Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 kwietnia 2015 roku - nr (...) - Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że P. J. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, tj. emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w dniu
23 czerwca 2014 roku jako zleceniobiorca u płatnika składek Polskie Centrum Kadrowo
- (...) S.C. P. F., L. G. z siedzibą w Ł. oraz, że
z wymienionego tytułu miesięczne podstawy wymiaru składek wynoszą:

1.  na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, tj. emerytalne, rentowe i wypadkowe:

- za czerwiec 2014 roku – 1.000,00 zł;

2.  na ubezpieczenie zdrowotne:

- za czerwiec 2014 roku - 887,40 zł,

- za lipiec 2014 roku – 3.302,00 zł,

- za sierpień 2014 roku – 2.154,00 zł,

- za wrzesień 2014 roku – 1.033,00 zł.

/decyzja - k. 1 - 6 akt ZUS dot. P. J./

Decyzją z dnia 23 kwietnia 2015 roku - nr (...) - Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że Z. C. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, tj. emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w następujących dniach i okresach: 13.01.2014 r., od 16.01.2014 r. do 17.01.2014 r., od 20.01.2014 r.
do 24.01.2014 r., 28.01.2014 r., od 30.01.2014 r. do 31.01.2014 r., od 04.02.2014 r. do 06.02.2014 r., 14.02.2014 r., 18.02.2014 r., 20.02.2014 r., od 24.02.2014 r. do 26.02.2014 r., 03.03.2014 r., 07.03.2014 r., 17.03.2014 r., od 19.03.2014 r. do 20.03.2014 r., 24.03.2014 r., od 09.04.2014 r. do 10.04.2014 r., od 17.04.2014 r. do 18.04.2014 r., od 28.04.2014 r. do 29.04.2014 r., od 19.05.2014 r. do 21.05.2014 r., od 26.05.2014 r. do 29.05.2014 r., od 23.06.2014 r. do 24.06.2014 r., od 26.06.2014 r. do 27.06.2014 r., 30.06.2014 r., od 15.07.2014 r. do 16.07.2014 r., 19.08.2014 r., od 21.08.2014 r. do 22.08.2014 r.,
29.08.2014 r., 10.09.2014 r., od 15.09.2014 r. do 16.09.2014 r., od 22.09.2014 r. do 26.09.2014 r., od 29.09.2014 r. do 30.09.2014 r. jako zleceniobiorca u płatnika składek Polskie Centrum (...) S.C. P. F., L. G. z siedzibą
w Ł. oraz, że z wymienionego tytułu miesięczne podstawy wymiaru składek w 2014 roku wynoszą:

1.  na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, tj. emerytalne, rentowe i wypadkowe:

01/2014 r. - 21.975,00 zł

02/2014 r. - 14.503,00 zł

03/2014 r. - 9.780,00 zł

04/2014 r. - 9.890,00 zł

05/2014 r. - 11.537,00 zł

06/2014 r. - 8.461,00 zł

07/2014 r. - 3.296,00 zł

08/2014 r. - 6.263,00 zł

09/2014 r. -18.021,00 zł

2.  na ubezpieczenie zdrowotne:

l/2014 r. - 19.500,61 zł

02/2014 r. - 12.869,96 zł

03/2014r. - 8.678,77 zł

04/2014r. - 8.776,39 zł

05/2014r. - 10.237,93 zł

06/2014r. - 7.508,29 zł

07/2014r. - 2.924,87 zł

08/2014r. - 5.557,78 zł

09/2014r. - 15.991,83 zł.

/decyzja - k. 1 - 8 akt ZUS dot. Z. C./

Decyzją z dnia 23 kwietnia 2015 roku - nr (...) - Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że A. O. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, tj. emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w następujących daniach i okresach: 21 marca 2014 roku, od 27 marca 2014 roku do 28 marca 2014 roku,
7 kwietnia 2014 roku jako zleceniobiorca u płatnika składek Polskie Centrum Kadrowo
- (...) S.C. P. F., L. G. z siedzibą w Ł. oraz, że
z wymienionego tytułu miesięczne podstawy wymiaru składek wynoszą:

1. na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, tj. emerytalne, rentowe i wypadkowe:

- za marzec 2014 roku - 5.329,00 zł

- za kwiecień 2014 roku - 1.768,00 zł;

2. na ubezpieczenie zdrowotne:

- za marzec 2014 roku - 4.728,95 zł

- za kwiecień 2014 roku - 1.568,92 zł

/decyzja - k. 1 - 6 akt ZUS dot. A. O./

W uzasadnieniu wszystkich wcześniej wymienionych decyzji organ rentowy wskazał, że w trakcie kontroli ustalił, że płatnik składek nie dokonał zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych oraz nie dokonał naliczenia składek na ubezpieczenia społeczne
i ubezpieczenie zdrowotne. Po przeanalizowaniu umów zawartych z P. J., Z. C. i A. O., których przedmiotem było opracowanie programów szkoleń, przygotowanie materiałów szkoleniowych oraz przeprowadzenie szkoleń, ZUS uznał, że pomimo nazwania tych umów umowami o dzieło należy do nich stosować przepisy Kodeksu cywilnego o umowie zlecenia. Zdaniem ZUS
w przypadku prowadzenia szkoleń, nie można mówić o dostarczeniu dzieła. Osoba prowadząca szkolenie zobowiązywała się do starannego wykonania wszystkich czynności niezbędnych do prowadzenia szkolenia, nie biorąc odpowiedzialności za ich rezultat. Niemożliwym jest również przeprowadzenie badania na istnienie wad fizycznych dzieła. Podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zleceniobiorcy jest zaś przychód faktycznie otrzymany lub pozostawiony do jego dyspozycji, a nie wynikający z umowy
o świadczenie usług.

/decyzja - k. 1 - 6 akt ZUS dot. P. J.; decyzja - k. 1 - 8 akt ZUS dot. Z. C.; decyzja - k. 1 - 6 akt ZUS dot. A. O./

Odwołania od ww. decyzji złożyło w dniu 10 czerwca 2015 roku Polskie Centrum (...) S.C. P. F., L. G. z siedzibą w Ł., wnosząc
o ich zmianę poprzez przyjęcie, że jako strona umowy o dzieło nie był płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne ani na ubezpieczenie zdrowotne za wskazane w decyzjach dni
i okresy. Zdaniem płatnika wykłady P. J., Z. C.
i A. O. miały charakter twórczy, indywidualny i przybierały postać dzieł
o charakterze naukowym. Wskazano, że istotną cechą dzieła jest jego skonkretyzowanie tak, aby nie powstała wątpliwość co do ostatecznego kształtu dzieła. Takie szczegółowe uzgodnienia co do tematyki wykładów i zamierzonego rezultatu miały zaś miejsce w przedmiotowych sprawach. Zamawiający dokonywał weryfikacji prawidłowości wykonania dzieła pod kątem ewentualnej odpowiedzialności za wady tego dzieła poprzez badanie opinii klienta o zakresie realizowania tematu oraz stopnia satysfakcji klienta jako odbiorcy wykładu z przedstawionych mu treści. O charakterze zawieranych umów świadczy także wybrany przez strony sposób wzajemnych rozliczeń. Wynagrodzenie przyjmującego zamówienie miało formę ryczałtu, obliczanego w oparciu o wartość merytoryczną dzieła i było całkowicie niezależne od długości trwania zajęć. Ponadto podniesiono, że szczegółową treść wykładów i szkoleń przygotowywał zawsze sam prowadzący. (...), które przygotowywał prowadzący, jak i treść wykładów każdorazowo stanowiły treść autorską o charakterze utworu chronionego prawem autorskim i prawach pokrewnych. Podsumowując, wskazano, że organ rentowy wydał decyzje, które stoją w całkowitej sprzeczności z przepisami prawa i orzecznictwem Sądu Najwyższego, przez co odwołania zasługują na uwzględnienie.

