie mogła dokonać oceny dotychczasowej pracy powódki u pozwanej, ponieważ nie miała do tego żadnych podstaw prawnych, a podjęcie w/w uchwały miało na celu ochronę powódki przed czynnościami z zakresu prawa pracy.

Powódka M. B., w piśmie procesowym datowanym na dzień 6 czerwca 2016 roku, podtrzymała wszystkie twierdzenia oraz wnioski wskazane w pozwie. W przedmiotowym piśmie wskazała, iż dochodzi ona odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie stosunku pracy, opierając swe żądania nie na tym, że odwołanie zostało dokonane z przyczyn związanych z pełnieniem mandatu radnej, a z naruszenia przepisu art. 22 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym poprzez nieuzyskanie zgody powiatu. Powódka wskazała, że uchwała Rady Powiatu jest ważna i wiążąca, a pozwana nie kwestionowała jej, co więcej nie podjęła żadnych w tej mierze czynności prawnych, skutkujących uchyleniem bądź zmianą przedmiotowej uchwały przez Wojewodę (...). Ponadto wskazała, iż nie ma obowiązku dowodzenia zasadności motywów, jakimi kierowała się Rada Powiatu, jednakże pomimo tego w sposób wystarczający wykazała, że odwołanie jej ze stanowiska nie wynikało z niewypełnienia przez nią powierzonych obowiązków.

Wyrokiem z dnia 29 sierpnia 2016 roku, w sprawie o sygn. akt IV P 75/16, Sąd Rejonowy w Kaliszu, Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zasądził w punkcie 1 orzeczenia od Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w W.na rzecz M. B. kwotę 16 719,60 zł tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie stosunku pracy, z ustawowymi odsetkami od dnia 9 maja 2016 roku do dnia zapłaty, w punkcie 2 wyroku zasądził od Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w W.na rzecz M. B. kwotę 3 600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, w punkcie 3 zaś nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kaliszu kwotę 836 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Powyższy wyrok zapadł w oparciu o następujący stan faktyczny:

Powódka M. B. w 2003 roku ukończyła studia na kierunku prawo na Uniwersytecie (...), natomiast w 2004 roku – studia podyplomowe w zakresie rachunkowości na Akademii (...)w P..

Powódka w dniu 19 kwietnia 2004 roku została zatrudniona przez pozwaną Agencję (...) w W. na stanowisku starszego referenta. W dniu 14 października 2004 roku zawarła z pozwaną umowę na czas nieokreślony na stanowisku specjalisty. Z dniem 1września 2005 roku powódka awansowała na stanowisko starszego specjalisty. Z dniem 8 maja 2006 roku powierzono powódce pełnienie obowiązków zastępcy Kierownika K. Biura Powiatowego. Następnie z dniem 1maja 2008 roku powódka objęła stanowisko Zastępcy Kierownika Biura Powiatowego. Z dniem 24 czerwca 2008 roku stosunek pracy powódki nawiązany na podstawie umowy o pracę stał się stosunkiem pracy na podstawie powołania.

Do zakresu obowiązków powódki na stanowisku pracy należało:

-

zastępowanie pracownika na stanowisku Kierownik Biura Powiatowego w K.w realizacji zadań przypisanych do stanowiska kierownika biura powiatowego określonych w § 8 Regulaminu Organizacyjnego (...), wprowadzonego Zarządzeniem nr (...)Prezesa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z dnia 9 kwietnia 2015 roku oraz w obowiązujących Książkach Procedur;

-

realizacja zadań wynikających z Zarządzenia nr (...) Prezesa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z dnia 14 kwietnia 2015 roku w sprawie polityki antykorupcyjnej w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa;

-

przestrzeganie dyscypliny finansów publicznych w zakresie zadań wynikających z powierzonych obowiązków zgodnie z art. 13 z dnia 17 grudnia 2004 roku Ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych,

-

przestrzeganie zasad (polityki) rachunkowości wprowadzonych Zarządzeniem nr (...) Prezesa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z dnia 28 grudnia 2012 roku ( z późniejszymi zmianami)ł

-

w przypadku zmiany obowiązujących na zajmowanym stanowisku pracy przepisów prawnych, procedur i instrukcji stanowiskowych ma obowiązek zapoznania się z ich treścią i stosowania przy wykonywaniu powierzonych obowiązków;

-

wykonywać wszelkie inne prace zlecone przez Kierownika Biura Powiatowego w K.;

-

potwierdzać złożone przez beneficjentów dokumenty stanowiące załączniki do sprawy „za zgodność z oryginałem” w ramach obsługiwanych przez (...) programów.

