Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 kwietnia 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 27 kwietnia 2017 r. w Szczecinie

sprawy Z. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 14 czerwca 2016 r. sygn. akt VII U 1466/15

oddala apelację.

SSA Urszula Iwanowska SSA Beata Górska del. SSO Gabriela Horodnicka

– Stelmaszczuk

Sygn. akt III AUa 646/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 listopada 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w S. odmówił Z. W. przyznania prawa do emerytury
z tytułu pracy w szczególnych warunkach, ponieważ do dnia 1 stycznia 1999 r. nie udowodnił wymaganego 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu.

Z. W. wniósł o uznanie jako pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia od 1 października 1973 r. do 35 stycznia 1979 r., od 1 lutego 1979 r. do 30 kwietnia 1980 r. oraz od 6 maja 1980 r. do 31 marca 1992 r. na stanowisku traktorzysty, a w konsekwencji o przyznanie prawa do emerytury.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie
w całości, podtrzymując argumentację, jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Nadto pozwany podniósł, że brak jest podstaw do zaliczenia jako pracy w warunkach szczególnych ww. okresów zatrudnienia, albowiem powód nie przedłożył świadectwa wykonywania w tym czasie pracy w szczególnych warunkach.

Wyrokiem z dnia 14 czerwca 2016 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał powodowi Z. W. prawo do emerytury na podstawie art. 184 ustawy
o emeryturach i rentach z FUS, poczynając od miesiąca złożenia wniosku.

Sąd I instancji oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych.

Z. W. urodził się (...) Wniosek o emeryturę
w wieku obniżonym z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach złożył
w dniu 7 października 2015 r. Powód jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego, ale złożył w organie rentowym wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na jego rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa.

Organ rentowy na dzień 1 stycznia 1999 r. uwzględnił powodowi 25 lat, 1 miesiąc
i 26 dni okresów składkowych oraz 2 miesiące okresów nieskładkowych. Natomiast uznał, iż powód nie wykazał okresów pracy w warunkach szczególnych.

W okresie od 1 października 1973 r. do 25 stycznia 1979 r. Z. W. zatrudniony był w (...) Kombinacie Państwowych Gospodarstw Rolnych – Zakładzie (...) w P. na stanowisku traktorzysty. W trakcie tego zatrudnienia w okresie od 26 października 1975 r. do 15 października 1977 r. odbył zasadniczą służbę wojskową. Powód jako traktorzysta pracował na ciągniku (...), po powrocie z wojska jeździł już cięgnikiem gąsienicowym tzw. detem. Wykonywał wszystkie prace wymagające użycia takiego sprzętu.

W okresie od 1 lutego 1979 r. do 30 kwietnia 1980 r. Z. W. zatrudniony był w Spółdzielni Kółek Rolniczych w (...) w charakterze traktorzysty. Stale i w pełnym wymiarze czasu wykonywał wszystkie prace związane z rolnictwem.

W okresie od 6 maja 1980 r. do 31 marca 1992 r. Z. W. pracował stale i w pełnym wymiarze czasu jako traktorzysta w Kombinacie Państwowych Gospodarstw Rolnych w O.. Kombinat ten zajmował się produkcją roślinną
i zwierzęcą. Na terenie gospodarstwa uprawiano zboża, ziemniaki, buraki oraz hodowano trzodę chlewną.

Do obowiązków traktorzystów zatrudnionych w każdym z powyższych zakładów należało przede wszystkim wykonywanie prac polowych przy orce, bronowaniu, opryskach oraz nawożeniu i zasiewach. W okresie zimowym traktorzyści zajmowali się wożeniem słomy i transportem paszy do chlewni. W razie potrzeby odśnieżali drogi na zlecenie (...). Każdy z kierowców ciągnika miał przypisany do siebie pojazd, za który był odpowiedzialny.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny oraz art. 32, art. 184 ustawy
z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 748 ze zm., dalej: ustawa emerytalna), a także przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 r., nr 8, poz. 43 ze zm., dalej: rozporządzenie) Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie ubezpieczonego było uzasadnione.

