Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 lipca 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Agnieszka Leżańska

Protokolant st. sekr. sądowy Cezary Jarocki

po rozpoznaniu w dniu 29 czerwca 2017 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku E. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania E. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 22 września 2016 r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt V U 1016/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22 września 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. przyznał E. J. emeryturę według aktualnie obowiązujących zasad, na podstawie art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z FUS odmówił wnioskodawcy przyznania emerytury przewidzianej w art. 27 i obliczenia jej wysokości na podstawie art. 26. W uzasadnieniu ZUS wskazał, że E. J. nie spełnia warunków określonych w art. 55 lub 55a ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ponieważ wniosek o emeryturę przewidzianą w art. 27 zgłosił przed dniem 1 stycznia 2009 roku tj. w dniu 6 grudnia 2005 roku.

Od powyższej decyzji wnioskodawca złożył odwołanie, wnosząc o przeliczenie emerytury według nowych zasad.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wnosił o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił następujący stan faktyczny:

E. J., urodzony dnia (...), złożył w dniu 10 marca 1994 roku wniosek o emeryturę.

Decyzją z dnia 1 kwietnia 1994 roku ZUS przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od 1 kwietnia 1994 roku tj. od ustania zatrudnienia w kwocie 3330000 zł. na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 stycznia 1990 roku w sprawie wcześniejszych emerytur dla pracowników zwalnianych z pracy z przyczyn dotyczących zakładów pracy (Dz. U. nr 4, poz. 27) (dowód: wniosek o emeryturę k. 1, decyzja z dnia 1 kwietnia 1994 roku k. 8-8v akt emerytalnych I).

Emerytura wnioskodawcy była wielokrotnie przeliczana (dowód: decyzja z dnia 30 kwietnia 1994 roku k. 14 -14v, decyzja z dnia 20 września 1994 roku k. 18-18v, decyzja z dnia 10 lutego 1995 roku k. 38-38v, decyzja z dnia 25 września 1995 roku k. 47-47v, decyzja z dnia 20 marca 1996 roku k. 51-51v, decyzja z dnia 21 października 1997 roku k. 73-73v, decyzja z dnia 20 stycznia 1998 roku k. 77-77v, decyzja z dnia 29 maja 1998 roku k. 84, decyzja z dnia 21 stycznia 1999 roku k. 92, decyzja z dnia 6 kwietnia 2000 roku k. 118, decyzja z dnia 11 stycznia 2001 roku k. 126, decyzja z dnia 14 marca 2001 roku k. 136, decyzja z dnia 6 lutego 2003 roku k. 142, decyzja z dnia 4 lutego 2004 roku k. 152, decyzja z dnia 25 lutego 2004 roku k. 163 akt emerytalnych I).

Decyzją z dnia 5 stycznia 2006 roku ZUS przyznał E. J. emeryturę od (...) 2005 roku tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek, na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z FUS (dowód: decyzja z dnia 5 stycznia 2006 roku k. 173 akt emerytalnych I, odpowiedź na odwołanie k. 4 akt sprawy).

Powyższa emerytura była kilkukrotnie przeliczana ze względu na doliczany do stażu pracy ubezpieczonego okres zatrudnienia (dowód: decyzja z dnia 14 listopada 2006 roku k. 178, decyzja z dnia 12 lutego 2007 roku k. 186, decyzja z dnia 11 maja 2007 roku k. 190, decyzja z dnia 26 lipca 2007 roku k. 194, decyzja z dnia 8 listopada 2007 roku k. 199, decyzja z dnia 12 lutego 2008 roku k. 203, decyzja z dnia 22 kwietnia 2008 roku k. 207, decyzja z dnia 18 lipca 2008 roku k. 211, decyzja z dnia 21 października 2008 roku k. 217, decyzja z dnia 2 lutego 2009 roku k. 221, decyzja z dnia 21 kwietnia 2009 roku k. 228, decyzja z dnia 14 lipca 2009 roku k. 234, decyzja z dnia 12 marca 2008 roku o ponownym ustaleniu i waloryzacji emerytury k. 241, decyzja z dnia 13 października 2009 roku k. 245, decyzja z dnia 22 stycznia 2010 roku k. 250, decyzja z dnia 16 kwietnia 2010 roku k. 255, decyzja z dnia 1 lipca 2010 roku k. 259, decyzja z dnia 22 października 2010 roku k. 263, decyzja z dnia 5 stycznia 2011 roku k. 268, decyzja z dnia 5 kwietnia 2011 roku k. 274, decyzja z dnia 18 lipca 2011 roku k. 281, decyzja z dnia 19 października 2011 roku k. 290, decyzja z dnia 24 stycznia 2012 roku k. 296 akt emerytalnych I).

