Sygn. akt XVI GC 123/17
WYROK KOŃCOWY
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 12 października 2017 r.
Sąd Okręgowy w Warszawie XVI Wydział Gospodarczy
w składzie:
Przewodniczący – |
SSO Maria Zgiet - Zawadzka |
Protokolant - |
sekretarz sądowy Agnieszka Rozen |
po rozpoznaniu 2 października 2017 r. w Warszawie
na rozprawie
sprawy z powództwa P. T.
przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.
o uchylenie uchwał
1. uchyla uchwałę Nr (...) Zwyczajnego Zgromadzenia wspólników (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. z dnia 17 stycznia 2017r. w przedmiocie przekazania zysku uzyskanego w roku 2013 na kapitał rezerwowy spółki;
2. uchyla uchwałę Nr (...) Zwyczajnego Zgromadzenia wspólników (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. z dnia 17 stycznia 2017r w przedmiocie przekazania zysku uzyskanego w roku 2014 na kapitał rezerwowy spółki;
3. uchyla uchwałę Nr (...) Zwyczajnego Zgromadzenia wspólników (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. z dnia 17 stycznia 2017r w przedmiocie przekazania zysku uzyskanego w roku 2015 na kapitał rezerwowy spółki;
4. uchyla uchwałę Nr (...) Zwyczajnego Zgromadzenia wspólników (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. z dnia 17 stycznia 2017r w przedmiocie ustalenia wynagrodzenia dla Prezesa Zarządu spółki M. S. (1)
5. uchyla uchwałę Nr (...) Zwyczajnego Zgromadzenia wspólników (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. z dnia 17 stycznia 2017r w przedmiocie ustalenia wynagrodzenia dla Członka Zarządu spółki (...)
6. w pozostałym zakresie powództwo oddala ;
7. zasądza od pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz powoda P. T. kwotę 10 737,00zł (dziesięć tysięcy siedemset trzydzieści siedem złotych złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.
SSO Maria Zgiet - Zawadzka
Sygn. akt XVI GC 123/17
Pozwem z dnia 13 lutego 2017roku wniesionym przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W. powód P. T. domagał się uchylenia uchwal podjętych w dniu 17 stycznia 2017r. na Zwyczajnym Zgromadzeniu Wspólników (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. tj. uchwały Nr (...) w przedmiocie przekazania zysku uzyskanego w 2013r. na kapitał rezerwowy spółki , Nr (...) w przedmiocie przekazania zysku uzyskanego w 2014r. na kapitał rezerwowy spółki , Nr.(...) w przedmiocie przekazania zysku uzyskanego w 2015r. na kapitał rezerwowy spółki , stwierdzenie nieważności , bądź uchylenie uchwał Zwyczajnego Zgromadzenia Wspólników spółki podjętych w dniu 17 stycznia 2017r. tj. uchwały Nr.(...) w przedmiocie ustalenia wynagrodzenia Prezesa Zarządu spółki , uchwały Nr. (...) w przedmiocie ustalenia wynagrodzenia dla Członka Zarządu spółki . Ponadto wnosił o zobowiązanie pozwanej do podjęcia uchwał w przedmiocie podziału zysku z lat 2013 , 2014 , 2015 na sumę wypłaty dywidendy wspólników pozwanej, oraz o udzielenie zabezpieczenia roszczenia poprzez wstrzymanie wykonania zaskarżonych uchwał.
W uzasadnieniu powód wskazał , że w dniu 17 stycznia 2017 roku odbyło się Zwyczajne Zgromadzenie Wspólników (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na którym zostały podjęte zaskarżone przez powoda uchwały. Powód głosował przeciwko podjętym uchwałom . Zdaniem powoda podjęcie przedmiotowych uchwał miało na celu jego pokrzywdzenie , było działaniem celowym zmierzającym do uniknięcia wypłaty dywidendy na rzecz powoda. Ponadto w uzasadnieniu pozwu wskazano ,że podjęte uchwały są sprzeczne z dobrymi obyczajami i godzą w interesy spółki . Powód wnosił o stwierdzenie nieważności uchwały Nr. (...) i (...) z uwagi na treść art. 244 K.S.H. w skazując , iż w sprawach dotyczących ustalenia wynagrodzenia członka zarządu , wspólnik - członek zarządu musi powstrzymać się od głosowania ( pozew k. 2-9)
W odpowiedzi na pozew w piśmie procesowym z dnia 10 maja 2017r. pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości , zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu , w tym kosztów zastępstwa procesowego według spisu kosztów.
