Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 marca 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 23 marca 2017 r. w Gdańsku

sprawy G. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji G. P.

od wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 29 września 2016 r., sygn. akt IV U 876/16

oddala apelację.

SSA Grażyna Horbulewicz SSA Małgorzata Gerszewska SSA Aleksandra Urban

Sygn. akt III AUa 1904/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14 marca 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. – powołując się na przepis art. 184 i art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r., poz. 748,
ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43, ze zm.) – odmówił ubezpieczonemu G. P. prawa do emerytury.

G. P., działający przez profesjonalnego pełnomocnika ustanowionego z wyboru, złożył odwołanie od powyższego rozstrzygnięcia. Ubezpieczony wniósł o ponowne rozpoznanie sprawy i zaliczenie do okresów pracy wykonywanej
w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w PGR D. od 1 marca 1975 r.
do 10 marca 2002 r.

Organ rentowy złożył odpowiedź na odwołanie, w której podtrzymał dotychczasowe stanowisko. Przy czym organ rentowy dodatkowo ustosunkował się do świadectwa pracy wystawionego przez Agencję Nieruchomości Rolnych OT w B. (złożonego
po wydaniu zaskarżonej decyzji). W ocenie pozwanego świadectwo pracy z 31 marca 2016 r. nie daje podstaw do zmiany stanowiska organu rentowego, albowiem na jego podstawie nie można ustalić zakresu czynności i obowiązków ubezpieczonego na stanowisku traktorzysty. Również na podstawie postępowania wyjaśniającego przeprowadzonego z Agencją nie udało się ustalić, czy ubezpieczony w sposób stały i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę traktorzysty w transporcie czy także prace polowe.

Na rozprawie w dniu 11 lipca 2016 r. strony podtrzymały swoje stanowiska; pełnomocnik ubezpieczonego dodatkowo wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz G. P. zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy w Toruniu - IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem
z dnia 29 września 2016 r. oddalił odwołanie, sygn. akt IV U 1876/16.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny.

Ubezpieczony G. P. urodził się w dniu (...) W dniu
1 marca 2016 r. złożył wniosek emerytalny. Wraz z wnioskiem tym złożył oświadczenie,
iż nie jest członkiem OFE. Sumaryczny staż ubezpieczeniowy G. P. ustalony na 1 stycznia 1999 r. wyniósł 25 lat i 5 miesięcy.

Ubezpieczony pozostawał w zatrudnieniu (w ramach stosunku pracy) w PGR
w D. w okresie od 1 sierpnia 1973r. do 10 marca 2002r. Był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy. Do marca 1975 r. ubezpieczony zatrudniony był na stanowisku pracownika fizycznego produkcji roślinnej. Z dniem 1 marca 1975 r. powierzono ubezpieczonemu obowiązki traktorzysty – na stanowisku określanym przez pracodawcę „pracownik produkcji roślinnej - traktorzysta”. Stanowisko to ubezpieczony zajmował
do czasu ustania zatrudnienia.

Stosowne uprawnienia do prowadzenia ciągników rolniczych G. P. uzyskał w dniu 26 lipca 1973 r.

W spornym okresie zatrudnienia ubezpieczony współpracował m. in. z J. B. (zatrudnionym u tego samego pracodawcy jako traktorzysta - kombajnista
w okresie od dnia 2 maja 1978 r. do 10 marca 2002 r.), a ponadto ze Z. T. (zatrudnionym od 1 października 1974 r. do 10 marca 2002 r. na stanowisku pracownika produkcji roślinnej - traktorzysty), z A. M. (zatrudnionym od 1 września 1985 r. do 31 grudnia 2000 r. na stanowisku kierownika Zakładu Rolnego) oraz z J. M. (zatrudnionym na stanowisku traktorzysty w latach 1964 -2009).

Pracodawca nie wystawił ubezpieczonemu świadectwa wykonywania prac
w szczególnych warunkach. Następca prawny - Agencja Nieruchomości Rolnych OT
w B. wystawiła ubezpieczonemu świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach w dniu 31 marca 2016 r. W dokumencie tym wskazano, że ubezpieczony
w okresie od 1 marca 1975 r. do 10 marca 2002 r. pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy ciągnika (traktorzysty) – zgodnie z wykazem A, Działu VIII, poz. 3 stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r.

G. P. na stanowisku traktorzysty wykonywał prace polowe, transportowe oraz roz- i załadunkowe. Jako kierowca ciągnika pracował przy opryskach,
przy orce, zasiewach. Jako kierowca ciągnika w transporcie pracował przy rozwożeniu odpadów z gorzelni, obornika, zbóż, węgla, paszy oraz przy odśnieżaniu. Obsługiwał też jako kierowca ciągnika paszowóz – wykorzystywany do rozwożenia paszy po oborze. Ponadto ubezpieczony obsługiwał ładowarkę typu C.. To była jedna z dwóch ładowarek wykorzystywanych w PGR – Zakładzie Rolnym w D.. Poza C.
do dyspozycji pracodawcy ubezpieczonego pozostawała jeszcze ładowarka samojezdna. Ubezpieczony przede wszystkim obsługiwał C., a ładowarkę samojezdną jedynie
w zastępstwie pracownika „przypisanego” do obsługi tego typu ładowarki. C. był ładowarką nie posiadająca własnego napędu (wykorzystującą napęd ciągnika). Jego obsługa odbywała się poza kabiną ciągnika. Ładowarka typu C. była wykorzystywana
do różnych prac załadunkowych i rozładunkowych przez cały rok. Ubezpieczony pracował przy rozładunkach wagonowych i samochodowych (rozładunku paszy, nawozów workowanych i sypkich, węgla), przy wywożeniu z pryzm obornika, przy załadunku ziemniaków i buraków z pól, przy zbieraniu kamieni z pól, przy załadunku kiszonek.

