Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 listopada 2018 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku VII Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Maciej Głos

Protokolant: Krzysztof Kruglicz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 października 2018 roku w B.

sprawy z powództwa (...) Bank Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko M. M.

o zapłatę

na skutek zarzutów od nakazu zapłaty Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 5 czerwca 2018 r. w sprawie sygn.. akt VII GNc 210/18

I.  Uchyla nakaz zapłaty w całości i oddala powództwo.

II.  Zasądza od powoda (...) Bank Spółki Akcyjnej w W. na rzecz pozwanego M. M. kwotę 8.934,00 zł. tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 5.417,00 zł. tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt: VII GC 175/18

UZASADNIENIE

Powód (...) Bank Spółka Akcyjna w W. wniósł pozew w postępowaniu nakazowym przeciwko pozwanemu M. M. prowadzącemu działalność gospodarczą pod firmą Grupa (...), w którym wnosił o orzeczenie nakazem zapłaty, że pozwany ma zapłacić na jego rzecz kwotę 93.768,42 zł wraz z odsetkami umownymi według oprocentowania wynoszącego dwukrotność wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie oraz o zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu.

Ponadto powód wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z załączonych do pozwu dokumentów w postaci: umowy kredytowej z dnia 14 marca 2016 roku, nr (...) o kredyt nieodnawialny na finansowanie bieżącej działalności wraz z kopią stanowiącego integralną część Umowy - Regulaminu Świadczenia Usług (...) w (...) Bank S.A. - na okoliczność zawarcia przedmiotowej Umowy i wysokości udzielonego kredytu. Powód załączył do pozwu również kopię wypowiedzenia umowy, wraz ze zwrotnym potwierdzeniem odbioru przez pozwanego oraz wyciąg z ksiąg banku Nr (...) z dnia 27 kwietnia 2018 roku - na okoliczność faktu istnienia, wysokości oraz wymagalności roszczenia dochodzonego przedmiotowym pozwem, wysokości a także obowiązku zapłaty dalszych odsetek od zobowiązania przeterminowanego naliczanych od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

Sąd Okręgowy w Białymstoku VII Wydział Gospodarczy wydał w dniu 5 czerwca 2018 roku nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym w sprawie o Sygn. akt VII GNc 210/18, którym nakazał pozwanemu M. M., aby zapłacił powodowi (...) Bank Spółce Akcyjnej w W. kwotę 93.768,42 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości dwukrotności odsetek za opóźnienie od dnia 2 maja 2018 roku do dnia zapłaty, jednak nie wyższych niż odsetki maksymalne za opóźnienie oraz kwotę 4.790,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 3.617,00 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego, w terminie dwóch tygodni od doręczenia nakazu, albo wniósł w tym terminie zarzuty.

Pozwany skutecznie wniósł zarzuty do nakazu zapłaty, zaskarżając w całości nakaz zapłaty. Jednocześnie wniósł o uchylenie nakazu zapłaty i oddalenie powództwa w całości oraz o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dokumentu w postaci historii wpływów na rachunek bieżący pozwanego w okresie od dnia 19 października do dnia 17 listopada 2016 roku, na okoliczność wykazania zablokowania przez powoda środków wystarczających na spłatę zadłużenia wskazanego w piśmie z dnia 12 października 2016 roku, jak również na okoliczność nierzetelnego rozliczenia przez powoda umowy kredytowej nr (...) o kredyt nieodnawialny na finansowanie bieżącej działalności, a także o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dokumentu w postaci elektronicznego zestawienia operacji za okres od dnia 12 maja 2015 roku do 11 czerwca 2018 roku na okoliczność wykazania nierzetelnego rozliczenia Umowy przez powoda.

Dodatkowo pozwany wskazał, iż zgodnie z treścią pkt IV ust. 1 Regulaminu Świadczenia Usług (...) w (...) Bank S.A., wszelkie płatności miały być realizowane poprzez obciążanie bezpośrednio przez powoda rachunku bieżącego pozwanego kwotą wymagalnych wierzytelności bez konieczności składania przez kredytobiorcę dyspozycji.

Pozwany wniósł także o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Powód złożył odpowiedź na zarzuty, w której ustosunkował się do zarzutów. Załączył także do akt sprawy rozliczenia wpłat dokonywanych przez pozwanego oraz wniósł o uchylenie nakazu zapłaty w całości i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 79.189,83 zł wraz z odsetkami:

a.  umownymi wg zmiennej stopy oprocentowania stanowiącej sumę stawki referencyjnej WIBOR 3M oraz marży Banku w wysokości 9% jednak nie wyższej niż odsetki maksymalne wynikające z czynności prawnej zgodnie z treścią art. 359 § 2 ¹ k.c. od kwoty należności głównej w wysokości 50.625,00 zł za okres od dnia 02.05.2017 roku do dnia 30.05.2017 roku;

b.  umownymi wg zmiennej stopy oprocentowania stanowiącej sumę stawki referencyjnej WIBOR 3M oraz marży Banku w wysokości 9% jednak nie wyższej niż odsetki maksymalne wynikające z czynności prawnej zgodnie z treścią art. 359 § 2 ¹ k.c. od kwoty należności głównej w wysokości 45.562,50 zł za okres od dnia 31.05.2017 roku do dnia 29.06.2017 roku;

c.  umownymi wg zmiennej stopy oprocentowania stanowiącej sumę stawki referencyjnej WIBOR 3M oraz marży Banku w wysokości 9% jednak nie wyższej niż odsetki maksymalne wynikające z czynności prawnej zgodnie z treścią art. 359 § 2 ¹ k.c. od kwoty należności głównej w wysokości 40.500,00 zł za okres od dnia 30.06.2017 roku do dnia 30.07.2017 roku;

d.  umownymi wg zmiennej stopy oprocentowania stanowiącej sumę stawki referencyjnej WIBOR 3M oraz marży Banku w wysokości 9% jednak nie wyższej niż odsetki maksymalne wynikające z czynności prawnej zgodnie z treścią art. 359 § 2 ¹ k.c. od kwoty należności głównej w wysokości 35.437,50 zł za okres od dnia 31.07.2017 roku do dnia 30.08.2017 roku;

e.  umownymi wg zmiennej stopy oprocentowania stanowiącej sumę stawki referencyjnej WIBOR 3M oraz marży Banku w wysokości 9% jednak nie wyższej niż odsetki maksymalne wynikające z czynności prawnej zgodnie z treścią art. 359 § 2 ¹ k.c. od kwoty należności głównej w wysokości 30.375,00 zł za okres od dnia 31.08.2017 roku do dnia 01.10.2017 roku;

