Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 października 2018 r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Przemysław Majkowski

Protokolant : sekr. sąd. Justyna Raj

po rozpoznaniu w dniu 8 października 2018 r. w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa P. M.

przeciwko (...) Towarzystwu (...) z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego (...) Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda P. M. tytułem skapitalizowanej renty za okres od dnia 1 stycznia 2014r. do dnia 31 marca 2015r. kwotę 59.132,00 ( pięćdziesiąt dziewięć tysięcy sto trzydzieści dwa) zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 6 maja 2015r. do dnia zapłaty,

2.  zasądza pozwanego (...) Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda P. M. rentę płatną co miesiąc z góry do dnia 10-go każdego miesiąca, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia w terminie płatności w następujących kwotach:

- w okresie od dnia 1 kwietnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. w kwocie po 3.746,00 ( trzy tysiące siedemset czterdzieści sześć) zł,

- w okresie od dnia od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia 31 grudnia 2016 r. w kwocie po 4.411,00 ( cztery tysiące czterysta jedenaście) zł,

- w okresie od dnia 1 stycznia 2017 r. do dnia 31 grudnia 2017 r. w kwocie po 5.008,48 ( pięć tysięcy osiem) zł,

- w okresie od dnia 1 stycznia 2018 r. na przyszłość w kwocie po 5.400,00 ( pięć tysięcy czterysta ) zł,

3.  ustala odpowiedzialność pozwanego (...) Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na przyszłość za skutki zdarzenia z dnia 23 grudnia 2013 r. dotyczące powoda P. M.,

4.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

5.  nakazuje pobrać od pozwanego (...) Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 4.770,00 ( cztery tysiące siedemset siedemdziesiąt ) zł tytułem części opłaty sądowej, od której strona powodowa była zwolniona oraz kwotę 2.075,00 ( dwa tysiące siedemdziesiąt pięć) zł tytułem zwrotu części wydatków w sprawie poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa,

6.  pozostałe koszty procesu, w tym koszty zastępstwa prawnego pomiędzy stronami wzajemnie znosi.

Sygn. akt I C 79/15

UZASADNIENIE

Pełnomocnik powoda P. M. wniósł pozew przeciwko (...) Towarzystwu (...) z siedzibą w W. o zasądzenie kwoty 10.000,00 zł tytułem renty począwszy od kwietnia 2015r. oraz zapłaty kwoty 150.000,00 tytułem renty skapitalizowanej za okres od 1 stycznia 2014 r. do dnia 31 marca 2015 r. W uzasadnieniu pozwu pełnomocnik powoda wskazał, iż w dniu 23 grudnia 2013 r. doszło do wypadku podczas, którego sprawca tego wypadku H. C. (1) uderzył w jadący w tym samym kierunku inny samochód, który w następstwie tego przemieścił się na przeciwległy pas ruchu i uderzył w nadjeżdżający z naprzeciwka samochód, którego pasażerem był powód. W następstwie odniesionych obrażeń powód ma ślepotę obu oczu. Powód na skutek doznanych obrażeń ciała zmuszony jest ponosić koszty leczenia, a ponadto wymaga pomocy osób trzecich w codziennych czynnościach. Konieczna jest również rehabilitacja powoda, na którą nie ma on środków. Powód pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z rodzicami utrzymującymi się z pracy w gospodarstwie rolnym i bratem zarabiającym 1.500 zł miesięcznie. Dochody z gospodarstwa rodziców wynoszą 1.000 zł miesięcznie. Powód otrzymał od pozwanego jeszcze przed wytoczeniem powództwa kwotę 30.000,00 zł. (pozew- k. 2-26).

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa wskazując, iż stronie powodowej nie udało się wykazać odpowiedzialności gwarancyjnej pozwanego, gdyż nie ustalono w drodze postępowania karnego czy H. C. (1) jest sprawcą wypadku. Przyznał, że przeciwko H. C. prowadzone jest postępowanie przygotowawcze, w którym postawiono mu zarzut umyślnego naruszenia zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym i nieumyślnego spowodowania wypadku. Pozwany przyznał także, że wypłacił na rzecz powoda kwotę 30.000.00 zł. (odpowiedź na pozew – k. 223 - 242).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Stan faktyczny dotyczący samego wypadku był pomiędzy stronami niesporny zatem nie ma konieczności jego bardzo szczegółowego ustalania i opisywania i zwięźle przedstawiał się następująco: w dniu 23 grudnia 2013 r. doszło do wypadku podczas, którego H. C. (1) prowadząc pojazd mechaniczny uderzył w jadący w tym samym kierunku inny samochód, który w następstwie tego przemieścił się na przeciwległy pas ruchu i uderzył w nadjeżdżający z naprzeciwka samochód, którego pasażerem był powód. Sprawca wypadku został skazany prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Sieradzu w sprawie II K 233/15.