Powódka wywiązywała się ze swoich obowiązków. Do wykonywanej przez nią pracy nie było zastrzeżeń. M. B. nigdy nie była ukarana karą nagany czy upomnienia. Powódka otrzymywała nagrody kwartalne.

M. B. w wyborach, które odbyły się dnia 16 listopada 2014 roku, została wybrana na Radną Powiatu K..

Pismem datowanym na dzień 25 lutego 2016 roku, Dyrektor Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, (...) Oddział (...), zwrócił się do Rady Powiatu K.o wyrażenie zgody na rozwiązanie stosunku pracy z M. B.. W uzasadnieniu powyższego wniosku wskazano, iż u podstaw zamierzonego rozwiązania stosunku pracy nie leżą zdarzenia związane z wykonywaniem przez radną mandatu.

Rada Powiatu K., uchwałą nr (...) z dnia 10 marca 2016 roku, odmówiła wyrażenia zgody na rozwiązanie stosunku pracy M. B.z Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. W uzasadnieniu uchwały Rada Powiatu K.wskazała, iż w treści pisma Dyrektora Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, (...) Oddział (...)z dnia 25 lutego 2016 roku nie było podanych szczegółowych powodów uzasadniających rozwiązanie z powódką stosunku pracy. Radni ocenili przedstawione argumenty jako niewystarczające powody do wyrażenia zgody na rozwiązanie stosunku pracy z powódką. Rada Powiatu K.nie znalazła podstaw do podjęcia uchwały o wyrażeniu zgody na rozwiązanie stosunku pracy z M. B..

Przedmiotowa uchwała nie została zaskarżona przez pozwaną.

Aktem odwołania Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, (...) Oddziału (...) z dnia 14 marca 2016 roku powódka została odwołana ze stanowiska Zastępcy Kierownika K. Biura Powiatowego (...) Oddziału (...) Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.

Powódka nie została poinformowana o przyczynach rozwiązania z nią stosunku pracy. Na rozprawie w dniu 29 sierpnia 2016 roku świadek K. A., zatrudniony u pozwanej na stanowisku dyrektora oddziału, również nie wskazał przyczyny odwołania powódki ze stanowiska pracy. Wskazał, podobnie jak w piśmie pozwanej datowanym na dzień 25 lutego 2016 roku, iż do odwołania powódki nie doszło w związku z pełnieniem przez nią mandatu radnej. Powódka wątpi w powyższe twierdzenie, uważając, iż rozwiązanie z nią stosunku pracy miało podłoże polityczne.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił w oparciu o akta osobowe powódki, zeznania świadka K. A., zeznania powódki, dokumenty na k. 7 – 17, k. 35 akt sprawy.

Sąd I instancji dał wiarę zeznaniom powódki, ponieważ znalazły odzwierciedlenie w zebranym w sprawie materiale dowodowym. Zeznania świadka K. A. Sąd także uznał za wiarygodne. Sąd Rejonowy wskazał, iż z materiału dowodowego jednoznacznie wynika, iż do odwołania powódki z zajmowanego przez nią stanowiska doszło bez uzyskania wymaganej zgody Rady Powiatu K.. Strona pozwana nie zaprzeczała tym okolicznościom.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sad Rejonowy dokonał następującej oceny prawnej:

Roszczenie powódki wynika z art. 45 § 1 kodeksu pracy w związku z art. 69 kodeksu pracy. M. B. uznając za niezgodne z przepisami odwołanie ze stanowiska pracy wniosła o zasądzenie odszkodowania w wysokości 16 719,60 zł.

Powódka była zatrudniona u pozwanej na podstawie powołania. W wyborach, które odbyły się dnia 16 listopada 2014 roku, została wybrana na Radną Powiatu K.. Aktem odwołania z dnia 14 marca 2016 roku została odwołana ze stanowiska Zastępcy Kierownika K. Biura Powiatowego (...) Oddziału (...) Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Na powyższe odwołanie nie wyraziła zgody Rada Powiatu K..

Zgodnie z art. 70 § 1, § 1 ¹ oraz § 1 ² kodeksu pracy, pracownik zatrudniony na podstawie powołania może być w każdym czasie – niezwłocznie lub w określonym terminie – odwołany ze stanowiska przez organ, który go powołał. Dotyczy to również pracownika, który na podstawie przepisów szczególnych został powołany na stanowisko na czas określony. Odwołanie powinno być dokonane na piśmie. Stosunek pracy z pracownikiem odwołanym ze stanowiska rozwiązuje się na zasadach określonych w przepisach niniejszego oddziału, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.