W uzasadnieniu pozwany wskazał ,że powództwo jest bezzasadne i zasługuje na oddalenie. Zdaniem pozwanego zaskarżone uchwały w przedmiocie nie wypłacenia dywidendy są zgodne z dobrymi obyczajami i nie godzą w interesy spółki oraz nie miały na celu pokrzywdzenie wspólnika . Zdaniem pozwanego powód nie wskazał , który dobry obyczaj został naruszony w wynika powzięcia przedmiotowych uchwał i nie udowodnił istnienia tego dobrego obyczaju. Uchwały zostały podjęte z uwagi na potrzeby inwestycyjne i plany rozwojowe spółki , które wymagają zaangażowania dotychczas wypracowanego zysku. W zakresie żądania stwierdzenia nieważności uchwał Nr. (...) i (...) zdanie pozwanego przepis art. 244k.s.h. nie wyłącza wspólnika od prawa głosowania nad uchwałą dotyczącą wynagrodzenia należnego mu jako członkowi organu spółki ( 55-69).
W piśmie procesowym z dnia 30 czerwca 2017r. powód zmodyfikował żądanie roszczenia opisanego w pkt.2 pozwu w ten sposób, że wniósł o uchylenie uchwały Nr.(...) i (...).(k.164).
Postanowieniem z dnia 20 lutego 2017r. Sąd Okręgowy oddalił wniosek powoda o udzielenie zabezpieczenia (k.31-34).
Sąd ustalił następujący stan faktyczny :
(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. została zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym pod numerem KRS (...) w dniu 27 marca 2013roku. Wspólnikiem spółki był powód P. T. , który posiada(...)udziałów o łącznej wartości (...) zł. Kapitał zakładowy spółki wynosił (...)zł. Funkcje Prezesa Zarządu spółki pełnił M. S. (1) natomiast funkcję członka Zarządu spółki pełniła D. M. (1).
dowód : wydruk KRS (k.13-15)
W dniu 17 stycznia 2017 roku w Kancelarii Notarialnej w W. w obecności notariusza P. S. odbyło się Zwyczajne Zgromadzenie Wspólników (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W., wpisanej do Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie XIII Wydział Gospodarczy pod numerem KRS (...).
Na Zwyczajnym Zgromadzeniu Wspólników reprezentowany był cały kapitał zakładowy spółki reprezentujący 100% udziałów uprawniający do 100 głosów , co stanowiło 100% kapitału zakładowego spółki. Na przewodniczącego Zgromadzenia został wybrany Pan M. K. , który stwierdził, że Zwyczajne Zgromadzenie wspólników został zwołane w trybie art. 231 k.s.h., a wszyscy wspólnicy spółki zostali prawidłowo powiadomieni o terminie odbycia Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia wspólników zgodnie z art. 238 k.s.h.