f.  umownymi wg zmiennej stopy oprocentowania stanowiącej sumę stawki referencyjnej WIBOR 3M oraz marży Banku w wysokości 9% jednak nie wyższej niż odsetki maksymalne wynikające z czynności prawnej zgodnie z treścią art. 359 § 2 ¹ k.c. od kwoty należności głównej w wysokości 25.312,50 zł za okres od dnia 02.10.2017 roku do dnia 30.10.2017 roku;

g.  umownymi wg zmiennej stopy oprocentowania stanowiącej sumę stawki referencyjnej WIBOR 3M oraz marży Banku w wysokości 9% jednak nie wyższej niż odsetki maksymalne wynikające z czynności prawnej zgodnie z treścią art. 359 § 2 ¹ k.c. od kwoty należności głównej w wysokości 20.250,00 zł za okres od dnia 31.10.2017 roku do dnia 29.11.2017 roku;

h.  umownymi wg zmiennej stopy oprocentowania stanowiącej sumę stawki referencyjnej WIBOR 3M oraz marży Banku w wysokości 9% jednak nie wyższej niż odsetki maksymalne wynikające z czynności prawnej zgodnie z treścią art. 359 § 2 ¹ k.c. od kwoty należności głównej w wysokości 15.187,50 zł za okres od dnia 30.11.2017 roku do dnia 01.01.2018 roku;

i.  umownymi wg zmiennej stopy oprocentowania stanowiącej sumę stawki referencyjnej WIBOR 3M oraz marży Banku w wysokości 9% jednak nie wyższej niż odsetki maksymalne wynikające z czynności prawnej zgodnie z treścią art. 359 § 2 ¹ k.c. od kwoty należności głównej w wysokości 10.125,00 zł za okres od dnia 02.01.2018 roku do dnia 30.01.2018 roku;

j.  umownymi wg zmiennej stopy oprocentowania stanowiącej sumę stawki referencyjnej WIBOR 3M oraz marży Banku w wysokości 9% jednak nie wyższej niż odsetki maksymalne wynikające z czynności prawnej zgodnie z treścią art. 359 § 2 ¹ k.c. od kwoty należności głównej w wysokości 5.062,50 zł za okres od dnia 31.01.2018 roku do dnia 28.02.2018 roku;

k.  za opóźnienie według oprocentowania wynoszącego dwukrotność wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie, liczonymi od kwoty należności głównej w wysokości 28.564,83 zł za okres od dnia 26.05.2017 roku do dnia 30.05.2017 roku;

l.  za opóźnienie według oprocentowania wynoszącego dwukrotność wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie, liczonymi od kwoty należności głównej w wysokości 33.627,33 zł za okres od dnia 31.05.2017 roku do dnia 29.06.2017 roku;

m.  za opóźnienie według oprocentowania wynoszącego dwukrotność wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie, liczonymi od kwoty należności głównej w wysokości 38.689,83 zł za okres od dnia 30.06.2017 roku do dnia 30.07.2017 roku;

n.  za opóźnienie według oprocentowania wynoszącego dwukrotność wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie, liczonymi od kwoty należności głównej w wysokości 43.752,33 zł za okres od dnia 31.07.2017 roku do dnia 30.08.2017 roku;

o.  za opóźnienie według oprocentowania wynoszącego dwukrotność wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie, liczonymi od kwoty należności głównej w wysokości 48.814,83 zł za okres od dnia 31.08.2017 roku do dnia 01.10.2017 roku;

p.  za opóźnienie według oprocentowania wynoszącego dwukrotność wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie, liczonymi od kwoty należności głównej w wysokości 53.877,33 zł za okres od dnia 02.10.2017 roku do dnia 30.10.2017 roku;

q.  za opóźnienie według oprocentowania wynoszącego dwukrotność wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie, liczonymi od kwoty należności głównej w wysokości 58.939,83 zł za okres od dnia 31.10.2017 roku do dnia 29.11.2017 roku;

r.  za opóźnienie według oprocentowania wynoszącego dwukrotność wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie, liczonymi od kwoty należności głównej w wysokości 64.002,33 zł za okres od dnia 30.11.2017 roku do dnia 01.01.2018 roku;

s.  za opóźnienie według oprocentowania wynoszącego dwukrotność wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie, liczonymi od kwoty należności głównej w wysokości 69.064,83 zł za okres od dnia 02.01.2018 roku do dnia 30.01.2018 roku;

t.  za opóźnienie według oprocentowania wynoszącego dwukrotność wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie, liczonymi od kwoty należności głównej w wysokości 74.127,33 zł za okres od dnia 31.01.2018 roku do dnia 28.02.2018 roku;

oraz dalszymi odsetkami za opóźnienie według oprocentowania wynoszącego dwukrotność wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie, liczonymi od kwoty należności głównej w wysokości 79.189,83 zł za okres od dnia 01.03.2018 roku do dnia zapłaty należności głównej; oświadczył ponadto, że w zakresie przekraczającym roszczenie opisane powyżej cofa powództwo bez zrzeczenia się roszczenia.

Ponadto powód wniósł o:

III.  wydanie wyroku częściowego w zakresie kwoty 71.279,04 zł wraz z odsetkami naliczanymi według zmiennej stopy oprocentowania wynoszącej dwukrotność wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie, od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,

IV.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa,

V.  dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów z dokumentów wskazanych w treści pozwu, a także wyciągu z Ksiąg Banku (...)/ (...) z dnia 20 lipca 2018 roku, na okoliczność faktu istnienia, wysokości oraz wymagalności roszczenia dochodzonego przedmiotowym pozwem, wysokości, a także obowiązku zapłaty dalszych odsetek od zobowiązania przeterminowanego naliczanych od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a także rozliczenia wszystkich wpłat dokonywanych przez pozwanego na rzecz powoda, począwszy od dnia zawarcia umowy aż do dnia dzisiejszego.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Na skutek zarzutów pozwanego wniesionych od nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Okręgowy w Białymstoku w dniu 5 czerwca 2018 roku, w sprawie o sygn. akt VII GNc 210/18 należało przedmiotowy nakaz zapłaty uchylić i powództwo oddalić.

Poza sporem było, że powód (...) Bank Spółka Akcyjna w W. w dniu 14 marca 2016 roku zawarł z pozwanym M. M., prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą Grupa (...) umowę kredytową nr (...) o kredyt nieodnawialny na finansowanie bieżącej działalności (dalej (...)). Na podstawie Umowy powód udostępnił pozwanemu kwotę kredytu w łącznej wysokości 121.500,00 zł (kapitał główny, odsetki i pozostałe koszty kredytu) (k. 25-27). W § 3 pkt. 5 Umowy kredytowej został wskazany dzień ostatecznej spłaty kredytu: 28 lutego 2018 roku. Natomiast w § 13 Umowy zapisano, że w sprawach nieuregulowanych Umową i stanowiącym jej integralną część Regulaminem, stosuje się właściwe przepisy prawa (k. 27).