Zgodnie z art. 22 ustęp 2 ustawy o samorządzie powiatowym z dnia 5 czerwca 1998 roku (Dz. U. 1998, nr 91, poz. 578 z późniejszymi zmianami) rozwiązanie z radnym stosunku pracy wymaga uprzedniej zgody rady powiatu, której radny jest członkiem. Rada powiatu odmówi zgody na rozwiązanie stosunku pracy z radnym, jeżeli podstawą rozwiązania tego stosunku są zdarzenia związane z wykonywaniem przez radnego mandatu. Analogiczny zapis znajduje się w art. 25 ustępie 2 ustawy o samorządzie gminnym.

Powołana powyżej regulacja stanowi wyraz szczególnej ochrony trwałości stosunku pracy z pracownikiem (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 października 2005 roku, sygn. akt II PK 361/04). Ochronę w nim przewidzianą wszystkich pracowników, w tym i tych, którzy stali się pracownikami w następstwie powołania (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2015 roku, sygn. akt II PK 101/14).

Powódka, aktem odwołania Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, (...) Oddziału (...) z dnia 14 marca 2016 roku, została odwołana ze swojego stanowiska pracy, pomimo braku wymaganej zgody Rady Powiatu K. na przedmiotowe odwołanie. Uchwała nie została zaskarżona przez pozwaną. Pozwana nie przedstawiła Radzie Powiatu K. w piśmie datowanym na dzień 25 lutego 2016 roku powodów, które uzasadniałyby rozwiązanie stosunku pracy z powódką. W związku powyższym (...) odmówiła wyrażenia zgody na odwołanie powódki, nie znajdując podstaw do podjęcia uchwały o wyrażeniu takiej zgody.

M. B. otrzymywała nagrody kwartalne za wykonywaną przez siebie pracę. Do pracy powódki nie było żadnych zastrzeżeń, wywiązywała się ze swych obowiązków w sposób prawidłowy. Należy zwrócić uwagę również na staż pracy powódki u pozwanej. Powódka początkowo pracując ze stanowisku starszego referenta, awansowała na stanowisko Zastępcy Kierownika Biura Powiatowego.

Pracodawca zmierzający do rozwiązania stosunku pracy z radnym, winien wystąpić do jednostki samorządu terytorialnego o wyrażenie stosownej zgody. Zgoda ta musi być uprzednia w stosunku do oświadczenia pracodawcy. Pracodawca powinien umotywować swój zamiar, w taki sposób aby Rada mogła podjąć decyzje (orzeczenia: Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 maja 2015 roku, sygn. II OSK 890/15, Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 22 stycznia 2015 roku, sygn. III SA/Wr 753/14, Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 listopada 2014 roku, sygn. II OSK 2807/14, Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 25 września 2014 roku, sygn. VIII SA/Wa 521/14, Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 19 grudnia 2013 roku, sygn. II SA/Ka 931/13, Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 3 grudnia 2013 roku, sygn. II SA/Op 466/13, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2012 roku, sygn. II PK 319/11).

Pracodawca może złożyć skargę na uchwałę (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 stycznia 2013 roku, sygn. I PK 206/12, wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 czerwca 2012 roku, sygn. II OSK 870/12).

Bardzo ważnym jest orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 grudnia 2005 roku, w sprawie o sygn. akt II SA/Wa 1718/05, z którego wynika, że na pracodawcy spoczywa obowiązek wykazania przesłanek zamierzonego rozwiązania stosunku pracy. Rada nie ma obowiązku zbierania danych o rzeczywistych przyczynach zamiaru pracodawcy.

Pozwana, odwołując powódkę ze stanowiska pracy bez wcześniejszej zgody Rady Powiatu, naruszyła przepis prawa art. 22 ustęp 2 ustawy o samorządzie powiatowym, wobec czego powódka ma prawo do otrzymania odszkodowania za niezgodne z przepisami odwołanie ze stanowiska zgodnie z art. 45 § 1 k.p.