Sąd Okręgowy wskazał, że ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o okoliczności bezsporne, a w dalszej kolejności na podstawie dokumentów zgromadzonych w załączonych aktach organu rentowego oraz aktach osobowych, a także na podstawie dowodu
z przesłuchania ubezpieczonego i zeznań świadków J. B., Z. T., A. M. i J. M. – w zakresie, w jakim świadkowie oraz ubezpieczony opisali różny zakres prac wykonywanych
przez ubezpieczonego w spornym okresie zatrudnienia.

Sąd dał wiarę dowodom z dokumentów, gdyż były jasne, pełne i rzetelne, a żadna
ze stron nie kwestionowała ich autentyczności i mocy dowodowej, co nie budziło także wątpliwości Sądu. Jedynie świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach
z 31 marca 2016 r., w ocenie Sądu, zawiera nieprawdziwą informację, że ubezpieczony
w okresie zatrudnienia w PGR D. w okresie od 1 marca 1975 r. stale i pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w warunkach szczególnych, gdyż pozostaje to
w sprzeczności z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie, a ponadto dokument ten został wystawiony przez Agencję Nieruchomości Rolnych wyłącznie
na podstawie akt osobowych - co rodzi wątpliwości co do miarodajności tego dowodu. Akta osobowe nie zawierały bowiem dokumentów potwierdzających charakter i zakres prac powierzanych ubezpieczonemu zatrudnionemu na stanowisku pracownika produkcji roślinnej - traktorzysty.

Zeznania ubezpieczonego i świadków zostały uznane przez Sąd co do zasady
za wiarygodne. Świadkowie - pracownicy PGR w D. – byli zatrudnieni
w analogicznym okresie jak ubezpieczony, byli osobami kompetentnymi do wskazania zarówno charakterystyki pracy w PGR, panujących tam warunków, jak i faktycznych warunków zatrudnienia ubezpieczonego. Szczególny walor wiarygodności przyznano zeznaniom świadka A. M., który był bezpośrednim przełożonym ubezpieczonego – zatrudnionym na stanowisku kierownika Zakładu Rolnego w D.. Świadkowie zgodnie zeznali, że ubezpieczony jako traktorzysta wykonywał przede wszystkim prace polowe oraz w transporcie. Zgodnie jednak potwierdzili oni również,
że G. P. powierzano obowiązki przy pracach za- i rozładunkowych przy obsłudze ładowarki typu C.. Zeznania świadków różniły się wyłącznie
co do częstotliwości wykonywania tych obowiązków przez ubezpieczonego. J. B. oraz Z. T., przesłuchani podczas pierwszego posiedzenia sądowego wskazywali, że „codziennie była jakaś praca na C.” (J. B.), „ładowacz różnie był wykorzystywany” na przykład „przy rozładunkach wagonowych 2-3 razy w miesiącu” (Z. T.). Świadkowie przesłuchani na kolejnym terminie rozprawy starali się już uwypuklić obowiązki ubezpieczonego jako kierowcy ciągnika. Odpowiadając
na pytania co do zakresu wykonywanych przez niego prac za-i rozładunkowych twierdzili,
że trudno jest określić, w jakich okresach ubezpieczony zajmował się obsługą C.. Opisywali jedynie zakres prac, przy których ubezpieczony zajmował się obsługą ładowarki. Dokonując oceny zeznań świadków Sąd Okręgowy za w pełni miarodajne uznał zeznania świadków J. B. oraz Z. T. – jako zeznania złożone spontanicznie, bez wyraźnej chęci potwierdzenia twierdzeń ubezpieczonego.

Podobnie Sąd I instancji ocenił zeznania G. P.. Nie kwestionował on wykonywania prac za-i rozładunkowych. Sąd zauważył jednak, że świadek A. M. potwierdził, że ładowarka typu C. była wykorzystywana przez cały rok, a niektórzy jedynie traktorzyści byli przeszkoleni w jej obsłudze. Świadek J. B. zapamiętał tylko ubezpieczonego jako obsługującego C.. Świadek Z. T. zeznał, że przy samych rozładunkach wagonowych ubezpieczony pracował
2-3 razy w miesiącu. Praca przy rozładunku transportu trwała czasami po 10 godzin dziennie. Świadek J. M. wyjaśnił zaś, że obornik był rozładowywany z pryzm
przy użyciu C. (i rozwożony następnie na pola) dwa razy w roku, a prace te trwały około dwóch tygodni. Poza tym, z zeznań świadków wynikało, że ubezpieczony obsługiwał ładowarkę również przy pracach związanych ze zwożeniem ziemniaków, buraków oraz kamieni z pól oraz przy załadunku kiszonek. W świetle tych zeznań trudno uznać zatem,
w ocenie Sądu, za wiarygodne twierdzenie G. P., że w ciągu całego roku praca przy obsłudze ładowarki zajmowała jemu jedynie 3 tygodnie.