Na Zwyczajnym Zgromadzeniu Wspólników zaskarżone uchwały :
a) uchwałę Nr (...) w przedmiocie przekazania zysku uzyskanego w 2013r. w wysokości (...) zł na kapitał rezerwowy spółki. Za podjęciem uchwały w głosowaniu jawnym głosowało (...) głosy „za” , (...) głosów „ przeciw”, pełnomocnik wspólnika P. T. i A. K. głosujący przeciwko uchwale zgłosił sprzeciw;
b) uchwałę Nr. (...) w przedmiocie w przedmiocie przekazania zysku uzyskanego w 2014r. w wysokości (...) zł na kapitał rezerwowy spółki. Za podjęciem uchwały w głosowaniu jawnym głosowało (...) głosy „za” , (...)głosów „ przeciw”, pełnomocnik wspólnika P. T. i A. K. głosujący przeciwko uchwale zgłosił sprzeciw;
c) uchwałę nr. (...) w przedmiocie przekazania zysku uzyskanego w 2015r. w wysokości (...)zł na kapitał rezerwowy spółki. Za podjęciem uchwały w głosowaniu jawnym głosowało (...) głosy „za”,(...) głosów „ przeciw”, pełnomocnik wspólnika P. T. i A. K. głosujący przeciwko uchwale zgłosił sprzeciw;
d) uchwałę Nr. (...) w przedmiocie ustalenia wynagrodzenia dla Prezesa Zarządu Spółki Pana M. S. (1) w wysokości (...)zł. Za podjęciem uchwały w głosowaniu tajnym głosowało (...) głosy „za”,(...) głosów „ przeciw”, pełnomocnik wspólnika P. T. i A. K. głosujący przeciwko uchwale zgłosił sprzeciw;
e) uchwałę Nr. (...) w przedmiocie ustalenia wynagrodzenia dla Członka Zarządu Spółki (...) w wysokości (...) zł. Za podjęciem uchwały w głosowaniu tajnym głosowało (...) głosy „za”,(...) głosów „ przeciw”, pełnomocnik wspólnika P. T. i A. K. głosujący przeciwko uchwale zgłosił sprzeciw;
dowód : kserokopia aktu notarialnego z dnia 17 stycznia 2017r. (k.16-27)
Przedmiotem działalności spółki (...) było świadczenie usług w zakresie depilacji laserowej . Pomysłodawcą i większościowym wspólnikiem spółki posiadającym (...) udziałów jest M. S. (2) Prezes Zarządu spółki , drugim wspólnikiem który posiada (...) udziałów jest D. M. (1) posiadająca również (...) udziałów , pełni ona funkcję Członka Zarządu spółki .Zajmuje się całokształtem działalności operacyjnej w spółce .Spółka prowadzi działalność na terenie W. i W.. W spółce zatrudnione są 4 osoby , w tym 3 w W. oraz 1 we W. . Na początku powstania spółka prowadziła działalność w czterech lokalach – 3 w W. i 1 – we W.. Obecnie prowadzi działalność w jednym gabinecie w W. oraz jednym gabinecie we W.. Przedstawicie spółki prowadzili rozmowy na temat poszerzenia działalności spółki w innych miastach P. oraz zakup nowego sprzętu. Do obowiązków Pani D. M. (2) należało między innymi zatrudnianie pracowników, działalność marketingowa, poszukiwanie nowych lokali na prowadzenie działalności. Prezes pozwanej spółki (...) na stałe zamieszkuje w N. gdzie prowadzi praktykę lekarską. Powód jest również wspólnikiem B. A. , która to spółka został wybrana przez pozwaną do przygotowania systemu informatycznego. Powód był odpowiedzialny za tworzenie systemy informatycznego oraz miał zajmować się księgowością w spółce.
dowód : zeznania świadków A. P. (k.264), M. K. (k.265) oraz dowód z przesłuchania w charakterze strony M. S. (1) (k.289-290), D. M. (1) (k.291-291)
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zeznań świadków A. P. (k.264), M. K. (k.265) oraz dowodu z przesłuchania w charakterze stron M. S. (1) (k.289-290), D. M. (1) (k.291-291), P. T. (k.288-289), a także na podstawie dokumentów zaoferowanych przez powoda i pozwanego dołączonych do pozwu i odpowiedzi na pozew , których treść nie była kwestionowana przez strony.
Sąd zważył co następuje :
Bezsporne w niniejszej sprawie pozostawało, że w dniu 17 stycznia 2017 roku odbyło się Zwyczajne Zgromadzenie Wspólników pozwanej spółki, na którym doszło do uchwalenia skarżonych uchwał Nr (...) w przedmiocie przekazania zysku uzyskanego w 2013r. na kapitał rezerwowy spółki , Nr (...) w przedmiocie przekazania zysku uzyskanego w 2014r. na kapitał rezerwowy spółki , Nr.(...) w przedmiocie przekazania zysku uzyskanego w 2015r. na kapitał rezerwowy spółki, stwierdzenie nieważności, bądź uchylenie uchwał Zwyczajnego Zgromadzenia Wspólników spółki podjętych w dniu 17 stycznia 2017r. tj. uchwały Nr.(...) w przedmiocie ustalenia wynagrodzenia Prezesa Zarządu spółki , uchwały Nr. (...) w przedmiocie ustalenia wynagrodzenia dla Członka Zarządu spółki , a także to, że powód jako wspólnik pozwanej spółki głosował przeciwko powzięciu niniejszych uchwał oraz zgłosił sprzeciw, który następnie został zaprotokołowany. Poza sporem pozostawał również fakt, że powód P. T. jest wspólnikiem mniejszościowym pozwanej spółki ,w której posiada (...)udziałów o łącznej wartości (...) zł .