(okoliczność niesporna, protokół rozprawy z dnia 17 listopada 2016 r. k.558).

W dniu zdarzenia pozwany udzielał ochrony ubezpieczeniowej posiadaczowi pojazdu A. , którym kierował H. C. (1).

(okoliczność niesporna).

Pozwany decyzją z dnia 2.10.2014r. dokonał wypłaty bezspornej kwoty zadośćuczynienia i odszkodowania w wysokości 30.000,00 zł.

( dowód: decyzja pozwanego z dnia 2.10.2014 r. k. 23 )

Powód w chwili wypadku miał 25 lat. Był zdrowym człowiekiem, kawalerem, mieszkał z rodzicami i bratem we wsi G. gmina W., powiat (...). Trzy miesiące przed wypadkiem rozpoczął własną działalność gospodarczą w ramach, której wykonywał nagrobki i bramy przesuwne. Na rozwinięcie działalności otrzymał pożyczkę z Biura Pracy w wysokości 18.000,00 zł. Działalność prowadził samodzielnie na terenie posesji rodziców, z którymi mieszkał. Nie zatrudniał pracowników, okazjonalnie przy przewozie i montażu nagrobków pomagał mu ojciec lub brat. Ze środków uzyskanych z działalności zakupił, za kwotę 4.000,00 zł używany samochód do przewozu wyrobów swojej firmy. Do chwili wypadku wykonał około 10 nagrobków po 6.000,00 zł każdy. Prowadził z rodzicami wspólne gospodarstwo domowe, dokładając się miesięcznie kwotą około 500,00 zł do kosztów utrzymania. Z własnych środków zakupił sobie telefon za kwotę 180,00 zł., sprzęt grający, laptopa, kurtkę skórzaną za 600,00 zł. Miał narzeczoną, z którą planował ślub. Odkładał pieniądze na wesele. Do chwili wypadku zdążył oszczędzić w tym celu kwotę 10.000,00 zł. Po wypadku związek powoda z narzeczoną się rozpadł.

(dowód: zeznania świadków E. K. nagranie rozprawy z dnia 17 listopada 2016r. 00:51:22, k. 559v, A. M. nagranie rozprawy z dnia 17 listopada 2016r. 01:14:30, k. 560, J. M. nagranie rozprawy z dnia 17 listopada 2016r. 01:32:17, k. 560,560v, M. M. nagranie rozprawy z dnia 8 grudnia 2016r. 00:05:23, k. 569v.)

Obecnie powód dalej formalnie ma zarejestrowaną działalność gospodarczą w celu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Jedyny dochód powoda stanowi renta w wysokości 3.500,00 zł miesięcznie przyznana w niniejszym postępowaniu w ramach zabezpieczenia. Wyrokiem Sądu Okręgowego w Sieradzu z dnia 10 stycznia 2018r. w sprawie sygn. akt IV U 501/17 oddalono odwołanie powoda od decyzji ZUS odmawiającej mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Podstawą decyzji ZUS, potwierdzonej wyrokiem Sądu Okręgowego, było nieudowodnienie przez powoda co najmniej 4 - letniego okresu ubezpieczenia na datę powstania niezdolności lub zgłoszenia wniosku o rentę.

(dowód: zeznania powoda nagranie rozprawy z dnia 8 października 2018r. 00:06:09, k. 785v., wyrok z uzasadnieniem SO w Sieradzu w sprawie sygn. akt IV U 501/17 k. )

