Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 19 stycznia 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 stycznia 2017 roku

sprawy z wniosku K. M. i A. M.

z udziałem (...) Spółki Akcyjnej w L.

o ustanowienie służebności przesyłu

na skutek apelacji wnioskodawców

od postanowienia Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb.

z dnia 6 października 2016 roku, sygn. akt I Ns 19/12

postanawia: oddalić apelację i ustalić, iż każdy z uczestników ponosi koszty postępowania odwoławczego związane ze swoim udziałem w sprawie.

SSO Jarosław Gołębiowski

SSA w SO Arkadiusz LisieckiSSR Dominika Kurpińska

Sygn. akt II Ca 845/16

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 06 października 2016 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim po rozpoznaniu sprawy z wniosku A. M. i K. M. z udziałem (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w L. o ustanowienie służebności przesyłu w punkcie 1 oddalił wniosek, w punkcie 2 ustalił, że każdy uczestnik postępowania ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

Wnioskodawcy A. M. i K. M. są właścicielami na prawach ustawowej wspólności małżeńskiej nieruchomości położonej w P., składającej się z działek oznaczonych w ewidencji gruntów numerami działek (...) o łącznej powierzchni 0,2000 ha.

Dla nieruchomości tej w VI Wydziale Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim założona jest księga wieczysta Kw nr (...).

Dla obszaru na którym położone są przedmiotowe działki miasto P.nie posiada obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Działki numer (...) położone są w północnej części miasta w odległości około 80 metrów od ulicy (...), posiadającej dobry dojazd do centrum miasta. Słaba jest natomiast dostępność do obiektów administracyjnych, handlowo – usługowych czy ochrony zdrowia.

Obie działki stanowią całość gospodarczą, posiadają regularny kształt prostokąta, ze ściętą zachodnią granicą, o szerokości około 31 metrów. Działka numer (...) zabudowana jest budynkiem mieszkalnym.

Na działkach tych brak jest posadowionych slupów energetycznych. Linia wysokiego napięcia (...) kV przebiega przez południowo wschodnią część działki numer (...), na długości około 30 metrów.

Przedmiotowa linia stanowi aktualnie własność uczestnika postępowania (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w L..

Linia energetyczna(...)kV (P. - B.) została wybudowana w kwietniu 1973 roku. Od tego momentu stanowi ona majątek i własność uczestnika postępowania (wcześniej jego poprzedników).

Od momentu wybudowania linii jej przebieg, usytuowanie nie ulegał zmianie. Linia została wybudowana dla potrzeb zalewu B.. Sporna linia jest poddawana oględzinom przynajmniej raz na 5 lat. Ostatnie oględziny linii miały miejsce w 2009 roku, zaś w 2015 roku miała miejsce wycinka drzew. Oględziny polegają na wzrokowej ocenie stanu technicznego urządzeń i na ich podstawie podejmowane są decyzje co do dalszych przeglądów lub napraw. Taki rodzaj oględzin nie wymaga wejścia na grunt właściciela nieruchomości.

Linia jest eksploatowana nieprzerwanie od chwili wybudowania, od 1973 roku. Nie były żadnych przerw w jej wykorzystywaniu.

Zarządzeniem z dnia 25 listopada 1958 roku (numer (...)) utworzono przedsiębiorstwo pod nazwą Zakłady (...) Przedsiębiorstwo Zakłady (...)z siedzibą w W. prowadziło m. in. Zakład (...) z siedzibą w Ł. oraz Zakład (...)w Ł..

Z dniem 01 stycznia 1976 roku utworzony został Zakład (...) z siedzibą w Ł. i jednocześnie zmieniono nazwę Zakładu (...) na Zakład (...).

Zarządzeniem Ministra Przemysłu z dnia 16 stycznia 1989 roku doszło do utworzenia z dniem 01 stycznia 1989 roku przedsiębiorstwa państwowego Zakład (...) z siedzibą w Ł.. Z kolei z dniem 12 lipca 1993 roku nastąpiło przekształcenie utworzonego przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę akcyjną Skarbu Państwa.