W dalszej kolejności Sąd Okręgowy ustalił, że załącznik nr 6 do ww. Umowy stanowi pełnomocnictwo pozwanego udzielone powodowi do dysponowania środkami na jego rachunku bankowym w celu dokonywania spłat zaciągniętego kredytu zgodnie z harmonogramem. W pełnomocnictwie zaznaczono, że obciążenie rachunku bankowego pozwanego nie wymaga odrębnej dyspozycji. Dodatkowo zaznaczono, że realizacja dyspozycji powoda nastąpi przed innymi dyspozycjami pozwanego oraz przed wszystkimi płatnościami, z wyjątkiem tytułów wykonawczych. Przelanie środków z wyżej wskazanego rachunku bankowego następować po złożeniu przez powoda dyspozycji obciążenia rachunku bankowego, z podaniem kwoty przelewu (k. 28).

Z kolei w regulaminie świadczenia usług kredytowych klientom biznesowym w (...) Banku Spółka Akcyjna w W. obowiązującym od dnia 18 stycznia 2016 roku, a załączonym do pozwu, w punkcie I. Postanowienia ogólne ppkt. 3, znajduje się wskazanie, że użyte w regulaminie określenia oznaczają odsetki od zobowiązania przeterminowanego. Odsetki od zobowiązania przeterminowanego w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie w rozumieniu art. 481 § 2(1) k.c., miały być naliczane na bazie rzeczywistej liczby dni w roku, za okres od daty wymagalności danej kwoty do dnia poprzedzającego dokonanie wymaganej spłaty (k. 30).

Powód pismem z dnia 13.10.2016 r. złożył pozwanemu oświadczenie o wypowiedzeniu przedmiotowej umowy kredytowej z zastrzeżeniem warunku. W oświadczeniu tym Bank wezwał pozwanego do spłaty zadłużenia oraz oświadczył, że wypowiada wskazaną umowę z zachowaniem 30 dniowego okresu wypowiedzenia liczonego od dnia doręczenia niniejszego pisma, pod warunkiem, że do końca okresu wypowiedzenia nie zostanie dokonana spłata zadłużenia przeterminowanego. Bank oświadczył także, że w przypadku spłaty całości zadłużenia w ww. terminie umowa będzie kontynuowana na dotychczasowych warunkach (k. 37). W wypowiedzeniu Umowy wskazano także, iż zadłużenie przeterminowane na dzień sporządzenia pisma – 13 październik 2016 roku – wynosi łącznie 13.647,36 zł. Dodatkowo zaznaczono, że w przypadku niedokonania spłaty zadłużenia przeterminowanego na koniec okresu wypowiedzenia Bank wzywa do spłaty całości zadłużenia w terminie 7 dni od dnia przypadającego na koniec okresu wypowiedzenia, która według stanu na dzień sporządzenia pisma wynosi łącznie 99.992,03 zł. Pismo to zostało doręczone skutecznie pozwanemu w dniu 17 października 2016 roku (k. 38v).

Z uwagi na powyższe, powód uznał, że termin spełnienia świadczenia upłynął w dniu 17 listopada 2016 roku. Z uwagi na brak spłaty z dniem 18 listopada 2016 roku całość roszczeń pozwanego, zdaniem powoda, stała się wymagalna. Kwota zadłużenia z tytułu braku spłaty kapitału kredytu oraz naliczonych opłat i prowizji, a także odsetek od zadłużenia przeterminowanego na dzień 27 kwietnia 2018 roku, zdaniem Banku wynosiła - 93.768,42 zł. (k. 42).

Wobec powyższego powód wezwał pozwanego w dniu 24 listopada 2016 roku do zapłaty wymagalnego zadłużenia (k. 39), a z powodu braku spłaty wniósł przedmiotowe powództwo.

Sąd zwrócił uwagę na fakt, że powód wskazał w pozwie należność główną w kwocie: 82.730,91 zł, skapitalizowane (w rozumieniu art. 482 § 1 Kodeksu cywilnego) odsetki umowne w kwocie: 376,23 zł, liczone od dnia 31 października 2016 roku do dnia 16 listopada 2016 roku oraz skapitalizowane (w rozumieniu art. 482 § 1 Kodeksu cywilnego) odsetki od zobowiązania przeterminowanego w kwocie: 10.661,28 zł, liczone od dnia 26 maja 2017 roku do dnia 26 kwietnia 2018 roku i dalsze odsetki za opóźnienie.

Zauważyć nadto należy, że zgodnie z oświadczeniem powoda o wypowiedzeniu umowy, na dzień 13 października 2016 roku całkowite zadłużenie pozwanego, wynosiło 99.992,03 zł.

Pozwany skutecznie wniósł zarzuty do nakazu zapłaty, zaskarżając w całości nakaz zapłaty. Jednocześnie wniósł o uchylenie nakazu zapłaty i oddalenie powództwa w całości oraz o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dokumentu w postaci historii wpływów na rachunek bieżący pozwanego w okresie od dnia 19 października do dnia 17 listopada 2016 roku, a także o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dokumentu w postaci elektronicznego zestawienia operacji za okres od dnia 12 maja 2015 roku do 11 czerwca 2018 roku. Dodatkowo pozwany wskazał, iż zgodnie z treścią pkt IV ust. 1 Regulaminu Świadczenia Usług (...) w (...) Bank S.A., wszelkie płatności miały być realizowane poprzez obciążanie bezpośrednio przez powoda rachunku bieżącego pozwanego kwotą wymagalnych wierzytelności bez konieczności składania przez kredytobiorcę dyspozycji.

Pozwany w zarzutach nie zgodził się ze stanowiskiem powoda, że jego zadłużenie na dzień 13 października 2016 roku wynosiło 99.992,03 zł i podnosił, iż w okresie od dnia 19 października 2016 roku do dnia 26 maja 2017 roku zapłacił na rzecz powoda kwotę w łącznej wysokości 39.374,27 zł. Zatem w ocenie pozwanego, do całkowitej spłaty zadłużenia winna pozostać kwota główna 71.279,04 zł (nie zaś jak wskazał powód w pozwie 93.768,42 zł). Poza tym wskazał, iż w okresie „wypowiedzenia umowy", tj. od dnia 17 października do dnia 17 listopada 2016 roku, wpływy na rachunku bieżącym pozwanego wyniosły łącznie 15.304,27 zł (powód dokonał blokady tej kwoty) i były one wystarczające do pokrycia zaległych należności z umowy wskazanych w piśmie z dnia 13 października 2016 roku (k. 58). Pozwany podniósł też, iż w okresie od grudnia 2016 roku do maja 2017 roku, zapłacił dodatkowo na rzecz powoda kwotę w łącznej wysokości 24.070,00 zł. Z ostrożności procesowej pozwany zakwestionował również sposób rozliczenia umowy, a co za tym idzie wysokość roszczenia dochodzonego w niniejszym postępowaniu. Na dowód czego załączył do zarzutów elektroniczne zestawienie operacji za okres od dnia 12 maja 2015 roku do 11 czerwca 2018 roku (k. 63).