Powód mieszka z rodzicami i pozostaje pod ich opieką. Z przyczyn stanu zdrowia – całkowitej ślepoty - wymaga stałej opieki. Powód cierpi na stany lękowe i z tego tytułu pozostaje pod opieką lekarza psychiatry. Powód nie akceptuje sytuacji życiowej w jakiej się znalazł dlatego korzysta z pomocy psychologa. Powód korzystał z profesjonalnych kursów w ramach „ szkoły życia” w B. celem przystosowania do życia osoby niewidomej ale z uwagi na blokadę psychiczną nie osiągnął postępów w nauce osób niewidomych. Z podobnych przyczyn nie nabył umiejętności samodzielnego poruszania osoby niewidomej o lasce mimo, że miał indywidualne zajęcia w tym kierunku organizowane w S.. Powód umie się tylko w miarę samodzielnie poruszać w obrębie domu, w którym mieszka z rodzicami i bratem. Nie umie przygotować sobie posiłku. Jest w stanie samodzielnie się ubrać pod warunkiem, że ktoś poda mu ubranie. Samodzielnie załatwia czynności fizjologiczne. Po wypadku stał się drażliwy i nerwowy, nie słucha radia lub telewizji bo dźwięki go drażnią. Nie posiada znajomości alfabetu Braila ani obsługi komputera przez osoby niewidome. Jedyną umiejętność jaką nabył po wypadku to obsługa telefonu dla osób niewidomych. Po wypadku wskutek braku ruchu i apatii powód bardzo przybrał na wadze co było powodem dodatkowych problemów zdrowotnych. Obecnie po profesjonalnym turnusie odchudzającym powód stracił na wadze 20 kg.

(dowód: zeznania powoda op.cit.)

Na skutek uderzenia w pojazd, którym podróżował powód, P. M. doznał licznych obrażeń ciała - między innymi, utraty węchu, mnogich złamań twarzoczaszki i mózgoczaszki, krwawień śródczaszkowych, stłuczenia mózgu, pęknięcia gałki ocznej lewej i przerwania nerwu wzrokowego co doprowadziło do jego całkowitej ślepoty.

(dowód: dokumentacja medyczna powoda – k. 25-31).

W toku niniejszego postępowania Sąd dopuścił dowody z opinii biegłych z zakresu okulistyki, neurologii, ortopedii, rehabilitacji, psychologii, ruchu drogowego i rachunkowości. Każdy z dopuszczonych biegłych sporządził w swoim zakresie opinię na piśmie. Na żądania stron biegli sporządzali również w zakresie przedstawionych im wątpliwości, pytań i zarzutów opinie uzupełniające. Ostatecznie żadna ze stron nie kwestionowała złożonych do akt sprawy opinii.

Biegła okulista w swej opinii rozpoznała u powoda następujące obrażenia: mnogie złamania kości czaszki skutkiem, których było pęknięcie lewej gałki ocznej i uraz nerwu wzrokowego co skutkowało nieodwracalną ślepotą. Stan wzroku powoda uzasadnia jego trwałą i całkowitą niezdolność do pracy. W ocenie biegłej powód wymaga pomocy osób trzecich w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych i potrzeb życia codziennego i społecznego.

(dowód: opinia bieglej okulisty k. 314 – 316, opinia uzupełniająca k. 345 -346, II opinia uzupełniająca k. 365 ).

Biegły neurolog w treści złożonej przez siebie opinii stwierdził, że powód jest osobą całkowicie niezdolną do pracy z przyczyn innych niż neurologiczne. Podał także, że powód wymaga opieki i pomocy osób trzecich z przyczyn innych niż neurologiczne.

(dowód: opinia biegłego neurologa k. 323 -324, opinia uzupełniająca k. 354).

Biegły ortopeda odpowiadając na postawione mu pytania wskazał, że powód jest osobą z całkowitą ślepotą. Z punktu widzenia jego specjalności stan statyczno -dynamiczny narządu ruchu nie upośledza w sposób znaczny jego funkcji, a leczenie powoda w zakresie ortopedycznym zostało zakończone.

(dowód: opinia biegłego ortopedy k. 383).

Biegły zakresu ruchu drogowego w opinii sporządzonej na zlecenie Sądu Okręgowego w Warszawie w sprawie sygn. akt III C 377/15 z powództwa P. M. przeciwko pozwanemu w niniejszym procesie, o zadośćuczynienie i za zgodą stron wyrażoną na rozprawie w dniu 17 listopada 2016r. włączoną w poczet materiału dowodowego w niniejszej sprawie stwierdził, że powód w chwili wypadku miał zapięte pasy bezpieczeństwa ( k. 543 akt)

(dowód: opinia i opinia uzupełniająca biegłego w zakresie technicznej i kryminalistycznej rekonstrukcji wypadku drogowego i techniki samochodowej k. 520 – 557).

Biegły zakresu medycyny sądowej w treści swojej opinii podniósł, że z medycznego punktu widzenia obrażenia ciała powoda ograniczone de facto do przedniej powierzchni głowy i twarzy wskazują, że jechał on w zapiętych pasach bezpieczeństwa. Brak zapiętych pasów przez powoda skutkowałby powstaniem daleko rozleglejszych obrażeń w obrębie tułowia i kończyn.