Podstawę materialnoprawną żądania powoda stanowi przepis art. 249 § 1 k.s.h., zgodnie z którym uchwała wspólników sprzeczna z umową spółki bądź dobrymi obyczajami i godząca w interesy spółki lub mająca na celu pokrzywdzenie wspólnika może być zaskarżona w drodze wytoczonego przeciwko spółce powództwa o uchylenie uchwały. Wskazać należy, iż art. 249 k.s.h. wprowadza - w odróżnieniu od art. 252 k.s.h. możliwość zaskarżenia uchwały, tj. wniesienia powództwa o uchylenie uchwały. Warunkiem zaskarżenia jest zaistnienie przesłanek z art. 249 § 1 k.s.h. i wytoczenie powództwa w terminie przez osoby legitymowane do tego (art. 250 k.s.h.). Wymienione przesłanki należy rozpatrywać w dwóch płaszczyznach: uchwał powziętych z naruszeniem postanowień umowy spółki lub sprzecznych z dobrymi obyczajami , które jednocześnie godzą w interesy spółki lub mają na celu pokrzywdzenie wspólnika. Stanowisko to potwierdził SN w uchwale 3 sędziów z dnia 10 marca 2016 r. (III CZP 1/16, LEX nr 2000070), w której stwierdzono, że sprzeczność uchwały wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z umową spółki nie jest samodzielną przesłanką uzasadniającą uwzględnienie powództwa o uchylenie tej uchwały - art. 249 § 1 k.s.h. (podobnie SA w Szczecinie w wyroku z dnia 2 listopada 2016 r., I ACa 541/16, LEX nr 2185463; odmiennie D. Wajda, Sprzeczność uchwały wspólników spółki z o.o. jako samodzielna przesłanka powództwa o uchylenie uchwały, Glosa 2017, nr 1, s. 24 i n.).
Należy zatem przyjąć, że uchwała musi być sprzeczna z umową spółki i jednocześnie godzić w interesy spółki, musi być sprzeczna z umową spółki i jednocześnie mieć na celu pokrzywdzenie wspólnika; uchwała może być sprzeczna z dobrymi obyczajami i jednocześnie godzić w interesy spółki, być sprzeczna z dobrymi obyczajami i mieć na celu pokrzywdzenie wspólnika (podobnie T. Regucki, Czy sprzeczność ze statutem albo umową spółki może być samodzielną podstawą powództwa o uchylenie uchwały?, PPH 2014, nr 10, s. 20 i n.). Poza tymi czterema wariantami możliwe jest również, aby uchwała była sprzeczna z umową spółki i była sprzeczna z dobrymi obyczajami i jednocześnie godziła w interesy spółki, była sprzeczna z umową spółki i była sprzeczna z dobrymi obyczajami i jednocześnie miała na celu pokrzywdzenie wspólnika, i w końcu była sprzeczna z umową spółki i sprzeczna z dobrymi obyczajami i jednocześnie godziła w interesy spółki oraz miała na celu pokrzywdzenie wspólnika (tak komentarz do art. 249 k.s.h. A. Kidyba).
Katalog podmiotów uprawnionych do wystąpienia z przedmiotowym żądaniem wynika z art. 250 k.s.h. Przepis określa zamknięty katalog podmiotów uprawnionych do wystąpienia z przedmiotowym żądaniem, zaś w jego świetle legitymowany czynnie będzie między innymi wspólnik, który głosował przeciwko uchwale, a po jej powzięciu zażądał zaprotokołowania sprzeciwu (pkt 2). Dla uznania istnienia tak sformułowanego roszczenia należało zatem w pierwszej kolejności stwierdzić, iż osoba występująca z żądaniem określonym w pozwie należy do kręgu podmiotów wskazanych w przepisie art. 250 k.s.h.
