Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 lutego 2022 r.

1.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 284.441,13 zł (dwieście osiemdziesiąt cztery tysiące czterysta czterdzieści jeden złotych trzynaście groszy) od dnia 19 grudnia 2014 r. do dnia zapłaty;

2.  umarza postępowanie w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 21.440 zł (dwadzieścia jeden tysięcy czterysta czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt VIII GC 146/15

UZASADNIENIE

Powód (...) z siedzibą w B. domagał się zasądzenia od pozwanego B. G. kwoty 284.441,13 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 19 grudnia 2014 r. do dnia zapłaty wraz z kosztami postępowania.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że pozwany w okresie od 2011 r. do czerwca 2014 r. pełnił funkcję prezesa w jednoosobowym zarządzie powodowej spółki. Pozwany jest jednocześnie wspólnikiem spółki, który posiada 49 % udziałów. Powód podał, że pozwany w okresie pełnienia funkcji członka zarządu, w sposób systematyczny dokonywał przelewów na swoje prywatne konto kwot, które w tytule przelewów nazywał zaliczkami. Przelewów tych dokonywał osobiście, gdyż jako prezes zarządu był jedyną osobą, która wówczas miała dostęp do konta i możliwość wykonywania przelewów. Jak wskazał powód, pozwany nie miał żadnych tytułów prawnych do wypłacania sobie tak znacznych kwot. Łączna kwota przelanych i nierozliczonych przez pozwanego „zaliczek” z całego okresu pełnienia przez pozwanego funkcji członka zarządu wyniosła kwotę 601.298,39 zł. Fakt dokonywania tych przelewów pozwany ukrywał przed wspólnikiem spółki, a nawet dokonywał manipulacji w bilansie spółki, wykazując te zaliczki jako należności wobec spółki.

Powód wskazał, że w niniejszej sprawie dochodzi zwrotu części zaliczek pobranych przez pozwanego w okresie od 2011 r. do 30 czerwca 2013 r. tj. na łączną kwotę 284.441,13 zł .

W dalszej kolejności powód wskazał, że w czerwcu 2014 r. o zaistniałym stanie dowiedział się drugi ze wspólników A. S. (1), który jako większościowy udziałowiec doprowadził do zmiany zarządu powodowej spółki. Pozwany przestał wówczas pełnić funkcję prezesa w jednoosobowym zarządzie i został powołany jako wiceprezes do zarządu trzyosobowego. W chwili składania pozwu pozwany nie pełni już żadnej funkcji w zarządzie powodowej spółki.

Pozwany został wezwany do zwrotu całej należnej kwoty pismem z dnia 3 grudnia 2014 r. W piśmie tym powód zakreślił termin płatności w ciągu 7 dni licząc od dnia doręczenia tego wezwania , co miało miejsce 11 grudnia 2014 r.

Pozwany odmówił jednak zwrotu żądanej przez powoda kwoty podnosząc, że wypłacane kwoty były zaliczkami na poczet należnego mu wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji prezesa zarządu.

Powód podniósł, że pozwany pełnił funkcję w zarządzie spółki bez żadnego wynagrodzenia, gdyż w tym zakresie nie istniała żadna umowa ani cywilnoprawna ani umowa o pracę, z której wynikałoby jakiekolwiek wynagrodzenie dla pozwanego z tytułu pełnienia funkcji w zarządzie. Takie ustalenie wynikało poza tym z ustaleń pomiędzy pozwanym a drugim wspólnikiem A. S. (1). Również w późniejszym okresie zgromadzenie wspólników nie podejmowało żadnych uchwał w zakresie przyznania pozwanemu pełniącemu funkcję prezesa zarządu jakiegokolwiek wynagrodzenia.

Powód dodał, że dodatkowym argumentem przemawiającym za tym, że wynagrodzenie dla pozwanego nie zostało ustalone i nie było podstaw do jego pobierania są dokumenty sprawozdania finansowego za lata 2011, 2012 i 2013, w których pozwany jako prezes zarządu oświadczył, że w latach tych zarząd nie pobierał wynagrodzenia za pełnione funkcje.

Nakazem zapłaty wydanym w dniu 13 kwietnia 2015 r., w postępowaniu upominawczym Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Pozwany w złożonym sprzeciwie od nakazu zapłaty wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania.

Pozwany w pierwszej kolejności podniósł, że powód nie spełnił wymogu wynikającego z art. 228 pkt 2 k.s.h albowiem analizując treść uchwały zgromadzenia wspólników z dnia 25 marca 2015 r. wynika z niej, że wspólnicy wyrazili zgodę jedynie na złożenie do sądu wniosku o zawezwanie do próby ugodowej przeciwko pozwanemu, co w ocenie pozwanego jest niewystarczające dla skutecznego złożenia pozwu. W związku z tym, w pierwszej kolejności pozwany wniósł o oddalenie powództwa z uwagi na brak legitymacji powoda. Odnosząc się do żądania powoda pozwany wskazał, że wypłaty których dokonywał z rachunku bankowego spółki stanowiły zaliczki na poczet należnego mu wynagrodzenia z tytułu pełnienia przez niego funkcji prezesa zarządu. Poza tym, jak wskazał dalej pozwany, nie zostały rozliczone koszty jakie pozwany poniósł w trakcie piastowania przez niego stanowiska.

Pozwany podniósł też, że w dniu 10 listopada 2014 r. złożył wniosek do sądu o zawezwanie do próby ugodowej z powyższego tytułu na łączną kwotę 720.000 zł.

Na koniec pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczeń, których podstawą są wypłaty dokonane do dnia 31 marca 2012 r.

Postanowieniem z dnia 25 listopada 2015 r. Sąd zawiesił postępowanie w sprawie na podstawie art. 174 § 1 pkt 4 k.p.c, z uwagi na toczące się przeciwko pozwanemu postępowanie karne.

Pismem z dnia 12 listopada 2021 r. powód wniósł o podjęcie postępowania i jednocześnie cofnął pozew co do należności głównej.

Postanowieniem z dnia 27 grudnia 2021 r. sąd podjął postępowanie w sprawie.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje.

Pozwany B. G. pełnił funkcję prezesa jednoosobowego zarządu powodowej spółki od 11 stycznia 2011 r. do 4 lipca 2014 r. Od 4 lipca 2014 r. ustanowiono trzyosobowy zarząd, w którym pozwany pełnił funkcję wiceprezesa do spraw technicznych. Na dzień 31 marca 2015 r. i 30 września 2015 r. pozwany nie figurował już w Krajowym Rejestrze Sądowym jako członek zarządu powodowej spółki.