(dowód: opinia biegłego z zakresu medycyny sądowej k.573 -576).

Biegła z zakresu rehabilitacji w sporządzonej przez siebie opinii stwierdziła, że powód wskutek wypadku z osoby aktywnej życiowo i zawodowo stał się osobą nieaktywną i bierną. Wskutek nagłej utraty wzroku nastąpiło u powoda załamanie psychiczne. Wskutek ślepoty powód stał się osobą zależną od osób drugich ( rodziny) przez cały dzień. Ich pomoc jest potrzebna powodowi we wszelkich czynnościach np. asekuracji na schodach, wannie, prysznicu, ubieraniu podawaniu posiłków itp. Pomoc osób trzecich ( nie związanych z rodziną) jest potrzebna powodowi przy ćwiczeniach, nauce poruszania się o lasce w terenie i domu, a także w sferze psychicznej. Zdaniem bieglej dla powoda konieczna jest profesjonalna pomoc w postaci rocznego lub dwuletniego pobytu w wyspecjalizowanym ośrodku dla osób niewidomych gdzie prowadzona jest rehabilitacja zawodowa.

(dowód: opinia biegłej z zakresu rehabilitacji k.628 -629).

Biegła psycholog w treści swojej opinii wskazała, że urazy doznane przez powoda nie spowodowały poważnego uszkodzenia struktur odpowiadających za sprawność procesów intelektualnych i poznawczych, które wpływałyby istotnie zaburzająco na jego funkcjonowanie. Biegła stwierdziła u powoda deficyty poznawcze w postaci osłabienia koncentracji uwagi i pamięci operacyjnej oraz obecność w obrazie klinicznym zaburzeń emocjonalnych o charakterze depresyjno – lękowym. Stwierdzone przez biegłą kliniczne konsekwencje wypadku są bezwzględnym wskazaniem do farmakoterapii oraz psychoterapii w celu prawidłowej adaptacji do niepełnosprawności.

(dowód: opinia biegłej z zakresu psychologii k. 644 -649)

Biegły z zakresu rachunkowości analizując możliwości zarobkowe powoda w okresie gdy był w pełni sprawny stwierdził, że na potrzeby opinii musi posiłkować się danymi Głównego Urzędu Statystycznego ponieważ tylko one pozwalają bezspornie określić ile powód mógł zarobić. Biegły w treści opinii uzupełniającej przeprowadził szczegółowe wyliczenia obrazując je danymi i odnosząc do wynagrodzenia osób prowadzących podobną działalność jak powód, uwzględniając przy tym wiek powoda do chwili wypadku i jego doświadczenie zawodowe oraz miejsce zamieszkania powoda.

(dowód: opinia biegłego z zakresu rachunkowości k. 723 – 726, opinia uzupełniająca k. 755 – 760)

Ustalony w sprawie stan faktyczny w dużej mierze jest niesporny i oparty na niekwestionowanym przez strony nieosobowym materiale dowodowym zgromadzonym w aktach sprawy w postaci dokumentacji medycznej powoda. Skutki wypadku jakiemu uległ P. M., uszczerbek na zdrowiu, trwałość tych skutków oraz możliwość ich ustąpienia zostały ustalone na podstawie niekwestionowanej dokumentacji medycznej, orzeczenia o niepełnosprawności, a także opinii biegłych przeprowadzonych w niniejszej sprawie. Sąd w całości przyjął w poczet materiału dowodowego opinie biegłych powołanych w niniejszej sprawie bowiem są one sporządzone zgodnie z regułami sztuki, spójne i logiczne, zawierają wyczerpujące odpowiedzi na zadane pytania, a żadna ze stron nie zakwestionowała ich treści. Sąd nie dostrzegł żadnych czynników osłabiających zaufanie do wiedzy biegłych i ich bezstronności, ani żadnych ważnych powodów, które zmuszałyby do dopuszczenia dowodu z opinii innych specjalistów.

Sąd za wiarygodne uznał również zeznania świadków E. K., A. M., J. M. i M. M. albowiem pozostają one w zgodzie z cytowanymi powyżej dokumentami i opinią powołanych w sprawie biegłych. Treść tych zeznań dopełnia obraz skutków wypadku dla powoda, szczególnie w sferze zmiany jakości życia powoda oraz przeprowadzanych u niego zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie w części.

