Pełny tekst orzeczenia

Sygnatura akt I C 1505/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 sierpnia 2020 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodnicząca: Sędzia Beata Grochulska

Protokolant: st. sekr. sąd. Wioletta Kolanek

po rozpoznaniu w dniu 19 sierpnia 2020 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą we W.

przeciwko Miasto P.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego Miasto P. na rzecz powoda (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą we W. tytułem wyrównania dotacji za okres 2011-2015 kwotę 295.925,19 (dwieście dziewięćdziesiąt pięć tysięcy dziewięćset dwadzieścia pięć 19/100) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 3.962,20 (trzy tysiące dziewięćset sześćdziesiąt dwa 20/100) złotych od dnia 06 września 2018 roku do dnia zapłaty i od kwoty 291.962,99 (dwieście dziewięćdziesiąt jeden tysięcy dziewięćset sześćdziesiąt dwa 99/100) złotych od dnia 20 lutego 2020 roku do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanego Miasto P. na rzecz powoda (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą we W. tytułem skapitalizowanych odsetek od roszczenia głównego kwotę 3.230,91 (trzy tysiące dwieście trzydzieści 91/100) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 06 września 2018 roku do dnia zapłaty;

3.  oddala powództwo w pozostałej części;

4.  nakazuje pobrać od pozwanego Miasto P. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. kwotę 15.135,30 (piętnaście tysięcy sto trzydzieści pięć 30/100) złotych tytułem nieuiszczonej opłaty sądowej od pozwu;

5.  nakazuje pobrać od pozwanego Miasto P. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. kwotę 353,62 (trzysta pięćdziesiąt trzy 62/100) złotych tytułem zwrotu wydatków – kosztów opinii poniesionej tymczasowo przez Skarb Państwa;

6.  nakazuje pobrać od powoda (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą we W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. kwotę 522,81 (pięćset dwadzieścia dwa 81/100) złotych tytułem zwrotu wydatków – kosztów opinii poniesionej tymczasowo przez Skarb Państwa;

7.  zasądza od pozwanego Miasto P. na rzecz powoda (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą we W. kwotę 4.673,85 (cztery tysiące sześćset siedemdziesiąt trzy 85/100) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 4 września 2018 roku (...) spółka akcyjna z/s we W. wystąpiła przeciwko Miastu P. o zapłatę kwoty 3.962,20 złotych tytułem dotacji należnej Pani U. I. (1) prowadzącej (...) Przedszkole (...) w lutym 2011 roku oraz kwoty 71.321,19 złotych tytułem opóźnienia z wypłatą dotacji w należnych wysokościach w latach 2011-2016.

Powódka podnosiła, iż pozwany w sposób nieuprawniony wpłacał niższe niż należne dotacje, w sposób nieprawidłowy obliczając wysokość podstawy przyznania dotacji.
Zarzuty przedstawione w zakresie nieprawidłowości wyliczeń dotyczyły:
- braku uwzględnienia zmian w planach finansowych poszczególnych okresów
- przyjęcia danych hipotecznych w zakresie wydatków i dochodów stołówek przedszkolnych (dział (...))
Z kwoty wydatków ogółem wskaźnikiem 46,81% ustalono w latach 2011-2016 wydatki i dochody związane z przedszkolami samorządowymi. Powyższy wskaźnik to udział procentowy dzieci w przedszkolach samorządowych do ogółu dzieci korzystających z obiadów w stołówkach szkolnych i przedszkolnych.
Kwoty wydatków i dochodów stołówek przedszkoli samorządowych zostały wyodrębnione w planach finansowych a więc powyższa metoda jest nieprawidłowa.
- przyjęcia dla całego okresu hipotecznego wskaźnika 90% dla ustalenia wydatków związanych z zespołami obsługi ekonomiczno - administr. Szkół (dział (...)).
Powódka podniosła, że na skutek umowy cesji nabyła wierzytelność przysługującą U. I. w stosunku do pozwanego.
Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym zgodnie z żądaniem pozwu.
Pozwany Miasto P. wniósł sprzeciw od nakazu zapłaty w którym wnosił o oddalenie powództwa a nadto podniósł zarzut niedopuszczalności drogi sądowej wnosząc o odrzucenie pozwu.
Postanowieniem z dnia 19.11.2020 roku Sąd Okręgowy odrzucił pozew.
Postanowieniem z dnia 7.05.2019r. Sąd Apelacyjny uchylił w/w postanowienia (k-333) pozostawiając rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego Sądowi Okręgowemu w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.
Pismem z dnia 10.02.2020 roku powód rozszerzył powództwo wnosząc o zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki:
a) kwoty 388.084,33 zł (słownie: trzysta osiemdziesiąt osiem tysięcy osiemdziesiąt cztery złote 33/10), na którą składa się:
- kwota roszczenia głównego w wysokości 295.925,19 zł (słownie: dwieście dziewięćdziesiąt pięć tysięcy dziewięćset dwadzieścia pięć złotych 19/100) tytułem różnicy pomiędzy dotacją należną i wypłaconą w latach 2011-2015
- kwota skapitalizowanych odsetek ustawowych w wysokości 62.704,45 zł (słownie: sześćdziesiąt dwa tysiące siedemset cztery złote 45/100) tytułem skapitalizowanych odsetek ustawowych, liczonych od 07.09.2018 do 6.09.2018r. w związku z opóźnieniem z wypłatą dotacji w należnej wysokości za lata 2011-2015, liczone od kwoty 295.925,19 zł
- kwota skapitalizowanych odsetek ustawowych w wysokości 29.454,69 zł (słownie: dwadzieścia dziewięć tysięcy czterysta pięćdziesiąt cztery złote 69/100) tytułem skapitalizowanych odsetek ustawowych za okres 07.09.2018 do 07.02.2020 (dzień roszczenia powództwa) w związku z opóźnieniem z wypłatą dotacji w należnej wysokości za lata 2011-2015, liczone od kwoty 295.925,19 zł
b) kwoty ustawowych odsetek za opóźnienie liczonych od kwot:

75.283,39 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty;

312.800,94 zł od dnia 08.02.2019 r. (dzień po dniu rozszerzenia powództwa) do dnia zapłaty.

Wniósł też, o zasądzenie kosztów postępowania w tym kosztów postępowania zażaleniowego i zastępstwa procesowego według załączonego spisu kosztów.

Pełnomocnik pozwanego Miasta P. wnosił jak dotychczas o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu.
Uzasadniając swoje stanowisko pełnomocnik pozwanego zakwestionował prawidłowość obliczania przez powódkę wysokości należnej dotacji, jak również przyjętą przez powódkę do obliczeń liczbę dzieci w przedszkolu publicznym w poszczególnych latach.
Pozwana podniosła, że należna dotacja została obliczona w sposób prawidłowy nie ma więc podstaw do uwzględnienia wniesionego powództwa.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
U. I. (1) prowadzi (...) Przedszkole (...) w P., na podstawie wpisu do ewidencji szkół i placówek niepublicznych prowadzonych przez Miasto P.. Placówka rozpoczęła działalność w dniu 21.09.2010r.
Dowód:( Zaświadczenie nr 28/10 o wpisie do ewidencji szkół i placówek niepublicznych –k-30 okoliczność bezsporna)
Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była wysokość dotacji należnych od Miasta P. Różnica ta wynika z różnych podstaw naliczania dotacji przyjętych przez strony.
Nieprawidłowości w przyjętych podstawach naliczenia dotacji występujące w danych Urzędu Miasta dotyczą:
- zaniżenia podstawy z tytułu nieuwzględnienia w okresie I 2011 – VIII 2013 zaplanowanych w budżecie wydatków na stołówki przedszkolne
- zaniżenia podstawy w 2011 roku z tytułu odliczenia z podstawy dochodów dot. Subwencji oświatowej na dzieci niepełnosprawne oraz odpłatności rodziców na pobyt dzieci i wyżywienie
- nieuwzględnienia w latach 2011-2015 wydatków związanych z zespołami obsługi ekonom.-administr. Szkół (...).