Powód założył odpowiedź na zarzuty, w której wniósł o uchylenie nakazu zapłaty w całości i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 79.189,83 zł wraz z odsetkami umownymi wg zmiennej stopy oprocentowania stanowiącej sumę stawki referencyjnej WIBOR 3M oraz marży Banku w wysokości 9% jednak nie wyższej niż odsetki maksymalne wynikające z czynności prawnej zgodnie z treścią art. 359 § 2 ¹ k.c. od wskazanych kwot, zgodnie z datami wymagalności poszczególnych rat, z odsetkami za opóźnienie według oprocentowania wynoszącego dwukrotność wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie, liczonymi od wskazanych kwot oraz dalszymi odsetkami za opóźnienie według oprocentowania wynoszącego dwukrotność wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie, liczonymi od kwoty należności głównej w wysokości 79.189,83 zł za okres od dnia 01.03.2018 roku do dnia zapłaty należności głównej.

Powód ponadto cofnął powództwo w zakresie przekraczającym żądaną kwotę oraz wniósł o wydanie wyroku częściowego w zakresie kwoty 71.279,04 zł wraz z odsetkami naliczanymi według zmiennej stopy oprocentowania wynoszącej dwukrotność wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie, od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Powód wniósł także o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów z dokumentów wskazanych w treści pozwu oraz z wyciągu z Ksiąg Banku (...)/ (...) z dnia 20 lipca 2018 roku, załączonego do odpowiedzi na zarzuty.

Powód w odpowiedzi na zarzuty wskazał, że zgodnie z § 3 pkt 5 Umowy kredytowej, dniem ostatecznej spłaty kredytu był dzień 28 lutego 2018 roku, który już upłynął. Dalej wywiódł, że od dnia 28 lutego 2018 roku cała należność kredytowa jest wymagalna i może stanowić tym samym podstawę dochodzenia roszczenia w drugiej części postępowania nakazowego.

Powód zaznaczył także, że przyczyną zmodyfikowania żądania pierwotnego, było nie odniesienie pożądanego skutku przez oświadczenie o wypowiedzeniu z dnia 13 października 2016 roku. Dodatkowo, z tego także powodu rozbudował część żądania odsetkowego, bowiem zaległość kredytowa stawała się stopniowo wymagalna, w miarę upływu dat zapadalności poszczególnych rat kapitałowych, zgodnie z harmonogramem spłaty kredytu przewidzianym w § 3 pkt 6 Umowy kredytowej, tj. wraz z nadejściem każdego ostatniego dnia miesiąca.

Powód podniósł również, że zmodyfikowane roszczenie uwzględnia wszystkie wpłaty dokonane przez pozwanego na poczet spłaty kredytu, zaliczone przez powoda na właściwe składniki stosownie do pkt IV. 7 Regulaminu Świadczenia Usług (...).

Rozpoczynając rozważania Sąd Okręgowy uznał za stosowne rozważenie dwóch kwestii: po pierwsze, czy załączony do pozwu dokument w postaci wypowiedzenia umowy kredytowej pod warunkiem, mógł stanowić postawę prawną wydania przedmiotowego nakazu zapłaty, a także czy w realiach przedmiotowej sprawy wystąpiła tożsamość stanu faktycznego i prawnego wskazanego w pozwie oraz stanu faktycznego i prawnego wskazanego przez powoda w odpowiedzi na zarzuty do nakazu zapłaty.

Wypada w tym miejscu wskazać, że w pozwie zakresem żądania objęta była kwota główna w wysokości 93.768,42 zł wraz z odsetkami, której podstawą stanowiło wypowiedzenie umowy kredytowej i postawienie całego zadłużenia kredytowego przez Bank w stan natychmiastowej wymagalności. Podstawą prawną wypowiedzenia umowy kredytowej był art. 75 prawa bankowego, a pozwany ograniczył się do podważania zobowiązania w zakresie spłaty zaciągniętego przez niego kredytu (z przyczyn immanentnie związanych z wypowiedzeniem umowy kredytowej). Natomiast żądanie powoda wywiedzione już po złożeniu przez pozwanego zarzutów do nakazu zapłaty opiewało na kwotę 79.189.83 zł wraz z odsetkami i wynikało z tytułu nie wykonania przez pozwanego zobowiązania opartego o przedmiotową umowę kredytową. Tym samym przywołane w drugiej fazie postępowania nakazowego przez powoda fakty dotyczyły stosunku podstawowego, tj. umowy kredytowej - w oparciu o art. 69 prawa bankowego.

Sąd Okręgowy uznał za stosowne przywołanie w pierwszej kolejności regulacji zawartej w art. 321 k.p.c., która stanowi, że dopuszczalność zasądzenia na podstawie innych przepisów prawnych, uwarunkowana jest zbieżnością stanu faktycznego obu tych roszczeń na tle konkretnego stanu faktycznego ustalonego w rozpoznawanej sprawie. Jej warunkiem jest to, by w okolicznościach sprawy podstawa faktyczna roszczenia nie różniła się w sposób istotny od zgłoszonej zamiennie podstawy prawnej. Chodzi bowiem w takim przypadku, nie tylko o związanie sądu pierwotną wolą powoda, który jest kreatorem procesu, lecz także o zachowanie równej pozycji procesowej stron i o to, by środki obrony zastosowane przez pozwanego stosownie do zgłoszonego przez powoda roszczenia, umożliwiały mu obronę także przed nie zgłoszonym, a ewentualnie przyjętym przez sąd roszczeniem.