Podstawę odpowiedzialności odszkodowawczej strony pozwanej stanowi umowa odpowiedzialności cywilnej dotycząca samochodu prowadzonego przez H. C. (1) , w ramach której ubezpieczyciel przejął odpowiedzialność za szkody powstałe w związku z ruchem tego pojazdu. Z mocy art. 436 § 1 k.c. w zw. z art. 435 § 1 k.c. samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch tego pojazdu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności. Podstawę odpowiedzialności odszkodowawczej strony pozwanej stanowi też art. 822 k.c. w związku z art. 34 i 35 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z dnia 22.05.2003 roku. Zgodnie z art. 822 k.c. § 1. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Natomiast § 4 stanowi, że uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela. Na mocy art. 34 ust 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych: z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Ponadto ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu (art. 35).

Uwzględniając okoliczności wypadku z dnia 23 grudnia 2013r. roku, podczas którego ciężkich obrażeń ciała doznał powód jako pasażer oraz niekwestionowaną i przyznaną przez obie strony na rozprawie w dniu 17 listopada 2016 r. ( k. 558 ) okoliczność skazania H. C. za spowodowanie wypadku, uznać należało, że spełnione zostały przesłanki odpowiedzialności posiadacza pojazdu mechanicznego za szkody powstałe z ruchem tego pojazdu przewidziane w art. 436 § 1 k.c. w zw. z art. 34 i 35 ustawy z dnia 22.05.2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ( Dz. U. 03 nr 124 poz.1152), rodząc tym samym odpowiedzialność odszkodowawczą pozwanego w związku z zawartą umową ubezpieczenia (art. 822 k.c.).

Żądanie powoda dotyczyło zasądzenia renty, w skład której wchodziły zwiększone koszty utrzymania oraz utracone dochody. Oceniając tak sformułowane żądanie podnieść należy, że poszkodowanemu przysługuje roszczenie o rentę, jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia zwiększyły się jego potrzeby. Zwiększenie potrzeb poszkodowanego polega na konieczności pokrycia kosztów utrzymania, powstałych wyłącznie w następstwie zdarzenia szkodzącego. Będą nimi wszelkie koszty związane z zapewnieniem poszkodowanemu stałej lub doraźnej opieki, koszty zmiany warunków bytowych (środki lokomocji, mieszkanie; por. wyrok SN z dnia 13 października 1976 r., IV CR 487/76, LEX nr 7854), zmiany diety itp. W orzecznictwie podkreśla się przy tym, iż do zasądzenia renty nie jest konieczne wykazanie, że poszkodowany rzeczywiście ponosi takie wydatki, wystarczające jest bowiem samo istnienie zwiększonych potrzeb jako następstwa czynu wyrządzającego szkodę. Odpowiada ona przy tym szkodzie wyrażającej się w stale powtarzających się wydatkach; roszczenie to jest zaś niezależne od sposobu wydatkowania uzyskanych z tego tytułu świadczeń. Wystarczające jest w tym wypadku samo istnienie zwiększonych potrzeb jako następstwa czynu wyrządzającego szkodę; poszkodowany nie jest zobowiązany do udowodnienia poniesionych wydatków i może dochodzić roszczenia także wówczas, jeżeli dysponuje wystarczającymi środkami z innych tytułów bądź też opiekę nad nim sprawują najbliżsi (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 1969 r., sygn. I PR 28/69, Lex Polonica nr 300827, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 2012 r., sygn. V CSK 57/11, LexPolonica nr 3928599). Ponadto renta według art. 444 § 2 k.c. przysługuje w wyniku utraty przez poszkodowanego możliwości do pracy zarobkowej, co pociąga za sobą szkodę w postaci zmniejszenia dochodów, zmniejszenia się widoków na przyszłość. Renta z tytułu utraty zdolności do pracy powinna rekompensować poszkodowanemu uszczerbek, który wskutek uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia powstał w jego dochodach z tytułu pracy zarobkowej lub prowadzonej działalności gospodarczej. Przy ustalaniu wysokości renty wyrównawczej, określając wielkość hipotetycznych dochodów uprawnionego, należy uwzględnić wszelkie jego dochody dotychczas uzyskiwane, również nieregularnie (np. dorywczo, z prac zleconych, okresowe premie, świadczenia w naturze), a także te dochody, których uzyskanie w przyszłości było wysoce prawdopodobne (bardzo realne), jeżeli ocena dokonywana ad casu jest uzasadniona, zważywszy na naturalny rozwój kariery zawodowej (podobnie wyrok SN z dnia 4 czerwca 2013 r., II PK 291/12, LEX nr 1350301, oraz wyrok SA w Poznaniu z dnia 5 lutego 2014 r., I ACa 1157/13, LEX nr 1430725).