Powyższe nieprawidłowości zostały przedstawione w protokołach z kontroli (...) I. O. w Ł.:
- za okres 2010-2011 (Załącznik do opinii nr (...).2 str. 143-144)
- za okres 2014-2015 (Załącznik do opinii (...).2 str. 172 oraz 4.3 i 4.4)
Poza tym Urząd Miasta w latach 2012-2013 do naliczenia kwoty dotacji dla dzieci pełnosprawne przyjął liczbę dzieci ogółem w przedszkolu nie pomniejszając jej o liczbę dzieci niepełnosprawnych (pkt. 12.3 opinii).
Różnice pomiędzy należnymi dotacjami wyliczonymi dla Przedszkola (...) przez Urząd Miasta P. a dotacjami należnymi ustalonymi w oparciu o skorygowane stawki dotacji na 1 dziecko pełnosprawne ustalone przez biegłego oraz przy przyjęciu liczby dzieci pełnosprawnych wg (...) miesięcznych” o aktualnej liczbie uczniów wg stanu na pierwszy dzień miesiąca składanych przez Przedszkole do Urzędu Miasta.

Lp.

Miesiąc-

Liczba dzieci

Dotacja wg UM

Dotacja wg biegłego

Różnica

Rok

pełnosprawn.

ł

należnej

przyjęta przez

dotacji

UM

Przed-

Stawka

Kwota

pkt.

Stawka

Kwota

(9-6)

szkole

na 1

należna

opinii

na 1

należna

dziecko

(3x5)

dziecko

4x8

i

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1.

(...)

18

18

364,32

6.557,76

5.1

574,93

10/348,74

3.790,98

2.

(...)

20

20

364,32

7.286,40

5.1

574,93

11.498,60

4.212,20

3.

III 2011

21

21

364,32

7.650,72

5.1

574,93

12.073,53

4.422,81

4.

IV 2011

22

22

364,32

8.015,04

5.1

574,93

12/648,46

4.633,42

5.

V 2011

26

26

364,32

9.472,32

5.1

574,93

14.948,18

5.475,86

6.

(...)

32

30

364,32

10.929,60

5.1

574,93

17.247,90

6.318,30

7.

(...)

38

38

364,32

13.844,16

5.1

574,93

21.847,34

8.003,18

8.

(...)

37

37

364,32

13.479,84

5.1

574,93

21.272,41

7.792,57

9.

(...)

49

49

364,32

17.851,68

5.1

574,93

28.171,57

10.319,89

10.

X 2011

50

50

364,32

18.216,00

5.1

574,93

28.746,50

10.530,50

11.

(...)

51

51

364,32

18.580,32

5.1

574,93

29.321,43

10.741,11

12.

(...)

51

51

364,32

18.580,32

5.1

574,93

29.321,43

10.741,11

13.

Razem

X

X

X

150.464,16

X

X

237.446,09

86.981,93

2011 rok

14.

(...)

52

51

475,54

24.728,08

6.1

618,62

31.549,62

6.821,54

15.

(...)

55

55

475,54

26.154,70

6.1

618,62

34.024,10

7.869,40

16.

III 2012

60

59

475,54

28.532,40

6.1

618,62

36.498,58

7.966,18

17.

IV 2012

64

63

475,54

30.434,56

6.1

618,62

38.973,06

8.538,50

18.

V 2012

64

63

475,54

30.434,56

6.1

618,62

38.973,06

8.538,50

19.

(...)

67

66

475,54

31.861,18

6.1

618,62

40.828,92

8.967,74

20.

(...)

67

66

475,54

31.861,18

6.1

618,62

40.828,92

8.967,74

21.

(...)

67

66

475,54

31.861,18

6.1

618,62

40.828,92

8.967,74

22.

(...)

55

54

475,54

26.154,70

6.1

618,62

33.405,48

7.250,78

23.

X 2012

64

63

475,54

30.434,56

6.1

618,62

38.973,06

8.538,50

24.

(...)

65

64

475,54

30.910,10

6.1

618,62

39.591,68

8.681,58

25.

(...)

70

69

475,54

33.287,80

6.1

618,62

42.684,78

9.872,46

-475,48

(...)

26.

Razem

X

X

X

356.179,52

X

X

457.160,18

100.980,66

2012 rok

ł

2

3

4

5

6

7

8

9

10

27.

(...)

69

67

478,36

33.006,84

7.1

613,33

41.093,11

8.086,27

28.

(...)

69

67

478,36

33.006,84

7.1

613,33

41.093,11

8.086,27

29.

III 2013

72

70

478,36

34.441,92

7.1

613,33

42.933,10

8.491,18

30.

IV 2013

74

72

478,36

35.398,64

7.1

613,33

44.159,76

8.761,12

31.

V 2013

76

74

478,36

36.355,36

7.1

613,33

45.386,42

9.031,06

32.

(...)

75

73

478,36

35.877,00

7.1

613,33

44.773,09

8.896,09

33.

(...)

74

72

478,36

35.398,64

7.1

613,33

44.159,76

8.761,12

34.

(...)

74

73

478,36

35.398,64

7.1

613,33

44.773,09

9.374,45

35.

(...)

78

76

547,29

42.688,62

7.2

567,23

43.109,48

420,86

36.

X 2013

81

79

547,29

44.330,49

7.2

567,23

44.811,17

480,68

37.

(...)

82

80

550,63

45.151,66

7.3

570,70

45.656,00

504,34

38.

(...)

83

81

550,63

45.702,29

7.3

570,70

46.226,70

524,41'

39.

Razem 2013 rok

X

X

X

456.756,94

X

X

528.174,79

71.417,85

40.

(...)

82

82

406,98

33.372,36

8.4

426,72

34.989,40

1.617,04

41.

II 2014

83

83

406,98

33.779,34

8.4

426,70

35.416,10

1.636,76

42.

III 2014

85

85

408,58

34.729,30

8.4

428,72

36.441,20

1.711,90

43.

IV 2014

86

86

544,92

46.863,12

8.4

565,07

48.596,02

1.732,90

44.

V 2014

86

86

544,14

46.793,12

8.4

564,29

48.528,94

1.732,90

45.

(...)

90

90

543,71

48.933,90

8.4

563,86

50.747,40

1.813,50

46.

(...)

90

90

543,62

48.925,80

8.4

563,76

50.738,40

1.812,60

47.

(...)

90

90

543,62

48.925,80

8.4

563,76

50.738,40

1.812,60

48.

(...)

66

66

543,62

35.878,92

8.4

563,76

37.208,16

1.329,24

49.

X 2014

66

66

546,47

36.067,02

8.4

566,62

37.396,92

1.329,90

50.

(...)

68

68

580,42

39.468,56

8.4

600,57

40.838,76

1.370,20

51.