Wypada w tym miejscu zaznaczyć, że przedmiotowa sprawa rozpoznawana jest, zgodnie z żądaniem powoda, w trybie postępowania nakazowego, którego celem jest uproszczenie postępowania w sprawach o zapłatę. Wymaga to ograniczenia jego przedmiotu do tej części stosunku prawnego łączącego strony, która może być udowodniona dokumentami urzędowymi lub prywatnymi o dużym stopniu wiarygodności załączonymi do pozwu, i wyłączenia możliwości zmian przedmiotowych i podmiotowych. Lakoniczność przepisów w stosunku do potrzeb normowanej materii (art. 480-497 k.p.c.) oraz ich niespójność, wynikająca z kolejnych nowelizacji, rodziła poważne wątpliwości rozstrzygane przez składy powiększone Sądu Najwyższego.

Można zauważyć, że jeszcze przed wejściem w życie w 2000 roku zmiany brzmienia art. 495 § 2 k.p.c., w doktrynie dominowało stanowisko wykluczające dopuszczalność przekształcenia przedmiotowego powództwa po wniesieniu zarzutów w postępowaniu nakazowym, (w zakresie żądania jak i podstawy). Takie stanowisko przeważało również w orzecznictwie Sądu Najwyższego, czego dowodzi Uchwała połączonych izb – Izby Cywilnej oraz Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 24 kwietnia 1972 r., III PZP 17/70 (OSNC 1973/5/72), w której wyłączono możliwość zmiany podstawy powództwa w postępowaniu nakazowym, po przekazaniu sprawy sądowi na skutek zarzutów. W uchwale tej jedynie w wypadku oparcia nakazu zapłaty na wekslu przyjęto dopuszczalność powoływania się – w granicach nakazu – na podstawy faktyczne i prawne wynikające z łączącego strony stosunku prawnego. Jednak dopuszczalność sięgania do stosunku prawnego łączącego strony wiązano albo z powołaniem się już w pozwie na obie podstawy (weksel i tzw. stosunek podstawowy) albo z oparciem zarzutów skierowanych przeciwko nakazowi wydanemu na podstawie weksla na okolicznościach wynikających ze stosunku podstawowego. Podobne stanowisko przyjęto w uchwale z dnia 7 stycznia 1967 r. (III CZP 19/69, OSNC 1968/5/79) i podtrzymano je w wyrokach Sądu Najwyższego z dnia 3 października 2000 r., (I CKN 1120/98, OSNC 2001/3/44) i z dnia 23 stycznia 2002 r. (I PKN 786/00, OSNP 2002/18/8).

Warto także przypomnieć, iż celem nowelizacji art. 495 § 2 k.p.c. było – uproszczenie i przyspieszenie postępowania cywilnego, w tym m.in. spowodowanie, by postępowania nakazowe, upominawcze i uproszczone były bardziej skuteczną drogą sprawnego dochodzenia roszczeń. Można z całą stanowczością stwierdzić, że tym bardziej po nowelizacji uzasadniony jest pogląd, iż zgłoszenie przez powoda roszczenia ze stosunku podstawowego w rozpatrywanej sprawie, stanowi niedopuszczalną zmianę powództwa.

Godzi się zwrócić również uwagę, że w rezultacie postępowanie nakazowe wprowadza ograniczenia dla obydwu stron. Skoro zatem jest to cecha wyróżniającą ten rodzaj postępowania, to nie mogą one być uchylane w imię hasłowo pojmowanego dążenia do zapewnienia lepszej pozycji powoda, zwłaszcza że to on, a nie pozwany kieruje swoje powództwo do tak skonstruowanego postępowania. W świetle brzmienia art. 495 § 2 k.p.c. nie da się obronić argumentu o priorytecie stosunku podstawowego, skoro może on być przedmiotem badania w postępowaniu nakazowym i stanowić samodzielną podstawę roszczenia tylko wówczas, kiedy zostanie przytoczony w ramach podstawy faktycznej żądania i odpowiednio udowodniony. Na marginesie można zauważyć, że argumenty wywodzone z ekonomiki procesowej, nie mają żadnego przełożenia na regulację zawartą w postępowaniu nakazowym.

Zakaz dokonywania zmian powództwa w fazie rozpatrywania zarzutów od nakazu zapłaty, poza sytuacjami wyraźnie dopuszczonymi w art. 495 § 2 k.p.c. rzutować musi także na interpretację przewidzianego w art. 495 § 3 k.p.c. uprawnienia powoda do przywoływania na tym etapie postępowania nakazowego nowych faktów, zarzutów i wniosków dowodowych. Trzeba zwrócić uwagę, że w orzecznictwie uprawnienie to łączone jest z koniecznością zapewnienia powodowi możliwości podjęcia walki procesowej o swoje racje z pozwanym (w celu zagwarantowania równości stron). Jednakże nie może stanowić drogi obejścia ustanowionego w art. 495 § 2 k.p.c. zakazu występowania z nowymi roszczeniami zamiast albo obok dotychczasowych.

Istnieje, co prawda zasada umożliwiająca zasądzenie należności w oparciu o inne przepisy (np. o bezpodstawnym wzbogaceniu, wobec wykazania nieważności umowy, stanowiącej pierwotną podstawę prawną roszczenia), przy istnieniu takiej samej podstawy faktycznej obu roszczeń – pierwotnego, zawartego w pozwie i wtórnego – wskazanego w drugiej części postępowania, toczącego się w wyniku wniesienia zarzutów od nakazu zapłaty. Taka ewentualność powinna być w postępowaniu nakazowym stosowana bardzo rygorystycznie z tego względu, że ma ono charakter wyjątkowy i ograniczony do niektórych tylko sytuacji faktycznych, może być wszczęte i kontynuowane jedynie wówczas, gdy żądanie jest uzasadnione ściśle określonymi dokumentami dołączonymi do pozwu, a zgodnie z art. 495 § 2 k.p.c., w postępowaniu po wniesieniu zarzutów, powód nie może występować z nowymi roszczeniami zamiast lub obok dotychczasowych.

Wyjątkiem od powyższej zasady jest postępowanie nakazowe wekslowe, w którym powód może już w pozwie wszczynającym postępowanie nakazowe dodatkowo przytoczyć fakty i dowody uzasadniające cywilnoprawne roszczenie zabezpieczone załączonym do pozwu wekslem. Jeżeli w takiej sytuacji po rozpoznaniu zarzutów od nakazu zapłaty okazałoby się, że dochodzone roszczenie nie przysługuje powodowi wobec pozwanego, natomiast przysługuje mu roszczenie wobec pozwanego ze stosunku podstawowego, to wówczas nakaz zapłaty powinien zostać utrzymany w mocy z uwagi na określoną w pozwie podstawę faktyczną roszczenia. Dopuszczalność takiego rozstrzygnięcia rozszerza się też w orzecznictwie na kolejną sytuację, w której zachodzić będzie bezzasadność zobowiązania pierwotnego, ale tylko w przypadku, jeśli powód już w pozwie powołał się na inny stosunek prawny łączący go z pozwanym i wykazał w drugiej fazie postępowania nakazowego, że stosunek ten rzeczywiście istnieje i uzasadnia zasądzenie na rzecz powoda świadczenia pieniężnego w rozmiarze objętym nakazem, co również dotyczy tylko postępowania wekslowego. Wywodzi się, że nakaz w tych przypadkach jest utrzymywany w mocy, mimo bezzasadności roszczenia pierwotnego, ze względu na „równoległe” objęcie pozwem innego (pozawekslowego) wymagalnego roszczenia w rozmiarze objętym nakazem zapłaty (por. np. wyroki SN z dnia 14 marca 1997 r., I CKN 48/97, OSNC 1997 r. Nr 9, poz. 124, z dnia 15 marca 2007, II CSK 495/06, i z dnia 14 listopada 2006 r., II CSK 205/06).