Przenosząc powyższe rozważania teoretyczne na grunt niniejszej sprawy podnieść należy, że Sąd Apelacyjny rozpoznając zażalenie strony powodowej na postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia stwierdził, że dowód co do zasady uprawdopodobnił swoje żądania w zakresie roszczenia o rentę z tytułu utraconych dochodów. W ocenie Sądu, w toku procesu, powód w pełni udowodnił co do zasady swoje żądanie zarówno co do renty na zwiększone potrzeby jak i utracone dochody. W sytuacji powoda, co wynika z opinii biegłych, niewątpliwie żądanie domagania się renty na zwiększone potrzeby i utracone dochody jest uwarunkowane stanem jego niepełnosprawności, niemożności samodzielnej egzystencji, konieczności pomocy osób trzecich oraz wydatkami potrzebnymi na prywatne leczenie i niemożności podjęcia zatrudnienia. Okoliczności te przesądzają, zdaniem Sądu, że dostatecznie jest wyjaśniona kwestia renty z tytułu zwiększonych potrzeb. Była ona przedmiotem szczegółowej analizy sądu zarówno I jak i II instancji przy udzielaniu postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia. Oba sądy sporządziły na tę okoliczność szczegółowe uzasadnienia zawarte w aktach niniejszej sprawy. Zebrany materiał dowodowy nie wskazuje by nastąpiła istotna zmiana stosunków w zakresie zwiększonych potrzeb powoda od czasu orzekania o zabezpieczeniu, w tych okolicznościach w ocenie Sądu należna powodowi renta z tego tytułu winna wynosić 2.500,00 zł miesięcznie, a sporządzanie szczegółowego uzasadnienia w tym zakresie jest zbędne bowiem stanowiłoby jedynie powielenie argumentów sądów obu instancji w zakresie zabezpieczenia renty na zwiększone potrzeby. Podnieść także należy, że Sąd nie jest obowiązany do zachowania drobiazgowej dokładności przy obliczaniu renty. W skrócie należy tylko podać, że na zwiększone potrzeby powód wydaje 500,00 zł. na leczenie i dojazdy. Z ustaleń faktycznych wynika, że na leki i wizyty lekarskie wydaje 370,00 zł miesięcznie. Powód wymaga też stałej opieki. Zważywszy na całkowitą ślepotę powoda i opinie biegłych wykazujące konieczność pełnej opieki nad powodem zarówno osób „ drugich ” – członków rodziny jak i osób „ trzecich ” osób nie z rodziny, Sąd zastosował stawkę minimalnego wynagrodzenia ustalając je w kwocie netto 1.630,00 zł.

W zakresie renty na zwiększone potrzeby, uznając żądanie powoda za zasadne co do samej zasady, wyliczając kwoty renty należnej powodowi z tego tytułu należy się odwołać do opinii biegłego z zakresu rachunkowości. Biegły wyliczył dochody jakie mógł uzyskiwać powód odnosząc je do przeciętnych wynagrodzeń rzemieślnika i kowala. Zważywszy, że z materiału dowodowego wynika, że podstawą utrzymania powoda była praca w zakresie wykonywania nagrobków, a bramy przesuwne powód wykonał tylko dwa razy, jako podstawę wyliczeń w sprawie należało przyjąć wynagrodzenie rzemieślnika. Biegły w opinii uzupełniającej wyliczył je w roku 2017 r. ( za rok 2018 nie było danych) na kwotę 3.968,00 zł brutto miesięcznie ( opinia k. 760 akt). Nadmienić jednak należy, że ponieważ podobnie, jak jednorazowe odszkodowanie za szkodę z tytułu utraconych zarobków, także renta wyrównawcza zasądzana przez sąd na podstawie art. 444 § 2 k.c. jest rentą odszkodowawczą ( rodzajem odszkodowania) nie podlega opodatkowaniu ani oskładkowaniu, rozliczenie powinno być dokonane w kwotach netto. Szkodę powoda rekompensuje renta wyliczona jako różnica dochodów netto, a nie brutto (por. wyrok SN z 23.11.2010 r. sygn. akt. I PK 47/10, LEX nr 707403). Z uwagi na takie utrwalone w orzecznictwie i doktrynie stanowisko Sąd pomniejszył wyliczoną przez biegłego kwotę wynagrodzenia brutto do kwoty netto posiłkując się w tym zakresie powszechnie dostępnymi internetowymi kalkulatorami wynagrodzeń. Kwota netto hipotetycznego dochodu powoda wyniosłaby zatem w 2017 r. 2.900,00 zł miesięcznie. Zatem dochodzona przez powoda renta z obu tytułów- zwiększonych potrzeb i utraconych zarobków winna wynosić od 1 stycznia 2018 r. 5.400,00 zł miesięcznie ( leczenie i dojazdy 500,00 zł, leki i wizyty lekarskie 370,00 zł, opieka netto 1.630,00 zł, utracone zarobki 2.900,00 zł netto).