(...)

69

69

581,29

40.109,01

8.4

602,37

41.563,53

1.454,52

52.

Razem 2014 rok

X

X

X

493.849,17

X

X

513.203,23

19.354,06

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

53.

(...)

75

75

528,91

39.668,25

9.4

550,58

41.293,50

1.625,25

54.

(...)

78

78

528,91

41.254,98

9.4

550,58

42.^45,24

1.690,26

55.

III 2015

76

76

531,11

40.364,36

9.4

552,78

42.011,28

1.646,92

56.

IV 2015

77

77

538,18

41.439,86

9.4

559,85

43.108,45

1.668,59

57.

V 2015

78

78

568,46

44.339,88

9.4

590,18

46.034,04

1.694,16

58.

(...)

81

81

569,61

46.138,41

9.4

591,32

47.896,92

1.758,51

59.

(...)

81

81

571,42

46.285,02

9.4

593,14

48.044,34

1.759,32

60.

(...)

81

81

571,42

46.285,02

9.4

593,14

48.044,34

1.759,32

61.

(...)

38

38

572,30

21.747,40

9.4

594,02

22.572,76

825,36

62.

X 2015

41

41

589,38

24.164,58

9.4

611,10

25.055,10

890,52

63.

(...)

43

43

608,22

26.153,46

9.4

629,94

27.087,42

933,96

64.

(...)

44

44

626,72

27.575,68

9.4

648,05

28.514,20

938,52

65.

Razem 2015 rok

X

X

X

445.416,90

X

X

462.607,59

17.190,69

66.

(...)

45

45

626,52

28.193,40

10.1

626,52

28.193,40

-

67.

II 2016

46

46

627,89

28.882,94

10.1

627,89

28.882,94

-

68.

HI 2016

46

46

624,34

28.719,64

10.1

624,34

28.719,64

-

69.

IV 2016

47

47

624,13

29.334,11

10.1

624,13

29.334,11

-

70.

V 2016

49

49

625,70

30.659,30

10.1

625,70

30.659,30

-

71.

(...)

48

48

643,08

30.867,84

10.1

643,08

30.867,84

-

72.

(...)

48

48

649,24

31.163,52

10.1

649,24

31.163,52

-

73.

(...)

48

48

649,24

31.163,52

10.1

649,24

31.163,52

-

74.

(...)

72

72

589,80

42.465,60

10.1

589,80

42.465,60

-

75.

X 2016

70

70

605,82

42.407,40

10.1

605,82

42.407,40

-

76.

(...)

73

73

610,73

44.583,29

10.1

610,73

44.583,29

-

77.

(...)

76

76

612,20

46.527,20

10.1

612,20

46.527,20

-

78.

Razem 2016 rok

X

X

X

414.967,76

X

X

414.967,76

79.

Ogółem

2011-2016

X

X

X

2.317.634,45

X

X

2.613.559,64

295.925,19

Wyliczenie odsetek z tytułu wystąpienia różnicy w kwocie należnej i nieprzekazanej dotacji dla Przedszkola (...)

Lp.

Rok

budżetowy

Różnica kwoty należnej dotacji (pkt. 12.4 kolumna 10)

Okres za który naliczone są odsetki ustawowe za opóźnienie

Dni

okresu

Stawka

roczna

odsetek

Kwota

odsetek

i

2

3

4

5

6

7

1.

2011

86.981,93

07.09.2015-

116

8%

2.211,49

31.12.2015

01.01.2016-

980

7%

16.347,84

06.09.2018

Razem

18.559,33

2.

2012

100.980,66

07.09.2015-

116

8%

2.567,40

31.12.2015

01.01.2016-

980

7%

18.978,83

06.09.2018

Razem

21.546,23

3.

2013

71.417,85

07.09.2015-

116

8%

1.815,77

31.12.2015

01.01.2016-

980

7%

13.422,64

06.09.2018

Razem

15.238,41

4.

2014

19.354,06

07.09.2015-

116

8%

492,07

31.12.2015

01.01.2016-

980

7%

3.637,50

06.09.2018

Razem

4.129,57

5.

2015

17.190,69

01.01.2016-

980

7%

3.230,91

06.09.2018

6.

Ogółem

(1-6)

295.925,19

X

X

X

62.704,45

Wyliczona kwota zaniżonej dotacji należnej dla przedszkola (...) za lata 2011-2015 wynosi 295.925,19 zł
W roku 2016 Urząd Miasta uwzględnił w wydatkach i dochodach bieżących wymagane działy.
Odsetki ustawowe z tytułu wystąpienia różnicy w kwocie należnej i nieprzekazanej dotacji dla powoda za lata 2011-2015 wynoszą 62.704,45zł (pkt. 13 opinii). (opinia biegłej k- 364-406)
(K-30-173 dokumenty dotyczące wniosków o przyznanie dotacji, ich przydziału, przelewu, informacje miesięczne o stanie uczniów).
W dniu 13.06.2018 roku została zawarta między U. I. (1) powódką (...) spółka SA. z siedzibą we W. umowa powierniczego przelewu wierzytelności z tytułu różnicy – równowartości między wypłaconymi a należnymi dotacjami szkolnymi od pozwanego za lata 2011-2017. Pozwane Miasto P. zostało 13.06.2018 roku powiadomione o dokonanej sesji (k-164-171 odpis umowy i powiadomienia).
Pomimo wezwania do zapłaty dochodzone świadczenie nie zostało spełnione.
W okresie objętym sporem w zakresie możliwości odliczania wpłat rodziców, rok 2011-09.2013 obowiązywała uchwała nr XX/329/2008 Rady Miasta P. z dnia 5 marca 2008 r. w sprawie określenia trybu udzielania i rozliczania dotacji z budżetu miasta dla przedszkoli, szkół i placówek niepublicznych prowadzonych przez osoby prawne i fizyczne na terenie P.,

Zgodnie z § 2 pkt 3 uchwały nr XX/329/2008 z 05.03.2008 r.:

Niepubliczne przedszkola otrzymują dotacje na każde dziecko w wysokości 75 % wydatków bieżących zapisanych w uchwale budżetowej w przedszkolach publicznych w przeliczeniu na jedno dziecko wg stanu na początek roku budżetowego pomniejszonych o planowane dochody z tytułu opłat za korzystanie z przedszkoli publicznych.
(k-213-259 odpisy uchwał Rady Miasta P.)