Wobec powyższego Sąd Rejonowy na zasadzie wyżej powołanych przepisów orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku. O kosztach zastępstwa procesowego postanowił Sąd I instancji w myśl § 2 pkt. 4 w związku z § 9 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 roku (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1800) co znalazło odzwierciedlenie w punkcie 2 wyroku, natomiast o nieuiszczonych kosztach sądowych, w postaci opłaty od pozwu, Sąd orzekł w punkcie 3 orzeczenia, mając na względzie treść przepisu art. 113 ustęp 1 w związku z art. 13 ustęp 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. nr 167, poz. 1398 z późniejszymi zmianami) oraz art. 98 k.p.c.

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego w Kaliszu z dnia 29 sierpnia 2016 roku, wydanego w sprawie o sygn. akt IV P 75/16, wniosła pozwana zaskarżając powyższe orzeczenie w całości.

Wyrokowi niniejszemu apelująca zarzuciła:

-

naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 8 k.p. w zw. z art. art. 22 ust. 2 Ustawy o samorządzie powiatowym przez jego niezastosowanie mimo, iż powołanie się przez powódkę na szczególną ochronę radnego było sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa, albowiem rozwiązanie stosunku pracy z powódką nastąpiło na podstawie odwołania i nie miało związku z pełnieniem przez powódkę funkcji radnej, a ponadto pracodawca wystąpił do rady powiatu z wnioskiem o wyrażenie zgody na rozwiązanie z powódką stosunku pracy i rada niezasadnie zgody tej odmówiła;

-

naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 22 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym poprzez jego błędną wykładnie polegającą na uznaniu, że nieuzasadniona odmowa wyrażenia zgody przez radę powiatu na rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem jest równoznaczna z nieuzyskaniem jej przez pracodawcę, podczas gdy rada powiatu podejmując uchwałę w przedmiocie wyrażenia zgody na rozwiązanie stosunku pracy, nie powinna ingerować w prawo pracodawcy do rozstania się z pracownikiem, gdy ma to uzasadnienie w obowiązującym porządku prawnym i nie jest związane z wykonywaniem przez radnego mandatu;

-

naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 22 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym poprzez błędną wykładnie i uznanie, że pracodawca jest obowiązany wskazać w piśmie do rady powiatu powody, które uzasadniają rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem, podczas gdy obowiązek taki nie jest nałożony w ww. przepisie, a nadto pracodawca nie ma obowiązku wskazywania przyczyny odwołania pracownika z zajmowanego stanowiska.

Biorąc pod uwagę powyższe, pozwana, na podstawie art. 368 § 1 pkt. 5 k.p.c., wniosła o zmianę wyroku w całości poprzez oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki na jej rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za obie instancje.

Pozwana, powołując się na orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2007 roku, sygn. akt II PK 329/2006, podniosła, iż naruszenie przez pracodawcę przepisów o rozwiązywaniu stosunku pracy z radnymi jako osobami podlegającymi szczególnej ochronie trwałości stosunku pracy, nie oznacza, że pracownik zawsze może dochodzić roszczeń przewidzianych w art. 45 § 1 k.p. Zasadność wypłaty tego rodzaju odszkodowań powinna podlegać ocenie z punktu ewentualnego nadużycia prawa. Sąd I instancji nie odniósł się jednak w tym zakresie do społeczno – gospodarczego przeznaczenia prawa i tym samym – zdaniem pozwanej – dopuścił się naruszenia art. 8 k.p. w zw. z art. 22 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym.

W uzasadnieniu apelacji skarżąca wskazała nadto, że Rada Powiatu podejmując uchwałę w przedmiocie wyrażenia zgody na rozwiązanie stosunku pracy nie może i nie powinna ingerować w prawo pracodawcy do zakończenia stosunku pracy, gdy nie jest to związane z wykonywaniem przez pracownika mandatu radnego. Pozwana podała, że w treści uzasadnienia uchwały rady powiatu nr (...), z dnia 10 marca 2016 roku, nie zostało wykazane, że odwołanie powódki z zajmowanego stanowiska było związane z wykonywaniem przez nią funkcji radnego. W konsekwencji należy zatem uznać, iż odmowa wyrażenia zgody przez radę powiatu była całkowicie niezasadna, a pozwana spełniła wymóg z art. 22 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym.