Decyzją z dnia 19 czerwca 2012 roku ZUS przeliczył emeryturę wnioskodawcy od 1 czerwca 2012 roku tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę, uwzględniając w wymiarze świadczenia okres zatrudnienia od 13 stycznia 2012 roku do 13 czerwca 2012 roku. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto dochód, który stanowił podstawę wymiaru składek z 5 lat kalendarzowych tj. od stycznia 1989 roku do grudnia 1993 roku. Podstawa po waloryzacji wyniosła od 1 marca 2012 roku 2882,15 zł. Do ustalenia wysokości emerytury ZUS uwzględnił 48 lat i 8 miesięcy okresów składkowych oraz 2 lata i 1 miesiąc okresów nieskładkowych (dowód: decyzja z dnia 19 czerwca 2012 roku k. 306 akt emerytalnych I).

W dniu 26 sierpnia 2016 roku E. J. złożył wniosek o emeryturę, wskazał że nie jest członkiem OFE (dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 akt emerytalnych II).

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie przedmiot sporu stanowi ustalenie, czy wnioskodawcy przysługuje prawo do obliczenia wysokości emerytury na podstawie art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Stosowanie do treści art. 27 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1383)-dalej ustawa emerytalna, ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r. przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki:

1) osiągnęli wiek emerytalny określony w ust. 2 albo 3;

2) mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 27a. Wiek emerytalny dla mężczyzn urodzonych w okresie do dnia 31 grudnia 1947 r. wynosi co najmniej 65 lat (ust. 2 pkt 1).

Osobom urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku przysługuje na podstawie art. 27 w/w ustawy emerytura stanowiąca sumę składników wymienionych w art. 53 ust. 1 ustawy emerytalnej. Osoby urodzone po 31 grudnia 1949 roku uzyskują na podstawie art. 26 ustawy emeryturę stanowiąca iloraz podstawy jej wymiaru i średniej dalszej długości trwania życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2017 roku w sprawie II UK 652/15).

Zgodnie z art. 55 ustawy emerytalnej, ubezpieczonemu spełniającemu warunki do uzyskania emerytury na podstawie art. 27, który kontynuował ubezpieczenia emerytalne i rentowe po osiągnięciu przewidzianego w tym przepisie wieku emerytalnego i wystąpił z wnioskiem o przyznanie emerytury po dniu 31 grudnia 2008 r., może być obliczona emerytura na podstawie art. 26, jeżeli jest wyższa od obliczonej zgodnie z art. 53.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 marca 2017 roku w sprawie II UK 755/15 „przepis art. 55 ustawy emerytalnej nie stanowi samodzielnej podstawy przyznania emerytury. Umożliwia jedynie ustalenie najbardziej korzystnej wysokości świadczenia przyznanego na podstawie art. 27, dopuszczając ustalenie wysokości świadczenia osobom spełniającym warunki do przejścia na emeryturę na starych zasadach według reguł obowiązujących dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., na zasadach art. 26, o ile osoby te kontynuowały ubezpieczenie emerytalne po osiągnięciu 60/65 lat życia i wystąpiły z wnioskiem o świadczenie po dniu 31 grudnia 2008 r., a emerytura, obliczona w myśl art. 26 okaże się wyższa niż obliczona zgodnie z art. 53”.