Począwszy od dnia 15 grudnia 2008 roku spółka ta funkcjonuje pod nazwą (...) dystrybucja (...) Spółka Akcyjna, by z dniem 31 sierpnia 2010 roku połączyć się z (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w L..

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o całokształt zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego.

Sąd Rejonowy zważył, że wniosek o ustanowienie służebności przesyłu nie może zostać uwzględniony z uwagi na skutecznie podniesiony przez uczestnika postępowania (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w L. zarzut jej zasiedzenia.

Przebieg i usytuowanie przedmiotowej linii na nieruchomości wnioskodawców jest w sprawie bezsporny, nie był w toku niniejszego postępowania kwestionowany.

Stosownie do treści art. 305 ⁴ k.c. do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych, natomiast służebność gruntowa zgodnie z treścią art. 292 k.c. może zostać nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia.

Zgodnie z aktualnie obowiązującą treścią art. 172 k.c. posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Natomiast po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Przedmiotowy przepis w powyższym brzmieniu obowiązuje od dnia 01 października 1990 roku. W okresie od dnia 01 stycznia 1965 roku (chwila wejścia w życie kodeksu cywilnego) do dnia 01 października 1990 roku terminy zasiedzenia przewidziane przez ustawodawcę były krótsze i wynosiły odpowiednio 10 lat (posiadanie w dobrej wierze) i 20 lat (posiadania w złej wierze).

Jednakże przy ustalania terminu biegu zasiedzenia należy mieć także na uwadze treść art. XLI § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku przepisy wprowadzające kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 94 z późn. zm.). Stosownie do jego treści do zasiedzenia, którego bieg rozpoczął się przed dniem wejścia w życie kodeksu cywilnego, stosuje się od tej chwili przepisy tego kodeksu; dotyczy to w szczególności nabycia prawa przez zasiedzenie. Jednakże w sytuacji gdy (co wynika z treści art. XLI § 2 wyżej wskazanej ustawy) termin zasiedzenia według kodeksu cywilnego jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg zasiedzenia rozpoczyna się z dniem wejścia w życie kodeksu cywilnego. Jeżeli jednak zasiedzenie rozpoczęte przed dniem wejścia w życie kodeksu cywilnego nastąpiłoby przy uwzględnieniu terminu określonego w przepisach dotychczasowych wcześniej, zasiedzenie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu.

Z kolei przepisy art. 176 k.c. pozwalają na doliczenie do czasu posiadania okresu posiadania przez poprzednika, jeśli w trakcie biegu terminu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania.

Możliwość nabycia służebności gruntowej przez zasiedzenie na rzecz przedsiębiorstwa nie może być kwestionowana i wynika z licznych orzeczeń Sądu Najwyższego (por. uchwała z dnia 17 stycznia 2003 r., III CZP. 79/02, wyrok z dnia 31 maja 2006 r., IV CKS 149/05, postanowienie z dnia 08 września 2006 r., II CSK 112/06, postanowieni z dnia 04 października 2006 r., II CSK 119/06, uchwała z dnia 07 października 2008 r., III CZP. 89/09, postanowienie z dnia 05 czerwca 2009 r. I CSK 495/08), jak również poglądów doktryny.

Posiadanie przez przedsiębiorstwo państwowo urządzeń energetycznych oraz cudzej nieruchomości na której zostały posadowione jest posiadaniem w rozumieniu art. 352 k.c. i może prowadzić do zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej służebności przesyłu na podstawie art. 292 k.c. w zw. z art. 172 k.c. (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2011 r., V CSK 502/10). Z kolei w uchwale z dnia 07 października 2008 roku Sąd Najwyższy wskazał, iż przed ustawowym uregulowaniem służebności przesyłu (w art. 305 ¹ k.c. i kolejnych) dopuszczalne było nabycie w drodze zasiedzenia służebności odpowiadającej treści służebności przesyłu w ruchu przedsiębiorstwa (por. także w tym zakresie postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2015 r., II CSK 310/14).