Zgodnie z § 18 ust. 1 pkt 2 umowy spółki (...) do kompetencji zgromadzenia wspólników, poza kompetencjami wynikającymi z powszechnie obowiązujących przepisów prawa należało m.in. ustalanie wynagrodzenia członkom zarządu. Zgromadzenie wspólników powodowej spółki nigdy nie podejmowało uchwał w przedmiocie ustalenia wynagrodzenia członkom zarządu. Pozwany nigdy też nie podpisywał umowy o pracę w powodowej spółce.

okoliczność bezsporna; dodatkowo o odpis z KRS k-13; umowa spółki z dnia 11.01.2011 r., akt notarialny Rep. (...) nr (...) k-96; protokół zgromadzenia wspólników z dn.4 lipca 2014 r. Rep. (...) nr (...) k- 195 v.; odpis z KRS na dzień 31.03.2015 r. k-9; odpis z KRS na dzień 30.09.2015 r. k-203 v.; zeznania świadka M. M. k-209; zeznania świadka A. S. k- 271; zeznania świadka E. Ś. k-274-275; zeznania świadka K. B. k-275-276

W okresie od 25 stycznia 2011r. do 1 lipca 2014 r. pozwany jako członek zarządu powodowej spółki wypłacał z rachunku bankowego spółki na swój rachunek bankowy szereg kwot, wpisując w tytule przelewu, że stanowią one zaliczki. Łącznie pozwany wypłacił w ten sposób kwotę co najmniej 601.278,39 zł.

dowód: zestawienie nierozliczonych zaliczek w roku 2011 k-15; potwierdzenia przelewów k-16-19; zestawienie nierozliczonych zaliczek w roku 2012 k-20; potwierdzenia przelewów k-21-48; zestawienie nierozliczonych zaliczek w roku 2013 k-49; potwierdzenia przelewów k-50-86zestawienie nierozliczonych zaliczek za 2014 r. k-87-88; zeznania świadka M. M. k-210; zeznania świadka A. S. k- 271; zeznania świadka E. Ś. k-274; wyrok Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 18 grudnia 2019 r., sygn. akt III 64/17 k-373-375

W informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego za 2011 r., podpisanej przez pozwanego wskazano, iż „zarząd za pełnione funkcje nie pobiera wynagrodzenia”. W informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego za 2012 r., podpisanej przez pozwanego wpisano, iż ”W 2012 r. zarząd za pełnione funkcje nie pobierał wynagrodzenia”. W informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego za 2013 r., również podpisanej przez pozwanego wskazano, iż „W 2013 r. zarząd za pełnione funkcje nie pobierał wynagrodzenia”.

dowód: informacja dodatkowa za 2011 r. k-101 v. ; informacja dodatkowa za 2012 r. k-109; informacja dodatkowa za 2013 r.k-118

Pismem z dnia 3 grudnia 2014 r. powód wezwał pozwanego do zwrotu kwoty 612.565,83 zł, a także do zwrotu mienia ruchomego nalężącego do powodowej spółki o łącznej wartości 11.330,75 zł, wyznaczając pozwanemu 7 dniowy termin liczony od dnia otrzymania wezwania. Wezwanie to doręczono pozwanemu w dniu 11 grudnia 2014 r. Pozwany pismem z dnia 11 grudnia 2014 r., potwierdzając fakt otrzymania pisma powoda z dn. 3 grudnia 2014 r., wskazał, że wypłacane przez niego kwoty z rachunku bankowego spółki stanowiły zaliczki na poczet należnego mu wynagrodzenia, a odnośnie żądania zwrotu ruchomości, to w większość przypadków nie posiada wiedzy, jakie są „losy” tych ruchomości.

dowód: pismo powoda z dn. 3 grudnia 2014 r. k-89; dowód nadania pisma k-90; potwierdzenie doręczenia przesyłki k-91; pismo pozwanego z dn. 11 grudnia 2014 r. k-92

Pismem z dnia 7 listopada 2014 r. pozwany skierował do Sądu Rejonowego w Bydgoszczy wniosek o zawezwanie do próby ugodowej, wskazując jako przeciwnika wniosku powodową spółkę. We wniosku wskazał, że powód zobowiązany jest do wpłaty na jego rzecz kwoty 720.000 zł z tytułu wynagrodzenia za pracę wykonaną przez pozwanego na rzecz powodowej spółki w okresie ostatnich 3 lat – od 2011 roku. Wskazał, że umówione wynagrodzenie opiewało na kwotę 20.000 zł w skali miesiąca i nie otrzymał z tego tytułu jakiejkolwiek kwoty.

dowód: wniosek o zawezwanie do próby ugodowej k-159-160

W dniu 25 marca 2015 r. odbyło się nadzwyczajne zgromadzenie wspólników powodowej spółki, na której reprezentowany był kapitał zakładowy w 100% , na którym zgromadzenie wspólników, wskazując iż działa na podstawie art. 228 pkt2) Kodeksu spółek handlowych podjęło – w głosowaniu tajnym - następującą uchwałę :”Zgromadzenie Wspólników (...) uznaje, iż B. G. w okresie sprawowania funkcji Prezesa Zarządu, tj. od dnia 11 stycznia 2011 roku do dnia 4 lipca 2014 roku wyrządził spółce szkodę poprzez dokonywanie bez żadnej podstawy przelewów z konta spółki na swoje prywatne konto, z których się nie rozliczył pomimo wezwań do zapłaty wysyłanych przez spółkę i kancelarię prawną. Wysokość szkody z ww. tytułu wynosi łącznie 601.278,39 zł (słownie: sześćset jeden tysięcy dwieście siedemdziesiąt osiem złotych 39/100). Zgromadzenie Wspólników postanawia, że spółka będzie dochodzić zwrotu od B. G. kwoty wskazanej powyżej wraz z ustawowymi odsetkami na drodze sądowej, w związku z czym Zgromadzenie Wspólników rekomenduje Zarządowi Spółki skierowanie stosownego powództwa do Sądu i zatwierdza decyzję Zarządu Spółki w zakresie skierowania do Sądu zawezwania do próby ugodowej w sprawie dochodzenia zwrotu tej kwoty. Wykonanie uchwały powierza Zarządowi Spółki, który ustanowi zawodowego pełnomocnika według własnego wyboru”.

dowód: protokół zgromadzenia wspólników powoda z dn.23.03.2015 r. akt notarialny Rep. (...) nr (...) k-133 v.