Przechodząc do rozważań prawnych Sąd Okręgowy wyjaśnił, iż prawo
do wcześniejszej emerytury z tytułu zatrudnienia w warunkach szczególnych reguluje art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 121 ze zm.), zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku – w przypadku mężczyzn - 60 lat, jeżeli w dniu 1 stycznia 1999 r. spełnili łącznie niżej wymienione warunki:

- osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat;

- posiadają co najmniej 15 – letni okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach
lub w szczególnym charakterze zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze;

- nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego, a w przypadku przystąpienia złożyli wniosek o wykreślenie z funduszu i przekazanie środków zgromadzonych na rachunku
w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,
na dochody budżetu państwa.

W przedmiocie określenia wymaganego wieku emerytalnego, rodzajów prac
lub stanowisk oraz warunków, na podstawie których przysługuje ubezpieczonemu prawo
do tzw. wcześniejszej emerytury, przepis art. 32 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS odsyła do „przepisów dotychczasowych”. Stosowne regulacje – stanowiące obecnie obowiązujące prawo – zawarte są w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8,
poz. 43 ze zm.) oraz wykazach A i B stanowiących załącznik do tegoż rozporządzenia. Zgodnie z § 2 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń
na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku, a okresy te stwierdza zakład pracy,
na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych
na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

Sąd I instancji wskazał, że w niniejszej sprawie bezspornym było, iż G. P. legitymuje się wymaganym ogólnym stażem ubezpieczeniowym (organ rentowy uwzględnił na dzień 1 stycznia 1999 r. 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych),
nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego oraz ukończył wcześniejszy wiek emerytalny.

Pozostałą do rozstrzygnięcia kwestią sporną było ustalenie spełnienia ostatniej przesłanki w postaci legitymowania się wymaganym stażem pracy w warunkach szczególnych. Ubezpieczony domagał się uwzględnienia do tego stażu dalszego okresu zatrudnienia w PGR D. w okresie od 1 marca 1975 r. do 10 marca 2002 r. - wskazując na zatrudnienie na stanowisku traktorzysty. Organ rentowy nie kwestionując samego faktu i okresu spornego zatrudnienia ubezpieczonego, nie uwzględnił ubezpieczonemu okresu zatrudnienia we wskazanym zakładzie pracy jako okresu pracy
w szczególnych warunkach, albowiem okres ten nie został wykazany stosownym świadectwem wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

Sąd Okręgowy wyjaśnił w tym miejscu, iż obowiązujące normy prawne w sposób jednoznaczny rozstrzygają, jakie środki dowodowe mogą stanowić podstawę do ustalenia konkretnych okoliczności w postępowaniu przed organem rentowym. W związku z tym, organ rentowy, rozpoznając wniosek w sprawie prawa do emerytury z tytułu zatrudnienia
w szczególnych warunkach, może uwzględnić wyłącznie te okresy pracy w szczególnych warunkach, które zostały udowodnione za pomocą dokumentów. Dokumenty te są dla organu rentowego wiążące nie tylko w pozytywnym, ale i w negatywnym tego słowa znaczeniu. Oznacza to, że z jednej strony przedłożone zaświadczenie jest dowodem na fakt wykonywania przez zainteresowanego pracy w szczególnych warunkach, a z drugiej strony brak takiego zaświadczenia uniemożliwia ustalenie tej okoliczności za pomocą innych środków dowodowych.

W przypadku, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczeń potwierdzających okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach z przyczyn
od siebie niezależnych, przepisy art. 472 k.p.c. i 473 k.p.c. umożliwiają ustalenie tych okoliczności w drodze postępowania odwoławczego przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z w/w artykułami w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy
i ubezpieczeń społecznych każdy fakt mający wpływ na prawo do świadczenia lub jego wysokość może być dowodzony wszelkimi środkami, które sąd uzna za pożądane,
a ich dopuszczenie za celowe. Sąd nie jest związany środkami dowodowymi określonymi
dla dowodzenia przed organem rentowym. Potwierdził to również Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 10 marca 1984 r. (III UZP 6/84, LEX nr 14625), stwierdzając, że okresy zatrudnienia
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach
lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) mogą być ustalane w postępowaniu odwoławczym także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy.

Zaliczenie nie udokumentowanych, spornych okresów pracy w szczególnych warunkach do stażu pracy uprawniającego do wcześniejszej emerytury wymaga dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych. Na podstawie powyższego nie ulega wątpliwości, że w postępowaniu o świadczenie emerytalno - rentowe dopuszczalne jest –
jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uchwale z 27 maja 1985 r. (III UZP 5/85, LEX nr 14635) – przeprowadzenie przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy
z powodu jego likwidacji lub zniszczenia dokumentów dotyczących zatrudnienia.

Okres pracy w warunkach szczególnych można również ustalić w postępowaniu sądowym na podstawie akt osobowych pracownika (umowa o pracę, świadectwo pracy, karty obiegowe, kategorie zaszeregowań wynagrodzeń, angaże zawodowe).

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy stwierdził, że analizie należało poddać okres zatrudnienia ubezpieczonego od 1 marca 1975 r. do 31 grudnia 1998 r.

Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe, nakazywało w ocenie Sądu Okręgowego przyjęcie, iż ubezpieczony w okresie od 1 marca 1975 r. wykonywał pracę
na stanowisku traktorzysty. Zgodnie bowiem z twierdzeniami samego ubezpieczonego, potwierdzonymi następnie przez przesłuchanych w sprawie świadków, jego praca w spornym okresie polegała przede wszystkim na kierowani ciągnikami rolniczymi i wykonywaniu za ich pomocą prac rolniczych - polowych oraz transportowych. Praca kierowców ciągnikowych została wymieniona w dziale VIII ([Prace] „W transporcie i łączności”), poz. 3 („Prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych”) wykazu A – załącznika
do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. oraz w przepisach resortowych,
tj. w załączniku do zarządzenia nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej dział VIII poz. 3 pkt 1 z 31 marca 1986 r.