Jako, że żądanie powoda dotyczyło zasądzenia renty z obu tytułów od 1 kwietnia 2015r. posługując się podanym wyżej sposobem wyliczania Sąd zasądził renty opisane w pkt. 2 wyroku. Kwoty renty ulegały zmianie z uwagi na zmienną w latach 2015 – 2017 wysokość najniższego wynagrodzenia przyjętego do podstawy obliczenia kosztów opieki należnych powodowi jak i kwoty hipotetycznego wynagrodzenia powoda podanych przez biegłego z zakresu rachunkowości za te lata w jego opinii uzupełniającej. Sąd dokonał następujących wyliczeń:

- od 1 kwietnia 2015r. do 31 grudnia 2015r.wynagrodzenie minimalne netto przyjęte jako koszty opieki nad powodem wynosiło 1.286,16 zł. Wynagrodzenie przeciętne dla rzemieślnika wynosiło 3.089,08 zł ( opinia biegłego k. 738 akt) czyli 1.960,00 zł netto. Należna renta 1.286,00 + 500,00 zł leczenie i dojazdy + 1.960,00 zł dochód = 3.746,00 zł.

- od 1 stycznia 2016r. do 31 grudnia 2016 r. wynagrodzenie minimalne netto przyjęte jako koszty opieki nad powodem wynosiło 1.355,69 zł. Wynagrodzenie przeciętne dla rzemieślnika wynosiło 3.497,85 zł ( opinia biegłego k. 738 akt) . Te kwotę należy zgodnie z metodologią biegłego przemnożyć przez wskaźnik 87,77% możliwości zarobkowych powoda ( k. 759 akt) czyli kwotę przeciętnego zarobku rzemieślnika w 2016r. 3.497,85 należy pomnożyć przez 87,77% co daje 3.042,00 zł brutto czyli 2.186,00 zł netto. Należna renta 1.355,69 zł + 500,00 zł leczenie i dojazdy + 370,00 zł wizyty lekarskie i leki + 2.186,00 zł dochód = 4.411,00 zł.

- od 1 stycznia 2017r. do 31 grudnia 2017 r. wynagrodzenie minimalne netto przyjęte jako koszty opieki nad powodem wynosiło 1.459,48 zł. Wynagrodzenie dla rzemieślnika 3.749,10 zł ( opinia biegłego k. 759 akt) tj. 2.679,00 zł netto. Należna renta 1.459,48 zł + 500,00 zł leczenie i dojazdy + 370,00 zł wizyty lekarskie i leki + 2.679,00 zł dochód = 5.008,48 zł.

Zważywszy, że jak wynika z opinii biegłych, od chwili wypadku nastąpiła u powoda całkowita utrata zdolności zarobkowych i zwiększone potrzeby związane ze skutkami wypadku za słuszne co do zasady należało uznać żądania powoda co do zasądzenia zaległej renty w formie jednorazowego odszkodowania. Powód dochodził tego świadczenia za okres od 1 stycznia 2014r. do 31 marca 2015r. czyli za okres 15 miesięcy. Podobnie jak i przy powyższych rozważaniach tak i w tym wypadku Sąd posiłkował się opinią biegłego z zakresu rachunkowości.