Prokurator Rejonowy w Bydgoszczy wystosował przeciwko pozwanemu akt oskarżenia m. in o to że: w okresie od 25.01.2011 r. do 1.07.2014 r. przy ul. (...) i (...) w B., działając w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru oraz w celu osiągniecia korzyści majątkowej jako prezes zarządu (...) i będąc z tego tytułu na podstawie ustawy i umowy osobą zobowiązana do zajmowania się sprawami majątkowymi spółki i jej działalnością gospodarczą poprzez nadużycie udzielonych mu uprawnień i niedopełnienie ciążących obowiązków przywłaszczył powierzone mu mienie w postaci pieniędzy znacznej wartości w łącznej kwocie 601.278,39 zł będących własnością (...) w ten sposób, że w podanym powyżej okresie wielokrotnie przelewał z konta firmowego na konto prywatne tytułem zaliczek kwoty pieniędzy, których następnie nie rozliczył z (...) Pozwanemu zarzucono także popełnienie innych czynów na szkodę spółki, które zakwalifikowano jako wyrządzenie spółce znacznej szkody majątkowej, tj. czynu z art.284 § 2 k.k w zw. z art. 294 § 1 k.k i art. 296 § 2 k.k w zw. z art. 11 § 2 k.k w zw. z art. 12 k.k.

dowód: akt oskarżenia k-338-349

Wyrokiem z dnia 18 grudnia 2019 r. , sygn. III 64/17 Sąd Okręgowy w Bydgoszczy uznał pozwanego winnym tego, że w okresie od 25 stycznia 2011 r. do 1 lipca 2014 r. przy ul. (...) i (...) w B., działając w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru oraz w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, jako prezes zarządu (...) i będąc z tego tytułu, na podstawie ustawy i umowy, osobą zobowiązaną do zajmowania się sprawami majątkowymi spółki i jej działalnością gospodarczą, poprzez nadużycie udzielonych mu uprawnień i niedopełnienie ciążących obowiązków, przywłaszczył powierzone mu mienie w postaci pieniędzy znacznej wartości w łącznej kwocie 601.278,39 zł, będących własnością (...) w ten sposób, że w podanym powyżej okresie wielokrotnie przelewał z konta firmowego na konto prywatne tytułem zaliczek kwoty pieniędzy, których następnie nie rozliczył z (...), a nadto z racji braku nadzoru nad zarządzanym majątkiem, doprowadził do niedoboru towarów w magazynie na kwotę 82.947,92 zł, w tym utraty na szkodę spółki ruchomości będących własnością (...) w postaci : licznika kosztów energii o wartości 245,53 zł, wiertarki 750 W o wartości 177,24 zł, luksomierza V. (...) o wartości 117,94 zł, szlifierki 800 W o wartości 242,28 zł, wizjera do drzwi z kamerą o wartości 186,18 zł, mikrofonu do nagrywania prezentacji o wartości 617,89 zł, luksomierza V. (...) o wartości 80,49 zł, wiertarki udarowej o wartości 190,00 zł młota udarowego E. o wartości 179,27 zł, młota udarowo-obrotowego 900 W (...) 900 o wartości 152,03 zł, luksomierza V. (...) o wartości 80,49 zł, lutownicy (...) (...) o wartości 314,63 zł, serwera D. P. (...) o wartości 869,10 zł, W. D. dysk twardy o wartości 778,05 zł, laptopa (...) (...) o wartości 1519 zł, Notebooka (...) o wartości 1204 zł, oscyloskopu A. o wartości 1543,90 zł oraz aparatu fotograficznego F. N. (...) z obiektywem, etui, kartą o wartości 2577,24 zł, czym działał na szkodę spółki(...) i wyrządził Spółce znaczną szkodę majątkową, tj. o czyn z art. 284 § 2 k.k w zw. z art. 294 § 1 k.k i art. 296 § 2 k.k w zw. z art. 11 § 2 k.k w zw. z art. 12 k.k stosowanych w myśl art. 4 § 1 k.k i za to w myśl art. 11 § 3 k.k i art. 4 § 1 k.k na podstawie art. 294 § 1 k.k wymierzył mu karę 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności. Jednocześnie w wyroku tym Sąd Okręgowy na mocy art. 46 § 1 k.k i art. 4 k.k orzekł od pozwanego na rzecz pokrzywdzonego tj. spółki(...) obowiązek naprawienia wyrządzonej przestępstwem szkody poprzez zapłatę kwoty 601.278,39 zł.

dowód: wyrok Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 18 grudnia 2019 r., sygn. akt III 64/17 k-373-375

Wyrokiem z dnia 20 września 2021 r. , sygn. akt II AKa 68/20 Sąd Apelacyjny w Gdańsku zmienił wyrok Sądu Okręgowego jedynie w niewielkiej części tj. w ten sposób, ze w punkcie 1 ustalił, iż oskarżony B. G. przywłaszczył powierzone mu mienie w postaci oscyloskopu A. o wartości 1.543,90 zł oraz aparatu fotograficznego F. N. (...) z obiektywem, etui i kartą o wartości 2.577,24 zł, a w pozostałej części utrzymał wyrok Sądu Okręgowego w mocy. Dodatkowo, Sąd Apelacyjny na mocy art. 69 § 1 i 2 k.k w zw. z art. 70 § 1 pkt 1 k.k w zw. z art. 4 § 1 k.k wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego kary łącznej 2 lat pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres próby 5 lat, na mocy art. 73 § 1 k.k w zw. z art. 4 § 1 k.k oddał pozwanego w okresie próby pod dozór kuratora oraz na mocy art. 41 § 1 k.kw zw. z art. 43 § 1 k.k w zw. z art. 4 § 1 k.k orzekł wobec pozwanego środek karny w postaci zakazu zajmowania stanowiska członka zarządu spółek handlowych na okres 3 lat.

dowód: wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 20 września 2021 r., sygn. akt II AKa 68/20 k-388

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił w oparciu o przedłożone przez strony dowody, w szczególności dowody z dokumentów, co do których strony nie wnosiły zastrzeżeń odnośnie do ich autentyczności i wiarygodności, jak również w oparciu o zeznania świadków, którym sąd dał wiarę. Istotnym dowodem w sprawie okazał się prawomocny, skazujący wyrok Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 18 grudnia 2019 r., sygn. akt III 64/17, który z uwagi na treść art. 11 k.p.c był wiążący dla sądu w niniejszej sprawie, o czym w dalszej części uzasadnienia.

Powód domagał się zasądzenia od pozwanej kwoty 284.441,13 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie. Powód, jak sam wskazał w uzasadnieniu pozwu, swoje roszczenie oparł na treści art. 293 k.sh, który w § 1 stanowi, iż członek zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidator odpowiada wobec spółki za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami umowy spółki, chyba że nie ponosi winy.

Powód wykazał legitymację czynną do wystąpienia przeciwko pozwanemu z powództwem opartym na treści art. 293 k.s.h. Zgodnie z treścią art. 228 pkt 2 k.s.h. do wytoczenia powództwa opartego na wymienionym przepisie niezbędne jest podjęcie przez wspólników uchwały dotyczącej naprawienia szkody wyrządzonej spółce. Powód legitymował się taką uchwałą. Taką uchwałę podjęło zgromadzenie wspólników powoda w dniu 25 marca 2015 r. (k-133). Wbrew stanowisku pozwanego, w ocenie sądu treść uchwały jednoznacznie odzwierciedla wolę wspólników o dochodzeniu od pozwanego obowiązku naprawienia szkody. Przede wszystkim wspólnicy wyraźnie wskazali, co zostało zapisane w protokole zgromadzenia wspólników, że podejmują uchwałę na podstawie art. 228 pkt2) Kodeksu spółek handlowych i że spółka będzie dochodzić zwrotu od B. G. kwoty wskazanej w uchwale wraz z ustawowymi odsetkami na drodze sądowej, w związku z czym Zgromadzenie Wspólników rekomenduje Zarządowi Spółki skierowanie stosownego powództwa do Sądu (…) k-133.