Pozwana uważa także, że nie była zobligowana do podania powodów z jakich nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy z powódką. Stosunek pracy wynikający z powołania charakteryzuje się najmniejszą stabilnością – pracownik na tej podstawie może być w każdym czasie odwołany ze swojego stanowiska. Takie uregulowanie zapewnia organom powołującym swobodę w doborze kadr kierowniczych. Zdaniem apelującej odwołanie pozostawione jest swobodnej ocenie organu odwołującego. Nie powinno podlegać kontroli ani ocenie sądu i tym bardziej kontroli rady powiatu, jeżeli nie jest związane z pełnieniem funkcji radnego przez pracownika. Skoro pracodawca nie musi wskazywać przyczyn odwołania, to nie jest również obowiązany zamieszczać uzasadnienia odwołania we wniosku o wyrażenie zgody przez radę powiatu na rozwiązanie z pracownikiem umowy o pracę. Według skarżącej w przedmiotowej sprawie wystarczającym było wskazanie przez pracodawcę, że rozwiązanie stosunku pracy z powódką nie ma związku z pełnieniem przez nią funkcji radnego. Okoliczność ta została potwierdzona zeznaniami świadka K. A..

W odpowiedzi na apelację pozwanej, powódka wniosła o jej oddalenie w całości oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz M. B. kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Powódka podała, iż w żaden sposób nie uchybiła obowiązkom pracowniczym. Była doceniana i wielokrotnie nagradza za sumienną pracę. Rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło tylko i wyłącznie z inicjatywy pozwanej, bez wskazania merytorycznych podstaw. Dochodzenie przez M. B. odszkodowania za niezgodne z przepisami rozwiązanie stosunku pracy nie jest zatem sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa.

Zarzut naruszenia przez Sąd I instancji wykładni art. 22 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym powódka uznała za niezasadny. Ustawa o samorządzie powiatowym reguluje w sposób szczególny sposób rozwiązywania z radnym stosunku pracy, wymagając uprzedniej zgody rady powiatu, której radny jest członkiem, co stanowi odstępstwo od ogólnych zasad. Nie można zatem przyjmować, iż decyzja taka nie jest obwarowana żadnymi wymogami, a organ odwołujący nie jest zobligowany do jej uzasadnienia.

Powódka wskazała nadto, że pozwana – w celu uzyskania niezbędnej zgody – powinna była udowodnić, że do rozwiązania stosunku pracy nie doszłoby, gdyby pracownik nie posiadał mandatu radnego, a także, że u podstaw rozwiązania stosunku pracy legły inne zdarzenia, obiektywnie uzasadniające konieczność zwolnienia pracownika. Motywy rozwiązania stosunku pracy muszą być zatem badane ponieważ od tych ustaleń zależy, czy jednostka samorządu terytorialnego zobowiązana będzie odmówić zgody (gdy przyczyny są związane z wykonywaniem przez radnego mandatu) czy też odmówi z innych przyczyn kierując się okolicznościami konkretnego przypadku. Dokonanie takiej czynności bez wymaganej zgody rady powiatu stanowi naruszenie prawa.

M. B. nie zgodziła się również z twierdzeniami pozwanej, aby odwołanie ze stanowiska nie podlegało kontroli Sądu ani ocenie rady powiatu. Zgodnie bowiem z uregulowaniami zawartymi w kodeksie pracy – jeżeli przepisy rozdziału III oddziału I nie stanowią inaczej – do stosunku pracy na podstawie powołania stosuje się przepisy dotyczące umowy o pracę na czas nieokreślony, z uwzględnieniem przywołanych tam wyłączeń, które w okolicznościach niniejszej sprawy nie występują.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja pozwanej nie zasługuje na uwzględnienie.

Ponowna analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a także zarzutów podniesionych w apelacji, prowadzi, zdaniem Sądu Okręgowego, do wniosku, że zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego jest prawidłowy.

Prawidłowo dokonane ustalenia faktyczne oraz należycie umotywowaną ocenę prawną sporu Sąd Okręgowy przyjmuje za własną, w pełni podzielając wywody zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, z tego też względu Sąd Okręgowy nie dostrzega potrzeby ponownego, szczegółowego przytaczania zawartych w nim argumentów (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 roku, I PKN 339/98, OSNAP 1999/24/776; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2010 roku, I UK 233/09, Lex nr 585720; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 września 2009 roku, II PK 58/09, Lex nr 558303; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2012 roku, II PK 278/11).

Należy wskazać, że w art. 70 § 1 k.p. zawarta jest zasada, że pracownik zatrudniony na podstawie powołania może być odwołany w każdym czasie (niezwłocznie lub w określonym terminie). Skoro zaś odwołanie jest możliwe w każdym czasie, oznacza to, że nie wymaga ono uzasadnienia. Odwołanemu pracownikowi przysługuje roszczenie o odszkodowanie tylko wtedy, gdy naruszone zostały przepisy dotyczące odwołania.