„Ubezpieczony urodzony przed dniem 1 stycznia 1949 r., który osiągnął powszechny wiek emerytalny, kontynuował ubezpieczenie i wystąpił o emeryturę dopiero po dniu 31 grudnia 2008 r., może złożyć wniosek o wyliczenie tego świadczenia niezależnie od tego, czy wcześniej złożył wniosek o emeryturę w niższym wieku emerytalnym lub o emeryturę wcześniejszą. Przepis art. 55 tej ustawy, umożliwiając ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949 r. wyliczenie emerytury w wieku powszechnym według jej art. 26, zrównuje w pewnym sensie sytuacje tych osób (urodzonych przed 1 stycznia 1949 r.) z sytuacją osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r., które (jeśli nabyły prawo do emerytury w niższym wieku emerytalnym albo do tzw. emerytury wcześniejszej) mogą, osiągając powszechny wiek emerytalny złożyć wniosek o ustalenie prawa do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym wyliczanej według art. 24 ustawy emerytalnej. Jeżeli więc nie może być kwestionowana możliwość kilkakrotnego przechodzenia na emeryturę, a w treści art. 55 ustawy brak zastrzeżenia, że wniosek o przejście na emeryturę w powszechnym wieku przez osoby objęte art. 27 ma być pierwszym wnioskiem o przejście na emeryturę, przepis ten (art. 55 ustawy emerytalnej) należy rozumieć jako przyznający prawo do złożenia wniosku o wyliczenie emerytury w powszechnym wieku emerytalnym jeżeli ubezpieczenie było kontynuowane po osiągnięciu wieku 60/65 lat, a wniosek został złożony po dniu 31 grudnia 2008 r. niezależnie od faktu przejścia przez te osoby na emeryturę wcześniejszą lub w niższym wieku emerytalnym” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2013 r., II UK 424/12).

Na gruncie niniejszej sprawy należy zauważyć, że E. J. wystąpił z wnioskiem o emeryturę we wcześniejszym wieku emerytalnym, decyzją z dnia 1 kwietnia 1994 roku na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 stycznia 1990 r., ZUS przyznał mu prawo do wcześniejszej emerytury. Mimo otrzymania emerytury wnioskodawca w dalszym ciągu pozostawał w ubezpieczeniu społecznym, zaś decyzją z dnia 5 stycznia 2006 roku otrzymał emeryturę po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego od (...)2005 roku (na podstawie art. 27 ustawy emerytalnej), podlegając w dalszym ciągu ubezpieczeniom społecznym, kontynuując zatrudnienie.

W dniu 26 sierpnia 2016 roku złożył wniosek o przeliczenie emerytury na zasadach określonych w art. 26 w związku z art. 55 ustawy emerytalnej. Z orzecznictwa Sądu Najwyższego, w tym szczególnie z uchwały z dnia 4 lipca 2013 r., w sprawie II UZP 4/13, wynika, że ubezpieczony urodzony przed dniem 31 grudnia 1948 r., który po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego kontynuował ubezpieczenie i wystąpił o emeryturę po dniu 31 grudnia 2008 r., ma prawo do jej wyliczenia na podstawie art. 26 w związku z art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, niezależnie od tego czy wcześniej złożył wniosek o emeryturę w niższym wieku emerytalnym lub o emeryturę wcześniejszą. W utrwalonych poglądach judykatury, przyjmuje się, że emerytura w niższym i w powszechnym wieku emerytalnym to odrębne rodzaje emerytur. W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2006 r., I UK 82/06 wyrażono pogląd, że nie ma przeszkód prawnych, aby ubezpieczony pobierający emeryturę przyznaną mu w niższym wieku emerytalnym dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze - art. 32 ustawy emerytalnej, domagał się przyznania emerytury przysługującej w tzw. powszechnym wieku emerytalnym na podstawie art. 27 w/w ustawy, ponieważ ze względu na odmienne przesłanki nabycia prawa do obu tych świadczeń organ ubezpieczeń społecznych powinien wydać decyzje w oparciu o różne podstawy prawne przysługujących ubezpieczonemu świadczeń emerytalnych, a następnie wypłacać świadczenie wyższe lub wybrane przez ubezpieczonego - art. 95 ust. 1 ustawy, (także wyrok z dnia 20 stycznia 2005 r., I UK 120/04). Jeżeli więc nie może być kwestionowana możliwość kilkakrotnego przechodzenia na emeryturę, przepis art. 55 ustawy emerytalnej należy rozumieć jako przyznający prawo do złożenia wniosku o wyliczenie emerytury w powszechnym wieku emerytalnym jeżeli ubezpieczenie było kontynuowane po osiągnięciu wieku 65 lat dla mężczyzn, a wniosek został złożony po dniu 31 grudnia 2008 r. niezależnie od faktu uzyskania przez te osoby emerytury wcześniejszej (art. 32 ustawy) lub w niższym wieku emerytalnym (art. 29 ustawy) – (m.in. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2013 r., II UK 424/12, 4 września 2013 r., II UK 23/13, OSNP 2014 nr 6, poz. 85, 7 listopada 2013 r., II UK 143/13, i z 18 września 2014 r., I UK 27/14) – (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2017 roku w sprawie II UK 755/15) .