Mając na uwadze przytoczony powyżej przepis , zdaniem Sądu powód udowodnił swoją legitymację czynną, której upatruje w treści art. 249 k.s.h., bowiem jako wspólnik głosował przeciwko przyjęciu zaskarżonych uchwał oraz zażądał zaprotokołowania sprzeciwu. Powództwo zostało ponadto wniesione w terminie zakreślonym w art. 251 k.s.h.
Pojęcie „dobrych obyczajów” jest generalną klauzulą opartą na kryterium ocennym, zaczerpniętym z zasad powszechnej obyczajowości. Przez dobre obyczaje należy rozumieć takie zachowania, które wpływają pozytywnie na funkcjonowanie spółki i otoczenie gospodarcze, a są z pewnością związane z przestrzeganiem uczciwości kupieckiej przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Chodzi więc o przyzwoite postępowanie, które uwzględnia w odpowiednim stopniu różne interesy służące wszystkim w spółce. Należy zaznaczyć, że jak przyjęto w literaturze i doktrynie, pojęcie dobrych obyczajów nie odnosi się tylko do uczciwości kupieckiej odnoszącej się na zewnątrz funkcjonowania spółki, ale przede wszystkim także do wewnętrznych relacji w spółce, w tym relacji pomiędzy wspólnikami. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku - I Wydział Cywilny z dnia 29 maja 2014 r., sygn. I ACa 135/14).
W kontekście powyższych rozważań należy uznać, iż powód udowodnił, że działania większościowego, wspólnika pozwanej spółki naruszają obowiązek uczciwego zachowania w relacjach wewnętrznych pozwanej spółki. Przede wszystkim należy wskazać, że podjęcie skarżonych uchwał nie było wynikiem zgodnej decyzji wszystkich wspólników pozwanej spółki, a jedynie wspólnika większościowego, który w każdej podejmowanych przez zgromadzenie wspólników uchwał miał przewagę , a co za tym idzie możliwość forsowania swojej woli i realizowania swojego interesu.
Wskazać należy, iż od kiedy powód jest wspólnikiem pozwanej spółki nigdy nie otrzymał dywidendy z osiąganego przez spółkę zysku. Powód domaga się uchylenia trzech uchwał tj. uchwały Nr.(...) , Nr.(...) oraz Nr.(...) w przedmiocie przeznaczenia zysku uzyskanego w 2013r. , 2014r. oraz 2015r. na kapitał rezerwowy spółki , a zatem w okolicznościach niniejszej sprawy, całokształt funkcjonowania spółki oraz przeznaczanie jej zysków każdorazowo na kapitał rezerwowy w celach inwestycyjnych, będzie istotne w kontekście przesłanki naruszenia dobrych obyczajów. Nie znajduje uzasadnienia argument pozwanego, o przeznaczeniu uzyskanego zysku na kapitał rezerwowy w związku z poszerzeniem działalności spółki oraz chęcią zakupu nowego sprzętu . Jak wynika z przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego, powód jest wspólnikiem pozwanej spółki od 2013 r., a współpraca stron do tej pory układała się poprawnie. Podkreślić zdaniem Sądu należy, że pozwana spółka każdego roku, począwszy od 2013r. osiągała zysk i nie miała żadnych problemów finansowych, a zatem była dobrze prosperującą spółką. W tym stanie rzeczy należy uznać, że wspólnik większościowy pozwanej spółki skorzystał z przewagi, jaką mu daje większość głosów w zgromadzeniu wspólników i podjął zaskarżone uchwały. W ocenie Sądu brak takie działanie wspólnika większościowego dotyczące wypłaty zysków oraz przeznaczenie ich na kapitał rezerwowy spółki doprowadziło do naruszenia dobrych obyczajów w rozumieniu naruszenia stosunków wewnętrznych spółki.