Członek zarządu odpowiada względem spółki w oparciu o treść art. 293 k.s.h. na zasadzie winy. W toku procesu o roszczenia oparte na treści art. 293 § 1 k.s.h. powód ma obowiązek wykazać, że zaistniały wszystkie przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej a pozwany funkcjonariusz, że nie ponosi winy za powstałą szkodę.

Podstawę odpowiedzialności członka zarządu mogą stanowić jedynie działania sprzeczne z prawem lub z umową spółki. Jednocześnie przepis art. 293 § 2 k.s.h określa odpowiedzialność ustaloną według podwyższonego miernika staranności postępowania osób wchodzących do składu zarządu, rady nadzorczej i komisji rewizyjnej bądź będących likwidatorami spółki. Wszystkie te osoby pełniące w spółce funkcję są obowiązane przy wykonywaniu swoich obowiązków dokładać staranności wynikającej z zawodowego charakteru ich działalności. Są one zatem zobowiązane przejawiać – poza rzetelnością (uczciwością ) – również szczególną zapobiegliwość oraz posiadać odpowiednią wiedzę fachową w zakresie wymaganym do prowadzenia spraw spółki z o.o. Przepis ten określa zatem zobiektywizowany miernik staranności – poprzez odniesienie do zawodowego charakteru działalności funkcjonariusza spółki. Poprzez porównanie faktycznego zachowania się członka zarządu lub likwidatora spółki z owym przyjętym wzorcem zachowania można będzie stwierdzić, czy faktycznie określone działanie nosi znamiona winy. Warunkiem bowiem pociągnięcia do odpowiedzialności odszkodowawczej członka zarządu jest wykazanie, że szkoda spółki powstała na skutek działania lub zaniechania sprzecznego z prawem lub postanowieniami umowy spółki. Dodatkowo, konieczne jest także dowiedzenie, że w swoim zachowaniu członkowie zarządu nie dochowali należytej staranności wynikającej z zawodowego charakteru ich działalności (art. 293 § 2 k.s.h). Jednak przesłanki wynikające z § 1 i § 2 art. 293 k.s.h należy postrzegać jako odrębne w tym sensie, iż warunkiem przejścia do oceny czy doszło do dochowania należytej staranności (§ 2) jest uprzednie stwierdzenie, iż członek organu spółki zachował się w sposób sprzeczny z prawem lub z postanowieniami umowy spółki i swoim zachowaniem wyrządził spółce szkodę (K. B. – „Bezprawność a niedochowanie należytej staranności w rozumieniu art. 293 k.s.h” , Palestra 3-4/2007 ).

Kwestia należytej staranności dojdzie zatem do głosu jedynie i dopiero wtedy, gdy nastąpi naruszenie obowiązków członka organu poprzez podjęcie działania sprzecznego z prawem lub umową spółki. Bezprawność w rozumieniu art. 293 k.s.h należy przy tym utożsamiać jedynie z niezgodnością z konkretnym przepisem normatywnym, nie zaś z naruszeniem jakiejkolwiek klauzuli generalnej. Spółka ma zatem możliwość wystąpienia z powództwem odszkodowawczym przeciwko zarządzającym spółką osobom w razie gdy sprawy spółki są prowadzone w sposób niedbały i jednocześnie z naruszeniem prawa. Samo bowiem przekroczenie akceptowalnych w obrocie granic ryzyka gospodarczego nie jest zachowaniem zabronionym ani prawnie, ani gospodarczo i nie może stanowić samodzielnego źródła bezprawności w przestępstwach gospodarczych. W literaturze wyrażono też pogląd o niedopuszczalności zakwalifikowania postępowania nadmiernie ryzykownego, jako spełniającego przesłankę bezprawności (P. B. „Odpowiedzialność odszkodowawcza menadżerów spółek a przekroczenie tzw. dopuszczalnego ryzyka gospodarczego” – PPH listopad 2009, str. 40-41). Stwierdzić trzeba, że ustalenie bezprawności w rozumieniu art. 293 k.s.h powinno wskazywać – z przytoczeniem konkretnych przepisów prawa – na czym polegała sprzeczność zachowania członka zarządu organu spółki z oznaczonym przepisem prawa, a ogólnikowe stwierdzenia o sprzeczności z prawem nie są tutaj wystarczające.

W pierwszej kolejność zaznaczyć należy, że pozwany nie zakwestionował, iż wypłacał w okresie wskazanym w pozwie z rachunku bankowego powodowej spółki kwoty na swój rachunek bankowy i że łącznie wypłacił w ten sposób kwotę podaną przez powoda w pozwie tj. 601.298,39 zł. Pozwany nie zakwestionował też w żaden sposób przedłożonych przez powoda wraz z pozwem dowodów w postaci potwierdzeń wykonanych przelewów i zestawień nierozliczonych zaliczek za lata 2011-2014. Pozwany podniósł jedynie, że wypłaty te stanowiły należne mu zaliczki na poczet wynagrodzenia przysługującego mu z tytułu pełnienia funkcji prezesa zarządu powodowej spółki i tym samym pozwany posiadał tytuł prawny do wypłaty wskazanych przez powoda kwot.