Powyższe czynności nie były jednakże jedynym obowiązkami ubezpieczonego, który – jak wykazało postępowanie dowodowe – wykonywał również prace związane z obsługą ładowarki typu C..

Sąd I instancji wyjaśnił w tym kontekście, iż jednoczesne wykonywanie dwóch
lub więcej rodzajów prac nie przekreśla szczególnych warunków zatrudnienia
pod warunkiem, iż każda z jednostkowych prac (stanowisk) należy do kategorii prac
w warunkach szczególnych. Dyskwalifikującym jest jedynie takie naprzemienne wykonywanie różnego rodzaju prac, z których tylko niektóre spełniają powyższe kryteria. Analogicznie na tą sytuację zapatruje się Sąd Najwyższy wskazując, iż nie jest dopuszczalne uwzględnianie do okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa
do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac
w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika, przez co tak zatrudniony nie spełniał koniecznego warunku dla uzyskania wcześniejszych uprawnień emerytalnych, jakim było stałe wykonywanie pracy szkodliwej
w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na zajmowanym stanowisku pracy
(por. wyrok z dnia 4 czerwca 2008 r., II UK 306/07).

Sąd Okręgowy stwierdził jednak, że w przypadku ubezpieczonego zasada ta nie została zachowana, albowiem wykonywane przez niego prace w zakresie roz- i załadunku
np. węgla, workowanej paszy i nawozów, czy też płodów rolnych nie są pracami kwalifikowanym przez ustawodawcę do katalogu prac wykonywanych w warunkach szczególnych, którą to cechę spełniają jedynie prace kierowców ciągników (dział VIII, poz. 3) oraz ciężkie prace rozładunkowe materiałów sypkich, pylistych, toksycznych, żrących lub parzących w transporcie (dział VIII, poz.1). Również warunki wykonywania tych prac nie zmieniały obrazu tych ustaleń. Ich jednoczesne wykonywanie naprzemiennie z pracami kierowcy ciągników przekreśla natomiast wymogi powołanego § 2 ust. 1 rozporządzenia
z 7 lutego 1983 r., tj. stałej pracy w warunkach szczególnych w pełnym wymiarze czasu pracy.

Sąd I instancji zwrócił uwagę, że jak słusznie wskazuje Sąd Apelacyjny w Lublinie
o tym, czy praca wykonywana była w warunkach szczególnych decyduje rodzaj wykonywanych czynności, a nie nazwa stanowiska. Nie wystarczy zatem ustalenie,
że wnioskodawca pracował na danym stanowisku – w przypadku ubezpieczonego
na stanowisku „traktorzysty” (por. wyrok z dnia 10 lipca 2013 r., sygn. akt III AUa 468/13, LEX nr 1335720). Nie sposób zatem pominąć, iż pozostały czas pracy ubezpieczony poświęcał na pracę przy obsłudze ładowarki, która wykorzystywana była w szerokim zakresie do różnych prac i to przez okres całego roku kalendarzowego. Ustawodawca nie zaliczył tego rodzaju prac do prac w szczególnych warunkach, przy czym do prac wykonywanych
w szczególnych warunkach zalicza się prace „kierowcy” (dział VIII, poz. 3 wykazu A – załącznika do w/w rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. ). Stanowisko pracy kierowcy opisuje wydany przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej program Doradca (...), zawierający m. in. „Przewodnik po zawodach” (doradca.praca.gov.pl/d2k5/ zawody). Z charakterystyki tej wynika, że zawód kierowcy polega na prowadzeniu różnego rodzaju pojazdów, które służą do transportu ludzi i towarów na duże i małe odległości.
W czasie jazdy obowiązkiem kierowcy jest dbanie o bezpieczeństwo własne, przewożonych pasażerów i towarów oraz innych użytkowników drogi. Typ pojazdu decyduje o charakterze pracy kierowcy. Jako najbardziej uciążliwe warunki pracy kierowcy wskazuje się: zmienną temperaturę, hałas, drgania, spaliny, jazdę w nasilonym ruchu, zmienne oświetlenie, konieczność długiego przebywania poza domem przy dalekich trasach. Od kierowcy wymaga się refleksu, spostrzegawczości, zdolności koncentracji i podzielności uwagi, tj. umiejętności śledzenia kilku bodźców jednocześnie. Wykonywanie zatem pracy przy obsłudze ładowarki – poza kabiną ciągnika – nie sposób, w ocenie Sądu zaliczyć do pracy „kierowcy” pojazdu – kierowcy ciągnika.

Z uwagi na powyższe Sąd I instancji uznał, że ubezpieczony w okresie zatrudnienia
w PGR D. nie pracował w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, co automatycznie powoduje, że brak było możliwości zaliczenia tego okresu
do okresów wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Postępowanie w niniejszej sprawie nie dało podstaw do ustalenia innego niż przyjął to organ rentowy stażu pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych. Tym samym Sąd przyjął, iż G. P. - nie wykazując co najmniej 15 lat stażu pracy w warunkach szczególnych - nie spełnił wszystkich wymaganych warunków do przyznania prawa do emerytury w myśl
art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Wydaną w tym przedmiocie decyzję organu rentowego Sąd uznał za prawidłową.