Dokonując obiektywnej oceny podjętych uchwał, należy uznać, decyzja o podjęciu uchwał wynikała z woli tylko jednego większościowego wspólnika pozwanej. Skoro zatem większościowy wspólnik wbrew wyraźnemu stanowisku powoda będącego wspólnikiem mniejszościowym oraz wbrew zasadom uczciwości wewnętrznej w spółce, podjął uchwały o przekazaniu zysku na kapitał rezerwowy to należy uznać, że naruszył on zasady uczciwości kupieckiej. Większościowy wspólnik w sposób niezgodny z dobrymi obyczajami dążył do zaspokojenia własnego interesu, pomijając tym samym interes oraz zmianę planów biznesowych powoda jako wspólnika mniejszościowego. Podjęcie decyzji o przeznaczeniu osiągniętego przez spółkę zysku na kapitał rezerwowy , powinno uwzględniać interesy wszystkich wspólników. Podjęcie przez Zwyczajne Zgromadzenie Wspólników w dniu 17 stycznia 2017r. r. uchwał o braku wypłaty zysku na rzecz wspólników i przeznaczenie go na kapitał rezerwowy spółki ocenić należy, jako nie znajdujące uzasadnienia w interesie spółki, a jednocześnie nielojalne wobec powoda.
Regulacja zawarta w przepisie art. 249 k.s.h. odnosząca się także do stosunków wewnętrznych w spółce, w tym relacji pomiędzy wspólnikami oznacza uwzględnienie nie tylko zasad uczciwego postępowania, ale także lojalność spółki wobec wspólników. Dobre obyczaje można wiązać także z tzw. dobrymi praktykami. Określone zachowania mogą mieścić się co prawda w granicach prawa, a jednak mogą wykraczać poza dobre obyczaje. Chodzi więc o przyzwoite postępowanie, które uwzględnia w odpowiednim stopniu różne interesy służące wszystkim w spółce. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie - I Wydział Cywilny z dnia 31 października 2013 r., sygn. I ACa 497/13). W zaprezentowanym powyżej stanie faktycznym , doszło do naruszenia tak rozumianych dobrych praktyk, a zatem pierwsza z wymienionych przesłanek z art. 249 k.s.h. została spełniona.
Uchwała może także być uznana za krzywdzącą wspólnika. Jak wynika z powszechnie przyjętego stanowiska w orzecznictwie, ocena, czy interesy wspólnika zostały naruszone uchwałą zgromadzenia wspólników, powinna uwzględniać wszystkie okoliczności występujące przy podejmowaniu uchwały, tak w odniesieniu do wyraźnej woli (celu) pokrzywdzenia, jak i bez takiej bezpośredniej woli, ale z godzeniem się, iż pokrzywdzenie wywołać może wykonanie uchwały (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 16 kwietnia 2004 r., I CK 537/03, OSNC 2004, Nr 12, poz. 204; z dnia 21 maja 2010 r., II CSK 564/09, niepubl.; z dnia 27 marca 2013 r., I CSK 407/12, OSP 2013, Nr 11, poz. 108, z dnia 28 marca 2014 r., III CSK 150/13, LEX nr 1489245).
W pierwszej kolejności należy wskazać, że prawo do zysku, które to prawo zostało powodowi odebrane jest podstawowym uprawnieniem wspólnika inwestującego w udziały spółki. W podstawowym rozumieniu celu istnienia spółki kapitałowej, wspólnik nabywa udział, wnosząc do spółki majątek, który pozwala na prowadzenie spółce działalności gospodarczej. Natomiast wspólnik realizuje swoje prawa w spółce przede wszystkim za pomocą osiągania wypracowanego przez spółkę zysku, określonego mianem prawa do dywidendy. Tym samym ograniczenie tego podstawowego prawa wspólnika winno mieć charakter wyjątkowy, a odstępstwa od tego prawa powinny występować w szczególnych przypadkach uzasadnionych interesem spółki. W kontekście powyższego, należy uznać, że pozwany nie wykazał, że do jego prawidłowego rozwoju konieczne jest przeznaczenie całego zysku z 2013 r., 2014r. oraz z 2015r. na kapitał rezerwowy. Wprawdzie pozwana spółka przeprowadzała procesy inwestycyjne, a od prawa do zysku zostali wyłączeni wszyscy wspólnicy pozwanej spółki, jednakże nie usprawiedliwia to możliwości przeznaczenia całego zysku na cele inwestycyjne w momencie, gdy wyraźnie sprzeciwia się temu jeden ze wspólników, a spółka osiąga dochody i nie znajduje się w trudnej sytuacji finansowej.