Dnia 09.04.2019 został między stronami umowy cesji podpisany Aneks interpretacyjny. Aneks dotyczył wykładni pojęcia roszczenie odszkodowawcze, do którego dochodzenia była uprawniona spółka (...) S.A. Zgodnie z wolą stroną, pod pojęciem roszczenia odszkodowawczego, mieszczą się wszelkie roszczenia, jakie wynikać mogą z art. 90 ust. 2 b ustawy o systemie oświaty. (k – 523 – aneks interpretacyjny)
Zgodnie z pkt 2 i 3 aneksu w związku z zawarciem ww. umowy (zwanej dalej umową zasadniczą), dotyczącej dochodzenia roszczeń pieniężnych powstałych wskutek wypłaty dotacji w zaniżonej wysokości, konsekwencji różnicy między dotacjami należnymi, obliczonymi zgodnie z ustawą z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (następnie ustawą z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych) a dotacjami faktycznie wypłaconymi, strony oświadczyły, że umowa zasadnicza dotyczy dochodzenia wierzytelności wobec j.s.t. powstałych wskutek określonego stanu faktycznego, bez względu na podstawę prawną roszczenia. W szczególności umowa zasadnicza obejmuje należności z tytuły zapłaty, odszkodowania, czy wzbogacenia.
Niniejszy aneks interpretacyjny obowiązuje z mocą wsteczną od daty podpisania umowy zasadniczej.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów przedłużonych przez strony, zeznań świadków.
Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania przedłużonych przez strony dokumentów, nie czyniła tego również żadna ze stron postępowania.
Sąd dał wiarę zeznaniom przesłuchanych w sprawie świadków, ich zeznania dotyczyły sposobu w jaki strona pozwana obliczała dotacje należną dla niepublicznego przedszkola, co wynikało również z przedłożonych dokumentów. Ustalony w sprawie stan faktyczny nie był pomiędzy stronami sporny. Sporne było czy pozwana w sposób prawidłowy obliczyła i wypłaciła należną dotację.
Nie była także kwestionowana prawidłowość matematyczna wyliczeń biegłej dokonanych w opinii głównej oraz uzupełniającej w/g wersji określonych przez Sąd w tezach postanowień dowodowych a jedynie prawidłowość przyjętych zasad obliczeń przez pozwaną. Pozostałe rozważania z uwagi na charakter sprawy zostały zawarte w dalszej części uzasadnienia.

Sąd zważył co następuje:


Powództwo jest częściowo zasadne, Sąd uwzględnił w całości żądanie główne dotyczące zasądzenia różnicy w wypłaconych a należnych powódce dotacjach szkolnych za lata 2011-2015, oddalając w przeważającej części żądanie wypłaty skapitalizowanych odsetek z uwagi na ich przedawnienie jako świadczenia okresowego.
Zgodnie z art. 90 ust. 2b ustawy z 7.09.1991 r. o systemie oświaty (Dz.U.2004.256.2572 j.t. ze zm.), w wersji obowiązującej od 2010r., dotacje dla niepublicznych przedszkoli przysługują na każdego ucznia w wysokości nie niższej niż 75 % ustalonych w budżecie danej gminy wydatków bieżących ponoszonych w przedszkolach publicznych w przeliczeniu na jednego ucznia, z tym, że na ucznia niepełnosprawnego w wysokości nie niższej niż kwota przewidziana na niepełnosprawnego ucznia przedszkola i oddziału przedszkolnego w części oświatowej subwencji ogólnej otrzymywanej przez jednostkę samorządu terytorialnego - pod warunkiem, że osoba prowadząca niepubliczne przedszkole poda organowi właściwemu do udzielania dotacji planowaną liczbę uczniów nie później niż do dnia 30 września roku poprzedzającego rok udzielania dotacji. W przypadku braku na terenie gminy przedszkola publicznego, podstawą do ustalenia wysokości dotacji są wydatki bieżące ponoszone przez najbliższą gminę na prowadzenie przedszkola publicznego. Dotacje, o których mowa w ust. 1a-3a, są przekazywane w 12 częściach w terminie do ostatniego dnia każdego miesiąca na rachunek bankowy szkoły lub placówki (ust. 3c). Dotacje, o których mowa w ust. 1a-3b, są przeznaczone na dofinansowanie realizacji zadań szkoły lub placówki w zakresie kształcenia, wychowania i opieki, w tym profilaktyki społecznej. Dotacje mogą być wykorzystywane wyłącznie na pokrycie wydatków bieżących szkoły lub placówki. (ust. 3d)
Ustawą z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw zmieniono art. 90 ust. 2 b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty. Po dokonanej nowelizacji stanowił on, że dotacje dla niepublicznych przedszkoli niespełniających warunków, o których mowa w ust. 1b, przysługują na każdego ucznia w wysokości nie niższej niż 75% ustalonych w budżecie danej gminy wydatków bieżących ponoszonych w przedszkolach prowadzonych przez gminę w przeliczeniu na jednego ucznia, pomniejszonych o opłaty za korzystanie z wychowania przedszkolnego oraz za wyżywienie, stanowiące dochody budżetu gminy, z tym że na ucznia niepełnosprawnego w wysokości nie niższej niż kwota przewidziana na niepełnosprawnego ucznia przedszkola w części oświatowej subwencji ogólnej otrzymanej przez gminę, pod warunkiem, że osoba prowadząca niepubliczne przedszkole poda organowi właściwemu do udzielania dotacji informację o planowanej liczbie uczniów nie później niż do dnia 30 września roku poprzedzającego rok udzielania dotacji. W przypadku braku na terenie gminy przedszkola prowadzonego przez gminę, podstawą do ustalenia wysokości dotacji były wydatki bieżące ponoszone przez najbliższą gminę na prowadzenie przedszkola publicznego, pomniejszone o opłaty za korzystanie z wychowania przedszkolnego oraz za wyżywienie, stanowiące dochody budżetu gminy.
Przepis w znowelizowanej wersji wszedł w życie 1 września 2015 r. (art. 18 pkt. 4 ustawą z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw). Równocześnie jednak zgodnie z art. 14 ust. 1 cytowanej ustawy do dnia 31 sierpnia 2015 r. dotacje dla niepublicznych przedszkoli przysługiwały na każdego ucznia w wysokości nie niższej niż 75% ustalonych w budżecie danej gminy wydatków bieżących ponoszonych w przedszkolach prowadzonych przez gminę w przeliczeniu na jednego ucznia, pomniejszonych o opłaty za korzystanie z wychowania przedszkolnego oraz za wyżywienie, stanowiące dochody budżetu gminy, z tym, że na ucznia niepełnosprawnego w wysokości nie niższej niż kwota przewidziana na niepełnosprawnego ucznia przedszkola w części oświatowej subwencji ogólnej otrzymanej przez gminę, pod warunkiem, że osoba prowadząca niepubliczne przedszkole poda organowi właściwemu do udzielania dotacji informację o planowanej liczbie uczniów nie później niż do dnia 30 września roku poprzedzającego rok udzielania dotacji. W przypadku braku na terenie gminy przedszkola prowadzonego przez gminę, podstawą do ustalenia wysokości dotacji są wydatki bieżące ponoszone przez najbliższą gminę na prowadzenie przedszkola publicznego, pomniejszone o opłaty za korzystanie z wychowania przedszkolnego oraz za wyżywienie, stanowiące dochody budżetu gminy.
Odnosząc się zarzutów podniesionych w toku niniejszego procesu przez stronę pozwaną należy stwierdzić iż:
Po pierwsze:
1. Roszczenie o uzupełnienie dotacji ma charakter cywilnoprawny (por. postanowienie SN z 23.10.2007 r., III CZP 88/07). Zgodnie z art. 1 k.p.c., kodeks postępowania cywilnego normuje postępowanie sądowe w sprawach ze stosunków z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy, jak również w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz prawa pracy, jak również w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz w innych sprawach, do których przepisy tego Kodeksu stosuje się z mocy ustaw szczególnych (sprawy cywilne). Do rozpoznawania spraw cywilnych powołane są sądy powszechne, o ile sprawy te nie należą do właściwości sądów szczególnych, oraz Sąd Najwyższy (art. 2 § 1 k.p.c.). Odnosząc się do okoliczności sprawy, dochodzone roszczenie obejmuje żądanie zapłaty, zaś art. 90 cyt. ustawy (w przedstawionym wyżej brzmieniu) nie przewidział przyznawania dotacji w sposób władczy. Sytuacja zmieniła się dopiero 1.01.2017 r., po dodaniu przepisu art. 90 ust. 11 cyt. ustawy (por. wyrok SN z 14.07.2017 r., II CSK 773/16, LEX nr 2417586), zgodnie z którym przyznanie dotacji, o których mowa w art. 90 ust. 1a-8, stanowi czynność z zakresu administracji publicznej, o której mowa w art. 3 § 2 pkt 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przez sądami administracyjnymi.
2. Wbrew stanowisku pozwanej Sąd uznał, iż powódce przysługuje legitymacja procesowa czynna w przedmiotowej sprawie z uwagi skuteczną prawnie umowę powierniczego przelewu wierzytelności z dnia 13.06.2018 roku zawartą między nią a U. I. (1) (wraz z aneksem interpretacyjnym z dnia 9.04.2019 roku co do przedmiotu sesji).
Konstrukcja przelewu powierniczego przeniesienia wierzytelności w celu jej ściągnięcia polega na tym, że wierzyciel na podstawie stosunku wewnętrznego (z reguły umowy zlecenia) z inną osobą, zamiast udzielenia jej pełnomocnictwa, przelewa wierzytelność na zleceniobiorcę (cesjonariusza), który zobowiązuje się ściągnąć wierzytelność od dłużnika i wydać wierzycielowi uzyskane świadczenie. W następstwie takiej umowy zleceniobiorca staje się nabywcą wierzytelności, która z prawnego punktu widzenia wchodzi do jego majątku. W stosunku wewnętrznym zleceniobiorca (cesjonariusz), jako powiernik, powinien stosować się do wskazówek zleceniodawcy cedenta). Działa wprawdzie w imieniu własnym, ale z gospodarczego punktu widzenia, na rachunek zleceniodawcy. Przy takiej konstrukcji prawnej powierniczego przelewu wierzytelności w celu jej ściągnięcia, występują dwa podstawowe stosunki prawne. Stosunek zewnętrzny – między dłużnikiem a nabywcą oraz stosunek wewnętrzny – między zbywcą, a nabywcą wierzytelności. Umowa powierniczego przelewu wierzytelności ma charakter umowy ramowego zlecenia wykonywania czynności ściągania wierzytelności, jakie zostaną zbyte na rzecz przyjmującego zlecenie. Przelew zatem konkretnej wierzytelności następuje w celu wykonania zlecenia (causae). Natomiast celem i skutkiem przelewu wierzytelności (art. 509 k.c.) jest przejście wierzytelności na nabywcę i utrata jej przez cedenta – zbywcę. Przelew powoduje więc, że cedent przestaje być wierzycielem, a staje się nim cesjonariusz. Dotychczasowy wierzyciel zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. W wyniku przelewu w rozumieniu art. 509 k.c. przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, natomiast zmienia się osoba uczestnicząca w nim po stronie wierzyciela (por. wyrok S.Apel. w Katowicach z 4.03.2015 r., V ACa 640/14, Legalis Numer 1203352).
W świetle powyższych rozważań Sąd uznał, iż powódka posiada legitymacje procesową czynną w sprawie.
3. W kwestii charakteru prawnego roszczenia powódki Sąd uznał, iż w tym utrwalonej linii orzeczniczej Sądu Najwyższego (poczynając od wyroku z dnia 3 stycznia 2007 r., IV CSK 312/06), samodzielną podstawą roszczenia powódki jest art. 90 ust. 2b ustawy o systemie oświaty. Jest to roszczenie o zapłatę różnicy między dotacją należną, a faktycznie wypłaconą.
Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 5 października 2018 r. V CSK 173/18 jednoznacznie odwołał się do utrwalonej linii orzeczniczej, zgodnie z którą: „ w postępowaniu cywilnym może być dochodzone roszczenie o wypłacenie dotacji należnej na podstawie przepisów ustawy oświatowej, o ile powód zarzuca, że zobowiązany do tego podmiot niewłaściwie ustalił jej wysokość i zaniechał jej wypłacenia, czy też wypłacił ją w zaniżonej wysokości… „
Podobnie w orzeczeniu z dnia 07.02.2019 r. w sprawie V CSK 335/18 z dnia 04.04.2019 r. V CSK 442/18 i w wyroku z dnia 27.03.2019 r. w sprawie V CSK 101/18, Sąd Najwyższy potwierdził aktualność dotychczasowej linii orzeczniczej Sądu Najwyższego odnośnie roszczenia o zapłatę wynikającego wprost z art. 90 ust. 2b u.s.o. Sąd Najwyższy odwołał się wprost do szeregu swoich wcześniejszych orzeczeń, a to m.in.: wyroku z dnia 03.01.2007 r. IV CSK 312/06; z dnia 20.06.2013 r. IV CSK 696/12; oraz postanowienia z dnia 23.10.2007 r. III CZP 88/07. W orzeczeniach tych jednoznacznie określono charakter roszczenia, jako roszczenia o zapłatę wynikającego bezpośrednio z art. 90 ust. 2b u.s.o. Podstawę prawną roszczenia w postaci art. 90 ust. 2b u.s.o. zaakceptował także Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27.10.2017 r. IV CSK 732/16. Pośrednio samodzielność ww. podstawy prawnej potwierdzają także orzeczenia Sądu Najwyższego dotyczące terminu przedawnienia tego rodzaju roszczenia, a to m.in. wyrok z dnia 22.05.2014 r. IV CSK 531/13, albowiem cały wywód Sądu Najwyższego zawarty w ww. orzeczeniach o jednorazowości tego świadczenia pozbawiony byłby celowości, gdyby roszczenie wywodzić tylko z innej podstawy np. deliktowej lub z bezpodstawnego wzbogacenia. Aktualnie jest to dominujące stanowisko zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie. Stanowisko powyższe reprezentowane jest także przez liczne orzeczenia Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu – stanowisko, że art. 90 ust. 2b ustawy o systemie oświaty stanowi samodzielną podstawę roszczenia o zapłatę zaprezentował Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w postanowieniu z dnia 22.02.2018 r. I A Cz 100/18 wskazując, że stanowi on „dostateczną podstawę prawną roszczenia o należną niepublicznej szkole dotację”.
Takie samo stanowisko zajął Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w postanowieniu w innym składzie z dnia 04.04.2018 r. I Acz 552/18, czy postanowieniu z dnia 21.08.2018 r. I A Cz 1317/18. Również w postanowieniu z dnia 14.02.2018 r. Sąd Apelacyjny we Wrocławiu (I Acz 316/18) w innym składzie wprost przywołał stanowisko, że roszczenie oparte na podstawie art. 90 ust. 2b ustawy oświatowej nie stanowi roszczenia odszkodowawczego, „lecz jest roszczeniem o zapłatę części niezasadnie pomniejszonej dotacji…” O tym, że art. 90 ust. 2b ustawy o systemie oświaty stanowi samodzielną podstawę roszczenia o zapłatę ponownie orzekł Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w postanowieniu z dnia 12.07.2018 r. I Acz 1151/18, jak również w wyroku z dnia 31.10.2018 r. I A Ca 908/18, czy wyroku z dnia 18.03.2019 r. I A Ca 1422/18.
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 stycznia 2007 r., IV CSK 312/06, LEX nr 277299 wskazał, że z art. 90 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty wynika norma kreująca pomiędzy Skarbem Państwa lub jednostką samorządu terytorialnego, właściwymi do wpłaty dotacji, a osobami prowadzącymi szkoły lub placówki niepubliczne, uprawnionymi do żądania ich otrzymania, stosunek prawny odpowiadający cechom zobowiązania w rozumieniu art. 353 § 1 kc. Ustawodawca określił wyraźnie, w jakiej minimalnej wysokości, od kogo oraz komu należy się świadczenie pieniężne, zaś jego otrzymania nie uzależnił od wydania jakiegokolwiek aktu administracyjnego, a jedynie od złożenia właściwemu organowi przez osobę prowadzącą szkołę oświadczenia wiedzy, obejmującego informację o planowanej liczbie uczniów w roku, za który dotacja jest należna.
Skoro przepis art. 90 ust. 2b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty kreuje pomiędzy jednostką samorządu terytorialnego właściwą do wypłaty dotacji, a osobami prowadzącymi niepubliczne przedszkola, cywilnoprawny stosunek odpowiadający cechom zobowiązania, to po stronie prowadzącego przedszkole powstaje roszczenie o zapłatę (por. Wyroki Sądu Okręgowego w Bielsku – Białej z 26.03.2019., sygn.. akt I C 1404/18 i z dnia 28.03.2019 sygn. akt I C 1064/18 – w załączeniu). Pozwana mylnie utożsamia dotację w rozumieniu pozycji wydatków budżetowych, przewidzianej w treści uchwały budżetowej, z dotacją, o której mowa w art. 90 u.s.o. (zob. szerzej: Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 stycznia 2007 r., IV CSK 312/06).
W przedmiotowej sprawie powódka wskazywała jednoznacznie, iż podstawą prawną niniejszego roszczenia jest art. 90 ust. 2b w/w ustawy dlatego też Sąd uznając podnoszone przez pozwaną zastrzeżenia dotyczące charakteru prawnego roszczenia uznał za niezasadne i niewypływające na rozstrzygnięcie sprawy a nabycie wierzytelności od beneficjata dotacji – organu uprawnionego U. I. (również w świetle treści aneksu interpretacyjnego z 09.04.2019r.) za w pełni skuteczne prawnie.
4. Analizując charakter wydatków, stanowiących podstawę ustalenia dotacji, art. 90 w ust. 2b cyt. ustawy odnosi wysokość dotacji dla przedszkoli niepublicznych do „ustalonych”, a więc planowanych w budżecie danej gminy wydatków bieżących ponoszonych w przedszkolach publicznych w przeliczeniu na jednego ucznia (wydatki bieżące przedszkoli publicznych, które ponosi gmina i które przewidziane są na ten cel w jej budżecie, a nie wydatki bieżące przedszkoli publicznych w ogólności). Chodzi tu o wydatki bieżące, o charakterze nie inwestycyjnym, ustalone w budżecie gminy jako jej wydatki (por. wyrok SN z 20.06.2013 r., IV CSK 696/12, LEX nr 1365732). Skoro też dotacje gminy mają być przeznaczone na realizację określonych zadań (kształcenie, wychowanie i opieka), to dla określenia poziomu dotacji znaczenie mają wszystkie kategorie wydatków ponoszone na realizację wskazanych zadań. Nie ma tu znaczenia sam sposób ich księgowania, czy także sposób (źródło) ich finansowania (np. ponoszenie opłat przez rodziców uczniów). Dopiero na podstawie ustawy z 13.06.2013 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty (…) (Dz. U. z 2013 r. poz. 827) dokonano zmiany treści art.. 90 ust. 2b ustawy w ten sposób, że wyraźnie wyłączono z podstawy wyliczania wysokości dotacji opłaty za korzystanie z wychowania przedszkolnego i za wyżywienie (jako opłaty stanowiące dochód gminy). Z pewnością zatem w okresie wcześniejszym ogólna kwota dotacji dla przedszkoli niepublicznych nie mogła być pomniejszona o równowartość wspomnianych dochodów gminy. Miarodajna była bowiem ogólna kwota „wydatków ustalonych” (zaplanowanych wcześniej) na funkcjonowanie przedszkoli publicznych jako podstawowe kryterium kwantyfikatywne. Nie ma natomiast znaczenia to, czy ustalone (zaplanowane) środki zostaną faktycznie wykorzystane w toku wykonywania budżetu gminy przez osoby zarządzające przedszkolami publicznymi. W przeciwnym razie zostałby naruszony przyjęty w ustawie stały wskaźnik proporcji wydatków z budżetu gminy (75%; kryterium proporcjonalności wydatków; por. wyrok SN z 27.10.2017 r., IV CSK 732/16, LEX nr 2408326).
Ustalając wysokość należnej dotacji należy wpierw określić „bieżące”, planowane wydatki na funkcjonowanie przedszkoli publicznych w 2010 r., ujęte w uchwale budżetowej, modyfikowanej uchwałami Rady Miejskiej oraz Zarządzeniami Prezydenta Miasta (sprawozdania z wykonania budżetów za 2011 – 2016 r.).
Należy podkreślić, że powód nie kwestionował rzetelności danych stanowiących podstawę ustaleń Sądu i wyliczeń biegłej (także nie kwestionowanych pod kątem rachunkowości przez obie strony). W przedmiocie sprawie Sąd uznał (podzielając w tym w całości ustalenia zawarte w opinii biegłej), że w latach 2011-2015 nastąpiło zaniżenie podstawy ustalenia a zarazem dotacji na rzecz przedszkola niepublicznego (...) z uwagi na
- nieuwzględnienie w budżecie wydatków na stołówki przedszkoli (dział (...))
- w 2011 roku z tytułu odliczenia z podstawy dochodów subwencji oświatowej na dzieci niepełnosprawne i odpłatności rodziców za pobyt i wyżywienie dzieci
W latach 2012-2013 przez niepomniejszenie liczby dzieci ogółem przez liczbę dzieci niepełnosprawnych przy zaliczeniu kwoty dotacji dla dzieci pełnosprawnych oraz poprzez nieuwzględnienie w latach 2014-2015 wydatków związanych z zespołami ekonomiczno-administracyjnymi szkół (...) (dział (...)).
Wszystkie w/w nieprawidłowości zostały potwierdzone w kontaktach Regionalnej Izby Obrachunkowej w latach 2010-2015 (k-127/143-144 – załączniki do opinii- w aktach sprawy).
Kwota należna powódce z tytułu w/w nieprawidłowości za lata 2011-2015 wynosi łącznie 295.925,19 złotych.
Wyliczenie dotacji w 2016 roku była prawidłowa.
Sąd nie podkreślił argumentów sprawy pozwanej dotyczącej kwestii odliczania kosztów stołówek w latach 2011-2013 (w tym wariancie została sporządzona opinia uzupełniająca biegłej w/w wersji wskazania przez pozwanego( k – 417- 426), dlatego też pominął ją przy rozstrzyganiu w/w dowód z opinii biegłej.
Na koszty stołówek składa się:
a) tzw. wsad do kotła – czyli koszt zakupu żywności finansowany wpłatami rodziców.
b) pozostałe koszty działalności stołówki: wynagrodzenia, opłaty za media, zakup wyposażenia ect.
Do września 2013 brak było podstawy prawnej do odliczania wpłat rodziców przeznaczonych na żywienie. Dopiero nowelą, która weszła w życie we wrześniu 2013 ustawodawca dał gminom możliwość niewliczania do podstawy obliczania dotacji dla przedszkoli niepublicznych wpłat rodziców na wyżywienie i za godziny dodatkowe. Wpłaty rodziców w tym zakresie zostały uznane za dochód własny gminy.