Takiego wyjątku nie można jednak traktować w sposób rozszerzający i tym samym nie może znaleźć zastosowania w niniejszym postepowaniu.

Przy okazji analizowania tego typu przypadków wyjaśniono w orzecznictwie, że wniesienie zarzutów rozpoczyna drugą fazę postępowania nakazowego, a nie postępowanie zwykłe. Wynika z tego, że zgodnie z treścią art. 485 § 1, art. 486 § 1 i art. 493 k.p.c. (w brzmieniu sprzed nowelizacji ustawą z dnia 24 maja 2000 r.) po wniesieniu zarzutów spór może nadal dotyczyć roszczenia objętego pozwem wszczynającym to postępowanie i faktów wynikających z dołączonych dokumentów, z pozostawieniem stronom możliwości w zakresie ich dowodzenia. Uwzględnienie zatem przedmiotowego powództwa w kwocie mieszczącej się wprawdzie w pierwotnym żądaniu pozwu, lecz opartym na odmiennej podstawie faktycznej, stanowiłoby zatem orzekanie o innym roszczeniu, którego istotna część podstawy faktycznej nie wynikałaby z dołączonych do pozwu dokumentów i wymagałoby "zwykłego" trybu procesu .

Podobnie rzecz ma się w przypadku treści zawartej w art. 187 k.p.c., który określa dwa konieczne elementy powództwa: dokładnie określone żądanie oraz przytoczone przez powoda okoliczności faktyczne uzasadniające to żądanie. Tak sprecyzowana treść powództwa wyznacza bowiem zakres jego rozpoznania i stanowi przedmiot procesu. Przedmiotowa zmiana powództwa polega na przekształceniu któregokolwiek z tych elementów, a więc na zmianie żądania lub podstawy faktycznej. Postawę faktyczną powództwa stanowi ogół okoliczności przytoczonych przez powoda na uzasadnienie żądania. Zmianą podstawy faktycznej jest więc przytoczenie odmiennych, nowych istotnych okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie dochodzone pozwem. Można w tym miejscu odwołać się do teoretycznych koncepcji zmian w obrębie roszczenia procesowego, rozumianego jako połączenia ze sobą konkretnego żądania z uzasadniającym je kompleksem faktów, którego zmiana następuje w razie transformacji każdego z tych elementów, a więc zarówno w wypadku przekształcenia samego żądania (rozszerzenia roszczenia, wystąpienia o inny przedmiot) jak i w wypadku przytoczenia innych faktów jako jego źródła. Odpowiadają one akceptowanej koncepcji przedmiotu roszczenia, formułowanej na kanwie art. 187 k.p.c. (por. np. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2007 r., II CSK 344/07, nie publ. poza baza Lex nr 388844, z dnia 18 maja 2010 r., III PK 73/09 i III PK 74/09 baza Lex nr 602060 i 602061). Regulacje te znajdują zastosowanie jedynie w postępowaniu „zwykłym”.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 października 2000 r. I CKN 1120/98 (OSNC 2001/3/44) uznał za niedopuszczalną zmianę podstawy faktycznej powództwa w postępowaniu nakazowym toczącym się po wniesieniu zarzutów od nakazu zapłaty, polegająca na tym, że zamiast świadczenia pieniężnego wynikającego z umowy, powód żąda zwrotu tej kwoty, jako nienależnego świadczenia, ze względu na nieważność umowy.

Należy także zauważyć, że wykorzystanie drogi postępowania nakazowego stanowi uprawnienie, a nie obowiązek powoda. Decydując się na to postępowanie odrębne, obwarowane szczególnymi wymaganiami formalnymi i ograniczeniami proceduralnymi, podejmuje ryzyko negatywnych konsekwencji swojego wyboru. Powinien więc odpowiednio dostosować swoje powództwo do wybranego postępowania, zwłaszcza jeśli – co w niniejszej sprawie wynika już z pozwu, opartego na wypowiedzeniu umowy pod warunkiem, – powinien być świadom słabości podstawy żądania opartego na tym dokumencie. Powód zatem mógł wskazać w pozwie podstawę dochodzenia ewentualnego roszczenia wtórnego, co jednak przy braku tożsamości wartości przedmiotów sporu w pierwotnym i następczym postępowaniu nakazowym, i tak nie zakończyłoby się wygraną powoda w tym procesie.

Wypada przy tej okazji wskazać, że w wyrokach z dnia 27 czerwca 1995 r., I CR 7/95 (OSNC 1995, nr 12, poz. 183) oraz z dnia 8 marca 2002 r., III CKN 748/00 (OSNC 2003, nr 3, poz. 33) Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, że co do zasady niewykonanie zobowiązania przez dłużnika może być uznane za warunek w rozumieniu art. 89 k.c. Artykuł 89 k.c. wyraża bowiem zasadę dopuszczalności warunków we wszystkich czynnościach prawnych; w drodze wyjątku jedynie nie dopuszcza zamieszczenia warunku, gdy przepis wyraźnie tego zakazuje (np. art. 157 § 1, art. 962 i 1018 § 1 k.c.) albo, gdy wynika to z właściwości danej czynności prawnej. W doktrynie podkreśla się, że chodzi o czynności prawne, które mają od razu kształtować stabilne stosunki prawne, jak np. jednostronne czynności prawokształtujące (np. uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli na podstawie art. 88 k.c. lub wypowiedzenie trwałego stosunku cywilnoprawnego). Trzeba zgodzić się z poglądem, że jednostronne oświadczenia woli wywierające z chwilą ich złożenia innej osobie wpływ na jej stosunki majątkowe z reguły nie powinny być dokonywane z zastrzeżeniem warunku, ochrona prawna bowiem interesów tej osoby wymaga, aby zakres skuteczności takich oświadczeń był od razu oznaczony. Dotyczy to zwłaszcza wypowiedzenia, prowadzącego do zakończenia stosunku zobowiązaniowego o charakterze trwałym, gdyż druga strona powinna mieć od razu pewność co do swojej sytuacji prawnej. Podobnie wynika to także z orzecznictwa sądów powszechnych – np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 20 maja 2008 r. I ACa 316/08, LEX nr 446159, wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku: (wyroku z dnia 26 lipca 2017r. wydanym w sprawie o sygn. akt I ACa 143/17, Lex nr 2343398 oraz wyrok z dnia 8 września 2016 roku wydany w sprawie o sygn. akt I ACa 288/16, Lex nr 2136993, jak również wyrok z dnia 24 listopada 2017 roku, I ACa 489/17 Lex nr 2449695). Za niedopuszczalnością zastrzeżenia warunku przy wypowiedzeniu umowy kredytowej opowiada się także doktryna (tak m.in. J. Strzebinczyk w komentarzu do art. 89 Kodeksu cywilnego, Wydanie 6, pod red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2014, Wydawnictwo C.H. Beck).