Jak już wskazano zgodnie z treścią art. 292 k.c. służebność gruntowa może zostać nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Za takie urządzenia uważa się tylko i wyłącznie urządzenia będące efektem świadomego, aktywnego działania ludzkiego. Niewątpliwie znajdujące się na nieruchomości wnioskodawców naniesienia w postaci linii energetycznej WN 110 kV, której dotyczy przedmiotowe postępowanie kryterium to spełnia, a jego wybudowanie przez poprzednika prawnego uczestnika postępowania niewątpliwie stanowi zewnętrzną oznakę korzystania z urządzenia. Posiadanie służebności nie miało również cech przypadkowości, było posiadaniem stałym, ciągłym i widocznym dla otoczenia, które nie było w żaden sposób przez wnioskodawców, jako właścicieli nieruchomości kwestionowane. Od chwili oddania przedmiotowej linii do eksploatacji uczestnik postępowania dba o nią, przeprowadza niezbędne remonty i prace konserwacyjne, tak aby linia nadawała się do bezpiecznej eksploatacji, tak aby zapewnić prawidłowe i niezakłócone działanie urządzeń przesyłowych przedsiębiorstwa.

Za początek biegu terminu zasiedzenia Sąd przyjął 27 kwietnia 1973 roku, albowiem w tej dacie linia została przekazana do eksploatacji, co oznacza, iż 30-letni termin do zasiedzenia (przy przyjęciu złej wiary uczestnika postępowania) upłynął najpóźniej z dniem 27 kwietnia 2003 roku (w tym miejscu wskazać należy, iż w postanowieniu z dnia 13 października 2011 r., CSK 502/10 Sąd Najwyższy dopuścił możliwość zaliczenia przez wnioskodawcę do okresu swojego posiadania służebności przesyłu, okresu posiadania przez Skarb Państwa przed dniem 01 lutego 1989 roku).

W tej sytuacji mając na uwadze całokształt powyższych okoliczności, Sąd orzekł jak w punkcie pierwszym postanowienia.

O kosztach postępowania w niniejszej sprawie Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.

Apelację od powyższego postanowienia złożyli wnioskodawcy A. M. i K. M., wnosząc o jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

W apelacji podnieśli, że Sąd I instancji w swoim uzasadnieniu nie odniósł się do okoliczności, że realizacja inwestycji linii energetycznej (...)kV relacji P. – B. a przechodzących przez ich nieruchomość odbywała się pod klauzulą poufności nadanej przez organ rządowy w W. w lutym 1971 roku. Wskazali, że tę klauzulę respektowały organy rządowe niższych szczebli i mimo istnienia pełnej dokumentacji i decyzji o lokalizacji szczegółowej lokalne organy rządowe zaniechały w związku z nadaniem klauzuli poufne dla tej inwestycji wydania decyzji w trybie art. 35 ustawy o gospodarce nieruchomościami i wywłaszczeniu z 1958 roku i uniemożliwiły tym działaniem obywatelom czynny udział w postępowaniu w celu sprzeciwienia się takiej inwestycji jak i uzyskania wynagrodzenia z tytułu zmniejszenia wartości nieruchomości. Wskazali, że klauzula poufne została zniesiona dopiero w dniu 16 lipca 2001 roku i wtedy dopiero obywatele mogli dowiedzieć się co to jest za linia energetyczna, pod jakim pracuje napięciem i jakie stwarza ograniczenia w wykonywaniu prawa własności. Wnioskodawcy wskazali, że stoją na stanowisku, iż zaliczenie okresu posiadania przed 16 lipca 2001 roku do okresu zasiedzenia jest nadużyciem prawa. Wskazali, że nie da się pogodzić z zasadą państwa prawa, aby wykorzystywało obywateli tylko dlatego żeby poprzednie państwo prawa nadawało klauzulę poufności, tajności, aby obywatele nie mieli dostępu do tej wiedzy a występując ze skargami przed takimi inwestycjami narażani byli na represję, aby następnie obecne państwo prawa zaliczało ten okres bezprawia do okresu zasiedzenia zakreślony art. 172 i art. 176 § 2. Podnieśli, że wbrew poglądowi Sądu też czują się spadkobiercami poprzedniego właściciela własności skarbu państwa, skarb państwa nigdy ich nie wydziedziczył i niezrozumiałym jest dla nich, że własność wszystkich obywateli została przekazana jednej spółce i to kosztem obywateli, na których poprzedni skarb państwa rozciągnął swoją klauzulę poufności realizacji na okres do lipca 2001 roku. Dodatkowo podnieśli, że uczestnik postępowania nie wykazał przejścia posiadania ze Skarbu Państwa na poprzednika prawnego uczestnika niniejszego postępowania w sposób przewidziany w art. 348-351 k.c., zatem ta przesłanka zasiedzenia nie została spełniona. Podkreślili, że treść zarządzenia (...)w sprawie dostosowania terenowej organizacji energetyki do podziału administracyjnego w paragrafie 4 pkt. 2 wskazuje, że przekazanie obiektów majątkowych i innych składników następuje nieodpłatnie w drodze protokołu zdawczo-odbiorczego, tymczasem uczestnik postępowania do akt sprawy takiego dokumentu nie załączył.