/odwołania: k. 2 – 10, koperta – k.83 akt VIII U 1835/15, k. 2 – 10, koperta – 68 akt VIII U 1836/15, k. 2 – 10, koperta – k. 88 akt VIII U 1837/15/

W odpowiedziach na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie, argumentując jak w treści zaskarżonych decyzji.

/odpowiedzi na odwołania: k. 84 - 86 akt VIII U 1835/15, k. 69 - 72 akt VIII U 1836/15,
k. 89 - 92 akt VIII U 1837/15/

Postanowieniem z dnia 7 marca 2016 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt VIII U 1837/15, Sąd Okręgowy w Łodzi VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 219 k.p.c. połączył sprawę o sygn. akt VIII U 1837/15 do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawą o sygn. VIII U 1835/15.

/postanowienie - k. 106 akt VIII U 1837/15/

Postanowieniem z dnia 7 marca 2016 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt VIII U 1836/15, Sąd Okręgowy w Łodzi VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 219 k.p.c. połączył sprawę o sygn. akt VIII U 1836/15 do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawą o sygn. VIII U 1835/15.

/postanowienie - k. 106 akt VIII U 1836/15/

Na rozprawie w dniu 6 marca 2017 roku pełnomocnik wnioskodawców poparł odwołania. Pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołań i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych solidarnie od płatników. Z. C. i A. O. przyłączyli się do stanowiska odwołujących.

/ stanowiska stron - e-protokół z dnia 6 marca 2017 roku - 00:02:27 - 00:05:25; 00:26:22 - 01:08:30 - płyta - k. 222/

P. J. przyłączył się do stanowiska odwołujących na rozprawie w dniu
22 czerwca 2016 roku.

/stanowisko P.J. - e-protokół z dnia 22 czerwca 2016 roku - 00:02:34 - 00:03:09

- płyta - k. 144/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

P. F. i L. G. prowadzą działalność gospodarczą od 2004 roku jako wspólnicy spółki cywilnej Polskie Centrum Kadrowo Płacowe G., F.. Przedmiotem tej działalności jest prowadzenie szkoleń z zakresu prawa pracy, rozliczania PIT i obsługi programu Płatnik. Dział telemarketingu poszukuje klientów zainteresowanych udziałem swoich pracowników w szkoleniach.

/zeznania wnioskodawcy P. F. - e-protokół z dnia 6 marca 2017 roku - 00:09:24 - 00:10:05 - k. 222 w zw. z e-protokół z dnia 22 czerwca 2016 roku - 00:47:20 - 00:57:55 - płyta - k. 144; zeznania wnioskodawcy L. G. - e-protokół z dnia
6 marca 2017 roku - 00:10:43 - 00:15:13 - k. 222 w zw. z e-protokół z dnia 22 czerwca 2016 roku - 00:47:20 - 00:57:55 - płyta - k. 144; zeznania świadka A. Z. - e-protokół z dnia 22 czerwca 2016 roku - 01:29:46 - 01:35:30 - płyta - k. 144/

Polskie Centrum (...) S.C. P. F., L. G. zawarło ze Z. C. 58 umów nazwanych umowami o dzieło w okresie od 13 stycznia 2014 roku do 30 września 2014 roku.

/okoliczności bezsporne, a nadto kopie umów w aktach ZUS/

Z P. J. Polskie Centrum (...) S.C. P. F., L. G. zawarło 7 umów nazwanych umowami o dzieło obejmujących następujące okresy i dni: 23 czerwca 2014 roku, 14 – 15 lipca 2014 roku, 18 lipca 2014 roku, 19 – 20 sierpnia 2014 roku oraz 15 września 2014 roku.

/okoliczności bezsporne, a nadto kopie umów w aktach ZUS/

Z A. O. Polskie Centrum (...) S.C. P. F., L. G. zawarło 4 umowy nazwane umowami o dzieło obejmujących następujące okresy i dni: 21 marca 2014 roku, 27 – 28 marca 2014 roku, 7 kwietnia 2014 roku.

/okoliczności bezsporne, a nadto kopie umów w aktach ZUS/

Przedmiotem ww. umów było opracowanie programu szkoleń, przygotowanie materiałów szkoleniowych w postaci dokumentu tekstowego oraz pliku (...) oraz do przeprowadzenia szkolenia we wskazanych w umowie miejscach i terminach.

/okoliczności bezsporne, a nadto kopie umów w aktach ZUS, kopie umów - k. 11 - 12, 15 - 16;

zeznania Z. C. - e-protokół z dnia 6 marca 2017 roku - 00:16:14 - 00:16:31 - k. 222 w zw. z e-protokół z dnia 22 czerwca 2016 roku - 00:21:31 - 00:28:59 - płyta - k. 144; kopie umów - k. 15 - 16 akt VIII U 1837/15; zeznania A. O. - e-protokół z dnia 6 marca 2017 roku - 00:17:49 - 00:23:47 - płyta - k.222/

P. J. przygotował m.in. program szkolenia pt. „Trudne przypadki
w rozliczaniu wynagrodzeń” i „Zasady dokonywania potrąceń z wynagrodzeń
i zasiłków z ubezpieczenia społecznego” oraz przeprowadzał szkolenia w tym zakresie. Uczestnicy tych szkoleń dokonywali ich oceny na podstawie przedłożonych im ankiet.

/ okoliczności bezsporne, a nadto: program szkolenia - k. 25-74, projekt dyplomu ukończenia szkolenia - k. 75, kopia listy obecności - k. 76, wydruki ankiet - k.107/

Z. C. przygotował i przeprowadził m.in. szkolenia pt. „Weryfikacje online w interaktywnym programie płatnik - ostatni poziom wdrożenia” oraz inne dotyczące obsługi programu „Płatnik 9.01. (...)”. Uczestnicy szkoleń dokonywali ich ocen na podstawie przedłożonych im ankiet.

/ okoliczności bezsporne, a nadto: wydruki ankiet - k.114 oraz w aktach o sygn. VIII U 1836/15: program szkolenia - k. 21 - 59, projekt dyplomu - k. 60, kopia listy obecności - k. 61;

zeznania Z. C. - e-protokół z dnia 6 marca 2017 roku - 00:16:14 - 00:16:31 - k. 222 w zw. z e-protokół z dnia 22 czerwca 2016 roku - 00:21:31 - 00:28:59 - płyta - k. 144/

A. O. przygotowała m.in. program szkolenia pt. „Umowy cywilnoprawne w firmie” oraz przeprowadzała to szkolenie. Uczestnicy szkoleń dokonywali ich ocen na podstawie przedłożonych im ankiet.