Do września 2013 istniał jednak obowiązek wliczania do podstawy dotacji wpłat rodziców na wyżywienie i zajęcia dodatkowe.
Jednocześnie należy podkreślić, że o ile wpłaty rodziców po wrześniu 2013 roku stały się dochodem własnym gminy, o tyle pozostałe koszty funkcjonowania stołówek przedszkolnych, planowane w budżecie jst, stanowiły wydatek bieżący, wliczany do podstawy obliczenia dotacji. Co za tym idzie, opinia uzupełniająca biegłej, w której odlicza się od podstawy dotacji całość kosztów funkcjonowania stołówek jest sprzeczna z obowiązującym stanem prawnym i bezprzedmiotowa w tym sporze.
To też na szereg orzeczeń sądu Najwyższego i sądów powszechnych (m.in. wyrok SN z 27.10.2017 IV CSK 732/16, wyrok Sąd Apelacyjny w Krakowie z Dnia 31 maja 2016 r. Sygn. akt I A Ca 204/16 i z 7.10.2016 sygn. akt I ACa 715/16, Sądu Okręgowego w Płocku z 5.12.2018 sygn. akt I C 18/17, Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 25.05.2016 sygn. akt I A Ca 1165/15, Sądu Okręgowego w Toruniu z 19.06.2019 sygn. akt VIII Ca 296/19).