Mając na uwadze powyższe odwołanie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. podlegało oddaleniu.

Apelację od wyroku wywiódł ubezpieczony, zaskarżając go w całości i zarzucając:

1. naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 184 ust. 1 pkt 1 i 2 w zw. z art. 32 ust. 4 Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z § 2 ust. 1 i 2 w zw. z § 4 ust. 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze poprzez błędną wykładnię prowadzącą
do bezpodstawnego wniosku, iż ubezpieczony nie spełnił wszystkich koniecznych warunków do tego, by uzyskać prawo do wcześniejszej emerytury, a mianowicie nie wykazał 15 lat pracy w warunkach szczególnych na stanowisku kierowcy ciągnika kołowego, co było konsekwencją błędnego założenia, że dodatkowe czynności wykonywane
przez ubezpieczonego przy pomocy ciągnika z cyklopem nie wchodziły w skład prac uznanych za wykonywane w szczególnych warunkach;

2. naruszenie przepisów prawa procesowego mające istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia
tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego
w sprawie materiału dowodowego (w szczególności zeznań świadków, przesłuchania ubezpieczonego oraz świadectw pracy z dnia 11 marca 2002 r. i z dnia 31 marca 2016 r.)
i w konsekwencji przyjęcia, iż ubezpieczony w okresie od dnia 1 marca 1975 r. do dnia
10 marca 2002 r. nie wykonywał pracy kierowcy ciągnika kołowego stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

W związku z powyższym ubezpieczony wniósł o uwzględnienie apelacji i zmianę zaskarżonego wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu poprzez przyznanie ubezpieczonemu prawa do wcześniejszej emerytury zgodnie z wnioskiem z dnia 1 marca 2016 r.; zasądzenie
na rzecz ubezpieczonego od organu zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych; ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Toruniu
do ponownego rozpoznania oraz pozostawienie temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach procesu za obie instancje.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie. Zaskarżony wyrok Sądu
I instancji odpowiada prawu, aczkolwiek Sąd Apelacyjny nie w pełni podziela motywy rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego.

Przedmiotem sporu między stronami było, czy wnioskodawca G. P. spełnił kumulatywne przesłanki warunkujące nabycie prawa do emerytury w wieku obniżonym, przewidzianej w art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227
ze zm.) w zw. z art. 32 tej ustawy, w szczególności przesłankę legitymowania się 15-letnim stażem zatrudnienia w warunkach szczególnych.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, w powyższym zakresie Sąd Okręgowy w oparciu
o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy prawidłowo ustalił stan faktyczny
co do rodzajów prac wykonywanych przez wnioskodawcę w toku spornego okresu zatrudnienia i w ustaleniach tych nie wykroczył poza ramy swobodnej oceny wiarygodności
oraz mocy dowodów wynikające z przepisu art. 233 k.p.c.. Sąd Apelacyjny zaakceptował zatem ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji w powyższym zakresie, traktując je jak własne, nie widząc w związku z tym konieczności ich ponownego szczegółowego przytaczania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 r., I PKN 339/98, OSNP 1999, nr 24, poz. 776).

Sąd odwoławczy nie w pełni podzielił jednak ocenę prawną, jakiej dokonał Sąd pierwszej instancji. Już w tym miejscu stwierdzić jednak wypada, że ta odmienna ocena nie wpływa na ostateczną prawidłowość zaskarżonego orzeczenia.

Na wstępie wyjaśnić należy, że podnoszone w apelacji zarzuty naruszenia prawa materialnego i procesowego w zakresie wniosków Sądu Okręgowego co do zatrudnienia ubezpieczonego na stanowisku traktorzysty o tyle tracą na aktualności, że Sąd I instancji nie wziął pod uwagę aktualnego, ujednolicającego się orzecznictwa Sądu Najwyższego
co do możliwości kwalifikacji pracy na tym stanowisku jako pracy w warunkach szczególnych. Odmowa zaliczenia przez Sąd Okręgowy spornego okresu zatrudnienia ubezpieczonego do stażu pracy w warunkach szczególnych wynikała wyłącznie z braku spełnienia warunku wykonywania tej pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy,
gdy tymczasem, w prawidłowo ustalonym stanie faktycznym, brak jest podstaw do uznania kwestionowanego okresu pracy wnioskodawcy za okres pracy w warunkach szczególnych
z uwagi na sam tylko fakt pracy na stanowisku nie zaliczanym do katalogu prac w warunkach szczególnych.

Sąd Apelacyjny wskazuje, że ocena zatrudnienia wnioskodawcy w PGR w D. od 1 sierpnia 1973 r. do 31 grudnia 1998 r. w kontekście możliwości zaliczenia go do okresu zatrudnienia wykonywanego w warunkach szczególnych, nie może zostać dokonana
w oderwaniu od przepisów wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., nr 8, poz. 43), które poszczególnym stanowiskom pracy przyznają charakter stanowiskowo - branżowy. Specyfika poszczególnych gałęzi przemysłu determinuje bowiem charakter świadczonych
w nich prac i warunki, w jakich są one wykonywane, ich uciążliwość i szkodliwość
dla zdrowia. Nie można zatem swobodnie czy wręcz dowolnie, z naruszeniem postanowień rozporządzenia, wiązać konkretnych stanowisk pracy z branżami, do których nie zostały one przypisane w tym akcie prawnym (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2009 r., I UK 24/98, LEX nr 518067; dnia 1 czerwca 2010 r., II UK 21/10, LEX nr 619638; z dnia
19 maja 2011 r. M III UK 174/10, LEX nr 901652 i z dnia 19 marca 2012 r., II UK 166/11, LEX nr 1171002).