/ okoliczności bezsporne, a nadto: wydruki ankiet - k.121 oraz w aktach VIII U 1837/15: program szkolenia - k. 25-74, projekt dyplomu ukończenia szkolenia - k. 75, kopia listy obecności - k. 76 - 77; zeznania A. O. - e-protokół z dnia 6 marca 2017 roku - 00:17:49 - 00:23:47 - płyta - k.222/

Ubezpieczeni otrzymywali wynagrodzenie w wysokości ustalanej w zawartych umowach, w § 2, zgodnie z którym „za wykonanie umowy Zamawiający zapłaci Wykonawcy wynagrodzenie w określonej wysokości. Wynagrodzenie to zostanie pomniejszane o należne obciążenia publicznoprawne, jest wynagrodzeniem całkowitym i obejmuje wynagrodzenie za opracowanie programu szkolenia, przygotowanie materiałów szkoleniowych, przeprowadzenie szkoleń, przeniesienie praw do programu szkolenia i materiałów szkoleniowych oraz do nośnika, na którym zostały one utrwalone oraz za przeniesienie autorskich praw majątkowych, jeśli program szkolenia lub materiały szkoleniowe spełniać będą kryteria utworu w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz zostanie uiszczone po wykonaniu umowy, jednorazowo, przelewem, na wskazany numer rachunku bankowego w terminie 7 dni od dnia przedłożenia przez Wykonawcę rachunku lub faktury”.

/okoliczności bezsporne, a nadto kopie umów w aktach ZUS, kopie umów - k. 11 - 12, 15 - 16; kopie umów - k. 15 - 16 akt VIII U 1837/15; kopie potwierdzeń przelewów w aktach ZUS/

Ubezpieczeni od początku współpracy z Polskim Centrum (...) S.C. P. F., L. G. zawierali z wnioskodawcami umowy cywilnoprawne, nazwane umowami o dzieło.

/zeznania Z. C. - e-protokół z dnia 6 marca 2017 roku - 00:16:14 - 00:16:31 - k. 222 w zw. z e-protokół z dnia 22 czerwca 2016 roku - 00:21:31 - 00:28:59 - płyta - k. 144; zeznania wnioskodawcy P. F. - e-protokół z dnia 6 marca 2017 roku - 00:09:24 - 00:10:05 - k. 222 w zw. z e-protokół z dnia 22 czerwca 2016 roku - 00:47:20 - 00:57:55 - płyta - k. 144, zeznania wnioskodawcy L. G. - e-protokół z dnia 6 marca 2017 roku - 00:10:43 - 00:15:13 - k. 222 w zw. z e-protokół z dnia 22 czerwca 2016 roku - 00:47:20 - 00:57:55 - płyta - k. 144; kopie umów w aktach ZUS i k. 190 - 203/

Tematyka szkoleń obejmowała zagadnienia z zakresu prawa pracy, rozliczania wynagrodzeń, podlegania ubezpieczeniom, korygowania dokumentów i dokonywania zgłoszeń do ubezpieczeń. Na początku roku przeprowadzający szkolenia ustalali z płatnikiem terminy szkoleń, proponując jednocześnie tematy szkoleń. Płatnik wybierał interesujące go tematy. Następnie szkolący przygotowywali program i materiały szkoleniowe. Często ten sam temat był przedmiotem kilku szkoleń. Uczestnikami tych szkoleń były głównie osoby pracujące w działach personalnych różnych firm. Wysokość wynagrodzenia ustalonego ze szkolącym uzależniona była od liczby uczestników oraz miejsca szkolenia.

/zeznania Z. C. - e-protokół z dnia 6 marca 2017 roku - 00:16:14 - 00:16:31 - k. 222 w zw. z e-protokół z dnia 22 czerwca 2016 roku - 00:21:31 - 00:43:00 - płyta - k. 144; zeznania wnioskodawcy P. F. - e-protokół z dnia
6 marca 2017 roku - 00:09:24 - 00:10:05 - k. 222 w zw. z e-protokół z dnia 22 czerwca 2016 roku - 00:47:20 - 00:57:55 - płyta - k. 144; zeznania wnioskodawcy L. G.
- e-protokół z dnia 6 marca 2017 roku - 00:10:43 - 00:15:13 - k. 222 w zw. z e-protokół z dnia 22 czerwca 2016 roku - 00:47:20 - 00:57:55 - płyta - k. 144; zeznania świadka P. P. - e-protokół z dnia 22 czerwca 2016 roku - 01:14:26 - 01:29:46 - płyta - k. 144; zeznania świadka K. S. - e-protokół z dnia 21 listopada 2016 roku - 00:08:08
- 00:17:40 - płyta - k. 179/

Informacje o realizacji danego tematu przekazywane były ubezpieczonym na około tydzień przed planowanym szkoleniem. Wykładowca znał liczbę uczestników. Projekty szkoleń były uaktualniane pod względem prawnym. Wnioskodawcy dokonywali akceptacji materiałów szkoleniowych pod względem estetycznym, organizacyjnym, zgodności z tematem, oczekiwań klientów. Były one im przesyłane przed planowanym szkoleniem.

/zeznania Z. C. - e-protokół z dnia 6 marca 2017 roku - 00:16:14 - 00:16:31 - k. 222 w zw. z e-protokół z dnia 22 czerwca 2016 roku - 00:21:31 - 00:32:40 - płyta - k. 144; zeznania wnioskodawcy P. F. - e-protokół z dnia 6 marca 2017 roku - 00:09:24 - 00:10:05 - k. 222 w zw. z e-protokół z dnia 22 czerwca 2016 roku - 00:47:20 - 00:59:36 - płyta - k. 144; zeznania wnioskodawcy L. G. - e-protokół z dnia 6 marca 2017 roku - 00:10:43 - 00:15:13 - k. 222 w zw. z e-protokół z dnia 22 czerwca 2016 roku - 00:47:20 - 00:59:36 - płyta - k. 144; zeznania A. O. - e-protokół z dnia 6 marca 2017 roku - 00:17:49 - 00:23:47 - płyta - k.222/

Program szkolenia był uzależniony od tego, kto w nim uczestniczył.

/zeznania Z. C. - e-protokół z dnia 6 marca 2017 roku - 00:16:14 - 00:16:31 - k. 222 w zw. z e-protokół z dnia 22 czerwca 2016 roku - 00:43:00 - 00:46:33 - płyta - k. 144/

Wykładowca był informowany przed szkoleniem o wysokości wynagrodzenia, które otrzyma za przygotowanie programu, materiału i przeprowadzenie szkolenia.

/zeznania wnioskodawcy P. F. - e-protokół z dnia 6 marca 2017 roku - 00:09:24 - 00:10:05 - k. 222 w zw. z e-protokół z dnia 22 czerwca 2016 roku - 00:59:36 - 01:06:08 - płyta - k. 144; zeznania wnioskodawcy L. G. - e-protokół z dnia
6 marca 2017 roku - 00:10:43 - 00:15:13 - k. 222 w zw. z e-protokół z dnia 22 czerwca 2016 roku - 00:59:36 - 01:06:08 - płyta - k. 144/

Uczestnicy szkolenia oceniali je w ramach anonimowych ankiet.