W odpowiedzi na apelację uczestnik postępowania (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w L. wniósł o oddalenie apelacji w całości oraz o zasądzenie od wnioskodawców na rzecz uczestnika kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawców nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż zaskarżone postanowienie należy uznać za trafne.

Powołane w apelacji zarzuty dotyczące naruszenia przepisów prawa procesowego oraz prawa materialnego są chybione.

Sąd Okręgowy generalnie podziela i uznaje za swoje ustalenia faktyczne i prawne poczynione przez Sąd Rejonowy, uznając, iż nie ma potrzeby ich ponownego szczegółowego przytaczania, ponieważ ustalenia te znajdują oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym, które to dowody Sąd ten ocenił w granicach zakreślonych przepisem art. 233 § 1 k.p.c. Dokonana ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego była swobodna, ale nie dowolna. Sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważył cały materiał dowodowy zebrany w sprawie. Równocześnie wnioski tego Sądu co do faktów w sposób logiczny wynikają z treści dowodów zgromadzonych w niej, a zaoferowanych przez uczestników. Sąd poddał także wnikliwej i gruntownej ocenie cały materiał dowodowy zebrany w niej.

Podzielić należało argumentację Sądu I instancji i przyjąć, iż zgodnie z art. 172 k.c., to poprzednik prawny uczestnika nabył przez zasiedzenie służebność gruntową odpowiadającą w swej treści służebności przesyłu z upływem 30 lat licząc od daty protokołu odbioru technicznego linii objętej postępowaniem, a to w związku z wymaganym upływem okresu 30 lat, przy przyjęciu złej wiary posiadacza. Skoro objęcie posiadania przez poprzednika prawnego uczestnika postępowania co do nieruchomości wnioskodawcy, nastąpiło w złej wierze, to uwzględniając 30 – letni termin zasiedzenia jego bieg zakończył się w dniu 27 kwietnia 2003 roku. Tym samym do zasiedzenia przedmiotowej służebności na nieruchomości wnioskodawców doszło z dniem 27 kwietnia 2003 roku. Ustalenia Sądu Rejonowego w tym zakresie należy tylko uzupełnić wskazując, że zasiedzenie służebności nastąpiło na rzecz poprzednika prawnego uczestnika - Zakładu (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł..