Jak wyjaśniał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 grudnia 2013 r., I UK 172/13 (LEX nr 1467147) - odnosząc się bezpośrednio do zatrudnienia na stanowisku traktorzysty - „o ile można się zgodzić, że prace transportowe wykonywane przez ubezpieczonego, jako kierowcę ciągników, można zaliczyć do prac w transporcie, a zatem do prac objętych działem VIII
poz. 3 wykazu A mimo, że pracował on w spółdzielni rolniczej, a nie w przedsiębiorstwie transportowym, to nie ma żadnych podstaw do potraktowania prac polowych, jako prac
w transporcie. Wymienienie w wykazie A, dziale VIII pod pozycją 3 prac kierowców ciągników i kombajnów nie oznacza, że należy uznać za pracę w szczególnych warunkach kierowanie tymi pojazdami przy jakichkolwiek zadaniach, a nie tylko transportowych. Prace uznane za wykonywane w warunkach szczególnych, bez względu na miejsce i rodzaj, zostały wymienione w dziale XIV zatytułowanym „prace różne”. Nie można zatem uznać, że praca kierującego ciągnikiem jest zawsze pracą „w transporcie”, nawet jeżeli kierujący niczego nie transportuje, lecz wykonuje przy pomocy ciągnika prace polowe. Dla zakwalifikowania pracy kierowcy ciągnika, jako wykonywanej w warunkach szczególnych, istotne znaczenie ma to, czy była ona wykonywana w transporcie czy w ramach rolniczych prac polowych”.

Tożsame stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2016 r.
(II UK 397/15, LEX nr 2177089), wskazując, iż usystematyzowanie prac o znacznej szkodliwości i uciążliwości i przypisanie ich do oddzielnych działów oraz poszczególnych stanowisk w ramach gałęzi gospodarki nie jest przypadkowe, gdyż należy przyjąć,
że konkretne stanowisko narażone jest na ekspozycję na czynniki szkodliwe w stopniu mniejszym lub większym w zależności od tego, w którym dziale gospodarki jest umiejscowione. Konieczny jest bezpośredni związek wykonywanej pracy z procesem technologicznym właściwym dla danego działu gospodarki. Oznacza to, że przynależność pracodawcy do określonej gałęzi (branży) gospodarki ma znaczenie istotne i nie można dowolnie, z naruszeniem postanowień rozporządzenia, wiązać konkretnych stanowisk pracy
z branżami, do których nie zostały przypisane w tym akcie prawnym. Nie można więc przyjąć, że istotny dla stwierdzenia wykonywania pracy w szczególnych warunkach jest wyłącznie rodzaj tej pracy, a bez znaczenia pozostaje okoliczność zatrudnienia pracownika
w określonym sektorze gospodarki. Biorąc pod uwagę treść art. 32 ust. 2 ustawy emerytalnej, zgodnie z którym za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości psychofizycznej
dla zdrowia ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia, należy przede wszystkim stwierdzić (ustalić i ocenić), czy konkretne stanowisko narażone jest na ekspozycję
na czynniki szkodliwe w różnym stopniu w zależności od tego, w którym dziale przemysłu (gospodarki) jest umiejscowione. Jeżeli bowiem uciążliwość i szkodliwość dla zdrowia konkretnej pracy wynika właśnie z jej branżowej specyfiki, to należy odmówić tego szczególnego waloru pracy wykonywanej w innym dziale gospodarki.

Z poczynionych przez Sąd I instancji prawidłowych ustaleń faktycznych wynika,
iż G. P. na stanowisku traktorzysty wykonywał prace polowe, transportowe oraz roz- i załadunkowe. Przede wszystkim pracował on jako kierowca ciągnika przy pracach polowych. Wynika to zarówno z zeznań świadków, jak i samego ubezpieczonego, który przyznał, że najwięcej wykonywał prac polowych ( vide: k. 53 a.s.).

Dokonując analizy zatrudnienia ubezpieczonego na stanowisku traktorzysty w PGR
w D. od 1 sierpnia 1973 r. do 31 grudnia 1998 r. oraz przy uwzględnieniu aktualnego poglądu Sądu Najwyższego zaprezentowanego m. in. w wyrokach z dnia 15 listopada 2016 r. (II UK 397/15, LEX nr 2177089), z dnia 25 października 2016 r. (II UK 352/15, LEX
nr 2171114), z dnia 13 lipca 2016 r. (I UK 218/15, LEX nr 2108499), z dnia 5 maja 2016 r. (III UK 131/15, LEX nr 2057631), z dnia 5 maja 2016 r. (III UK 121/15, LEX nr 2080883),
z dnia 13 sierpnia 2015 r. (II UK 298/14, LEX nr 1797093), z dnia 3 grudnia 2013 r. (I UK 172/13, LEX nr 1467147), z dnia 5 maja 2016 r. (III UK 132/15, LEX nr 2052411) oraz
z dnia 8 października 2014 r.(III UK 21/14, LEX nr 1537561) Sąd odwoławczy stanął
na stanowisku, że okres nie może zostać zaliczony do stażu tzw. „szczególnego”. Praca wnioskodawcy na stanowisku traktorzysty była związana przede wszystkim z wykonywaniem wszelkich prac polowych. Sporadycznie ubezpieczony wykonywał prace transportowe, jednakże wykonywanie pracy w transporcie należało do rzadkości, albowiem przeważająca część powierzonych mu obowiązków wiązała się z koniecznością poruszania się ciągnikiem po polu.