Organ odwołujący nie musi wskazywać powodów odwołania, natomiast odwołanie może być wadliwe z innych względów i wtedy pracownikowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze. Roszczenie takie należy także przyznać pracownikowi wtedy, gdy organ, nie mając obowiązku podawania przyczyny odwołania, przyczynę taką wskazuje – zwłaszcza podając, że zachowanie odwołanego pracownika naruszało obowiązki pracownicze, a przyczyna taka w konkretnym przypadku nie wystąpiła.

Z art. 22 ust. 2 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1445 j.t.) wynika, że rozwiązanie z radnym stosunku pracy wymaga uprzedniej zgody rady powiatu, której radny jest członkiem. Rada powiatu odmówi zgody na rozwiązanie stosunku pracy z radnym, jeżeli podstawą rozwiązania tego stosunku są zdarzenia związane z wykonywaniem przez radnego mandatu. Przepis ten ma walor, że jako regulacja, mająca charakter szczególny w stosunku do przepisów kodeksu pracy, modyfikuje tryb rozwiązania stosunku pracy pracownika, który jest radnym. Tryb ten dotyczy też rozwiązania stosunku pracy na podstawie powołania (art. 69-70 k.p). Jako przepis szczególny, art. 22 ust. 2 ustawy samorządzie powiatowym ma ten skutek, że w razie rozwiązania stosunku pracy z osobą zatrudnioną na podstawie powołania, z naruszeniem tego przepisu, możliwe jest, na mocy art. 69 k.p. w zw. z art. 45 § 1 k.p., dochodzenie od pracodawcy odszkodowania. Przyjecie odmiennego założenia oznaczałoby bowiem, że naruszenie przepisu o trybie rozwiązania stosunku pracy pracowników będących jednocześnie radnymi nie pociągałoby za sobą żadnych sankcji, a tym samym ustanowiona powinność uzyskania zgody, niemiałaby praktycznie znaczenia, co podważałoby racjonalność działań ustawodawcy.

W niniejszej sprawie nie było sporne, iż powódka była powołana na stanowisko Zastępcy Kierownika Biura Powiatowego w K., (...) Oddziału (...) Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należało, że skoro pozwana odwołała powódkę ze stanowiska za wypowiedzeniem, bez uzyskania zgody rady powiatu, to naruszyła przepis art. 22 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym, a powódce przysługuje odszkodowanie. Jak wskazano wyżej wszelkie wyjaśnienia pozwanej, że odwołanie powódki ze stanowiska nie miało związku z pełnieniem przez nią funkcji radnego, nie mają żadnego znaczenia w niniejszej sprawie. O tym fakcie decyduje rada powiatu, która w uchwale określa, czy wyraża zgodę na rozwiązanie stosunku pracy, czy nie.

W ocenie Sądu, o ile związaną jest decyzja rady w sytuacji, gdy podstawą rozwiązania stosunku pracy przez pracodawcę są zdarzenia wiążące się z wykonywaniem mandatu przez radnego, o tyle pozostałe przypadki wyrażenia zgody na rozwiązanie stosunku pracy, bądź odmowy takiej zgody, zostały pozostawione uznaniu rady powiatu, która decyduje, czy zachodzą przesłanki uwzględnienia wniosku pracodawcy. A zatem w tych sytuacjach rada powiatu może, ale nie musi, wyrazić zgodę na rozwiązanie stosunku pracy. Powyższe stanowisko wynika z literalnego brzmienia tego przepisu. Gdyby ustawodawca chciał narzucić radzie powiatu dodatkowe ograniczenia w udzielaniu powyższej zgody, to wyraźnie zaznaczałby to w treści ustawy o samorządzie powiatowym. Skoro takiego ograniczenia nie ma, to nie można go domniemywać, gdyż swoboda w odmawianiu zgody jest korzystna dla radnego, a domniemywanie ograniczeń byłoby domniemaniem mniejszej ochrony radnego. Takie wnioskowanie jest sprzeczne z zasadami interpretacji prawa publicznego. Stąd też przyjmuje się, że przepisu tego nie można interpretować w ten sposób, że rada powiatu musi wyrazić zgodę na rozwiązanie stosunku pracy z radnym, jeżeli pracodawca nie stawia mu zarzutów związanych z wykonywaniem mandatu radnego (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 listopada 2014 roku, II OSK 2807/14; wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 listopada 2011 roku, II OSK 1884/11; wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 22 stycznia 2015 roku, III SA/Wr 753/14; wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 10 lipca 2014 roku, II SA/Go 363/14; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lipca 2006 roku, I PK 9/06, OSNP 2007/13-14/193). Identyczne stanowisko wyrażane jest również w orzecznictwie i doktrynie na tle takich samych regulacji, dotyczących ochrony stosunku pracy radnego, zawartych w art. 25 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1515 z późn. zm.) oraz w art. 27 ust. 2 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie województwa (Dz. U. z 20151 roku, poz. 1392) (por. S. Płażek/ w / P. Chmielnicki/ red; Ustawa o samorządzie gminnym, LexisNexis 2013, t. 6 do art. 25, K. Jaroszyński, op.cit., s. 308; wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego: z dnia 9 lipca 2015 roku, II OSK 625/15, z dnia 18 września 2008 roku, II OSK 952/08, z dnia 27 sierpnia 2010 roku, II OSK 1074/10, z dnia 22 października 2009 roku, II OSK 1619/08; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 września 2007 roku, III PK 36/07).