Tym samym Sąd Okręgowy, przyjmując za własne powyżej przedstawione stanowisko, dokonał oceny skutków naruszenia przez powodowy Bank art. 89 k.c., na podstawie art. 58 § 1 i 3 k.c., z uwagi na warunkowe wypowiedzenie wobec pozwanego Umowy kredytowej. W tym zakresie Sąd uznał przedmiotowe wypowiedzenie za nieważne i niemogące stanowić podstawy prawnej żądania pozwu.

Na marginesie można zwrócić uwagę, że w zakresie zarzutu podniesionego przez pozwanego, co do nieważności złożonego przez powoda oświadczenia o wypowiedzeniu Umowy kredytowej , trzeba zauważyć, że powód w odpowiedzi na zarzuty zaznaczył, iż składając oświadczenie o wypowiedzeniu, uzależnione od spłaty zadłużenia przez kredytobiorcę, tak naprawdę wychodził naprzeciw słusznym interesom kontrahenta, polegającym na możliwości kontynuowania zawartego stosunku prawnego. W dalszej części odpowiedzi na pozew zgodził się z powszechnie przyjętą w orzecznictwie sądów powszechnych linię orzeczniczą, zgodnie z którą nie można wypowiedzieć umowy kredytu przez złożenie kredytobiorcy oświadczenia woli pod warunkiem. Takie stanowisko pozwanego i powoda zyskało aprobatę Sądu Okręgowego.

Dokonując oceny prawnej powództwa, jako podstawę prawną roszczenia pierwotnego wskazać należy normę art. 75 prawo bankowe: pkt 1. - w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo w przypadku utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej bank może obniżyć kwotę przyznanego kredytu albo wypowiedzieć umowę kredytu (ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku prawo bankowe, Dz.U. 1997 nr 140 poz. 939). Ten pierwszy reżim został wskazany przez powoda w pozwie i w oparciu o to powód domagał się zwrotu całej kwoty głównej wraz z odsetkami skapitalizowanymi w łącznej wysokości 93.768,42 zł i z odsetkami wskazanymi w pozwie, na poparcie czego przedstawił dowody: w postaci wypowiedzenia umowy kredytowej wyciągu z Ksiąg Banku Nr (...) z dnia 27 kwietnia 2018 roku, a także dowód doręczenia dłużnikowi pisemnego wezwania do zapłaty (k. 42).

Natomiast po wniesieniu zarzutów do nakazu zapłaty i uznaniu za słuszny zarzutu pozwanego, co do nieważności wypowiedzenia umowy kredytowej, powód oparł swoje nowe roszczenie w drugiej części procesu o inny reżim prawny tj. o art. 69 ust. 1 prawo bankowe, którego przepis stanowi, że przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. W tym przypadku powód zażądał zasądzenia kwoty niespłaconego w terminie wskazanym w umowie kredytowej kredytu, przyjmując za podstawę prawną brak wywiązania się pozwanego z zawartego z bankiem stosunku obligacyjnego, jakim jest umowa kredytowa, której termin spłaty ostatniej raty przypadł na dzień 28 lutego 2018 roku (odpowiedzialność ex contracto, art. 471 k.c.). Tym samym powód zażądał w drugim etapie postępowania nakazowego, tytułem braku spłaty kredytu, zasądzenia od pozwanego na jego rzecz kwoty 79.189,83 zł wraz odsetkami bieżącymi naliczonymi w sposób wskazany w odpowiedzi na pozew, w oparciu o wyciąg z Ksiąg Banku z dnia 20 lipca 2018 roku (k. 95-97).

Sąd Okręgowy w trakcie swoich rozważań wziął także pod uwagę, że do pozwu została wprawdzie załączona umowa, jednak z racji wskazania w pozwie jedynie faktu zawarcia umowy z pozwanym i braku wskazania na tą umowę, jako na ewentualną podstawę prawną roszczenia dochodzonego w pozwie, to jednak uznał taki stan rzeczy za niewystarczający do możliwości zasądzenia nakazem zapłaty zmodyfikowanej, kwoty żądanej przez powoda w drugiej części postępowania nakazowego. Tym bardziej, że roszczenia odsetkowe wskazane w pozwie były oparte na innej postawie faktycznej i prawnej.

Nie bez znaczenia pozostaje również fakt, że istotnie różnią się żądania odsetkowe zawarte w pozwie, od tych zawartych w odpowiedzi na zarzuty od nakazu zapłaty. W pozwie bowiem powód żądał zasądzenia zarówno odsetek skapitalizowanych, których podstawę naliczenia stanowił art. 482 § 1 k.p.c, jak również odsetek umownych, wynikających z umowy kredytowej, według oprocentowania wynoszącego dwukrotność wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie, liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz odsetek ustawowych za opóźnienie, w oparciu o art. 481 k.p.c. Natomiast zgodnie z drugim żądaniem powoda – odsetki od kwoty 79.189,83 zł winny być naliczone, jako odsetki umowne wg. zmiennej stopy oprocentowania stanowiącej sumę stawki referencyjnej WIBOR 3M oraz marży Banku w wysokości 9% jednak nie wyższej niż odsetki maksymalne wynikające z czynności prawnej zgodnie z treścią art. 359 § 2 ¹ k.c. od wskazanych kwot, zgodnie z datami wymagalności poszczególnych rat, wraz z odsetkami za opóźnienie według oprocentowania wynoszącego dwukrotność wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie, liczonymi od wskazanych kwot oraz dalszymi odsetkami za opóźnienie według oprocentowania wynoszącego dwukrotność wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie, liczonymi od kwoty należności głównej w wysokości 79.189,83 zł za okres od dnia 01.03.2018 roku do dnia zapłaty należności głównej, liczone w oparciu o art. 481 k.p.c.