/zeznania wnioskodawcy P. F. - e-protokół z dnia 6 marca 2017 roku - 00:09:24 - 00:10:05 - k. 222 w zw. z e-protokół z dnia 22 czerwca 2016 roku - 00:59:36 - 01:06:08 - płyta - k. 144; zeznania wnioskodawcy L. G. - e-protokół z dnia
6 marca 2017 roku - 00:10:43 - 00:15:13 - k. 222 w zw. z e-protokół z dnia 22 czerwca 2016 roku - 00:59:36 - 01:06:08 - płyta - k. 144/

Zastrzeżenia uczestników szkoleń dotyczyły najczęściej nowych zagadnień, związanych ze zmianą przepisów.

/zeznania wnioskodawcy P. F. - e-protokół z dnia 6 marca 2017 roku - 00:09:24 - 00:10:05 - k. 222 w zw. z e-protokół z dnia 22 czerwca 2016 roku - 00:59:36 - 01:09:20 - płyta - k. 144; zeznania wnioskodawcy L. G. - e-protokół z dnia
6 marca 2017 roku - 00:10:43 - 00:15:13 - k. 222 w zw. z e-protokół z dnia 22 czerwca 2016 roku - 00:59:36 - 01:09:20 - płyta - k. 144/

Wykładowcy otrzymywali wynagrodzenie za przeprowadzone szkolenie. Nie otrzymywaliby go za przygotowanie samych materiałów – bez przeprowadzenia szkolenia.

/zeznania wnioskodawcy P. F. - e-protokół z dnia 6 marca 2017 roku - 00:09:24 - 00:10:05 - k. 222 w zw. z e-protokół z dnia 22 czerwca 2016 roku
- 01:09:20 - 01:11:06 - płyta - k. 144; zeznania wnioskodawcy L. G. - e-protokół z dnia 6 marca 2017 roku - 00:10:43 - 00:15:13 - k. 222 w zw. z e-protokół z dnia 22 czerwca 2016 roku - 01:09:24 - 01:11:05 - płyta - k. 144; zeznania świadka K. S. - e-protokół z dnia 21 listopada 2016 roku - 00:08:08 - 00:17:40 - płyta - k. 179; zeznania świadka E. Ś. - e-protokół z dnia 21 listopada 2016 roku - 00:54:40 - 00:56:46 - płyta - k. 179; zeznania świadka M. A. - e-protokół z dnia
21 listopada 2016 roku - 01:03:11 - 01:05:27 - płyta - k. 179; zeznania A. O. - e-protokół z dnia 6 marca 2017 roku - 00:17:49 - 00:23:47 - płyta - k.222/

Nadzór nad realizacją szkolenia należał do menadżera działu szkoleń. Wnioskodawcy szukali osób kompetentnych do przeprowadzenia szkolenia w danej tematyce, na którą było zapotrzebowanie. Wnioskodawcy i klienci zgłaszali swoje uwagi do programu szkolenia zaprezentowanego przez wykładowcę. W razie zastrzeżeń wykładowcy proszeni byli o zmianę lub rozwinięcie jakiegoś punktu. Wnioskodawcy sami też proponowali tematykę szkoleń, gdy doszło do zmiany przepisów prawa . Tematyka szkoleń była określona na stronie internetowej firmy wnioskodawców. Gdy określona grupa osób zgłosiła chęć uczestniczenia w danym szkoleniu, prowadzący przygotowywali prezentację i materiały szkoleniowe, które potem były przekazywane uczestnikom szkoleń. Wnioskodawcy weryfikowali wcześniej te materiały.

/zeznania świadka P. P. - e-protokół z dnia 22 czerwca 2016 roku
- 01:14:26 - 01:29:46 - płyta - k. 144; zeznania świadka A. Z. - e-protokół z dnia 22 czerwca 2016 roku - 01:29:46 - 01:35:30 - płyta - k. 144; zeznania świadka K. S. - e-protokół z dnia 21 listopada 2016 roku - 00:08:08 - 00:24:03 - płyta
- k. 179; zeznania świadka K. Z. - e-protokół z dnia 21 listopada 2016 roku - 00:29:03 - 00:32:10 - płyta - k. 179; zeznania A. O. - e-protokół z dnia 6 marca 2017 roku - 00:17:49 - 00:23:47 - płyta - k.222/

Przed zawarciem umowy, wykładowcy proszeni byli przez wnioskodawców
o przygotowanie programu szkolenia. Program szkolenia zawierał tytuł szkolenia, wstęp, określenie adresatów, punkty główne i podpunkty. Był to schemat, według którego wykładowca miał poprowadzić szkolenie. Tak przygotowany program przekazywany był do działu telemarketingu, który kontaktował się z klientami.

/zeznania świadka K. S. - e-protokół z dnia 21 listopada 2016 roku - 00:08:08 - 00:17:40 - płyta - k. 179/

(...) szkoleniowe miały formę książkową i były rozszerzeniem punktów znajdujących się w programie. Czasem były udostępniane w formie elektronicznej. Często dodatkowe materiały były dosyłane uczestnikom jeszcze po szkoleniu. (...) te wykładowca przesyłał pracownikowi wnioskodawców, który kontaktował się następnie z uczestnikami szkolenia.

/zeznania świadka K. S. - e-protokół z dnia 21 listopada 2016 roku - 00:17:40 - 00:24:03 - płyta - k. 179; zeznania świadka K. Z. - e-protokół z dnia 21 listopada 2016 roku - 00:24:42 - 00:35:00 - płyta - k. 179; zeznania świadka M. P. - e-protokół z dnia 21 listopada 2016 roku - 00:35:22 - 00:44:36 - płyta - k. 179; zeznania świadka M. W. - e-protokół z dnia 21 listopada 2016 roku - 00:46:11 - 00:52:19 - płyta - k. 179/

(...) odbywały się w hotelach. Na miejscu zawsze była obecna osoba nadzorująca przebieg szkolenia z firmy wnioskodawców, tzw. koordynator, który dbał, żeby szkolenie odbywało się zgodnie z planem. Odpowiadał też za przeprowadzenie ankiet wśród uczestników. Dbał o przebieg szkolenia, z uwzględnieniem przerw na kawę i lunch. Dzięki ankietom oceniany był sposób i stopień realizacji programu szkolenia, jakość materiałów szkoleniowych. Prowadzący byli na bieżąco informowani o zgłaszanych zastrzeżeniach, o tym jak szkolenie zostało odebrane przez uczestników. W przypadku zastrzeżeń, prowadzący dosyłał uczestnikom dodatkowe materiały szkoleniowe, a w skrajnych przypadkach szkolenie było powtarzane. Za takie powtórzone szkolenie wykładowca nie pobierał już wynagrodzenia.

/zeznania świadka P. P. - e-protokół z dnia 22 czerwca 2016 roku
- 01:14:26 - 01:29:46 - płyta - k. 144; zeznania świadka K. S. - e-protokół z dnia 21 listopada 2016 roku - 00:17:40 - 00:24:03 - płyta - k. 179; zeznania świadka M. P. - e-protokół z dnia 21 listopada 2016 roku - 00:35:22 - 00:44:36 - płyta - k. 179/

Wnioskodawcy zatrudniają osoby odpowiedzialne za organizację szkoleń, koordynację terminów, spełnienie odpowiednich wymagań sprzętowych, przygotowanie materiałów, zebranie ankiet. Ubezpieczeni, tak jak i inni wykładowcy nie zajmowali się organizacją szkolenia.