Podobne stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 17 czerwca 2016 roku, podnosząc, iż „z przepisu art. 22 ust. 2 u.s.p. wynika, że rada powiatu co do zasady może wyrazić zgodę na rozwiązanie stosunku pracy natomiast ma obowiązek odmówić wyrażenia zgody tylko wówczas, gdy podstawą rozwiązania tego stosunku są zdarzenia związane z wykonywaniem przez radnego mandatu.”.

Sąd Okręgowy w całości podziela te stanowiska judykatury jak i doktryny.

Pozwana w niniejszej sprawie, co słusznie podniósł sąd meriti, mogła złożyć skargę na uchwałę Rady Powiatu K. z dnia 10 marca 2015 roku, ale z tej możliwości nie skorzystała.

Tak więc, co już podniesiono wyżej, pozwana odwołała powódkę ze stanowiska za wypowiedzeniem bez uzyskania zgody rady powiatu, co naruszyło przepisy art. 22 ust. 1 o samorządzie powiatowym, co daje pracownikowi odwoływanemu prawo do odszkodowania na podstawie art. 45 § 1 k.p.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2015 roku (II PK 101/14, Lex nr 1665347), który dotyczy wprawdzie radnego rady gminy, ale wobec identycznych uregulowań odnośnie radnych rady powiatu ma on odpowiednie zastosowanie w niniejszej sprawie, podniesiono, iż „ogólna klauzula, zawarta w art. 69 pkt 1 k.p. o wyłączeniu trybu postępowania przy rozwiązywaniu umów o pracę z pracownikami powołanymi, nie ma zastosowania do pracowników na podstawie powołania, będących jednocześnie radnymi. Treść art. 25 ust. 2 u.s.g. jednoznacznie obejmuje ochroną w nim przewidzianą wszystkich pracowników, w tym i tych, którzy stali się pracownikami w następstwie powołania. Ochroną objęta jest trwałość stosunku pracy. W konsekwencji odwołania ze stanowiska pracownika powołanego – radnego, skutkujące rozwiązanie stosunku pracy bez zgody rady gminy, będzie stanowiło naruszenie art. 25 ust. 2 u.s.g. i jako niezgodne z prawem daje pracownikowi odwołanemu prawo dochodzenia odpowiednich roszczeń określonych w art. 45 k.p.”.

Podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 20 czerwca 2009 roku (II PK 43/09, Lex nr 785130), który wprawdzie dotyczy radnego sejmiku województwa, ale ze względu na podobną treść przepisu art. 27 ust. 2 ustawy o samorządzie wojewódzkim (tj. Dz. U. z 2016 roku, poz. 486) co treść przepisu art. 22 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym, będzie miał odpowiednie zastosowanie i w wyroku tym podkreślono, iż „stosunek pracy z powołania rozwiązuje się na opisanych zasadach, określonych w Kodeksie pracy, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej (art. 70 § 1 k.p.). Oznacza to, że odrębne przepisy szczególne rangi ustawowej mogą ustanawiać inne rygory ograniczające dopuszczalność rozwiązywania stosunków pracy z powołania z pracownikami, których stosunki pracy podlegają wzmożonej ochronie trwałości stosunku pracy na podstawie pozakodeksowych przepisów szczególnych. Do takich przepisów zalicza się, między innymi, art. 27 ust. 2 ustawy o samorządzie wojewódzkim. Niewyrażenie przez sejmik województwa zgody na odwołanie pracownika – radnego ze stanowiska, w przypadku zdarzeń niezwiązanych z wykonywaniem mandatu, nie może być – co do zasady – sankcjonowane orzeczeniem o przywróceniu do pracy, które jest wyraźnie wyłączone przez art. 69 pkt. 1 lit. c k.p. i nie przewidują go przepisy ustawy o samorządzie województwa. W takich przypadkach usprawiedliwione będzie zasądzanie roszczenia odszkodowawczego (art. 45 § 1 k.p. w części dotyczącej orzeczenia o odszkodowaniu w związku z art. 69 k.p.).”.