Wobec powyższego, przeznaczenie zysku na kapitał zapasowy w sytuacji gdy spółka znajduje się w bardzo dobrej kondycji finansowej, nie znajduje uzasadnienia faktycznego i nie powinno uzyskać ochrony prawnej (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2009 r., II 91/09, Legalis nr 273984).
Wskazać w tym miejscu należy również na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 marca 2009r. II CSK 522/08 , w którym Sąd Najwyższy stwierdził ,że decyzja o przeznaczeniu zysku rocznego na cele związane z działalnością spółki i dalszym jej rozwojem, która wyłącza prawo do dywidendy, powinna uwzględniać między innymi , cel jej działalności , konieczne do jego realizacji przedsięwzięcia oraz uwarunkowania rynkowe jak również to, że prawo w wyprawowym zysku jest jednym z najważniejszych uprawnień wspólnika .Wobec powyższego właściwe rozważenie interesu spółki i wspólnika decyduje o pozytywnej ocenie uchwał zgromadzenia wspólników. Uchwała zgromadzenia wspólników przeznaczająca cały zysk roczny na kapitał zakładowy może być kwalifikowana , jako krzywdząca wspólnika w relacji do spółki , jeśli powoduje długotrwałe wyłączenie zysku z podziału, kiedy kapitał rezerwowy jest już bardzo znaczny, albo brak oznak dekoniunktury w branży , który usprawiedliwiałby dalsze kumulowanie środków w spółce , przyjęcie takiej polityki rozwojowej , której następstwem jest stałe przeznaczanie zysku na cele rozwojowe , albo przeinwestowanie.
W konsekwencji powyższych rozważań, należy podkreślić, że interes wspólnika, który został zagrożony, winien być chroniony na równi z interesem spółki. Nie sposób jest przyjąć, by interes spółki był nadrzędny nad interesem pokrzywdzonego wspólnika wobec braku realizacji jego podstawowego uprawnienia, jakim jest prawo do dywidendy. To z kolei postuluje za przyjęciem, że skarżone uchwały Nr. 6 , Nr.9 i Nr.12 należy uznać za mające na celu pokrzywdzenie wspólnika. W ocenie Sądu nie zasługują na uwzględnienie twierdzenia pozwanego, jakoby zamierzał przeznaczyć cały kapitał rezerwowy na zakup nowego sprzętu dla spółki oraz wynajem nowych lokali w których spółka prowadziłaby działalność. Pozwany nie przedstawił Sądowi żadnych dowodów , z których wynikałoby ,że zostały już podpisane umowy wstępnie na wynajem nowych lokali , bądź też na zakup nowego sprzętu. W opinii Sądu nie może o tym świadczyć załączona do odpowiedzi na pozew korespondencja emaliowa. Jak wskazuje się w literaturze i doktrynie, interes spółki stanowi kompromis, wypadkową pomiędzy często sprzecznymi ze sobą interesami wspólników mniejszościowych i większościowych, a jego treść powinna uwzględniać słuszne interesy obu grup wspólników. W sytuacji zatem, gdy podstawowy interes jednego ze wspólników został w sposób nie budzący wątpliwości naruszony, trudno jest mówić o tym, by działanie to było zgodne z interesem spółki. Uznać zatem należy, że pozwany błędnie pojmuje interes spółki powołując się wyłącznie na przeznaczenie środków osiąganych przez spółkę na cele inwestycyjne, pomijając przy tym szeroko pojęty interes wspólnika mniejszościowego.
Biorąc zatem pod uwagę powyższe, uwzględniając przy tym kryterium obiektywne należy uznać, że interes powoda jako wspólnika mniejszościowego został naruszony, a co za tym idzie uchwały zostały podjęte z zamiarem pokrzywdzenia wspólnika mniejszościowego. Brak wypłaty zysku stanowił uszczuplenie finansowe w jego majątku, natomiast naruszenie praw niematerialnych polegało na ograniczeniu jego podstawowego prawa przysługującego mu jako wspólnikowi spółki, jakim jest prawo do wypłaty zysku.