/zeznania świadka M. P. - e-protokół z dnia 21 listopada 2016 roku - 00:38:55 - 00:44:36 - płyta - k. 179; zeznania świadka M. W. - e-protokół z dnia
21 listopada 2016 roku - 00:46:11 - 00:52:19 - płyta - k. 179/

W razie potrzeby wnioskodawcy rezerwowali i opłacali koszty związane z noclegiem wykładowców. Finansowali też lunch, jeżeli był spożywany razem z uczestnikami szkolenia.

/zeznania świadka M. P. - e-protokół z dnia 21 listopada 2016 roku - 00:44:36 - 00:46:11 - płyta - k. 179/

(...) trwały od jednego do kilku dni. Czasem ten sam wykładowca przeprowadzał szkolenie, od początku do końca szkolenia. Czasem wykładowcy zmieniali się w trakcie szkolenia.

/zeznania świadka M. W. - e-protokół z dnia 21 listopada 2016 roku - 00:52:19 - 00:54:40 - płyta - k. 179/

Obecnie odwołujący zawierają z prowadzącymi szkolenia umowy zlecenia.

/zeznania świadka M. P. - e-protokół z dnia 21 listopada 2016 roku - 00:35:22 - 00:38:55 - płyta - k. 179; zeznania Z. C. - e-protokół z dnia 21 listopada 2016 roku - 01:16:02 - 01:19:55 - płyta - k. 179/

W 2010 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. przeprowadził kontrolę płatnika składek Polskie Centrum (...) S.C. Zakresem kontroli objęto: prawidłowość i rzetelność obliczania, potrącania i opłacania składek na ubezpieczenia społeczne oraz innych składek i wpłat, do których pobierania zobowiązany jest ZUS oraz zgłaszanie do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, ustalanie uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych, wypłacanie tych świadczeń oraz dokonywanie rozliczeń z tego tytułu, prawidłowość i terminowość opracowywania wniosków o świadczenia emerytalne i rentowe, prawidłowość wystawiania zaświadczeń lub zgłaszania danych dla celów ubezpieczeń społecznych. Kontrolą objęto okres od 1 maja 2005 roku do
31 grudnia 2008 roku i nie stwierdzono żadnych nieprawidłowości.

/akta kontroli – załączone do pisma ZUS – k.211/

Sąd ustalił stan faktyczny na podstawie powołanych dowodów w postaci zeznań wnioskodawców, ubezpieczonych Z. C. i A. O. oraz świadków: A. Z., P. P., K. S., E. Ś., M. A., K. Z., M. P., M. W..

Na podstawie tych zeznań Sąd ustalił zakres czynności i sposób wykonywania przez ubezpieczonych w spornym okresie umów cywilnoprawnych.

Złożone zeznania były spójne i pozwoliły na ustalenie sposobu przygotowania
i organizacje szkoleń, a także podziału obowiązków pomiędzy wnioskodawców, ich pracowników i prowadzących szkolenia.

Zgromadzonemu w sprawie materiałowi dowodowemu nie można było odmówić wiarygodności. Ich wartości dowodowej nie kwestionował również organ rentowy. Sporna była bowiem w istocie ocena prawna charakteru umów cywilnoprawnych zawieranych przez Polskie Centrum (...) S.C. P. F., L. G. z ubezpieczonymi: Z. C., A. O. i P. J.. ZUS twierdził bowiem, że umowy te są umowami o świadczenie usług, w związku z czym wymienieni wykładowcy podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym,
tj. emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu jako zleceniobiorcy płatnika.

Sąd oddalił wniosek pełnomocnika wnioskodawców o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka R. N. – inspektora kontroli ZUS, zgłoszony na okoliczność poddania w 2010 roku kontroli umów, które były analogiczne do umów, będących przedmiotem niniejszego postępowania i braku zastrzeżeń inspektora co do treści tych umów. W ocenie Sądu, okoliczności na które miałby zeznawać świadek, po pierwsze są bezsporne – skoro nie stwierdzono w protokole pokontrolnym żadnych nieprawidłowości, a po drugie nie mają znaczenia dla rozpoznania niniejszej sprawy. Jej przedmiot wyznaczają bowiem zaskarżone decyzje i złożone od nich odwołania. Na zasadność wniesionych odwołań nie może mieć znaczenia fakt, że inne umowy, dotyczące nawet innych ubezpieczonych nie zostały zakwestionowane przez organ rentowy.

Sąd z uwagi na niestawiennictwo prawidłowo wezwanego ubezpieczonego P. J. na rozprawie w dniu 6 marca 2017 roku pominął dowód z jego zeznań. Uznać należy jednak, że pozwala na to zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, ponieważ pozostałe złożone zeznania wyczerpująco wyjaśniły wszystkie okoliczności sporne w niniejszej sprawie i pozwoliły na dokonanie niewątpliwych ustaleń dotyczących charakteru umów cywilnoprawnych zawieranych przez wnioskodawców z ubezpieczonymi w spornych okresach.

Sąd na podstawie całokształtu zgromadzonego materiału dowodowego uznał, że nazwa zawartych w spornym okresie z ubezpieczonymi umów cywilnoprawnych nie odpowiada rzeczywistemu charakterowi stosunku prawnego łączącego ich strony.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołania wniesione od zaskarżonych decyzji nie są zasadne i jako takie podlegają oddaleniu.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 i art. 12 ust. 1 w zw. z art. 13 pkt 2 ustawy z dnia
13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych ( t. j. Dz. U. z 2016 roku,
poz. 963 ze zm.) obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Osoby te podlegają obowiązkowo wymienionym ubezpieczeniom od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia umowy.

W myśl art. 9 ust. 4a ustawy systemowej osoby wykonujące pracę na podstawie umowy zlecenie mające ustalone prawo do emerytury lub renty podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli równocześnie nie pozostają w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 2c i 4b.

W świetle art. 18. ust. 1 cytowanej ustawy podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 1-3
i pkt 18a stanowi przychód, o którym mowa w art. 4 pkt 9 i 10, z zastrzeżeniem ust. 1a i 2, ust. 4 pkt 5 i ust. 12. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców ustala się zgodnie z ust. 1, jeżeli w umowie agencyjnej lub umowie zlecenia albo w innej umowie o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo,
w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie (ust. 3).

Stosownie do treści art. 20 ust. l ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe
i wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe,
z zastrzeżeniem ust. 2 i ust. 3.

Na podstawie zaś art. 66 ust. 1 pkt. 1e Ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych z dnia 27 sierpnia 2004 r. (t. j. Dz. U. z 2016 roku, poz. 1793) obowiązującej od dnia 1 października 2004 r. osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, które są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego.

Stosownie do art. 36 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych.

Obowiązkiem płatnika składek – z mocy art. 46 ust. 1 i art. 47 ust. 1 ustawy
o systemie ubezpieczeń społecznych – jest obliczanie, rozliczanie i opłacanie należnych składek za każdy miesiąc kalendarzowy oraz przesyłanie w wyznaczonym terminie deklaracji rozliczeniowej, imiennych raportów miesięcznych oraz opłacanie składek za dany miesiąc.