W okresie objętym sporem w zakresie możliwości odliczania wpłat rodziców, latach 2011- 09.2013 obowiązywała uchwała nr XX/329/2008 Rady Miasta P. z dnia 5 marca 2008 r. w sprawie określenia trybu udzielania i rozliczania dotacji z budżetu miasta dla przedszkoli, szkół i placówek niepublicznych prowadzonych przez osoby prawne i fizyczne na terenie P.,

Zgodnie z § 2 pkt 3 uchwały nr XX/329/2008 z 05.03.2008 r.:

Niepubliczne przedszkola otrzymują dotacje na każde dziecko w wysokości 75% wydatków bieżących zapisanych w uch wale budżetowej w przedszkolach publicznych w przeliczeniu na jedno dziecko wg stanu na początek roku budżetowego pomniejszonych o planowane dochody z tytułu opłat za korzystanie z przedszkoli publicznych.



Z kolei art. 90 ust. 2b u.s.o. (w brzmieniu obowiązującym w czasie obowiązywania ww. uchwały) i bezpośrednio kreujący obowiązek wypłaty dotacji dla przedszkoli niepublicznych, brzmiał:

Dotacje dla niepublicznych przedszkoli przysługują na każdego ucznia w wysokości nie niższej niż 75 % ustalonych w budżecie danej gminy wydatków bieżących ponoszonych w przedszkolach publicznych w przeliczeniu na jednego ucznia, (...),

Rada Miasta P., w zacytowanym wyżej paragrafie uchwały dokonała zatem modyfikacji ustawowych zasad udzielania dotacji, poprzez wprowadzenie kategorii dochodów (tj. dochodów z tytułu opłat za korzystanie z przedszkoli publicznych), o którą pomniejsza podstawę obliczenia dotacji dla przedszkoli niepublicznych (tj. 75 % wydatków bieżących przedszkoli publicznych). Tym samym, zgodnie z konstytucyjną hierarchią aktów prawnych, zapis uchwały we wskazanej części, jest sprzeczny z normą ustawową, jako normą wyższego rzędu, a tym samym, musi ustąpić normie ustawowej.

Warto dodać, że w czasie obowiązywania § 2 pkt 3 uchwały nr XX/329/2008 z 05.03.2008 r., ustawodawca przewidział, że jedynym kryterium, na podstawie którego ustalać należy dotacje dla przedszkoli niepublicznych, jest wysokość wydatków bieżących ustalonych w budżecie jest na przedszkola publiczne . Bez znaczenia pozostawały zatem źródła dochodów, z jakich ww. wydatki będą finansowane zgodnie z planem budżetowym - np. dochody z tytułu opłat za korzystanie z przedszkoli publicznych. Zgodnie z poglądami wyrażanymi w tym przedmiocie przez orzecznictwo, sfera wydatków pozostaje rozdzielona od sfery źródeł finansowania, ustalonych, zaplanowanych wydatków. Wobec tego fakt, że część wydatków związanych z funkcjonowaniem przedszkoli publicznych znajduje swoje pokrycie w przychodach pochodzących np. z opłat uiszczanych przez rodziców, nie może prowadzić do zmiany ogólnej, przewidzianej w budżecie kwoty wydatkowanej przez gminę na utrzymanie przedszkola publicznego. Dla prawidłowego określenia kwoty stanowiącej podstawę obliczenia dotacji, należy oddzielić wysokość wydatków od wysokości przychodów na ich pokrycie (za: wyrok NSA z 26.03.2013 r., (...); wyrok SA w Lublinie z 27.01. 2015 r. I ACa 679/14; wyrok NSA z 24.03.2009 r (...) 284/08, wyrok NSA z 15.01.2008 r (...) 317/07).

Dopiero z dniem 01.09.2013 r. dokonano nowelizacji art. 90 ust. 2b u.s.o., zmieniającej m.in. zasady naliczania dotacji poprzez umożliwienie odejmowania dla potrzeb ustalenia dotacji dla przedszkoli niepublicznych - wpłat rodziców za korzystanie z wychowania przedszkolnego i za wyżywienie. Jednak już ta okoliczność przemawia za tym, że do dnia 31.08.2013 r. nie było podstaw do takiego uszczuplania, bo zgodnie z regułą racjonalnego ustawodawcy, nowelizacja prawa nie może zmierzać do zachowania go w dotychczasowym kształcie.

Organ samorządu terytorialnego wykonujący kompetencję prawodawczą zawartą w upoważnieniu ustawowym jest obowiązany działać

ściśle w granicach tego upoważnienia, nie jest upoważniony ani do regulowania tego, co zostało już ustawowo uregulowane, ani też do wychodzenia poza zakres upoważnienia ustawowego. Za niedopuszczalne należy uznać modyfikowanie w uchwałach organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego regulacji ustawowych. W orzecznictwie trafnie podnosi się, że ustawodawca przekazując prawodawcy - organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego - regulację określonej materii, pozostawił mu pewien margines swobody, aby ten mógł osiągnąć zamierzony cel. Przeniesienie przez ustawodawcę omawianych kompetencji na jednostkę samorządu terytorialnego zasadnie uznaje się za nieprzypadkowe, ma to służyć sprecyzowaniu i indywidualizacji trybu przyznawania i rozliczania dotacji w odniesieniu do potrzeb konkretnej społeczności, uwzględniając specyfikę lokalną, ale oczywiście - co istotne - w granicach upoważnienia oraz w granicach określonych przepisami prawa. Nie ulega bowiem kwestii, że akt prawa miejscowego musi być niesprzeczny z Konstytucją oraz innymi aktami ustawodawczymi, w tym z ustawą, w której delegacja jest zawarta, na podstawie której akt prawa miejscowego został wydany jak i z innymi ustawami, które bezpośrednio lub pośrednio dotyczą tej samej materii. Przepis ten nie nadaje uprawnienia organom stanowiącym rady gminy do wskazania w uchwale dodatkowych kryteriów czy też zmiany zasad obliczania wysokości dotacji. Rada Gminy obowiązana jest do ustalenia trybu udzielania i rozliczania dotacji w formie uchwały, której przepisy powinny być zgodne z regulacją ustawową (por. wyrok NSA z 16.05.2018 r., I (...), LEX nr 2517573, wyrok WSA w Gdańsku z 11.09.2018 r., I SA/Gd 704/18, LEX nr 2546642).