W orzecznictwie Sądu Najwyższego ukształtował się pogląd, który Sąd Okręgowy podziela, że możliwe jest nabycie przez zasiedzenie, przed dniem 3 sierpnia 2008 roku, służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu, ustanowionej bezpośrednio na rzecz Skarbu Państwa (do dnia 1 lutego 1989 roku) albo po tej dacie na rzecz przedsiębiorcy przesyłowego (uchwały z dnia 22 maja 2013 r., III CZP 18/13, OSNC 2013, nr 12, poz. 139 oraz z dnia 27 czerwca 2013 r., III CZP 31/13, OSNC 2014, nr 2, poz. 11, a także w niepublikowanych postanowieniach z dnia 14 listopada 2012, II CSK 120/12, z dnia 6 lutego 2013 r., V CSK 129/12 i z dnia 14 czerwca 2013 r., V CSK 289/12).

Analizując treść apelacji należy podkreślić, że wnioskodawcy nie kwestionują tego, iż znajdująca się na ich nieruchomości linia energetyczna została wybudowana na początku lat 70-tych ubiegłego wieku i od tego czasu jest nieustannie eksploatowana przez uczestnika (a wcześniej przez jego poprzedników prawnych). Wnioskodawcy wywodzą swoje przekonanie o nieprawidłowości rozstrzygnięcia Sądu I instancji z tego, że Sąd Rejonowy oddalił wniosek o ustanowienie służebności przesyłu w sytuacji, gdy przed wybudowaniem linii elektroenergetycznej znajdującej się na ich nieruchomości poprzednicy prawni uczestnika nie uzyskali decyzji wywłaszczeniowej w trybie art. 35 ustawy z dnia 12 marca 1958 roku o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości. Ponadto podnieśli, że w niniejszej sprawie zaliczenie do czasu posiadania uczestnika okresu posiadania przed 16 lipca 2001 roku (czyli okresu, gdy dokumentacja związana z budową przedmiotowej linii była objęta klauzulą tajności) do okresu zasiedzenia jest nadużyciem prawa, jak również, że uczestnik nie wykazał przejścia posiadania ze Skarbu Państwa na poprzednika prawnego uczestnika niniejszego postępowania w sposób przewidziany w art. 348 - 351 k.c., zatem ta przesłanka zasiedzenia nie została spełniona.

Okoliczność, że poprzednik prawny uczestnika przed wybudowaniem linii elektroenergetycznej znajdującej się na nieruchomości wnioskodawców nie uzyskał decyzji wywłaszczeniowej w trybie art. 35 ustawy z dnia 12 marca 1958 roku o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości nie ma żadnego znaczenia z punktu widzenia rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Należy bowiem podkreślić, że podstawę do oddalenia wniosku w niniejszej sprawie stanowił podniesiony przez uczestnika zarzut nabycia na nieruchomości wnioskodawców w drodze zasiedzenia prawa odpowiadającego treścią służebności przesyłu, a nie posiadany przez uczestnika tytuł prawny do korzystania z nieruchomości wnioskodawców uzyskany na podstawie wskazanej wyżej decyzji.

Nie mają także racji wnioskodawcy wskazując, że okres posiadania nieruchomości w niniejszej sprawie przez uczestnika należy liczyć od dnia 16 lipca 2001 roku, czyli od chwili, gdy dokumentacja związana z budową przedmiotowej linii została „odtajniona”, bowiem okoliczność skreślenia zapisu „poufne” z dokumentacji projektowej linii P. – B. nie ma żadnego znaczenia dla oceny biegu terminu zasiedzenia służebności gruntowej o treści odpowiadającej treścią służebności przesyłu. Należy podkreślić, że w niniejszej sprawie fakt istnienia linii elektroenergetycznej i jej eksploatacji od 1973 roku nie budził żadnych wątpliwości i nie był kwestionowany przez wnioskodawców. Nawet jeśli wnioskodawcy do 2001 roku nie mieli dostępu do dokumentacji technicznej linii z uwagi na istniejącą klauzulę poufności, w żaden sposób nie ograniczało ich to w dochodzeniu swoich praw związanych z posadowieniem linii na ich nieruchomości. Tymczasem wnioskodawcy nie wykazali, by podejmowali w okresie biegu zasiedzenia jakiekolwiek czynności zmierzające do przerwania biegu terminu zasiedzenia. Co więcej nie wykazali również, by takie czynności podejmowali przed wniesieniem wniosku w niniejszej sprawie, co miało miejsce w dniu 5 stycznia 2012 roku. Ich twierdzenie, że zaliczenie do czasu posiadania uczestnika okresu posiadania przed 16 lipca 2001 roku (czyli okresu, gdy dokumentacja związana z budową przedmiotowej linii była objęta klauzulą tajności) do okresu zasiedzenia jest nadużyciem prawa nie zostało poparte żadnymi przekonującymi argumentami. Zatem podniesiony przez nich w tym zakresie zarzut należy uznać za niezasadny.