Powód na potwierdzenie faktów wskazanych w pozwie, złożył stosowne wnioski dowodowe m.in. w postaci dowodów z dokumentów, czy zeznań świadków i stron. Jednak najistotniejszą w sprawie okolicznością był fakt, że powód poza złożeniem pozwu w niniejszej sprawie, zawiadomił również organa ścigania o podejrzeniu popełnienia przez pozwanego przestępstwa. Ostatecznie, w wyniku przeprowadzonego postępowania karnego, prawomocnym wyrokiem z dnia z dnia 18 grudnia 2019 r. , sygn. III 64/17 Sąd Okręgowy w Bydgoszczy uznał pozwanego winnym tego, że w okresie od 25 stycznia 2011 r. do 1 lipca 2014 r. przy ul. (...) i (...) w B., działając w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru oraz w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, jako prezes zarządu (...) i będąc z tego tytułu , na podstawie ustawy i umowy, osobą zobowiązaną do zajmowania się sprawami majątkowymi spółki i jej działalnością gospodarczą, poprzez nadużycie udzielonych mu uprawnień i niedopełnienie ciążących obowiązków, przywłaszczył powierzone mu mienie w postaci pieniędzy znacznej wartości w łącznej kwocie 601.278,39 zł będących własnością (...) w ten sposób, że w podanym powyżej okresie wielokrotnie przelewał z konta firmowego na konto prywatne tytułem zaliczek kwoty pieniędzy, których następnie nie rozliczył z (...), a nadto z racji braku nadzoru nad zarządzanym majątkiem, doprowadził do niedoboru towarów w magazynie na kwotę 82.947,92 zł, w tym utraty na szkodę spółki ruchomości będących własnością (...) w postaci : licznika kosztów energii o wartości 245,53 zł, wiertarki 750 W o wartości 177,24 zł, luksomierza V. (...) o wartości 117,94 zł, szlifierki 800 W o wartości 242,28 zł, wizjera do drzwi z kamerą o wartości 186,18 zł, mikrofonu do nagrywania prezentacji o wartości 617,89 zł, luksomierza V. (...) o wartości 80,49 zł, wiertarki udarowej o wartości 190,00 zł młota udarowego E. o wartości 179,27 zł, młota udarowo-obrotowego 900 W (...) 900 o wartości 152,03 zł, luksomierza V. (...) o wartości 80,49 zł, lutownicy (...) (...) o wartości 314,63 zł, serwera D. P. (...) o wartości 869,10 zł, W. D. dysk twardy o wartości 778,05 zł, laptopa (...) (...) o wartości 1519 zł, Notebooka (...) o wartości 1204 zł, oscyloskopu A. o wartości 1543,90 zł oraz aparatu fotograficznego F. N. (...) z obiektywem, etui, kartą o wartości 2577,24 zł, czym działał na szkodę spółki (...) i wyrządził Spółce znaczną szkodę majątkową, tj. o czyn z art. 284 § 2 k.k w zw. z art. 294 § 1 k.k i art. 296 § 2 k.k w zw. z art. 11 § 2 k.k w zw. z art. 12 k.k stosowanych w myśl art. 4 § 1 k.k i za to w myśl art. 11 § 3 k.k i art. 4 § 1 k.k na podstawie art. 294 § 1 k.k wymierzył mu karę 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności. Jednocześnie w wyroku tym Sąd Okręgowy na mocy art. 46 § 1 k.k i art. 4 k.k orzekł od pozwanego na rzecz pokrzywdzonego tj. spółki (...) obowiązek naprawienia wyrządzonej przestępstwem szkody poprzez zapłatę kwoty 601.278,39 zł.

Zauważyć więc należy, że zgodnie z treścią art. 11 k.p.c ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym. Jednakże osoba, która nie była oskarżona, może powoływać się w postępowaniu cywilnym na wszelkie okoliczności wyłączające lub ograniczające jej odpowiedzialność cywilną.

Wskazany powyżej przepis art. 11 k.c w zdaniu pierwszym, ustanawia odstępstwo od zasady samodzielności jurysdykcyjnej sądu cywilnego, wprowadzając wiążący prejudykat w postaci skazującego wyroku sądu karnego. Innymi rozstrzygnięciami sądu karnego (wyrokiem uniewinniającym, umarzającym postępowanie itp.) sąd cywilny związany nie jest. Przepis art. 11 k.p.c , reguluje kwestię mocy wiążącej wyroku karnego w postępowaniu cywilnym, określanej jako prejudycjalność, ma zastosowanie do wszystkich spraw cywilnych toczących się procesie i postępowaniu nieprocesowym (art. 13 § 2). Dotyczy sytuacji, gdy poszkodowany czynem niedozwolonym stanowiącym także przestępstwo dochodzi roszczeń odszkodowawczych w postępowaniu cywilnym po wydaniu w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego pozwanego sprawcę. Przepis art. 11 reguluje zatem sytuacje, gdy przed zakończeniem postępowania cywilnego zapadł w sprawie karnej prawomocny wyrok skazujący za przestępstwo, które jako zdarzenie należy do stanu faktycznego wywołującego skutki w sprawie cywilnej. Wyrok karny ma wówczas moc wiążącą dla sądu w sprawie cywilnej w zakresie ustaleń faktycznych co do popełnienia przestępstwa (por. m.in. K. Piasecki, Wpływ postępowania i wyroku karnego na postępowanie i wyrok cywilny, Warszawa 1970, s. 55–57; J. Rodziewicz, Prejudycjalność w postępowaniu cywilnym, Gdańsk 2001, s. 41; T. Ereciński [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, Postępowanie rozpoznawcze, red. T. Ereciński, Warszawa 2016, s. 209). Ustalenia wydanego w postępowaniu karnym wyroku karnego skazującego, wiążą sąd cywilny co do wszystkich okoliczności należących do znamion strony przedmiotowej i podmiotowej (zob. wyrok Sądu najwyższego z dnia 23 maja 2019 r., II CSK 360/18).

Związanie dotyczy faktu popełnienia przestępstwa, czyli nie tylko popełnienia czynu przez określoną osobę na szkodę konkretnej osoby, lecz także kwalifikacji prawnej tego czynu i stopnia winy, okoliczności jego popełnienia, np. czasu, miejsca i sposobu, czy też poczytalności sprawcy (zob. wyroki SN: z 23.06.2017 r., I CSK 614/16, LEX nr 2376905; z 4.04.2014 r., II CSK 405/13, LEX nr 1480316, w którym podkreślono, że okoliczności te muszą wynikać z samej sentencji wyroku karnego; z 24.06.2013 r., II PK 352/12, LEX nr 1350306; z 25.06.2010 r., I CSK 520/09, LEX nr 737244; z 10.02.2010 r., V CSK 267/09, LEX nr 794582; z 5.12.2008 r., III CSK 191/08, OSP 2010/1, poz. 2; z 17.06.2005 r., III CK 642/04, LEX nr 177207; z 18.07.1972 r., I PR 343/71, OSNCP 1973/4, poz. 65; uchwała SN z 20.01.1984 r., III CZP 71/83, OSNCP 1984/8, poz. 133;

Sąd cywilny jest związany wyrokiem skazującym, jeżeli został on wydany przez sąd i jest prawomocny. Zakres związania orzeczeniem sądu karnego został ograniczony do rozstrzygnięcia „co do popełnienia przestępstwa”. Oznacza to, że sąd cywilny związany jest jedynie faktem skazania określonej osoby za przypisane jej w wyroku karnym przestępstwo, a zatem przypisanie określonej osobie wypełnienia znamion czynu zabronionego opisanego w tym wyroku, za popełnienie którego strona została prawomocnie skazana. Jednocześnie związanie sądu w postępowaniu cywilnym obejmuje elementy uzasadnienia skazującego wyroku karnego odnoszące się do ustalenia miejsca i sytuacji, w jakiej przestępstwo zostało popełnione. Niezmiernie istotną kwestią, która odnosi się do zakresu związania sądu cywilnego orzeczeniem skazującym, jest zagadnienie związane ze stroną podmiotową czynu. Zagadnienie to zostało rozstrzygnięte w judykaturze, gdzie wyrażono pogląd, iż zakres ten kształtuje się inaczej w przypadku skazania za przestępstwo umyślne, a inaczej w przypadku skazania za przestępstwo nieumyślne. Otóż w razie skazania za przestępstwo umyślne sąd cywilny nie może wbrew wyrokowi skazującemu uznać, że sprawca działał nieumyślnie (zob. uchwała z 20.01.1984 r., III CZP 71/83, OSNCP 1984/8). Odmiennie w przypadku skazania za przestępstwo nieumyślne. W takiej sytuacji w świetle art. 11 nie jest wyłączone ustalenie w postępowaniu cywilnym, że sprawca działał umyślnie (zob. uchwała SN z 28.04.1983 r., III CZP 14/83, OSNCP 1983/11).