W rozpoznawanej sprawie spór dotyczył kwalifikacji prawnej umów nazwanych „umowami o dzieło”, jakie Polskie Centrum (...) S.C. P. F., L. G. z siedzibą w Ł. zawierało w 2014 roku ze Z. C., P. J. i A. O.. Kwestią sporną było, czy strony istotnie zawarły umowy o dzieło nierodzące obowiązku ubezpieczenia społecznego, czy też zawarły umowy cywilnoprawne, które stanowią tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych.

Na wstępie wskazać należy, że umowa zlecenia i umowa o dzieło to podstawowe kontrakty usługowe, konkurencyjne w stosunku do umowy o pracę.

Pamiętać należy, że ocena charakteru umowy zależy nie od jej nazwy, ale od rzeczywistej treści oraz celu i zgodnego zamiaru stron (art. 65 § 2 k.c.) (tak też SN w wyroku
z dnia 25 listopada 2010 roku, w sprawie o sygn. akt I CSK 703/09, LEX nr 724984; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 25 czerwca 2013 r. sygn. III AUa 13/13, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 2013 r. sygn. III CSK 216/12).

Prawidłowe ustalenie, czy dana umowa jest umową o dzieło, czy też umową o świadczenie usług, wymaga określenia na podstawie jej treści istoty obowiązków umownych, jakie jedna ze stron przyjmuje do wykonania.

Zgodnie z art. 627 k.c. przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Przedmiotem tej umowy jest zatem zobowiązanie do wykonania określonego dzieła, a umowa ta jest umową rezultatu.

Z kolei art. 734 § 1 k.c. stanowi, że przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Przedmiotem tej umowy jest dokonanie określonej czynności faktycznej, która nie musi prowadzić do osiągnięcia indywidualnie oznaczonego rezultatu. Chodzi tu zatem o umowy zobowiązujące do dokonania jednej lub wielu czynności faktycznych (także stałego ich dokonywania). Jest to w przeciwieństwie do umowy o dzieło umowa starannego działania.

W myśl art. 738 § 1 k.c. przyjmujący zlecenie może powierzyć wykonanie zlecenia osobie trzeciej tylko wtedy, gdy to wynika z umowy lub ze zwyczaju albo gdy jest do tego zmuszony przez okoliczności. W wypadku takim obowiązany jest zawiadomić niezwłocznie dającego zlecenie o osobie i o miejscu zamieszkania swego zastępcy, a w razie zawiadomienia odpowiedzialny jest tylko za brak należytej staranności w wyborze zastępcy.

Do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu (art. 750 k.c.).

Nie ulega wątpliwości, że przepisy o zleceniu nie mają zastosowania do czynności będących przedmiotem umowy o dzieło, bowiem wykonanie dzieła, zgodnie
z prezentowanym w doktrynie poglądem, nie mieści się w pojęciu usługi w rozumieniu art.750 k.c.

W odróżnieniu od umowy zlecenia, umowa o dzieło wymaga, aby starania przyjmującego zamówienie doprowadziły w przyszłości do konkretnego, indywidualnie oznaczonego rezultatu. Tymczasem umowa zlecenia takiego rezultatu - jako koniecznego do osiągnięcia - nie akcentuje. Elementem wyróżniającym dla umowy zlecenia nie jest zatem wynik, lecz starania podejmowane w celu osiągnięcia tego wyniku ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z 21 grudnia 1993 r. sygn. III AUr 357/93, opubl: Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych rok 1994, Nr 6, poz. 49, str. 63; wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie
z 26 stycznia 2006 r. sygn. III AUa 1700/05, opubl: Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych rok 2008, Nr 3, poz. 5, str. 55; wyrok Sądu Najwyższego z 13 marca 1967 r. sygn. I CR 500/66; opubl: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna, Pracy i (...) rok 1968, Nr 1, poz. 5).

Dokonując kwalifikacji konkretnej umowy należy w pierwszej kolejności badać, czy świadczenie będące przedmiotem zobowiązania ma cechy dzieła. Dzieło stanowi zawsze zjawisko przyszłe, jest czymś, co w chwili zawarcia umowy nie istnieje, lecz ma dopiero powstać w jakiejś określonej przyszłości. Rezultat, na jaki umawiają się strony, musi być z góry określony i może przyjmować zarówno postać materialną jak i niematerialną. Cechą konstytutywną umowy o dzieło jest, aby rezultat ten był obiektywnie osiągalny
i w konkretnych warunkach pewny.

W umowie o dzieło chodzi zawsze o osiągnięcie umówionego rezultatu, niezależnie od rodzaju i intensywności świadczonej w tym celu pracy i staranności. Tymczasem umowa
o świadczenie usług jest umową starannego działania, jej celem jest wykonywanie określonych czynności, które nie muszą zmierzać do osiągnięcia rezultatu.

Kolejną cechą umowy o dzieło jest brak stosunku zależności lub podporządkowania pomiędzy zamawiającym a przyjmującym zamówienie. Sposób wykonania dzieła pozostawiony jest w zasadzie swobodnemu uznaniu przyjmującego zamówienie. Ważne jest, aby dzieło miało przymioty ustalone w umowie lub wynikające z charakteru danego dzieła. Przyjmujący zamówienie nie ma także, co do zasady, obowiązku osobistego wykonania dzieła, chyba że wynika to z umowy lub charakteru dzieła (np. dzieło artystyczne). Ryzyko nieosiągnięcia rezultatu zawsze obciąża przyjmującego zamówienie. Przy czym odpowiedzialność przyjmującego zamówienie w wypadku nieosiągnięcia celu umowy jest odpowiedzialnością za nieosiągnięcie określonego rezultatu, a nie za brak należytej staranności.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, przyznać należy rację organowi rentowemu, że sporne umowy nie stanowią umów o dzieło, a rzeczywistą wolą stron nie było ukształtowanie stosunku prawnego w sposób charakterystyczny dla takiej umowy.

Przedmiotem zawieranych z ubezpieczonymi umów cywilnoprawnych było opracowanie programu szkoleń, przygotowanie materiałów szkoleniowych w postaci dokumentu tekstowego oraz pliku (...) oraz przeprowadzenie szkolenia we wskazanych w umowie miejscach i terminach.

Podkreślić należy w tym miejscu, że istotą umowy o dzieło jest osiągnięcie określonego, zindywidualizowanego rezultatu, który może mieć postać materialną
i niematerialną. Rozróżnienie to ma szczególne znaczenie w kontekście tzw. umów o dzieło autorskie, które są wypadkową regulacji kodeksowej i prawa autorskiego. Rezultaty materialne mogą zostać uchwycone w materialnym przedmiocie, ale nie musi się tak stać.

W art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych ( t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 666) wskazano, że przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).

Nawet jeśli przyjmiemy, że działalność wykładowców miała indywidualny charakter, nie może to przesądzać automatycznie o zakwalifikowaniu umowy, zawierającej elementy podlegające regulacji prawa autorskiego, jako umowy o dzieło. Stanowisko to podziela
w swoim orzecznictwie Sąd Najwyższy, który wskazuje, że stworzenie dzieła podlegającego ochronie prawa autorskiego może być przedmiotem zarówno umowy o pracę, umowy o dzieło jak i umowy zlecenia, czy innej umowy cywilnoprawnej ( por. SN w wyroku z dnia 6 września 2011 roku, w sprawie o sygn. akt I UK 64/2011, publ. Legalis nr 461852).