Odnosząc się do zarzutu dotyczącego nie udowodnienia przez uczestnika postępowania przeniesienia posiadania urządzeń przesyłowych, to zarzut ten należy uznać za chybiony. Trafnie przyjął Sąd Rejonowy, iż kolejne przedsiębiorstwa państwowe w imieniu Skarbu Państwa, a ostatecznie uczestnik postępowania posiadali służebność gruntową o treści swej odpowiadającej służebności przesyłu, a także, że doszło do przeniesienia posiadania służebności ze Skarbu Państwa, w imieniu którego władztwo wykonywało przedsiębiorstwo państwowe, na poprzedników prawnych uczestnika i ostatecznie na niego wraz z przeniesieniem wszystkich nieruchomości i całej infrastruktury. Trafnie przyjął Sąd Rejonowy, że przedmiotowa linia energetyczna po wybudowaniu znalazła się w posiadaniu przedsiębiorstwa Zakłady (...) z siedzibą w W., które prowadziło m. in. Zakład (...) z siedzibą w Ł. oraz Zakład (...) – Województwo w Ł., następnie w posiadaniu Zakładu (...), następnie zaś stało się własnością przedsiębiorstwa państwowego Zakład (...) z siedzibą w Ł., zaś od dnia 12 lipca 1993 roku Zakład (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł., która począwszy od dnia 15 grudnia 2008 roku funkcjonowała pod nazwą (...) dystrybucja (...) Spółka Akcyjna, by z dniem 31 sierpnia 2010 roku połączyć się z (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w L.. Tym samym Sąd Rejonowy zasadnie uznał, że uczestnik wykazał, za pomocą stosownych dokumentów, przejście posiadania urządzeń elektroenergetycznych od chwili oddania ich do użytku do chwili obecnej.