Zgodnie z ugruntowanym w judykaturze i doktrynie stanowiskiem, z przepisu art. 178 ust. 1 Konstytucji, który stanowi, że sędziowie w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom, wynikają dla sądów' uprawnienia do samodzielnej oceny i ustalenia zgodności podstawowych aktów normatywnych z ustawami, przy okazji rozpatrywania spraw cywilnych, karnych i innych, a w razie stwierdzenia ich niezgodności z ustawami, odmowy ich zastosowania w konkretnej sprawie (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 2005 r., V KK 41/05, OSNKW 2005/9/83, Legalis Numer 69823, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 sierpnia 2011 i\, II CNP 11/11. Legalis Numer 458998). Sądy nie mogą wprawdzie generalnie kwestionować mocy wiążącej uchwały organu samorządowego, jednakże sądom wolno odmówić jej zastosowania, jeżeli stwierdzą, że została ona wydana z przekroczeniem ustawowego upoważnienia, (por. wyrok SN z 24.06.1993 r., III KRN 100/93, LEX nr 20616)

W świetle powyższego Sąd miał możliwość pominięcia uchwały samorządu terytorialnego i możliwość dokonania samodzielnych wyliczeń należnych dotacji. Uchwała Rady Miasta P. w zakresie, w jakim przewidywała możliwość pomniejszenia podstawy dotacji dla przedszkola niepublicznego pozostawała w sprzeczności z ustawą o systemie oświaty.
Jak wyżej wskazano kwota należnych dotacji za okres 2011-2015 rok (po potrąceniu wypłaconych już kwot) wynosi 295.925,19 zł i sumę taką Sąd zasądził w całości uwzględniając roszczenie główne powódki.
Dotacja jest świadczeniem otrzymywanym w okresie roku, wypłacanym w comiesięcznych „ratach” (art. 90 ust. 3 c cyt. ustawy). Chodzi tu o elementy składowe (raty) jednego świadczenia, które jest przyznawane na cały rok kalendarzowy (por. wyrok SA w Krakowie z 15.07.2016 r., I ACa 526/16). Dotacje dla niepublicznych szkół ponadgimnazjalnych o uprawnieniach szkół publicznych, przewidziane w art. 90 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (jedn. tekst: Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.), nie mają więc charakteru świadczeń okresowych w rozumieniu art. 118 k.c. (por. wyrok SN z 22.05.2014 r., IV CSK 531/13). Zaznaczyć należy zarazem, że działalność prowadzona w formie szkoły, placówki lub zespołu szkół niepublicznych nie jest działalnością gospodarczą nawet wtedy, gdy spełnia przesłanki uznania jej za taką działalność w świetle art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (por. wyrok SA w Białymstoku z 18.04.2013 r., I ACa 86/13, LEX nr 1311926). Zgodnie więc z art. 118 k.c., roszczenia nie ulegają przedawnieniu z upływem lat 3 (k. 80).

Sąd w świetle w/w orzecznictwa nie podzielił zarzutu przedawnienia roszczenia głównego powódki (z uwagi na 3 letni okres – działalność gospodarcza) uznając, iż wierzytelności główna z tytułu dotacji przedawnienia się z upływem okresu 10 lat.
Powyższą kwotę Sąd zasądził z ustanowionymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 3.962,20 zł od 6.09.2018 roku (data wniesienia powództwa) i od 20.02.2020 (następnego dnia od daty doręczenia pisma zawierającego roszczenie powództwa pozwanemu na rozprawie w dniu 19.02.2020) od kwoty 291.962,99 (481 § 1 k.c.). W zakresie skapitalizowanych roszczeń odsetkowych od roszczenia głównego Sąd uznał, iż podlegają one jako świadczenia okresowe – 3 letniemu okresowi przedawnienia 110 k.c. w zw. akt 117 § 2 k.c. i 123 k.c. (3 lata przed dniem wniesienia pozwu – 6.09.2018 roku) tak więc przedawnienie nie uległo wyłącznie roszczeniu o odsetki ustalone od kwoty dotacji w 2015 roku (data wymagalności 1.01.2016 r.) w kwocie 3.230,81 złotych ustalonej przez biegłą w opinii (niekwestionowanej przez strony) i zasądził w/w kwotą skapitalizowanych odsetek z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu 6.09.2018 roku do dnia zapłaty. W pozostałej części Sąd jako przedawniane oddalił roszczenie o zasądzeniu skapitalizowanych odsetek od kwoty głównej dotacji za okres 2011-2014 za okres przed wytoczeniem powództwa od dnia wymagalności a także w zakresie rozszerzonego powództwa od kwoty ponad 3.230,91 zł za okres od 6.09.2020 do 7.02.2020 r. oraz ustawowych odsetek za opóźnienie od dnia rozszerzenia powództwa – 20.02.2020 r. do dnia zapłaty od skapitalizowanych odsetek.
Sąd uznał także, iż brak jest podstaw do zastosowania w niniejszej sprawie akt 5 k.c.
Roszczenie powódki wynika ex lege, przy czym o jego wysokości przesądzają odpowiednie kryteria (parametry) przewidziane w art. 90 ust. 2b u.s.o. w brzmieniu obowiązującym w czasie objętym żądaniem pozwu (2010-2016r.). Domaganie się przez powódkę świadczenia we właściwie obliczonej wysokości nie może być uznane za nadużycie prawa. Prowadzona przez powódkę działalność jest działalnością oświatową, która co do zasady obciąża pozwaną Gminę. Gmina prowadząc działalność oświatową ponosi wydatki z tym związane w pełnej wysokości a te przyznane powódce są na poziomie 75 % ustalonych kosztów. Nie zostało też wykazane, aby uzyskana dotacja przekraczała koszty prowadzonego przedszkola.

O kosztach procesu Sąd orzekł zgodnie z art. 100 k.c. i zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu.
Ponieważ powód wygrał w 78 %, przegrał w 22 % w tym samym stosunku Sąd dokonał rozliczenia:
1) opłaty sądowej należnej od pozwu nakazując pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb.) kwotę 15.135,30 złotych brakującej opłaty od uwzględnionej części powództwa – powód uiścił opłatę w kwocie 3765 zł
2) rozliczenia wydatków poniesionych przez Skarb Państwa tymczasowo na poczet opinii bieglej (przy uwzględnieniu kwoty 1.500 zł zaliczki wpłaconej przez pozwaną) i nakazał pobranie odpowiedniej kwoty 522,81 zł od powoda i od pozwanego 353,62zł
3) O pozostałych kosztach procesu zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 413,85 zł (w skład której wchodzą koszty zastępstwa procesowego stron (2 x 5417zł, oraz koszty postępowania zażaleniowego).
Z tych względów Sąd orzekł jak w sentencji.


Beata Grochulska