Wbrew twierdzeniom pełnomocnika wnioskodawców w rozpoznawanej sprawie rezultat nie został precyzyjnie określony w zawartej umowie. Trudno nawet określić, czym w istocie miałoby być dzieło w przypadku ubezpieczonych. Zasadniczo byli oni zobowiązani do przygotowania i przeprowadzenia szkolenia. Przygotowanie materiałów szkoleniowych było zaś środkiem do realizacji tego podstawowego zadania. Nie można z pewnością przyznać racji pełnomocnikowi wnioskodawców, że ich dzieło znajdowało swoje ucieleśnienie w przygotowanych materiałach, tym bardziej, że jak wynika ze złożonych w niniejszej sprawie zeznań, wynagrodzenie było przecież płacone dopiero za przeprowadzenie szkolenia. Za samo przygotowanie materiałów wykładowcy nie otrzymaliby wynagrodzenia. Co więcej materiały były przecież przesyłane uczestnikom szkoleń również po szkoleniu, jeśli jakieś zagadnienie nie zostało wyczerpująco przeanalizowane w trakcie szkolenia.

Przeprowadzenie szkolenie nie może stanowić umowy o dzieło, ponieważ wnioskodawcy nie zamawiali tutaj określonego dzieła intelektualnego, o indywidualnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o prawie autorskim, ale byli zainteresowani przekazaniem odbiorcom wykładu wiedzy przez wykładowcę. Działania wykładowców nie prowadzą do uzyskania konkretnego, indywidualnie oznaczonego rezultatu, ani w postaci materialnej ani niematerialnej. Z pewnością każdy w wykładowców przedstawia w sposób indywidualny daną tematykę. Inaczej dobiera przykłady, informację, sposób ich przekazu. Nie jest przy tym wymogiem, aby dzieło miało charakter nowatorski i niepowtarzalny. Jednak powinno mieć weryfikowalny i jednorazowy rezultat, zdefiniowany przez zamawiającego w chwili zawarcia umowy. Dzieło jest wytworem, który w momencie zawierania umowy nie istnieje, jednak jest w niej z góry przewidziany i określony w sposób wskazujący na jego indywidualne cechy (por. orzecznictwo Sądu Najwyższego z dnia 2 marca 2013 roku,
III CSK 216/12, z dnia 3 października 2013 roku, II UK 103/13, dnia 14 listopada 2013 roku,
II UK 115/13 i z dnia 6 sierpnia 2014 roku, II UK 566/13).

Uznać należy, że umowa o przygotowanie i przeprowadzenie szkoleń zobowiązuje ubezpieczonych w istocie do starannego działania. Wykładowcy mają za zadanie przekazać swoją wiedzę w sposób jak najatrakcyjniejszy dla uczestników szkoleń. Muszą się do tego przygotować merytorycznie. Nie występuje tu jednak żaden konkretny rezultat wykonywanej czynności, co przesądza o tym, że nie jest to umowa o dzieło, ale właśnie umowa
o świadczenie usług, do której odpowiednie mają przepisy o zleceniu (art. 750 k.c.)

Brak możliwości sprecyzowania, czym jest dzieło, uniemożliwia też jego weryfikację pod względem istnienia wad (art. 637 k.c.). Owszem, wykładowcy ponosili konsekwencje, gdy szkolenie nie spełniło oczekiwać jego odbiorców. Musieli bowiem je powtarzać bez pobierania kolejnego wynagrodzenia za powtórzone szkolenie. Nie jest to jednak realizacja uprawnień wynikających z rękojmi za wady dzieła. Podkreślić należy bowiem, że choć nie ma w doktrynie wątpliwości co do tego, że dzieło może mieć charakter zarówno materialny jak
i niematerialny, to jednak zgodnie z dominującym poglądem, wytwór niematerialny nieucieleśniony w rzeczy nie może być przedmiotem umowy o dzieło.

Przeciwko uznaniu rezultatów niematerialnych nieucieleśnionych w rzeczy za dzieło w rozumieniu kodeksu cywilnego podnosi się kilka argumentów. Po pierwsze, wskazać należy na brak samoistnego charakteru takich rezultatów. Nie jest spełniony wymóg, aby dzieło istniało niezależnie od twórcy (wykładowcy) i odbiorców (uczestników szkoleń). Po drugie nie można poddać takich wytworów testowi na obecność wad celem ewentualnej realizacji uprawnień z tytułu rękojmi za wady dzieła. Tymczasem możliwość zastosowania odpowiedzialności z tytułu rękojmi jest konstytutywną cechą dzieła ( A. Brzozowski, w: Pietrzykowski, Komentarz, 2015, t. II, art. 627, Nb 20) oraz jednym z kryteriów pozwalających na odróżnienie umowy o dzieło od umowy o świadczenie usług z art. 750 k.c. ( vide wyr. SN z 3.11.2000 r., IV CKN 152/00, OSNC 2001, Nr 4, poz. 63; podobnie SA w Lublinie w wyr. z 26.1.2006 r., III AUa 1700/05, OSA 2008, Nr 3, poz. 5; zob. też uwagi w Nt 41).

Jak słusznie wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10 stycznia 2017 roku ( sygn. akt III UK 53/16) przy umowie zlecenia zlecający również zmierza do osiągnięcia określonego celu, jednak elementem istotnym jest tutaj sama czynność i jej dokonanie. Istotą umowy o dzieło jest stworzenie dzieła, które w chwili zawierania umowy jeszcze nie istnieje. Tymczasem zawarte z ubezpieczonymi umowy zobowiązują do udziału w powtarzalnych czynnościach. Wykładowcy na przestrzeni roku prowadzili przecież wiele podobnych lub takich samych szkoleń. Różnice dotyczyły jedynie miejsca, czasu i uczestników szkolenia. Ponadto to sami wnioskodawcy pilnowali, aby w szkoleniach pojawiały się informacje odpowiadające aktualnemu stanowi prawnemu. Sami określali grupę docelową zainteresowaną daną tematyką. Odpowiadali też za stronę organizacyjną i techniczną. Nie oznacza to jednak określenia z góry zamierzonego zindywidualizowanego rezultatu, pewnego i obiektywnie osiągalnego. Umowa łącząc ubezpieczonych z wnioskodawcami była umową starannego działania, a określony w niej cel rozpatrywać można jedynie na gruncie przepisów o zleceniu.

W orzecznictwie przyjmuje się, że umowa o dzieło to umowa o określony rezultat pracy i umiejętności ludzkich (art. 627 k.c.), niezbędne jest zatem, aby starania przyjmującego zamówienie doprowadziły w przyszłości do konkretnego, indywidualnie oznaczonego rezultatu, z góry określonego, mającego samoistny byt oraz obiektywnie osiągalnego i pewnego ( por. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2012 r., II UK 187/11, OSNP 2013 nr 9-10, poz. 115; postanowienie SN z dnia 10 października 2013 roku, II UK 235/13).

Z taką sytuacja nie mamy do czynienie w rozpoznawanej sprawie. Analiza rzeczywistej treści oraz celu i zgodnego zamiaru stron spornych umów zawieranych z ubezpieczonymi przez wnioskodawców prowadzi do ustalenia, że umowy te były umowami o świadczenie usług, do których odpowiednie zastosowanie mają przepisy o zleceniu (art. 750 k.c.).