Dokonując ustaleń w zakresie rodzaju prac wykonywanych przez wnioskodawcę
w spornym okresie, Sąd I instancji oparł się na spójnych i wiarygodnych zeznaniach świadków: T. G., W. S., H. W., K. J. oraz w oparciu o zeznania powoda. Sąd podkreślił, że świadkowie pracowali w spornych okresach razem z powodem, a zatem dysponują bezpośrednią i szczegółową wiedzą co do codziennych obowiązków wnioskodawcy. Z zeznań świadków wynikało, że do obowiązków powoda zatrudnionego na stanowisku traktorzysty należało wykonywanie wszelkich prac polowych: orki, bronowania, oprysków, nawożenia, a w okresie zimowym wożenia słomy i paszy do chlewni oraz, że powód innej pracy niż traktorzysta nie wykonywał.

Sąd orzekający uznał, że zeznania świadków korespondują z zeznaniami powoda oraz tzw. „ogólnymi” świadectwami pracy wystawionymi przez pracodawcę. Natomiast kluczowe znaczenie mają zapisy w aktach osobowych powoda za okres jego pracy
w (...) O. (1980-1992), z których to wynika nie tylko fakt pracy powoda
w charakterze kierowcy ciągnika w tym właśnie zakładzie, ale również fakt, iż
u poprzednich pracodawców Z. W. również pracował w charakterze traktorzysty (vide podanie, k. 1, opinia, k. 3, kwestionariusz osobowy, k. 4).

W ocenie Sądu Okręgowego możliwym było również doliczenie okresu zasadniczej służby wojskowej do wymaganej dla otrzymania świadczenia emerytalnego ilości okresów pracy w wykonywanej w warunkach szczególnych. Zgodnie bowiem z ugruntowanym już orzecznictwem Sądu Najwyższego, okres służby wojskowej dla żołnierza zatrudnionego przed powołaniem do czynnej służby wojskowej w warunkach szczególnych, który po zakończeniu tej służby podjął zatrudnienie w tych samych warunkach, jest nie tylko okresem służby w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ale także okresem pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu § 3 i 4 rozporządzenia
z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze.

W świetle materiału zgromadzonego w postępowaniu, nie budziło wątpliwości Sądu, że zarówno przed rozpoczęciem odbywania zasadniczej służby wojskowej, jak i po jej zakończeniu powód był zatrudniony w warunkach szczególnych, w związku z czym powyższe reguły w pełni mogą znaleźć zastosowanie w jego indywidualnej sprawie.

W konsekwencji, powyższe ustalenia pozwoliły na uznanie, że Z. W. posiada łącznie ponad 15 lat pracy w szczególnych warunkach, a tym samym spełnia wszystkie wymagane warunki do nabycia prawa do wcześniejszej emerytury.

W tym stanie rzeczy Sąd I instancji na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego i przyznał powodowi prawo do emerytury poczynając od miesiąca złożenia wniosku.

Z powyższym rozstrzygnięciem nie zgodził się organ rentowy, zaskarżając je
w całości. Wyrokowi zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego: art. 184 ust. 1
w związku z art. 32 ust. 1, 2 i 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w związku z § 4 ust. 1 oraz § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w związku z wykazem A dział VIII pkt 3 zawartym w załączniku do wyżej wymienionego rozporządzenia, przez ich błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że praca kierowcy ciągnika - traktorzysty polegająca na wykonywaniu, między innymi, prac polowych, jest w rzeczywistości pracą w „transporcie i łączności” – rozumianych usług.

Wskazując na powyższe zarzuty, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku
i oddalenie odwołania oraz zasądzenie na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych lub ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu skarżący podniósł, że niewątpliwie prace kierowcy ciągnika
w transporcie i rolnictwie, mimo podobieństw, są różne, stąd też dla przyjęcia, iż praca kierowcy ciągnika w kółku rolniczym czy spółdzielni kółek rolniczych może być zaliczona do pracy w szczególnych warunkach w transporcie, o jakiej mowa pod poz. 3 działu VIII wykazu A wymaga poczynienia ustaleń wskazujących na tożsamość stopnia narażenia osoby wykonującej tę pracę na ekspozycję czynników szkodliwych dla zdrowia w obydwu
wymienionych branżach. Ewentualne daleko idące podobieństwo oddziaływania szkodliwych dla zdrowia czynników na organizm kierowcy ciągnika służącego do prac rolniczych oraz ciągnika używanego do świadczenia usług transportowych nie wyczerpuje jednak całego problemu możliwości kwalifikacji takiej pracy jako pracy w szczególnych warunkach. Apelujący wskazał, że prace w narażeniu na szkodliwe czynniki powinny być wykonywane stale i w pełnym wymiarze czasu. O ile w przypadku przedsiębiorstw transportowych przewozy stanowią przedmiot ich działalności i są świadczone w sposób ciągły przy użyciu pojazdów będących na wyposażeniu firmy, o tyle sposób wykorzystywania przez kółka rolnicze lub spółdzielnie kółek rozlicznych pojazdów służących do wykonywania prac rolniczych jest odmienny. Dla podmiotów trudniących się rolnictwem przedmiotem ich działalności jest zasadniczo produkcja roślinna lub zwierzęca.