Biegły wyliczył, że przeciętne wynagrodzenie rzemieślnika wynosiło w 2014r. 3.089,08 zł. brutto. ( opinia k. 738). Wynagrodzenie w tej wysokości należało zgodnie z opinią biegłego przemnożyć przez wskaźnik 87,77% co dało wynagrodzenie możliwe do osiągnięcia przez powoda w wysokości 2.217zl brutto tj. 1.960 zł netto. Ta kwota przemnożona przez 15 miesięcy daje sumę 29.400,00 zł. Od niej należy odjąć świadczenia rehabilitacyjne jakie powód otrzymywał od czerwca 2014 do lutego 2015r. W tym zakresie Sąd poprzestał na danych podanych przez stronę powodową w pozwie ( k. 12 akt) jako, że nie były kwestionowane przez pozwanego. Łączna wartość tych świadczeń w okresie czerwiec 2014 - luty 2015 wynosiła 2.414,06 zł. Zatem 29.400,00 – 2.414,00 daje kwotę 26.981,00 zł należną powodowi z tytułu utraconych zarobków.

Jeżeli chodzi o rentę tytułu zwiększonych potrzeb to w okresie od 1 stycznia 2014 r. do 31 marca 2015r. najniższe wynagrodzenie netto przyjęte jako podstawa do kosztów opieki nad powodem wynosiło 1.286,16 zł. Należna renta wynosiła zatem miesięcznie 1.286,00 zł z tytułu opieki, 500,00 zł z tytułu leczenia i dojazdów, 370,00 z tytułu wizyt lekarskich i wyżywienia co łącznie stanowiło 2.156,00 zł. Tak wyliczona kwota przemnożona przez 15 miesięcy daje sumę 32.400,00 zł.

Suma obu świadczeń 26.981,00 zł + 32.400,00 zł. stanowi kwotę 59.132,00 zł zasądzoną na rzecz powoda z tytułu kapitalizacji należnej mu renty za okres od 1 stycznia 2014r. do 31 marca 2015 r. o czym orzeczono w pkt 1 wyroku.

O odsetkach od kwoty zasądzonej w pkt. 1 wyroku orzeczono na podstawie art. art. 481 § 1 i 2 k.c. od dnia 6 maja 2015r. bowiem w tej dacie strona pozwana sporządziła odpowiedź na pozew nie uznając powództwa.

Dalej idące żądania powoda w zakresie renty jako nieudowodnione podlegały oddaleniu.

W pozwie strona powodowa wniosła także o ustalenie odpowiedzialności strony pozwanej za skutki wypadku jakie mogą ujawnić się w przyszłości na mocy art.189 k.p.c. W odpowiedzi na pozew pozwany zasugerował brak interesu prawnego w takim ustaleniu podnosząc, że powód nie wykazał jakie skutki wypadku mogą zaistnieć w przyszłości. W ocenie Sądu żądanie powoda, wbrew stanowisku strony pozwanej, zasługiwało na uwzględnienie. W tym miejscu podnieść należy, że wprowadzenie uregulowania, że bieg terminu przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody na osobie rozpoczyna się z chwilą dowiedzenia się przez poszkodowanego o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia (bo tak należy odczytać § 3 art. 442 ¹ k.c.) oznacza, że nie został w żaden sposób ograniczony czas, w jakim może ujawnić się szkoda na osobie prowadząc do powstania (zaktualizowania się) odpowiedzialności pozwanego za skutki danego zdarzenia. Lecz drugi, czy kolejny proces odszkodowawczy może toczyć się nawet po dziesiątkach lat od wystąpienia zdarzenia wyrządzającego szkodę. Trudności dowodowe z biegiem lat narastają, a przesądzenie w sentencji wyroku zasądzającego świadczenie odszkodowawcze o odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości, zwalnia powoda (poszkodowanego) z obowiązku udowodnienia istnienia wszystkich przesłanek odpowiedzialności podmiotu, na którym taka odpowiedzialność już ciąży (uchwała SN z dnia 24 II 2009 r., III CZP 2/09). Wskutek zdarzenia z dnia 23 grudnia 2013r. powód stal się osobą całkowicie ociemniałą wymagającą opieki kontynuacji leczenia i rehabilitacji, a także terapii do przystosowania do życia w warunkach braku wzroku, co może generować dalsze koszty. Kierując się powyższym, przy zastosowaniu art.189 k.p.c., Sąd ustalił na przyszłość odpowiedzialność strony pozwanej za mogące wystąpić u powoda skutki wypadku z dnia 23 grudnia 2013r.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 100.k.p.c. Na stronę pozwaną nałożono zwrot wydatków w sprawie poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa w proporcji w jakiej przegrała proces tj. 60 % poniesionych wydatków co dało kwotę 2.075, zł. oraz obliczoną w tej samej proporcji opłatę sądową w wysokości 4.470,00 zł. od uiszczenia której powód był zwolniony.