Z ustaleń poczynionych w niniejszej sprawie wynika zatem, że ubezpieczony był zatrudniony w spornym okresie jako traktorzysta przy wykonywaniu prac polowych
w zakładzie rolniczym, czyli w dziale rolnictwo (wykaz A dział X „w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym”). Wykładnia językowa regulacji zawartej w wykazie A, dział VIII,
poz. 3, przy uwzględnieniu przyjętej przez rozporządzenie kwalifikacji branżowo-stanowiskowej oraz systematyki przepisów, nie pozwala na kwalifikowanie a priori pracy kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych wykonujących pracę
w rolnictwie jako pracy w szczególnych warunkach. Stanowiska te wymienione zostały
w dziale VIII wykazu A dotyczącym prac „w transporcie i łączności”, a nie w dziale X obejmującym prace „w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym”. Nie ma przesłanek,
aby z góry zakładać, że wykonywanie prac na wskazanych stanowiskach - niezależnie
od branży, w której praca jest wykonywana - związane jest z taką samą szkodliwością pozwalającą na zaliczenie tego okresu jako uprawniającego do nabycia emerytury
w obniżonym wieku. Umieszczenie stanowiska kierowcy ciągnika w dziale VIII
„w transporcie i łączności”, mimo ujęcia pracy kierowców ciągników, kombajnów
lub pojazdów gąsiennicowych (poz. 3) odrębnie od pracy kierowców samochodów ciężarowych, autobusów i pojazdów specjalistycznych (poz. 2), łączy szkodliwość tej pracy nie z samym faktem prowadzenia tych pojazdów, lecz z faktem prowadzenia ich
przy uwzględnieniu specyfiki „technologii” pracy w transporcie i obciążeń psychofizycznych, których nie ma - jak uznał ustawodawca - przy wykonywaniu prac na wskazanych stanowiskach w rolnictwie, gdzie dominują prace polowe.

O ile zatem można by się zgodzić, że niektóre prace wykonywane
przez wnioskodawcę jako traktorzystę, można zaliczyć do prac w transporcie, a zatem do prac objętych działem VIII poz. 3 wykazu A - mimo że pracował on w zakładzie rolniczym,
a nie w przedsiębiorstwie transportowym (rozwożenie odpadów z gorzelni, obornika, zbóż, węgla, paszy, prace przy odśnieżaniu) - o tyle nie ma podstaw do potraktowania prac polowych jako prac w transporcie.

W tym miejscu aktualna staje się argumentacja Sądu I instancji, który wskazywał,
że niezbędną cechą pozwalającą na uznanie danego zatrudnienia za wykonywane
w szczególnych warunkach w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. jest wykonywanie pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Stanowi o tym przepis § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego
1983 r., wskazując przez to, że intencją ustawodawcy było zawężenie zakresu okresów szczególnych tylko do tych okresów zatrudnienia, w których praca w warunkach szczególnych była faktycznie wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Zaznaczyć trzeba, że tylko okresy wykonywania zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy kreują i wypełniają weryfikowalne kryterium uznania pracy o cechach znacznej szkodliwości dla zdrowia lub znacznego stopnia uciążliwości, lub wymagającej wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Taki sam warunek odnosi się do wymagania stałego wykonywania takich prac, co oznacza, że krótsze dobowo (nie w pełnym wymiarze obowiązującego czasu pracy na danym stanowisku),
i nie stałe świadczenie pracy wyklucza dopuszczalność uznania pracy za świadczoną
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wskutek niespełnienia warunku stałej znacznej szkodliwości dla zdrowia lub stałego znacznego stopnia uciążliwości wykonywanego zatrudnienia (vide: wyrok SN z 19 września 2007 r., III UK 38/07, OSNP 2008/21-22/329).

W tym miejscu warto przywołać tezę wyroku Sądu Najwyższego z dnia
8 czerwca 2011 r., I UK 393/10, LEX nr 950426, która stanowi, iż: „Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy
(przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy)
w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych
w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze”.

Nie jest dopuszczalne uwzględnianie do okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika. Stanowisko takie wyraził Sąd Najwyższy m. in. w wyroku z dnia 4 czerwca 2008 r. (II UK 306/07, OSNP 2009/21-22/290)
oraz w wyroku z dnia 3 grudnia 2013 r. (I UK 181/13, LEX nr 1467148).

Reasumując, uwzględnienie w wykazie A, dziale VIII pod poz. 3 prac kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych nie oznacza, że należy uznać za pracę
w szczególnych warunkach kierowanie tymi pojazdami przy jakichkolwiek innych zadaniach (rodzaju pracy) niż zadania transportowe. Prace uznane za wykonywane w warunkach szczególnych bez względu na miejsce ich wykonywania i rodzaj zostały wymienione w dziale XIV zatytułowanym „prace różne”. Inne działy wykazu obejmują wymienione w nich prace
w powiązaniu z rodzajami zakładów pracy lub ich częściami. Nie można uznać, że praca traktorzysty jest zawsze pracą „w transporcie”, także wówczas, gdy kierujący niczego nie transportuje, lecz wykonuje przy pomocy ciągnika rolniczego prace polowe (np. sieje, orze, nawozi, spulchnia glebę itp.).