Ponadto odnosząc się do powyższego zarzut należy zwrócić uwagę, iż posiadanie jest stanem faktycznym, a nie prawnym, zatem jego przeniesienie nie wymaga innej czynności niż faktyczna. Należy też podnieść, iż w piśmiennictwie zwrócono uwagę, iż przeniesienie posiadania może nastąpić w każdy sposób określony przepisami dotyczącymi posiadania – tj. art. 348 – 351 k.c. (zob. E. Gniewek, Kodeks cywilny. Księga Druga …, Komentarz, Kraków 2001, s. 321), a także iż przez przeniesienie posiadania należy rozumieć także przejście drogą sukcesji uniwersalnej (zob. H. Ciepła i in., Kodeks cywilny. Praktyczny Komentarz z orzecznictwem, t. I, art. 1 – 352, W-wa 2005, s. 328). Sąd Najwyższy w ugruntowanym orzecznictwie przyjmuje, iż ustawodawca nie stworzył żadnych szczególnych zasad regulujących przeniesienie posiadania służebności, w tym także o treści odpowiadającej służebności przesyłu, zatem należy do niego stosować ogólne reguły ustalone w art. 348 – 351 k.c. ( zob. postanowienie SN z 6.03.2015r., sygn. akt III CSK 192/14., LEX 166602). Także Sąd Najwyższy w tej kwestii stwierdził, iż zgodnie z art. 348 k.c. przeniesienie posiadania może nastąpić przez wydanie rzeczy, ponieważ posiadanie jest stanem faktycznym, wiec jego przekazanie nie wymaga innej czynności niż faktyczne – następcą w posiadaniu jest ten komu posiadanie dobrowolnie przekazał poprzednik (zob. postanowienie SN z 24.05.2013r., sygn. akt VCSK 269/12, LEX nr 1365760). Ponadto posiadanie chronione jest domniemaniami prawnymi z art. 339 – 341 k.c., w szczególności domniemaniem ciągłości posiadania. Zatem trafnie zauważa uczestnik postępowania, iż skoro jego kolejni poprzednicy prawni posiadali nieprzerwanie urządzenia przesyłowe, co nie było kwestionowane przez wnioskodawców, a obecnie posiada je uczestnik postępowania, który jest ich właścicielem, to na mocy domniemań prawnych posiadanie miało charakter ciągły. Należy podkreślić, iż to wnioskodawca, kwestionujący fakt przeniesienia posiadania urządzeń przesyłowych na uczestnika postępowania, jego ciągłość, winien okoliczność tą wykazać, czego jednak nie uczynił w toku niniejszej sprawy. Ponadto – jak słusznie zauważa uczestnik postępowania - zgodnie z treścią art. 340 k.c. przeniesienie posiadania następuje przez wydanie rzeczy. Wydanie dokumentów, które umożliwiają rozporządzanie rzeczą, jak również wydanie środków, które dają faktyczną władzę nad rzeczą, jest jednoznaczne z wydaniem samej rzeczy. Tymczasem w niniejszej sprawie uczestnik złożył do akt sprawy dokumentację związaną z oddaniem do użytku i eksploatacją linii, którą to dokumentacją dysponowali najpierw kolejni poprzednicy prawni uczestnika, a obecnie – po przekazaniu tych dokumentów przez poprzedników prawnych uczestnika - sam uczestnik. Należy również zaznaczyć, że przenoszone na kolejnych poprzedników prawnych uczestnika, a wreszcie na samego uczestnika przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55 ¹ k.c. (zgodnie z którym przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej, w skład którego wchodzą m.in. własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości /pkt 2/ oraz prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych /pkt 3/) obejmowało również przebiegającą przez nieruchomość wnioskodawców linię elektroenergetyczną i związane z nią prawa odpowiadające treścią służebności przesyłu. Przy czym stan posiadania ww. praw przez kolejnych przedsiębiorców przesyłowych trwał nieprzerwanie od daty posadowienia urządzeń na nieruchomości wnioskodawców aż do chwili obecnej. Zatem, mając na uwadze fakt uwłaszczenia poprzednika prawnego uczestnika, a następnie wykazane przez uczestnika w niniejszej sprawie przekształcenia własnościowe, należy stwierdzić, że ten nabył prawo służebności gruntowej o treści służebności przesyłu, które zostało zasiedziane przez jego poprzedników prawnych (zob. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2015 r., sygn. akt I CSK 252/13, OSNC 2014/11/117).

W trakcie eksploatacji linii dochodziło do przeniesienia posiadania spornej infrastruktury. Nie ulega bowiem wątpliwości, że każde kolejne przedsiębiorstwo przesyłowe dysponowało tymi urządzeniami po przekazaniu ich we władanie przez poprzednika (art. 348 k.c.) – skoro jednak przesył energii przy użyciu spornej linii dokonywany był od chwili odbioru technicznego do chwili obecnej, przez cały czas, bez przerw, to wskazuje na to, iż doszło do wydania (przekazania) służącej do tego infrastruktury.

Reasumując, z uwagi na powyższe Sąd Okręgowy oddalił apelację wnioskodawców jako bezzasadną na mocy art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy orzekł w oparciu o art. 520 § 1 k.p.c. uznając, że każdy z uczestników ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie we własnym zakresie.

SSO Jarosław Gołębiowski

SSA w SO Arkadiusz Lisiecki SSR Dominika Kurpińska