W analizowanej sprawie przedstawione stanowisko w orzecznictwie nie znajduje zastosowania do sytuacji prawnej wnioskodawcy, bowiem wystąpił już z wnioskiem o przyznanie mu emerytury w powszechnym wieku emerytalnym i takie prawo zostało mu przyznane.

Wobec czego nie został spełniony warunek zawarty w art. 55 ustawy, kreujący wyjątek od zasady ustalania ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r. emerytury w wysokości wynikającej z dotychczasowych („starych”) zasad (art. 27 w związku z art. 53 tej ustawy). Ubezpieczonym, urodzonym przed datą 1 stycznia 1949 r., przysługuje prawo do obliczenia emerytury według nowych zasad, jeżeli wysokość emerytury obliczonej na podstawie art. 26 w związku z art. 55 okaże się wyższa od ustalonej według dotychczasowych zasad, pod warunkiem kontynuowania ubezpieczenia emerytalnego po osiągnięciu 60/65 lat życia (po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego) i wystąpienia z wnioskiem o przyznanie emerytury na podstawie art. 27 ustawy emerytalnej (po raz pierwszy) po dniu 31 grudnia 2008 r. Tak więc z możliwości obliczenia wysokości emerytury na podstawie art. 55 ustawy emerytalnej, nie mogą korzystać ubezpieczeni urodzeni przed dniem 1 stycznia 1949 r., także kontynuujący ubezpieczenia emerytalne i rentowe po osiągnięciu przewidzianego w art. 27 tej ustawy wieku emerytalnego, którym przyznane zostały emerytury po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego (art. 27 ustawy) przed końcem 2008 r. w wysokościach obliczonych według dotychczasowych zasad , także wówczas gdy nie pobierali takiego świadczenia, wobec kontynuowania zatrudnienia (wyrok Sądu najwyższego z dnia 8 marca 2017 roku w sprawie II UK 755/15).

Reasumując należy wskazać, że emerytura osób, które spełniły warunki przewidziane w art. 27 ustawy emerytalnej i pobierały świadczenia na wniosek złożony przed 31 grudnia 2008 roku, nie może być wyliczona na podstawie art. 53 z uwzględnieniem art. 55 w związku z art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, choćby po ukończeniu wieku 60 lub 65 lat podlegały ubezpieczeniom społecznym obowiązkowo lub dobrowolnie. Tylko bowiem osoby urodzone po dniu 31 grudnia 1948 roku, czyli te które nabędą prawo do emerytury po dniu 1 stycznia 2008 roku będą mogły pracować po przejściu na emeryturę w nieograniczonym zakresie, a składki na ubezpieczenie społeczne z tego tytułu będą podstawą do kalkulacji nowego świadczenia z uwzględnieniem kapitału początkowego ze składek zgromadzonych na koncie po przyznaniu emerytury (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2017 roku w sprawie II UK 652/15).

Mając powyższe na uwadze wnioskodawca niezależnie od korzystania z prawa do wcześniejszej emerytury, co nie wyklucza skorzystania z możliwości z art. 55 ustawy emerytalnej, na podstawie decyzji dnia 5 stycznia 2006 roku nabył od (...) 2005 roku prawo do emerytury po ukończeniu 65 roku życia na podstawie art. 27 ustawy emerytalnej, na skutek czego niemożliwym stało się ustalenie emerytury wnioskodawcy w oparciu o art. 26 ustawy emerytalnej.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, uznał odwołanie za nieuzasadnione i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł, jak w sentencji.