Skarżący zwrócił uwagę, że z ustaleń faktycznych dokonanych przez Sąd I instancji wynika, iż ubezpieczony w trakcie całego okresu zatrudnienia w charakterze traktorzysty wykonywał prace rolnicze związane z produkcja zwierzęcą i roślinną, zatem w tej sytuacji trudno uznać, że ubezpieczony wykonywał pracę w szczególnych warunkach. Apelujący nadmienił, że podobny pogląd wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 maja 2016 r., sygn. akt III UK 132/15 mimo, że ubezpieczony pracował w spółdzielni rolniczej, a nie
w przedsiębiorstwie transportowym, to nie ma żadnych podstaw do potraktowania prac polowych, jako prac w transporcie. Wymienienie w wykazie A, dziale VIII pod pozycją 3 prac kierowców ciągników i kombajnów nie oznacza, że należy uznać za pracę
w szczególnych warunkach kierowanie tymi pojazdami przy jakichkolwiek zadaniach
a nie tylko transportowych. Prace uznane za wykonywane w warunkach szczególnych bez względu na miejsce i rodzaj zostały wymienione w dziale XIV zatytułowanym „prace różne”. Tak zostały ujęte, między innymi, prace przy spawaniu czy naprawie pomp wtryskowych. Inne działy wykazu obejmują wymienione w nich prace w powiązaniu
z rodzajami zakładów pracy lub ich częściami. W ocenie skarżącego nie można uznać, że praca kierującego ciągnikiem jest zawsze pracą „w transporcie”, nawet jeżeli kierujący niczego nie transportuje, lecz wykonuje przy pomocy ciągnika prace polowe. Dla zakwalifikowania pracy kierowcy ciągnika, jako wykonywanej w warunkach szczególnych, istotne znaczenie ma to, czy była ona wykonywana w transporcie, czy
w ramach rolniczych prac polowych.

W odpowiedzi na apelację ubezpieczony wniósł o utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy i oddalenie apelacji pozwanego oraz zasądzenie od pozwanego kosztów sądowych za postępowanie przed Sądem II instancji.

W uzasadnieniu wnoszący odpowiedź wskazał, że pozwany w swojej apelacji bezzasadnie podzielił pracę traktorzysty na pracę transportową i inną. Praca traktorzysty jest pracą w warunkach szkodliwych, bez względu na to, czy jest to praca transportowa, czy też polowa. Praca przy siewie, orce, czy rozpylaniu środków ochrony roślin jest również szkodliwa dla kierującego ciągnikiem jak praca przy świadczeniu usług transportowych. Prace w rolnictwie ze względu na silne zapylenie bardziej narażają kierowcę ciągnika niż jazda w transporcie. Pozwany ZUS bezzasadnie dzieli więc te prace, odbierając pracom polowym, warunki szkodliwe dla kierowcy. Nadto ubezpieczony podniósł, że przez okres od 1 października 1973 r. do 31 marca 1992 r. wykonywał nieprzerwalnie pracę w charakterze traktorzysty i przedstawił na dowód tych prac świadectwa pracy oraz zaświadczenie ze składnicy akt w K., w których jednoznacznie podano, że przez cały okres tej pracy pracował na stanowisku traktorzysta. Nadmienił również, że kwestionowana przez pozwanego praca w spółdzielni rolniczej była pracą według Kodeksu pracy a nie udziałem członkowskim i brak podstaw do kwestionowania zaliczenia tej pracy do pracy w warunkach szczególnych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego nie zasługiwała na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, rozstrzygnięcie Sądu I instancji jest prawidłowe. Sąd Okręgowy właściwie przeprowadził postępowanie dowodowe oraz dokonał trafnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, w konsekwencji prawidłowo ustalając stan faktyczny sprawy. Sąd Odwoławczy podzielił ustalenia i rozważania prawne Sądu I instancji, rezygnując jednocześnie z ich ponownego szczegółowego przytaczania (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 listopada 1998 r., sygn. I PKN 339/98).