Sąd Okręgowy uznał, ze z powyższego jednoznacznie wynika brak tożsamości żądania odsetkowego zgłoszonego w pozwie, wobec żądania odsetkowego zawartego przez powoda w odpowiedzi na zarzuty.

Biorąc pod uwagę powyższe, po dokonaniu szczegółowych ustaleń i dogłębnych rozważaniach, Sąd Okręgowy uznał za niedopuszczalną, wobec przepisu art. 495 § 2 k.p.c., zmianę powództwa, dokonaną przez powoda w drugiej fazie postępowania nakazowego, już po wniesieniu zarzutów od nakazu zapłaty.

Wyżej zasygnalizowane zasady postępowania nakazowego nie pozwalają tym samym Sądowi na zasądzenie żądania wtórnego dochodzonego przez powoda w tym postępowaniu, skoro jest ono oparte na innej podstawie faktycznej i prawnej, niż to zostało określone w pozwie przez powoda.

Powyższe w szczególności nie upoważnia Sądu Okręgowego do zasądzenie należności nieudowodnionej dokumentem, który nie był załączony do pozwu i, który nie stanowił tym samym podstawy pierwotnego żądania wydania nakazu zapłaty (wyciąg z ksiąg bankowych z dnia 20 lipca 2018 roku, załączony do odpowiedzi powoda na zarzuty pozwanego). Jak wskazał Sąd Najwyższy w przywołanym powyżej wyroku z dnia 3 października 2000 roku, I CKN 1120/98, „nie można wprawdzie wyłączyć możliwości zmiany przedmiotowej powództwa w drugiej fazie postępowania nakazowego, prowadzącej do przekształcenia go w „zwykły” proces, ale w takim wypadku konieczny jest wniosek oraz wydanie orzeczenia kończącego postępowanie nakazowe”.

Zdaniem Sądu Okręgowego brak jest też możliwości wydania w postepowaniu nakazowym wyroku częściowego. Taki typ postępowania zakłada jedynie możliwość orzekania w obrębie pierwotnego nakazu zapłaty, w zakresie żądania zgłoszonego w pozwie lub żądania wtórnego, opartego na tożsamej z pierwotną podstawie faktycznej i prawnej.

Trzeba mieć również na uwadze, że nawet po przekształceniu postępowania nakazowego w postępowanie zwykłe, nie jest dopuszczalne nawiązanie w wyroku kończącym postępowanie do wydanego nakazu zapłaty (w szczególności utrzymanie go w mocy) na innej podstawie faktycznej i prawnej, niż roszczenie oparte na dokumentach załączonych do pozwu nakazowego (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 3 października 2000 r. I CKN 1120/98,OSNC 2001, nr 3, poz.44 i z dnia 1 grudnia 2010 roku, I CSK 64/10, nie publ.).

Konkludując należy zauważyć, że w uzasadnieniu pozwu w niniejszej sprawie powód powołał się wyłącznie na wypowiedzenie umowy kredytowej i wynikające stąd postawienie w stan wymagalności całego kredytu wraz z odsetkami wyliczonymi w pozwie – skapitalizowanymi oraz kolejnymi należnymi powodowi od pozwanego. Powód w pozwie nie przytoczył natomiast żadnych okoliczności faktycznych charakteryzujących bliżej umowę kredytową, jako mogącą stanowić w przyszłości ewentualną podstawę prawną dochodzonego przez siebie roszczenia wtórnego. Dopiero w odpowiedzi na zarzuty od nakazu zapłaty, powód oparł swoje nowe żądanie na stosunku umownym zawiązanym pomiędzy nim a pozwanym. Powód przedstawił swoje wtórne twierdzenia dotyczące obowiązku zapłaty całości wymaganego kredytu, ale w obliczu upływu terminu do spłaty ostatniej raty kredytu. Ponadto do tej odpowiedzi załączył też wyciąg z Ksiąg Banku z dnia 20 lipca 2018 roku, mający stanowić podstawę roszczenia wtórnego. Wyciąg ten nie mógł jednak zostać zaliczony w poczet materiału dowodowego, gdyż nie stanowił załącznika do pozwu, i tym samym nie mógł stanowić podstawy dowodzenia w drugiej części niniejszego postępowania nakazowego.

Z uwagi na powyższe zarzuty pozwanego, jako zasadne zasługiwały na uwzględnienie, zarówno, co do nieważności wypowiedzenia umowy kredytowej, jak też w zakresie braku tożsamości postaw faktycznych i prawnych obu żądań.

Gdyby natomiast przyjąć, wbrew odmiennej ocenie Sądu Okręgowego, że umowa kredytowa zostałaby skutecznie wypowiedziana, to w takiej sytuacji należałoby uznać, że pozwany nie zdołałby udowodnić swoich twierdzeń, zawartych w zarzutach, w zakresie spornej pomiędzy stronami kwoty 15.304,27 zł, co do której pozwany podnosił, że została ona pobrana przez powoda, ale nie została zaliczona na spłatą kredytu (k. 105). Pozwany w tym zakresie złożył jedynie dowód w postaci wyciągu z rachunku wskazujący na blokadę środków w tej wysokości (k. 62 i 63). Nie ma natomiast w aktach sprawy potwierdzenia spłaty tymi środkami przedmiotowego kredytu.

Nie mniej jednak wobec przyjęcia przez Sąd Okręgowy, że wypowiedzenie umowy kredytowej okazało się nieważne, rozważanie tej okoliczności było jedynie hipotetyczne.

W orzecznictwie sądowym przyjęto, że w sytuacji niedopuszczalnej w świetle art. 495 § 2 k.p.c. zmiany powództwa, powództwo powinno ulec oddaleniu (por. wyrok SA w Szczecinie z dnia 28 czerwca 2016 r., I ACa 146/16).

W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że nie ma możliwości rozpoznania nowego roszczenia powoda zamiast pierwotnie zgłoszonego w pozwie, z uwagi na zakaz wynikający z art. 495 par 2 k.p.c. W szczególności nie ma możliwości zasądzenia roszczenia, które nie jest udowodnione dokumentem stanowiącym pierwotną podstawę żądania wydania nakazu zapłaty.

Dlatego Sąd Okręgowy uchylił nakaz zapłaty i oddalił powództwo w oparciu o przepis art. 496 k.p.c.

O kosztach procesu orzeczono zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c. W skład tych kosztów weszły koszty zastępstwa procesowego pełnomocnika pozwanego ustalone w oparciu o § 2 pkt. 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804 ze zm.).