Problematyczna jest kwestia związana z ustaleniem w sprawie karnej wysokości wyrządzonej szkody. Brak w niej jednolitości. W judykaturze wyrażony został pogląd, iż związanie sądu cywilnego ustaleniami prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa, i to w odniesieniu do wyrządzonej przestępstwem szkody, uzależnione jest od tego, czy wysokość szkody stanowi element stanu faktycznego objętego tym przestępstwem, a zatem czy stanowi jeden z elementów przedmiotowych istoty przestępstwa, ustalonych przez sąd w sentencji wyroku. Brak jest zatem możliwości stosowania „automatyzmu”, jednocześnie nie ulega przy tym wątpliwości, że w przypadku przestępstw przeciwko mieniu wartość wyrządzonej szkody ma znaczenie chociażby dla kwalifikacji określonego zachowania jako przestępstwa czy wykroczenia. Należy stwierdzić, że sąd cywilny będzie związany ustaleniem wysokości szkody przez sąd karny tylko wówczas, gdy znalazła ona swoje odzwierciedlenie w wyroku skazującym oraz gdy rozmiar jej stanowi niezbędny element stanu faktycznego przestępstwa, nie zaś posiłkowy czy też ocenny. Trafnie wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 24.03.2010 r., V CSK 310/09, LEX nr 688052, że w razie skazania za popełnienie przestępstwa opisanego w art. 296 k.k., którym wyrządzona została „znaczna szkoda majątkowa”, określenie wielkości szkody nie jest wprawdzie dowolne, ale nie musi prowadzić do ścisłego jej określenia w granicach, w których skazany zobowiązany byłby do jej wyrównania w procesie odszkodowawczym, a sąd cywilny związany jest jedynie ustaleniem, że szkoda została wyrządzona. Związanie dotyczy wyrządzenia szkody znacznej wartości, która określona została w art. 115 § 5 w zw. z art 7 k.k.

Określona w art. 11 moc wiążąca wyroku karnego oznacza, że w sprawie cywilnej niedopuszczalne jest dokonywanie jakichkolwiek własnych ustaleń co do tych okoliczności, którymi, zgodnie z omawianym przepisem, sąd jest związany w postępowaniu cywilnym. W szczególności sąd w sprawie cywilnej nie może ustalić, że osoba skazana za określone przestępstwo nie popełniła przypisanego jej czynu (wyrok SN z 30.09.2020 r., IV CSK 664/18, LEX nr 3061045). Okoliczności te nie mogą być przedmiotem postępowania dowodowego ani oceny sądu, a więc nie ma do nich zastosowania zasada swobodnej oceny dowodów (art. 233 k.p.c), a sąd w sprawie cywilnej dokonuje tylko subsumcji pod odpowiedni przepis prawa materialnego cywilnego wiążących ustaleń wynikających z wyroku karnego oraz ewentualnych własnych ustaleń dotyczących pozostałych okoliczności istotnych w rozpoznawanej sprawie (por. wyrok SN z 16.12.1961 r., II CR 1229/60, OSNCP 1962/3, poz. 118). W konsekwencji wyłączona jest możliwość obrony pozwanego sprzecznej z ustaleniami wyroku karnego, a także podniesienia przez niego zarzutu pozbawienia możliwości obrony w tym zakresie (por. wyrok SN z 23.04.1968 r., II PR 399/67, LEX nr 6321).

W wyroku z 31.03.2020 r., II CSK 124/19, OSNC 2021/1 Sąd Najwyższy stwierdził, że związanie sądu cywilnego skazującym wyrokiem karnym wyraża się w tym, iż w skład podstawy faktycznej rozstrzygnięcia sądu cywilnego wchodzi czyn przypisany w sentencji karnego wyroku skazującego i sąd cywilny jest pozbawiony możliwości dokonywania odmiennych ustaleń w tym zakresie. W postępowaniu cywilnym możliwe jest dokonanie dodatkowych ustaleń istotnych z punktu widzenia przesłanek odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody, w tym także dotyczących okoliczności wyeliminowanych przez sąd karny z opisu zarzucanego czynu zabronionego. Sąd w sprawie cywilnej może samodzielnie badać, czy oskarżony w postępowaniu karnym dopuścił się czynu nieprzypisanego mu z powodu braku dowodów winy.

Przenosząc zatem powyższe wywody na grunt niniejszej sprawy stwierdzić trzeba przede wszystkim, że opis czynu przypisanego pozwanemu w prawomocnym, skazującym wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy a dnia 18 grudnia 2019 r. w pełni pokrywa się z opisem podstawy faktycznej roszczenia powoda, przytoczonej przez powoda w pozwie. W szczególności okres popełnienia czynu przypisanego pozwanemu w sprawie karnej, pokrywa się z okresem w jakim zdaniem powoda, pozwany dokonywał wypłat z rachunku bankowego spółki na własny rachunek bez podstawy prawnej. Tym samym, zachowanie pozwanego opisane przez powoda w pozwie , sąd krany uznał za wypełniające znamiona przestępstwa o jakim mowa w art. 284 § 2 k.k tj. przestępstwa przywłaszczenia mienia ruchomego. Dodatkowo Sąd karny uznał, że jest to przestępstwo przywłaszczenia mienia znacznej wartości (art. 294 § 1 k.k) przez osobę obowiązaną na podstawie przepisu ustawy, decyzji właściwego organu lub umowy do zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą osoby fizycznej, prawnej albo jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, przez nadużycie udzielonych jej uprawnień lub niedopełnienie ciążącego na niej obowiązku, która wyrządziła jej znaczną szkodę majątkową i która działała w celu osiągnięcia korzyści majątkowej (art. 296 § 2 k.k.).