W niniejszym postępowaniu okolicznością sporną pozostawało ustalenie, czy ubezpieczony Z. W. spełnia przesłanki konieczne do przyznania emerytury w wieku obniżonym, w szczególności czy legitymuje się co najmniej 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych (w sprawie bezspornym było, że ubezpieczony spełnia przesłanki dotyczące wieku, ogólnego stażu ubezpieczenia emerytalnego oraz że złożył w organie rentowym wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na jego rachunku w OFE na dochody budżetu państwa).

Sąd Apelacyjny zważył, że we wniesionym środku zaskarżenia organ rentowy nie kwestionował samego faktu wykonywania przez ubezpieczonego pracy na stanowisku traktorzysty, a jedynie zakwalifikowanie tej pracy jako wykonywanej w warunkach szczególnych, o której mowa w wykazie A, dziale VIII, poz. 3 („Prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych”), stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 r., nr 8, poz. 43 ze zm.). Spór na etapie postępowania apelacyjnego sprowadzał się w istocie do prawidłowej wykładni prawa materialnego w odniesieniu do zatrudnienia na stanowisku traktorzysty wykonującego prace rolnicze związane
z produkcją roślinną lub zwierzęcą.

Jak wynika z apelacji, zdaniem organu rentowego, pracy wnioskodawcy wykonywanej w spornym okresie w charakterze traktorzysty nie można zaliczyć do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, ponieważ ubezpieczony wykonywał ją
w resorcie rolnictwa, a więc nie w dziedzinie transportu i łączności, którego dotyczy dział VIII wykazu A rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r.

Sąd Apelacyjny nie podziela tego stanowiska. Argumentami przytoczonymi
w apelacji skarżący w żaden sposób nie podważył zasadności stanowiska Sądu I instancji. Apelacja zawiera jedynie własną interpretację przepisów nie znajdującą potwierdzenia
w utrwalonym orzecznictwie sądów, w tym orzecznictwie Sądu Najwyższego
w analogicznych sprawach.

W ocenie Sądu Odwoławczego przyjąć należy, że ustawodawca, regulując ten rodzaj pracy w dziale VIII, pod pozycją 3, wykazu A cytowanego rozporządzenia, wziął pod uwagę to, że pracą w szczególnych warunkach jest też praca traktorzysty, kierowcy ciągnika rolniczego, kombajnu i kierowcy pojazdu gąsienicowego, które są typowymi, klasycznymi pracami w rolnictwie. Zauważyć należy, iż prawodawca, obok prac kierowców ciągników, wymienił prace kierowców kombajnów lub pojazdów gąsienicowych. Oczywistym jest zaś, że urządzenie jakim jest kombajn jest maszyną rolniczą wykonującą prace polowe. Zestawienie tych trzech rodzajów prac (kierowca ciągnika, kombajnu i pojazdu gąsiennicowego) łącznie pod poz. 3 działu VIII –
w transporcie spowodowane było uznaniem tych prac za prace w warunkach szczególnych właśnie ze względu na samo kierowanie tymi pojazdami, a nie ze względu na wykonywanie takiej pracy wyłącznie „w transporcie” – rozumianym jako „w ruchu publicznym”. Ustawodawca wziął pod uwagę to, że praca kierowcy ciągnika w polu
(a więc w rolnictwie), który może i w istocie wykonuje te same lub zbliżone przedmiotowo czynności co kierowca kombajnu czy kierowca pojazdu gąsiennicowego, jest też pracą w szczególnych warunkach. Przeciwna wykładnia wskazanych przepisów zaprzeczałaby bowiem istocie pracy w szczególnych warunkach związaną z wpływem szkodliwych czynników na organizm pracownika.