P., wskazać należy, że judykatura jednolicie uznaje, że usługi wykładowców/nauczycieli lub inne nauczanie noszą konstrukcyjne cechy umów (czynności) starannego działania, a nie umów rezultatu, bo nie przynoszą konkretnych, mierzalnych lub pewnych indywidualnych rezultatów niematerialnych, także wtedy gdy były prowadzone według indywidualnych programów nauczyciela (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia
18 kwietnia 2012r., II UK 187/11, OSNP 2013 nr 9-10, poz. 115 lub z dnia 13 czerwca 2012r., II UK 308/11, LEX nr 1235841). Od nauczającego (wykładowcy lub lektora) oczekuje i wymaga się, aby przez staranne nauczanie przekazywał posiadaną wiedzę osobom uczącym się bez pewności wyniku, że w jednakowym stopniu posiądą oni nauczaną wiedzę, a w szczególności bez gwarancji, że osiągną oni założony (oferowany) stopień (rezultat) nauki na jednakowo pewnym poziomie. Regułą nauczania innych osób nie jest osiągnięcie konkretnego i pewnego poziomu (stanu) znajomości danego przedmiotu przez każdego „ aplikanta”, który byłby „ dziełem” uzyskania przez każdego nauczanego jednakowego efektu nauki.

W tę jednolitą linię wykładni wpisują się również wyroki Sądu Najwyższego: z dnia
3 października 2013r., II UK 103/13 (dotychczas niepublikowany), w którym przyjęto, że nie stanowi umowy o dzieło tak nazwane zobowiązanie do przeprowadzenia cyklu wykładów z określonej dziedziny wiedzy, których przedmiot pozostawiono do opracowania wykładowcy, oraz z dnia 8 listopada 2013r., II UK 157/13 (także dotychczas niepublikowany), który potwierdza interpretację, iż nie stanowi umowy o dzieło umowa o przeprowadzenie cyklu zajęć obejmujących wygłoszenie wykładów z zakresu matematyki i języka obcego, które nie charakteryzują się cechami indywidualizującymi takie „ dzieło”, ponieważ z takich umów nie wynika obiektywnie możliwy do osiągnięcia pewny rezultat. W motywach tego judykatu Sąd Najwyższy argumentował, że wprawdzie zgodnie z art. 353 1 k.c. - strony mają możliwość wyboru rodzaju łączącego je stosunku prawnego, ale nie oznacza to niekontrolowanej dowolności, bowiem przywołany przepis wymaga wprost, aby treść umowy nie sprzeciwiała się naturze danego stosunku prawnego, jego społeczno-gospodarczemu przeznaczeniu i ustawie (por. także wyrok Sądu Najwyższego z 28 kwietnia 2010r., II UK 334/09, LEX nr 604221).

Mając wszystkie powołane okoliczności na uwadze, uznać należy, że ubezpieczeni podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, tj. emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu jako zleceniobiorcy płatnika składek Polskiego Centrum (...) S.C. P. F., L. G. z siedzibą w Ł..

Wobec powyższego, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołania, orzekając jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

Zgodnie z mającą status zasady prawnej uchwałą 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 20 lipca 2016 roku w sprawie o ustalenie istnienia bądź nieistnienia stosunku ubezpieczenia społecznego lub jego zakresu (o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego,
o podleganie ubezpieczeniom społecznym) do niezbędnych kosztów procesu zalicza się wynagrodzenie reprezentującego stronę radcy prawnego, biorąc za podstawę zasądzenia opłaty za jego czynności z tytułu zastępstwa prawnego stawki minimalne określone w § 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (jednolity tekst: Dz.U. z 2013 r., poz. 490 ze zm.) ( sygn. akt III UZP 2/16, publ. LEX nr 2071356, www.sn.pl, Biul.SN 2016/7/19-20).

Wartość przedmiotu sporu w sprawach o ustalenie istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego albo prawa (także jego treści lub zakresu - art. 189 k.p.c.) należy odnosić do świadczeń wynikających z takiego ustalenia ( por. postanowienia Sądu Najwyższego
z 3 grudnia 2001 r., I PZ 95/01, OSNP 2003 Nr 23, poz. 572; z 5 stycznia 2006 r., I PZ 24/05, LEX nr 668929; z 14 maja 2009 r., I PZ 5/09, OSNP 2011 nr 1-2, poz. 12; z 9 lipca 2009 r., II PK 240/08, LEX nr 535829 oraz z 5 sierpnia 2009 r., II PZ 6/09, LEX nr 558584). Oznacza to, że w razie podjęcia przez organ rentowy decyzji o objęciu określonym tytułem ubezpieczenia, odwołanie zmierza do ustalenia nieistnienia tego stosunku ubezpieczenia społecznego. Wówczas wartość przedmiotu sporu powinno odnosić się do wysokości składek na ubezpieczenia społeczne, których uiszczenie będzie skutkiem decyzji (może to też być różnica w stosunku do wysokości składek dotychczas uiszczanych z innego tytułu ubezpieczenia). Natomiast w przypadku wydania decyzji o "wyłączeniu" z określonego tytułu ubezpieczenia (ustalenia jego nieistnienia), odwołanie zmierza do ustalenia istnienia stosunku ubezpieczenia społecznego. Wartość przedmiotu sporu należy wówczas odnosić do wysokości świadczeń podlegających zwrotowi wskutek takiej decyzji, ewentualnie świadczeń, których ubezpieczony nie otrzyma. W sprawach dotyczących podstawy wymiaru składek ukształtowane orzecznictwo wyjaśniło już, w jaki sposób należy wyliczyć wartość przedmiotu zaskarżenia (por. np. postanowienie z 24 maja 2012 r., II UZ 16/12, LEX
nr (...) ) może być on zastosowany przynajmniej w niektórych sprawach o podleganie ubezpieczeniom społecznym.

Zgodnie z postanowieniem z dnia 24 maja 2012 roku, sygn. akt II UZ 16/12
( publ. LEX nr 1222163) wartość przedmiotu zaskarżenia w sprawie o wysokość podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne równa jest różnicy między wysokością składki wskazywaną przez ubezpieczonego i należną, ustaloną w zaskarżonej decyzji za okres sporny, jeżeli jest krótszy niż 12 miesięcy (art. 22 k.p.c.).

Wynagrodzenie w niniejszej sprawie zostało zatem ustalone w zależności od wartości przedmiotu sporu. Mając na uwadze wynik postępowania oraz datę wniesienia odwołań od zaskarżonych decyzji, Sąd o kosztach procesu orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 2 i 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu ( t. j. Dz. U. 2013,
poz. 490) i zasądził od L. G. i P. F. solidarnie na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. kwotę 960,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, poniesionych łącznie w każdej z połączonych spraw.

Sąd zastosował ww. rozporządzenie z uwagi na datę wniesienia odwołań od zaskarżonych decyzji. Obecnie obowiązujące Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz. U. z 2015 roku, poz. 1804) zmienione Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia
3 października 2016 roku zmieniającym rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz.U. 2016, poz. 1667) nie ma bowiem zastosowania do spraw wszczętych
i niezakończonych przed dniem jego wejścia w życie - tj. przed 1 stycznia 2016 roku. Do czasu zakończenia takich postępowań w danej instancji stosuje się przepisy dotychczasowe.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawców.

10 kwietnia 2017 roku

M.U.