Podzielając te stanowiska Sądu Najwyższego należy przyjąć, iż w pełni uzasadnione jest stanowisko sądu meriti, iż zachodziły przesłanki do zasądzenia na rzecz powódki odszkodowania na podstawie art. 45 § 1 k.p.

Tak więc, mając powyższe na względzie, należy stwierdzić, że zarzuty apelacyjne, iż sąd meriti dopuścił się naruszenia prawa materialnego, to jest przepisy art. 22 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym, jest całkowicie nieuzasadnione.

Sąd Okręgowy nie podziela również stanowiska pozwanego, wyrażonego w apelacji, iż sąd I instancji dopuścił się naruszenia art. 8 k.p. w związku z art. 22 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym, poprzez jego niezastosowanie, mimo iż powołanie się przez powódkę na szczególną ochronę radnego było sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa, albowiem rozwiązanie stosunku pracy z powódką nastąpiło na podstawie odwołania i nie miało związku z pełnieniem przez powódkę funkcji radnego, a ponadto pracodawca wystąpił do rady powiatu z wnioskiem o wyrażenie zgody na rozwiązanie z powódką stosunku pracy i rada niezasadnie tej zgody odmówiła.

Zastosowanie art. 8 k.p. może nastąpić jedynie w szczególnie uzasadnionych przypadkach, po wykazaniu wyjątkowych okoliczności, w szczególności gdy zachowanie pracownika było wyjątkowo naganne lub szczególnie rażące. Ocena czy w konkretnym przypadku ma zastosowanie art. 8 k.p. mieści się w granicach swobodnego uznania sędziowskiego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 2016 roku, I PK 110/15, Lex nr 2015129; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 lipca 2015 roku, II PK 172/14, Lex nr 1936718).

W postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2011 roku (I PK 43/11, Lex nr 1408141) podkreślono, iż „nie można mówić o nadużyciu prawa w sytuacji, gdy określony podmiot narusza normy prawa materialnego”.

W niniejszej sprawie pozwana nie wykazała, i nie udowodniła w żaden sposób aby doszło do wyjątkowo nagannego lub szczególnie rażącego zachowania powódki w wypełnianiu przez nią obowiązków pracowniczych. Natomiast pozwana w sposób ewidentny naruszyła prawo materialne wyrażone w przepisie art. 22 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym. Trudno w tej sytuacji przyjąć, iż doszło do naruszenia przez sąd I instancji art. 8 k.p., poprzez jego niezastosowanie, mając na względzie poczynione wyżej rozważania odnośnie zarzutu naruszenia przez sąd I instancji przepisu art. 22 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym.

Nie można również traktować w kategoriach naruszenia zasad współżycia społecznego i nadużycia prawa podmiotowego skorzystania przez powódkę z przysługującego jej jako radnej, ustawowo zagwarantowanego prawa do ochrony przed rozwiązaniem z nią stosunku pracy.

Podkreślenia wymaga właśnie to, że powódka nie tylko została odwołana ze stanowiska ale i rozwiązano z nią stosunek pracy. Działanie powódki należało ocenić jako mieszczące się w granicach przysługującego jej prawa podmiotowego, tym bardziej, że powódka przy jego wykonywaniu w żaden sposób nie naruszyła określonego przez ustawodawcę zakresu korzystania z niego.

Z powyższych względów apelacja pozwanej, na mocy art. 385 k.p.c. podlegała oddaleniu.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono po myśli art. 98 k.p.c. w związku z § 9 ust. 1 pkt 2, § 2 pkt 5 i § 10, ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku, w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1800).

SSO Stanisław Pilarczyk (spr.) SSO Marzena Głuchowska SSO Piotr Leń