Biorąc zatem pod uwagę treść art. 11 k.c należy uznać, że powyższymi ustaleniami sądu karnego sąd w niniejszej sprawie jest związany. Skoro zatem sąd karny w opisie czynu przypisanego pozwanemu ustalił i ostatecznie prawomocnie uznał pozwanego winnym tego, że w okresie od 25 stycznia 2011 r. do 1 lipca 2014 r. przy ul. (...) i (...) w B., działając w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru oraz w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, jako prezes zarządu (...) i będąc z tego tytułu , na podstawie ustawy i umowy, osobą zobowiązaną do zajmowania się sprawami majątkowymi spółki i jej działalnością gospodarczą, poprzez nadużycie udzielonych mu uprawnień i niedopełnienie ciążących obowiązków, przywłaszczył powierzone mu mienie w postaci pieniędzy znacznej wartości w łącznej kwocie 601.278,39 zł będących własnością (...) w ten sposób, że w podanym powyżej okresie wielokrotnie przelewał z konta firmowego na konto prywatne tytułem zaliczek kwoty pieniędzy, których następnie nie rozliczył z (...), (…) czym działał na szkodę spółki (...) i wyrządził Spółce znaczną szkodę majątkową – należy przyjąć, że roszczenie powoda zasługiwało na uwzględnienie. Prawomocnie zostało bowiem ustalone i wykazane w procesie karnym, że pozwany bez podstawy prawnej, w celu osiągniecia korzyści majątkowej przywłaszczył mienie powodowej spółki w postaci pieniędzy znacznej wartości w łącznej kwocie 601.278,39 zł. Należy więc stwierdzić, że zasadność roszczenia powoda w niniejszej sprawie została wykazana zarówno co do zasady jak i wysokości, gdyż powód jak stwierdził w pozwie, domagał się jedynie części pobranych przez pozwanego w okresie od 2011 r. do 30.06.2013 r. zaliczek, tj. kwoty 284.441,13 zł. O tym, że roszczenie powoda zostało wykazane świadczy również to, że sąd karny na mocy art. 46 § 1 k.k i art. 4 k.k orzekł od pozwanego na rzecz pokrzywdzonego tj. spółki (...) obowiązek naprawienia wyrządzonej przestępstwem szkody poprzez zapłatę kwoty 601.278,39 zł. Ostatecznie zostało więc wykazane, że działanie pozwanego, polegające na tym, że w okresie od 25 stycznia 2011 r. do 1 lipca 2014 r. jako prezes zarządu (...), wielokrotnie przelewał z konta firmowego na konto prywatne tytułem zaliczek kwoty pieniędzy, których następnie nie rozliczył z (...) w łącznej kwocie 601.278,39 zł było działaniem sprzecznym z prawem. Dodatkowo, było to działanie sprzeczne z umową spółki, tj. z zapisem § 18 ust. 1 pkt 2 umowy spółki.

Już zatem choćby z tego względu, z uwagi na związanie sądu cywilnego prawomocnym wyrokiem sądu karnego, na mocy którego pozwany został skazany za popełnienie przestępstwa, którego opis wyczerpuje również przesłanki odpowiedzialności z art. 293 k.s.h, wyłączona została możliwość prowadzenia odrębnych od sądu karnego ustaleń w niniejszym postępowaniu.

Na marginesie jedynie można zatem zauważyć, że również w postępowaniu cywilnym podnoszone przez pozwanego twierdzenia, przywołane na odparcie roszczenia powoda nie zasługiwały na uwzględnienie. Przede wszystkim pozwany nie wykazał aby zgromadzenie wspólników zgodnie z § 18 ust. 1 pkt 2 umowy spółki kiedykolwiek podjęło uchwałę o ustaleniu wynagrodzenia członkom zarządu, w tym pozwanego, co potwierdzili też swoimi zeznaniami przesłuchani w sprawie świadkowie. Dodatkowo, sam pozwany podpisywał informacje dodatkowe do sprawozdań finansowych spółki za lata 2011-2013, w których zawarte były adnotacje, że w latach tych zarząd za pełnione funkcje nie pobierał wynagrodzenia. Poza tym, pozwany nie wykazał w żaden sposób zasadności podniesionego w sprzeciwie twierdzenia, że pobieranie przez niego zaliczek z rachunku bankowego spółki uzasadnione było nierozliczeniem kosztów poniesionych przez pozwanego w trakcie piastowania przez niego stanowiska w zarządzie. Pozwany nie wskazał nawet jakie nierozliczone koszty ma na myśli. Należy też zauważyć, że z uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 17 stycznia 2017 r. (sygn. akt VI Pa 91/16), znajdującego się na k-2711-2723 akt sądu Okręgowego w Bydgoszczy (sygn. akt III K 64/17) wynika, iż również sąd pracy nie uznał roszczenia pozwanego o zapłatę wynagrodzenia za zasadne.

W ocenie sądu nie zasługuje przy tym na uwzględnienie zarzut pozwanego podniesiony w sprzeciwie od nakazu zapłaty o przedawnieniu roszczeń dochodzonych w niniejszej sprawie, którego podstawą są wypłaty dokonane do dnia 31.03.2012. W pierwszej kolejności stwierdzić należy, że pozwany w żaden sposób zarzutu tego nie uzasadnił i nie wskazał tym samym na czym ten zarzut opiera. W dalszej kolejności, w ocenie sądu należy zgodzić się z powodem, iż zgodnie z treścią art. 442 ¹ § 1 k.c roszczenia o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia , w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Ponieważ poszkodowaną w niniejszej sprawie jest powodowa spółka, to rację ma powód, że najwcześniej o szkodzie mogła dowiedzieć się z chwilą odwołania pozwanego z funkcji jedynego członka zarządu. Spornych wypłat z rachunku bankowego spółki dokonywał przecież pozwany, który stał na stanowisku, że nie czynił tego bez podstawy prawnej. Skoro więc do zmiany zarządu doszło w dniu 4 lipca 2014 r., to najwcześniej z tym dniem mógł rozpocząć bieg trzyletni termin przedawnienia. W związku z tym pozew złożony przez powoda w dniu 31 marca 2015r. (k-135) należy uznać za złożony w terminie. Dodatkowo zgodnie z art. 442 1 § 2 k.c jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku, roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dwudziestu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie.

Ostatecznie powód, w związku treścią prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 18 grudnia 2019 r., wydanego w sprawie sygn. akt III K 64/17 , a w szczególności treścią punktu 5 tego wyroku, zgodnie z którym Sąd Okręgowy na mocy art. 46 § 1 k.k i art. 4 k.k orzekł od pozwanego na rzecz pokrzywdzonego tj. spółki Leding Sp. zo.o obowiązek naprawienia wyrządzonej przestępstwem szkody poprzez zapłatę kwoty 601.278,39 zł –w piśmie z dnia 12 listopada 2021 r. cofnął pozew w zakresie należności głównej i wniósł o zasadzenie od pozwanego na rzecz powoda odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 284.441,13 zł od dnia 19 grudnia 2014 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego (k-384). Pozwany w piśmie z dnia 13 grudnia 2021 r. wyraził zgodę na cofnięcie pozwu (k-401).

Sąd Okręgowy, uznając cofnięcie przez powoda pozwu we wskazanym zakresie za zgodne z treścią art. 203 k.p.c, umorzył postępowanie w zakresie należności głównej.