Wobec powyższego, spełnione zostały obie spełnione przesłanki merytoryczne powództwa o uchylenie uchwały, określone w art. 249 § 1 k.s.h., gdyż podjęte uchwały w dniu 17 stycznia 2017 roku przekazaniu zysku za rok 2013 , 2014 i 2015 na kapitał rezerwowy spółki były sprzeczne z dobrymi obyczajami i miały na celu pokrzywdzenie wspólnika.
W zakresie żądania uchylenia uchwały Nr. (...) i Nr. (...) w przedmiocie przyznania jednorazowego wynagrodzenia członkom zarządu, zdaniem Sądu podjęte uchwały są również sprzeczne z dobrymi obyczajami i miały na celu pokrzywdzenie wspólnika mniejszościowego.
Uchwała Nr (...) i Nr (...) przyznająca prezesowi zarządu oraz członkowi zarządu wynagrodzenie za pracę w wysokości znacznie przekraczającej przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw, w ocenie Sądu nie daje się pogodzić z dobrymi obyczajami, gdyż jest przejawem złamania zasady lojalności w relacjach wewnętrznych ze wspólnikiem mniejszościowym oraz nadużycia pozycji wspólnika większościowego, który zdecydował o podjęciu kwestionowanych uchwał . Ponadto podjęte uchwały miały na celu pokrzywdzenie wspólnika. W wyniku podjętej uchwały Nr.(...) prezesowi zarządu spółki E. przyznano jednorazowe wynagrodzenie wysokości (...) zł , natomiast członkowi zarządu w wysokości (...) zł.
W świetle powyższego ocena czy kwestionowane uchwały miały na celu pokrzywdzenie wspólnika musi być przeprowadzona w formie odpowiedzi na pytanie czy podjęto tę uchwałę po to by pozycję tę osłabić i w ten sposób doprowadzić do jego pokrzywdzenia przejawiającego się także w skali korzyści finansowych jakie wiążą się z tą pozycją (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 2002 r. II CKN 677/00, wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 15 listopada 2012 r. I ACa 1036/12 ).
W świetle zgromadzonego materiału dowodowego uznać należy, iż cel podjęcia kwestionowanych uchwał - w przedmiocie wypłaty jednorazowego wynagrodzenia prezesowi zarządu o raz członkowi zarządu bez dokonania zamiany zakresu ich obowiązków wiązał się z zamiarem naruszenia interesów finansowych i korporacyjnych wspólnika czego następstwem było obniżenie zysku spółki przeznaczonego do podziału między wspólnikami. Powyższe działanie pozostaje również w niezgodzie z interesem samej spółki jako podmiotu korporacyjnego prowadzącego działalność gospodarczą na własny rachunek, gdyż podjęta uchwała zwiększa koszty związane z działalnością spółki, co w konsekwencji może doprowadzić do pogorszenia jej sytuacji finansowej.
Wypłata jednorazowego wynagrodzenia w wysokości wskazanej w zaskarżonych uchwałach jest działaniem nie dającym się pogodzić z regułami uczciwej aktywności gospodarczej. Nadmierne wynagrodzenie prezesa zarządu oraz członka zarządu zdaniem Sądu godzi w interes spółki oraz krzywdzi wspólników, przekłada się bowiem również na mniejsze wypłaty z zysku w kolejnych latach.
Sąd oddalił powództwo w zakresie żądania zobowiązania pozwanej do podjęcia uchwał w przedmiocie podziału zysku z lat 2013, 2014, 2015 poprzez przeznaczenie w/w zysku na summę wypłaty dywidendy jako niezasadne . Wskazać należy ,iż na podstawie przepisu art. 249 § 1 k.s.h. Sąd nie może jednocześnie zobowiązać spółkę do podjęcia innej uchwały o określonej treści . Zgodnie z treścią art. 277 k.s.h. podjęcie uchwał o określonej treści należy do kompetencji zwyczajnego i nadzwyczajnego zgromadzeniach wspólników.
Mając powyższe okoliczności na uwadze Sąd orzekł jak w sentencji .
O kosztach postępowania Sąd rozstrzygnął w oparciu o treść art. 98 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu.
SSO Maria Zgiet – Zawadzka