Odnosząc powyższe do realiów przedmiotowej sprawy stwierdzić należy, iż Sąd Okręgowy dokonał prawidłowo kwalifikacji spornego okresu zatrudnienia przez pryzmat prac wymienionych w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, uznając iż prace te wykonywane były stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (§ 2 ust. 1 rozporządzenia).

W tym miejscu wskazać należy również, że obniżenie wieku emerytalnego niektórym grupom zawodowym uzasadnia się narażeniem tych osób na szybsze niż przeciętne zrealizowanie się emerytalnego ryzyka z powodu wystąpienia w ich zawodach czynników negatywnych (szkodliwych dla zdrowia lub obniżających sprawność psychofizyczną), które doprowadzają do wcześniejszej niż powszechnie utraty sił do wykonywania dotychczasowej pracy. Prawo do emerytury w wieku niższym wynika więc ze szczególnych właściwości wykonywanej pracy. Charakter pracy kierowcy ciągnika rolniczego przystosowanego do transportu i wykonującego wyłącznie transport oraz kierowcy ciągnika wykonującego prace polowe za pomocą ciągnika i współpracujących
z nim maszyn i urządzeń rolniczych jest tożsamy, polega bowiem na kierowaniu określonym pojazdem mechanicznym. Dlatego też nie ma znaczenia, że prace kierowców ciągników ujęte zostały w dziale VIII rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. – w transporcie. Co więcej podkreślić należy, że praca polowa może być bardziej uciążliwa, gdyż może być wykonywana w znacznie cięższych warunkach niż praca kierowcy wykonującego transport (np. na pochyło umiejscowionych polach i łąkach, na błotnistych terenach, przy użyciu maszyn wytwarzających duży hałas). Przy tej konstatacji podkreślić należy raz jeszcze, iż – wbrew twierdzeniom organu rentowego – nie ma znaczenia, że prace kierowców ciągników ujęte zostały w dziale VIII rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. – „W transporcie”.

Z powyższych względów Sąd Apelacyjny nie podziela stanowiska wyrażonego przez Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 3 grudnia z 2013 r., sygn. I UK 172/13 (Lex nr 1467146), w którym Sąd ten zaprezentował stanowisko, iż wykonywanie przez kierowcę ciągnika prac innych niż transportowe – np. polowych – wyklucza zaliczenie takiego zatrudnienia do stażu pracy w warunkach szczególnych, gdyż nie są to prace wymienione w wykazie A dziale VIII załącznika do rozporządzenia. Podkreślić przy tym należy, iż w dotychczasowym orzecznictwie Sąd Najwyższy nie miał wątpliwości, że praca kierowcy ciągnika, także wykonującego prace polowe, jest pracą w szczególnym charakterze wymienioną w wykazie A dziale VIII poz. 3 załącznika do rozporządzenia (np. wyrok SN z dnia 22 października 2013 r., III UK 144/12 Lex nr 1455745). Sąd Odwoławczy podziela stanowisko wyrażone w wyrokach Sądu Apelacyjnego w Łodzi
z dnia 5 lutego 2013 r., III AUa 910/12 (LEX nr 1282799) i z dnia 5 marca 2013 r., III AUa 1163/12, zgodnie z którymi przyjęcie, że tylko kierowcy ciągników, kombajnów
i pojazdów gąsienicowych zatrudnieni w firmach transportowych wykonywali pracę
w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 32 ust. 2 ustawy FUS, wypaczałoby sens tej regulacji, gdyż te specyficzne pojazdy wykorzystywane są przede wszystkim do określonego rodzaju prac polowych, wojskowych, ziemnych, a nie jako środek transportu.

Reasumując, ustalenia sprawy pozwalają na wniosek, że ubezpieczony Z. W. spełnił wszystkie ustawowe warunki uzyskania prawa do emerytury na podstawie art. 184 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w szczególności udowodnił posiadanie co najmniej 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych.

Tak argumentując Sąd Apelacyjny uznał, że zaskarżony wyrok odpowiada prawu,
a wniesiona od niego apelacja jest niezasadna, co skutkować musiało jej oddaleniem,
o czym orzeczono na podstawie art. 385 k.p.c.

SSA Urszula Iwanowska SSA Beata Górska SSO del. Gabriela Horodnicka

- Stelmaszczuk