Natomiast o żądanych przez powoda odsetkach orzeczono po myśli art. 481 § 1 k.c. uznając, że zasadność dochodzonego przez powoda roszczenia głównego została wykazana tak co do zasady jak i wysokości, a ponieważ w wyroku karnym sąd nakazał pozwanemu naprawić wyrządzoną szkodę poprzez zapłatę na rzecz powoda kwoty 601.278,39 zł bez odsetek, to w tym zakresie roszczenie powoda jest nadal zasadne. Jak już bowiem wcześniej wskazano, w postępowaniu cywilnym możliwe jest dokonanie dodatkowych ustaleń istotnych z punktu widzenia przesłanek odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody, w tym także dotyczących okoliczności wyeliminowanych przez sąd karny. Sąd cywilny bowiem może i powinien czynić własne ustalenia co do okoliczności, które nie dotyczą popełnienia przestępstwa, mimo że pozostają w związku z przestępstwem oraz że zostały opisane w uzasadnieniu wyroku karnego, np. wysokości szkody, gdy nie stanowi ona niezbędnego elementu stanu faktycznego przestępstwa, stanu majątkowego skazanego, wpływu faktu popełnienia przestępstwa przez małżonka na rozkład pożycia małżeńskiego, doznania większych obrażeń na skutek pobicia, niż to przyjęto w postępowaniu karnym, itp. (zob. wyroki SN: z 21.03.2019 r., II CSK 82/18, LEX nr 2652506; z 22.05.2014 r., III PK 113/13, LEX nr 1483409; z 20.11.2013 r., II PK 54/13, OSNP 2014/10, poz. 144; z 17.06.2005 r., III CK 642/04; z 26.03.2003 r., II CK 91/02, LEX nr 78825; z 21.01.1981 r., IV PR 4/81, LEX nr 8300; z 28.11.1980 r., IV PR 372/80, LEX nr 14562; z 3.10.1972 r., I CR 356/72, LEX nr 7143). Co prawda w przypadku prawomocnego skazania w postępowaniu karnym za zabór mienia w celu przywłaszczenia lub przywłaszczenie konkretnej rzeczy, określona w wyroku karnym wartość rzeczy będącej przedmiotem zagarnięcia lub przywłaszczenia staje się elementem istoty przypisanego sprawcy przestępstwa i jako taka wiąże sąd cywilny (wyroki SN: z 27.11.2013 r., V CSK 556/12, LEX nr 1413608; z 18.08.2009 r., I PK 60/09, OSNP 2011/7–8, poz. 101; z 22.01.1963 r., II CR 1118/61, OSNPG 1963/8, poz. 46; z 10.06.1963 r., II CR 114/62, OSNPG 1963/9, poz. 53; orzeczenia SN: z 17.04.1961 r., I CR 467/60, OSNCP 1963/1, poz. 13; z 17.06.2005 r., III CK 642/04; z 10.11.1972 r., II PR 294/71, LEX nr 7181), nie oznacza to jednak, że poszkodowanemu nie należy się w procesie cywilnym dalej idące odszkodowanie, czy też roszczenie odsetkowe. Fakt zagarnięcia bądź przywłaszczenia konkretnej rzeczy czy określonej kwoty nie przesądza bowiem ostatecznie o wysokości uszczerbku majątkowego po stronie powoda, np. z tytułu utraconych korzyści (tak słusznie SN w wyroku z 10.07.2013 r., V CSK 393/12, „Gazeta Prawna” 2013/133, s. 8).

Powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 612.565,83 zł (w tym dochodzonej w pozwie kwoty 284.441,13 zł) pismem z dnia 3 grudnia 2014 r, zakreślając pozwanemu termin 7 dni od dnia otrzymania wezwania (k-89). Wezwanie to doręczono pozwanemu w dniu 11grudnia 2014 r. (k-91), a zatem żądanie odsetek od dochodzonej pozwem kwoty od dnia 19 grudnia 2014 r. należało uznać za uzasadnione. Pozwany zresztą w żaden sposób nie odniósł się do żądania przez powoda odsetek, wnosząc jedynie o oddalenie powództwa.

O kosztach procesu orzeczono zgodnie z art. 98 § 1 k.c, uznając, że pomimo cofnięcia pozwu przez powoda w części dotyczącej należności głównej, powód jest stroną wygrywająca w całości sprawę. Zauważyć przy tym trzeba, że o tym, która strona przegrała sprawę w rozumieniu art. 98 k.p.c. decyduje rezultat przeprowadzonego porównania roszczeń dochodzonych z roszczeniami uwzględnionymi. W orzecznictwie za utrwalony należy uznać pogląd zgodnie z którym o tym, iż strona przegrała sprawę w rozumieniu art. 98 k.p.c. decyduje sam fakt, że uległa ona żądaniu przeciwnika, choćby nawet tylko formalnie, to zaś powoduje, że jest ona obowiązana do zwrotu kosztów poniesionych przez drugą stronę - na jej żądanie (zob. m.in. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 9 października 1967 r., I CZ 81/67, LEX nr 6221; z dnia 8 sierpnia 2003 r., V CK 486/02, LEX nr 172836; a także z dnia 23 lutego 2012 r., V CZ 146/11, LEX nr 1147818).

Chociaż w przypadku umorzenia postępowania przyjmuje się, że stawia ono powoda w roli przegrywającego spór, gdyż jego żądanie nie zostaje uwzględnione, to jednak odstępstwo od tej zasady zachodzi w sytuacji gdy zostanie wykazane, że wystąpienie z powództwem było niezbędne dla celowego dochodzenia praw. Przypadek taki ma miejsce w szczególności gdy po wniesieniu pozwu pozwany zaspokoi roszczenie powoda wymagalne w chwili wytoczenia powództwa (zob. m.in. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 21 lipca 1951 r., C 593/51, OSN 1952, nr 2, poz. 49, postanowienie z dnia 6 listopada 1984, IV CZ 196/84, LEX nr 8642, jak również uzasadnienie postanowienia tego Sądu z dnia 12 kwietnia 2012 r., II CZ 208/11, LEX nr 1214570). Ciężar udowodnienia, że okoliczności o takim charakterze zaistniały obciąża powoda (zob. uzasadnienie postanowienia Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 29 marca 2012 r., I ACz 491/12, LEX nr 1136094). W niniejszej sprawie mieliśmy do czynienia z sytuacja, w której powód zdecydował się cofnąć pozew co do należności głównej, gdyż w trakcie postępowania, prawomocnym wyrokiem karnym sąd w postepowaniu karnym zobowiązał pozwanego do zapłaty na rzecz powoda całej kwoty dochodzonej pozwem. Należy zatem przyjąć, że jest to sytuacja podobna do tej, w której to pozwany zaspakaja roszczenie powoda już po wytoczeniu pozwu. Natomiast treść wyroku karnego potwierdziła, że wytoczenie pozwu przez powoda było jak najbardziej uzasadnione.

Ponieważ zaś z wytoczeniem pozwu wiązała się konieczność poniesienia kosztów przez powoda, żądanie ich zwrotu od pozwanego należy uznać za uzasadnione. Na koszty powoda złożyły się : kwota 14.223 zł z tytułu opłaty sądowej od pozwu, kwota 7.200 zł z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika procesowego, określonego z godnie z § 6 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U 2013.490) oraz kwota 17 zł z tytułu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. W sumie koszty powoda wyniosły łącznie kwotę 21.440 zł, którą sąd zasądził na rzecz powoda od pozwanego.