Odmowa zakwalifikowania, jako wykonywanej w szczególnych warunkach, pracy traktorzysty (kierowcy ciągnika rolniczego) w trakcie prac polowych, a nie w transporcie, odpowiada rozumieniu tych przepisów przedstawionemu już wcześniej w orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. wyroki z dnia 3 grudnia 2013 r., I UK 172/13, LEX nr 1467147; z dnia
13 sierpnia 2015 r., II UK 298/14, LEX nr 1797093; z dnia 5 maja 2016 r., III UK 121/15, LEX nr 2080883; z dnia 5 maja 2016 r., III UK 132/15, LEX nr 2052411 oraz z dnia 13 lipca 2016 r., I UK 218/15, LEX nr 2108499) i podzielanemu przez Sąd meriti.

Kontynuując rozważania Sąd Apelacyjny wskazuje, że nie podziela także argumentacji Sądu Okręgowego w zakresie kwalifikacji wykonywanych przez G. P. prac rozładunkowych i załadunkowych, której to oceny Sąd Okręgowy dokonał przez pryzmat stanowiskach kierowcy ciągnika, uznając, że praca przy obsłudze ładowarki nie odpowiada pracy kierowcy ciągnika.

Przypomnieć można, że ubezpieczony obsługiwał ładowarkę typu C. oraz doraźnie, w razie konieczności zapewnienia zastępstwa, ładowarkę samojezdną. C. był ładowarką nie posiadająca własnego napędu, a jego obsługa odbywała się poza kabiną ciągnika. Ubezpieczony pracował przy rozładunkach wagonowych i samochodowych (rozładunku paszy, nawozów workowanych i sypkich, węgla), przy wywożeniu z pryzm obornika, przy załadunku ziemniaków i buraków z pól, przy zbieraniu kamieni z pól,
przy załadunku kiszonek.

W ocenie Sądu Apelacyjnego opisane powyżej prace stanowią zatrudnienie
w warunkach szczególnych, wymienione w wykazie A, dziale VIII, poz. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r., tj. ciężkie prace załadunkowe i wyładunkowe oraz przeładunek materiałów sypkich, pylistych, toksycznych, żrących lub parzących
w transporcie. Mając świadomość istniejących w tym zakresie w orzecznictwie rozbieżności, Sąd Apelacyjny w niniejszym składzie wskazuje, iż podziela stanowisko, zgodnie z którym
w myśl wykazu A, działu VIII, poz. 1 do prac wykonywanych w szczególnych warunkach
w transporcie ustawodawca zaliczył po pierwsze ciężkie prace załadunkowe i wyładunkowe, a po drugie - przeładunek materiałów sypkich, pylistych, toksycznych, żrących lub parzących. Szczególna szkodliwość wykonywanej pracy wiąże się w tym wypadku
albo z ponadprzeciętnym, uciążliwym dla organizmu, szkodliwym wysiłkiem fizycznym,
albo związek ten wynika ze szczególnie szkodliwych właściwości towaru, który jest przeładowywany. Zdaniem Sądu odwoławczego, w ocenie ustawodawcy, do szybszego obniżenia wydolności organizmu pracowników w przypadku prac ujętych w wykazie A, dziale VIII, poz. 1 przyczynia się bowiem albo nadmierny wysiłek, albo specyfika towaru
(tak np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 6 sierpnia 2014 r., III AUa 2022/13, LEX nr 1506203). Prace rozładunkowe i wyładunkowe wykonywane przez ubezpieczonego
w opisanym powyżej zakresie niewątpliwie wypełniały zaś kryterium ciężkości, skoro chodziło o duże ilości obornika, ziemniaków, buraków czy kamieni.

Niemniej jednak, odmienna ocena Sądu odwoławczego w powyższym zakresie, nie mogła doprowadzić do zmiany zaskarżonego wyroku. Ponownie bowiem odwołać należy się do wymagania wykonywania pracy w szczególnych warunkach w sposób stały oraz w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku, które to kryterium z całą pewnością nie zostało spełnione w odniesieniu do wykonywanych przez wnioskodawcę jedynie okresowo prac rozładunkowych i załadunkowych. Nawet gdyby podjąć próbę ustalenia konkretnych ram czasowych, w jakich miało miejsce wykonywanie
przez ubezpieczonego tego rodzaju pracy, nie pozwoliłoby to na uznanie za spełnioną przesłanki legitymowania się 15 latami pracy w warunkach szczególnych. W wywiedzionej apelacji wnioskodawca wskazuje, że prace tego rodzaju wykonywał ok. 3 tygodni w roku.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny stanął na stanowisku, że G. P. nie wykazał, iż legitymuje się stażem pracy wykonywanej w warunkach szczególnych w łącznej liczbie 15 lat, a tym samym nie spełnił kumulatywnie wszystkich przesłanek wymienionych w art. 184 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 887)
w zw. z § 2 i § 4 rozporządzenia rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., nr 8, poz. 43), a skoro tak, to nie jest uprawniony do emerytury w wieku obniżonym.

Z tych względów Sąd Apelacyjny, na mocy art. 385 k.p.c., orzekł, jak w sentencji.

SSA Grażyna Horbulewicz SSA Małgorzata Gerszewska SSA Aleksandra Urban